20 تیر 1396
به انتخاب: احمد سروش‌نژاد
با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 آمریکا با شکست غیرمنتظره‌ای مواجه شد. زیرا نتوانسته بود علی‌رغم همه فعالیت‌های سیاسی پشت پرده، محمدرضا پهلوی را بر سریر قدرت نگاه دارد، لذا بر آن شد تا به انواع روش‌ها، براندازی حاکمیت جمهوری اسلامی ایران را رقم بزند.
برخی از اسناد سفارت سابق آمریکا در تهران (لانه جاسوسی) حکایت اشخاصی را در بر دارد که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی خود را به عناصر آمریکایی نزدیک و موضوع براندازی حاکمیت نظام را دنبال کردند. در جمع‌بندی معرفی یکی از این افراد آمده است: «نام: حمید شیرازی نام رمز: اس دی کت/ 1 شغل: سرتیپ نیروی هوایی ایران. چون اسناد تماس‌های ابتدایی از بین رفته‌اند، لذا چگونگی برقراری ارتباط اولیه شیرازی با سیا مشخص نمی‌باشد. نام مشارالیه نیز در این مجموعه اسناد نمی‌باشد و از توضیح گروگان‌ها در زمان اسارت و تحقیقات بعدی مشخص شده است. با توجه به اسناد چنین برمی‌آید که حمید شیرازی در مسافرتی به هنگ‌کنگ با آمریکایی‌ها تماس می‌گیرد و پس از یک سری ملاقات‌ها می‌پذیرد که به عنوان یک عامل اطلاعاتی برای سیا کار کند. مشارالیه پیشبینی می‌کند بتواند در نیروی هوایی ایران پست مهمی بگیرد و به همین دلیل آمریکایی‌ها برای آموزش و توجیه وی تلاش زیادی می‌کنند. سیا از وی خواهان اطلاعاتی در مورد موقعیت نیروی هوایی ایران و مقایسه آن با نیروی هوایی عراق، آمادگی هواپیماهای جنگی و روحیه خلبان‌ها، طرح جدید دفاع هوایی ایران در مقابل حمله احتمالی عراق و... می‌شود و با توجه به این نیازها وی را ترغیب به گرفتن شغلی در نیروی هوایی می‌کند: «شیرازی اظهار داشت که در مورد مقدورات فعلی نیروی هوایی و احیاناً دستگاه ارتش ظرف چند روز بعد از بازگشت به ایران و گفت‌وگو با دوستانش در ارتش خواهد توانست یک گزارش وضعیت عالی و متکی به اخبار صحیح به ما بدهد. مأمور مربوطه گفت که از شنیدن این حرف خوشحال است، اما طراحان و تصمیم گیرندگان سیاسی کشور ما علاقه وافری دارند که او طرح‌ها و مقاصد ارتش ایران را هم در اختیار ما گذارد و این کار را فقط وقتی می‌تواند به‌طور مداوم انجام دهد که در نیروی هوایی شاغل به خدمت باشد. مشارالیه گفت موافق است.»
طرفین توافق می‌کنند که در ایران به طور مرتب ارتباط عملیاتی داشته باشند و یا در صورت لزوم ارتباط تلفنی و یا پستی به صورت رمز داشته باشند. وی پس از بازگشت به تهران تا مدتی با جاسوسان ارتباط برقرار نمی‌کند و آنها در پی کسب خبر از وی تلاش می‌کنند تا بعداً متوجه می‌شوند که شیرازی برخلاف پیشبینی سمتی در ارتش نگرفته و بازنشسته شده است. به همین دلیل سیا از تماس و استفاده از او منصرف می‌شود.»[1]
در اسناد دیگری به جزئیات اطلاعاتی که آمریکایی‌های می‌خواسته‌اند پرداخته شده است: «الف) ما علاقه‌مند به دریافت حداکثر جزئیات درباره طرح‌های جنگی ایران علیه عراق می‌باشیم. تصور می‌کنیم که تمام طرح‌های جنگی تهیه شده در زمان شاه هنوز معتبر می‌باشند. طرح‌های حمله تعرضی نیروی هوایی علیه عراق را به تفصیل شرح دهید. طرح‌های مقابله با یک حمله عراق را به تفصیل شرح دهید. آیا ایرانی‌ها اول سعی خواهند کرد نیروی هوایی عراق را از کار بیندازند، بعد سیستم دفاع موشکی ضد هوایی و بعد به پشتیبانی نیروی زمینی ایران بپردازند؟ هر سه کار را با هم انجام می‌دهند؟ چه هدف‌های ویژه‌ای مورد اصابت قرار خواهند گرفت؟ در کجا نیروی زمینی ایران نوک حمله خود را متمرکز خواهند ساخت؟ نیروی هوایی ایران چه نوع کمکی می‌تواند در اختیار گذارد. نیروی هوایی چه نوع مقابله‌ای را پیش بینی می‌کند؟ برای خنثی سازی آن چه مدتی را؟ ارزیابی نیروی هوایی ایران از نیروی هوایی عراق چگونه است؟ آیا خلبان‌های عراقی پروازهای مکرر دارند؟ آیا آموزش سخت دارند؟ آیا در تبادل دیدارها (بعد از 1975) مشارالیه هیچ دیداری از عراق داشته؟ اگر آری به تفصیل بیان شود. به کجا رفت؟ چه چیز ویژه‌ای مشاهده کرد؟ تلقی وی چه بود؟ ارزیابی مشارالیه از توانایی نیروی هوایی به اجرای طرح‌های جنگی شاه. هیچ طرحی علیه عربستان سعودی در میان بود؟ برای دفاع در برابر شوروی‌ها چه؟ برای کمک به پاکستان؟ حتماً طرح‌های ایران برای دفاع در برابر حمله از جانب عراق بیان شوند. احتمال داده می‌شود که عراقی‌ها بیشتر از کجا حمله کنند؟ با چه تجهیزاتی؟ دفاع ایران چگونه خواهد بود؟ ضد حمله‌ها؟
ب) درجه آمادگی عملیاتی هواپیماهای اف 14 چقدر است؟ آیا سیستم‌های موشکی فونیکس در وضع عملیاتی قرار دارند؟ اندازه آمادگی عملیاتی هواپیماهای اف 4 و اف 5 چقدر است؟ آیا موشک‌های هوا به هوا (سایدویندر و اسپارو و هوا به زمین) در وضع خوبی به سر می‌برند؟
ج) چه نوع هواپیماهای جنگنده‌ای علیه کردها به کار گرفته شده‌اند؟ چه تعداد؟ چه نتیجه‌ای داشته؟ تلفات چقدر بوده؟ تلفات چه بوده؟ قصور در نگهداری؟
د) آیا مشارالیه از ناآرامی‌های اقلیت‌ها در ( بلوچستان - م) اطلاعی دارد؟ آیا دولت ایران پیشبینی می‌کند در این منطقه دردسر داشته باشد؟
ه) در خصوص لوازم یدکی و دریافت کمک نگهداری تجهیزات، غیر از ایالات متحده چه کشورهایی در نظر گرفته شده‌اند؟ (مثل ایتالیا و پاکستان) آیا نیروی هوایی انتظار دارد از هواپیماهای اف 4، اف 5، سی130 تعداد هواپیماهای... عادی کاهش یابد و تمام شود؟ اگر نه، چه اقداماتی در جهت پیشگیری از وخامت... هواپیماهای قابل پرواز اتخاذ می‌شوند؟ (یعنی استفاده محدود از ذخیره‌شده‌ها)
ز) خط تدارکات لوازم یدکی برای آن نوع لوازمی که قابل تهیه می‌باشند چگونه کار می‌کند؟
ح) آیا طرح‌هایی برای بازگرداندن مستشاران نیروی هوایی ایالات متحده در میان می‌باشند؟ کدام افسران نیروی هوایی ایران موافق بازگرداندن مستشاران آمریکایی و کدام مخالف آن هستند؟
ط) از مشارالیه بخواهید که چارت نیروی هوایی و سازمان خود را بکشد و مقام‌ها و صاحبان فعلی آنها را نشان دهد و درباره کارآیی نظامی و شخصیت افسران کمی اظهار نظر کند.»[2]
«باید فهمانده شود علاقه ما به او بیشتر برای دراز مدت است و کارآیی بالقوه او احتمالاً بسته است به اینکه حاضر باشد در صورت لزوم مقامی غیر از ریاست ستاد هم قبول کند... اداره مطالعات استراتژیک... قویاً اصرار می‌ورزند که مشارالیه اطلاعاتش به‌طور کامل و با حداکثر تفصیلات در مورد طرح‌های جنگی پیش از انقلاب علیه عراق در درجه اول، اتحاد شوروی در درجه دوم و طرح‌های جنگ یا کمک نظامی علیه هر کشور دیگر در درجه سوم تخلیه شود... واقع قضیه این است که تیم‌های مستشاری آمریکا غیر از ایران در سایر کشورها نیز عموماً به آگاه کردن جماعت اطلاعاتی از اخبار حاصله طی مأموریت‌های محوله خود در خارج بی‌میل بوده‌اند، از ترس اینکه مبادا دولت‌های میزبان آنها را به چشم بازوی جماعت اطلاعاتی بنگرند. این منجر به ایجاد فواصل خالی حساسی در اطلاعات موجود مشتریان بالقوه‌ای مثل اداره مطالعات استراتژیک شده است... می‌توان به مشارالیه گفت که ما به اخباری برای تائید اطلاعات فعلی خود و یا هر گونه اطلاعات بیشتری که بتواند فراهم کند احتیاج داریم.
در مورد این نظر مشارالیه که طرح‌های جنگی تهیه شده در دوران شاه دیگر اعتبار ندارند، اداره مطالعات استراتژیک موافق نیست. آنها احتمال نمی‌دهند حکومت [آیت‌الله] خمینی طرح‌های جدید (جنگ) احتمالی تهیه کرده باشد، خصوصاً با آن بی‌نظمی که در ارتش وجود دارد. برای مثال اگر حکومت فعلی با یک حمله هوایی عراقی روبه‌رو شود باید برای دفاع و ضد حمله از طرح‌ریزی‌های نظامی سابق استفاده کند. یا اینکه طرح‌های مصلحتی به اجرا بگذارد. در رابطه با مطالب فوق، بسیار متشکر می‌شویم که این موضوع را تعقیب کنید.»[3]
«با فرد مورد اشاره... ملاقات شد و او پذیرفت که به عنوان یک منبع اطلاعات خارجی که مستقیماً به مأمور تهران گزارش می‌کند فعالیت مخفیانه داشته باشد. او... دوباره در مورد پسرش خصوصاً اظهار نگرانی کرد که تحصیل او در سیستم آمریکایی به هم خورده است (چنان که قبلاً به بانکوک اطلاع داد)، اما هیچ قول کمک نخواست... با این وجود امکان این را مردود نمی‌شمریم که در آینده حاضر شود به عنوان پشتوانه‌ای برای ابهامات آتیه خود حقوق را قبول کند. فرد مزبور موافقت کرد که اگر شغلی سطح بالا در نیروی هوایی به او پیشنهاد شد آن را بپذیرد، حتی اگر این شغل غیر از ریاست ستاد باشد، تا به این ترتیب سطح دسترسی اطلاعاتی مورد نظر ما تأمین شود.»[4]
[1] اسناد لانه جاسوسی آمریکا: کتاب هفتم (کتاب 68)، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1386، صص 333 و 334
[2] همان، صص 334 و 335، سند شماره 1: 6 شهریور 1358
[3]همان، صص 335 و 336، سند شماره 2: 9 شهریور 1358
[4]همان، صص 337 -340، سند شماره 5: 10 شهریور 1358
تعداد بازدید: 1294
