10 دی 1396
سیدرضا فندرسکی
شیراز از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان فارس است که به علت حضور روحانیانی مانند آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب، نقش عمده‌ای در مبارزه با حکومت پهلوی داشت. در این گزارش به بازگویی وقایع انقلابی و مبارزات مردمی این شهر، طی سالهای 1356 و 1357 در برابر حکومت پهلوی می‌پردازیم.
به مناسبت درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی، در نخستین روزهای آبان 1356، مجلس یادبودی در مسجد مولای شیراز با حضور مردم و روحانیان شیراز از جمله سیدعبدالحسین دستغیب و خواهرزاده‌های ایشان سیدعلی‌اصغر و سیدمحمدعلی دستغیب برگزار گردید. به گزارش ساواک، در حیاط مسجد، چند روحانی، شعار «درود بر خمینی بزرگ» سردادند که تعدادی جوان نیز از آنان تبعیت کردند. ساواک در انتهای گزارش خود افزوده است که روحانیان شیراز و شهرستان‌های تابعه در مسائل مذهبی فعالیت زیادی دارند و با یکدیگر همکاری می‌کنند.
در همین ایام، یکی از دبیران دانشسرای تربیت معلم شیراز در کلاس‌های درس خود، از شاه و دربار و مسئولان مملکت به تندی انتقاد می‌کرد.
حجت‌الاسلام سیدعلی‌اصغر دستغیب از حجت‌الاسلام حسن روحانی دعوت کرده بود که در نخستین روزهای آذر به مدت سه شب در مسجدالرضای شیراز سخنرانی کند، اما به گفته دستغیب، در تهران از آمدن وی جلوگیری کردند. در چهارم آذر، حجت‌الاسلام دستغیب در مسجدالرضا، ضمن اعلام خبر ممانعت از حضور حسن روحانی در شیراز، برای سلامتی امام خمینی(ره) و پیروزی مردم فلسطین دعا کرد. در پایان این مجلس، عده‌ای از دانشجویان دانشگاه شیراز، شعار «درود بر خمینی» سردادند.
در اوایل آذر 1356، برخی از دبیرستانهای شیراز، انجمن اسلامی تشکیل دادند. به گفته ساواک، فقط دانش‌آموزان کنجکاو و اهل مطالعه را به این انجمن‌ها راه می‌دادند و این دانش‌آموزان تحت تأثیر کتاب‌های مذهبی، آماده جانفشانی در راه ایمان و اهداف اسلامی خود می‌شدند.
به مناسبت چهلم حاج سیدمصطفی خمینی، مراسم بزرگداشتی از طرف آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب و روحانیت شیراز در مسجد جامع این شهر برگزار شد. سخنران مجلس که به گفته ساواک، احتمالاً آیت‌الله محمدعلی گرامی از قم بود، حرکتهای انقلابی در ایران را ناشی از هوشیاری و هدایت روحانیت دانست و از شخصیت امام خمینی و فرزندش تجلیل کرد.
در این ایام، به دنبال فعالیت‌های گسترده روحانیت شیراز، ساواک تصمیم گرفت حجج اسلام علی‌اصغر دستغیب و علی‌محمد دستغیب را در آستانه ایام تاسوعا و عاشورا تبعید کند، اما این حکم، روز 21 بهمن اجرا شد.
دو نفر از فعالان انقلابی به نامهای رجبعلی طاهری و سیدجعفر عباس‌زادگان، قبل از دستگیری فرار کردند. روز عاشورا، به گفته ساواک، دویست نفر از مردم شیراز، در خیابانهای احمد و گود عرب‌ها، راهپیمایی کردند و شعارهایی در حمایت از امام خمینی سردادند.
در اوایل دی 1356، کلاس‌های مکتب زهرا در شیراز به مدیریت دکتر سیمین تاج مویدی، بسیار مورد توجه خانواده‌های شیرازی قرار گرفت. در این کلاس‌ها ضمن انتقاد از حکومت پهلوی، نوارهای سخنرانی توزیع می‌شد. در همین ایام، چند زن در امامزاده سیدعلاءالدین‌حسین شیراز، شعارهایی در حمایت از امام خمینی سردادند که یکی از آنان توسط مأموران انتظامی دستگیر شد.
روز نهم بهمن، محمد بیستونی و سیدعلی‌اصغر دستغیب در مسجدالرضا سخنرانی کردند و حجت‌الاسلام دستغیب، شهدای اخیر قم را شهیدان اسلام نامید.
بر اساس گزارش ساواک، در پی فعالیت‌های نیروهای انقلابی شیراز، کمیسیون امنیت اجتماعی این شهر در جلسه روز 26 بهمن، دو روحانی فعال شیراز، یعنی سیدعلی‌اصغر و سیدعلی‌محمد دستغیب را به مدت سه سال به سراوان و اهر تبعید کرد. علیرغم صدور این حکم، دو روز بعد علی‌اصغر دستغیب در مسجدالرضا، طی سخنانی با اشاره به چهلم شهدای قیام 19 دی قم، روز بعد را تعطیل و عزای عمومی اعلام کرد.(1)
آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب نیز در مسجد جامع شیراز در حضور دوهزار نفر از مردم، طی سخنانی، روز 29 بهمن را تعطیل و عزای عمومی اعلام کرد. همچنین، آیت‌الله بهاءالدین محلاتی و فرزندش مجدالدین، با صدور اطلاعیه‌ای جداگانه، این روز را تعطیل اعلام کردند. به دنبال این فراخوانی‌ها، روز 29 بهمن، شیراز به حالت تعطیل درآمد.
روز سی‌ام بهمن، آیت‌الله بهاءالدین محلاتی، طی مراسمی در مسجد مولا، از مردم شیراز برای بستن بازار و مغازه‌ها در روز قبل، تشکر و قدردانی کرد.
روز هشتم فروردین 1357، تعدادی اعلامیه با امضای مسلمانان شیراز، آیت‌الله سیدمحمدکاظم شریعتمداری و بهاءالدین محلاتی، درباره برگزاری مراسم چهلم شهدای واقعه 29 بهمن تبریز و اعلام تعطیل عمومی دهم فروردین، در شیراز توزیع شد. دو نفر به علت توزیع این اعلامیه‌ها دستگیر شدند. در پی صدور این اعلامیه‌ها، روز دهم فروردین، بازار و اکثر مغازه‌های شیراز تعطیل شد. چند روز بعد، سه اعلامیه مختلف در دانشسرای راهنمایی تحصیلی شیراز توزیع شد.
در شب 16 اردیبهشت، دویست‌نفر از مسجد خیرات شیراز شروع به راهپیمایی کردند و پس از اجتماع در چهارراه زند، به سمت سینما آریانا رفتند و شیشه‌های این سینما را شکستند. در درگیری‌های این شب، دو نفر از تظاهرکنندگان دستگیر شدند.
دو روز بعد، به مناسبت چهلم شهدای جهرم، دانشجویان دانشسرای راهنمایی تحصیلی شیراز و دانشکده کشاورزی، صبح و عصر، راهپیمایی برپا کردند. مأموران 24 نفر از دانشجویان را دستگیر کردند. در همین روز، پس از مراسمی که در مسجد ولی‌عصر (عج) شیراز برگزار شد، پانصد نفر از مردم تظاهرات کردند که در نتیجه هفت نفر از آنان بازداشت شدند.
به مناسبت چهلم شهدای یزد، جهرم و اهواز، مراسم یادبودی در 19 اردیبهشت با حضور پنج‌هزار نفر در مسجد نو، روبه‌روی حرم مطهر شاهچراغ (ع) شیراز، برگزار شد. پس از این مراسم، مردم در گروه‌های چند صد نفری در نقاط مختلف شهر تظاهرات کردند و با مأموران انتظامی درگیر شدند. ساواک، تعداد دستگیرشدگان را 35 نفر اعلام کرده است، اما روزنامه اطلاعات تعداد آنها را 25 نفر ذکر کرده است.(2) همچنین، در این روز، مراسمی در مسجد ولی‌عصر (عج) برگزار شد که منجر به راهپیمایی و درگیری مردم با مأموران انتظامی شد. دانشگاه شیراز در این روز تعطیل بود و ساختمان اداری آن دچار آتش‌سوزی شد. یکی از پزشکان شیراز به اتهام حمل چند جلد کتاب و تعدادی نوار، دستگیر و تحویل دادگاه نظامی شد. روز بعد، درگیری شدیدی بین دانشجویان دانشگاه شیراز و نیروهای گارد دانشگاه روی داد. به نوشته روزنامه آیندگان، در این روز، 30 دانشجو دستگیر شدند.(3) در پی این رویداد، اطلاعیه‌ای در دانشسرای راهنمایی شیراز منتشر شد که در آن از دانشجویان خواسته شده بود برای همبستگی با دانشجویان دستگیرشده از شرکت در امتحانات خودداری کنند. روز سی‌ام اردیبهشت، حجت‌الاسلام سیدتقی موسوی، طی سخنانی در مسجد ولی‌عصر(عج) اظهار داشت به دستور امام خمینی باید عاشورای دیگری در کشور برپا کنیم. بلافاصله پس از این سخنرانی، دستور بازداشت وی صادر شد.
روز یازدهم خرداد، آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب، طی سخنانی در مسجد جامع شیراز، به شدت به برپایی جشن فرهنگ و هنر(4) در شیراز تاخت و اعلام کرد امسال نخواهند گذاشت این مراسم برگزار شود. پس از این سخنرانی، عده‌ای از مردم هنگام خروج از مسجد، شعارهایی در حمایت از امام خمینی سردادند و با مأموران انتظامی درگیر شدند. نیروهای انتظامی با استفاده از گاز اشک‌آور و ماشین آب‌پاش، مردم را متفرق کردند.
به گزارش ساواک، در 13خرداد 1357 دویست نفر از جوانان شیراز، ضمن حمل پرچم «درود بر خمینی و شهدای 15 خرداد 42»، تظاهرات کردند که با پرتاب گاز اشک‌آور از سوی مأموران انتظامی، پایان یافت. در روزهای اخیر و با نزدیک شدن به سالروز قیام 15 خرداد، هشت نفر از فعالان انقلابی شیراز دستگیر شدند.
روز پانزدهم خرداد، بازار وکیل شیراز تعطیل بود. گفته شده، این تعطیلی به توصیه آیت‌الله بهاءالدین محلاتی صورت گرفته است. همچنین در این روز، دویست دانشجوی دانشسرای راهنمایی تحصیلی و پنجاه دانشجوی انستیتو تکنولوژی شیراز از شرکت در جلسه امتحان خودداری کردند. اعلامیه‌هایی نیز با امضای دانش‌آموزان مسلمان شیراز در سطح شهر توزیع شد که مردم را به ماندن در منازل و تعطیلی شهر دعوت می‌کرد.
24 خرداد، تعدادی از جوانان شیراز در خیابانهای زند و داریوش، تظاهراتی برگزار کردند که منجر به دستگیری سه نفر شد.
سه روز بعد، به مناسبت چهلم شهدای قم و کازرون، بازار وکیل شیراز و نیمی از مغازه‌های شهر تعطیل شد. روز هشتم تیر 1357، آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب در مسجد جامع شیراز، طی سخنانی مردم را به مبارزه علیه حکومت پهلوی فراخواند. پس از خاتمه سخنرانی، دوهزار نفر از مردم با سردادن شعارهای انقلابی، راهپیمایی برپا کردند. مأموران انتظامی برای متفرق کردن مردم، گاز اشک‌آور پرتاب کردند. در نتیجه درگیری بین مأموران و مردم، چند تن از طرفین، مجروح و سه نفر از مردم دستگیر شدند.(5) روز بعد نیز تظاهرات مشابهی روی داد که منجر به بازداشت دو نفر شد.
در همین ایام، ساواک، فعالیت‌های انقلابی آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب را به اطلاع شخص شاه رساند، ولی به علت جایگاه ویژه وی، حکومت قادر به دستگیری یا تبعید او نبود؛ از این رو تصمیم به قطع کلیه ارتباطات وی گرفتند. روز سیزدهم تیر، نیروهای شهربانی، منزل آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب را محاصره کردند، اما وی در منزل حضور نداشت. سه روز بعد، حجت‌الاسلام مجدالدین محلاتی در مسجد ولی‌عصر(عج)، طی سخنانی اعلام کرد، بنا به فرمایش امام خمینی و سایر مراجع، جشن میلاد امام‌حسین(ع) و نیمه‌شعبان، به علت شرایط مملکت، نباید برگزار شود. در این روز، تعدادی از مردم، قصد رفتن به منزل آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب را داشتند که مأموران مانع آنان شدند.
روز 22 تیر، حجت‌الاسلام مجدالدین محلاتی، طی سخنانی در مسجد ولی‌عصر(عج) اعلام کرد: اگر دولت جلوی برگزاری مراسم جشن هنر شیراز را نگیرد، شهر را ترک خواهیم کرد. روز بعد، پس از سخنرانی مشابهی در مسجد ولی‌عصر(عج)، مردم تظاهراتی برپا کردند که منجر به درگیری و دستگیری پنج نفر شد.
در 29 تیر1357، آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب در مسجد جامع، طی سخنانی، عدم برگزاری جشن هنر شیراز را نشانه قدرت روحانیت دانست. پس از این سخنرانی، هفت‌هزار نفر از مردم، تظاهراتی توأم با درگیری برپا کردند. این تظاهرات که با تیراندازی مأموران پایان یافت، 16 مجروح بر جای گذاشت و 29 نفر از جمله دو زن نیز دستگیر شدند.(6) همچنین، فردی به نام علی‌اکبر رستمی به شهادت رسید.
روز بعد، پس از سخنرانی حجت‌الاسلام محمد مغانی در مهدیه شیراز، بار دیگر مردم تظاهرات برپا کردند، سخنرانی‌های وی تا چند روز بعد نیز ادامه یافت.
اوایل مرداد 1357، جمعی از روحانیان در آستانه برگزاری جشن هنر شیراز، طی نامهای به نخست‌وزیر و وزارت کشور، خواستار لغو برگزاری جشن هنر، به علت ماهیت ضد اسلامی آن شدند. آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب و آیت‌الله بهاءالدین محلاتی از امضاکنندگان این نامه بودند. همچنین، طوماری با دویست امضا از طرف مردم شیراز به وزارت کشور فرستاده شد که در آن مردم شیراز درخواست مشابهی مطرح کرده بودند.
دوازدهم مرداد آیت‌الله دستغیب در مسجد جامع شیراز، طی سخنانی به حمله به مردم مشهد در مراسم یادبود شیخ‌احمد کافی اشاره کرد. پس از سخنرانی وی، مردم در خیابان راهپیمایی کردند و با مأموران درگیر شدند؛ در این درگیری، دو نفر دستگیر شدند.
روز بعد، پس از سخنرانی حجت‌الاسلام سیداحمد پیشوا در مسجد نو، مردم تظاهرات برپا کردند؛ مأموران نیز با ماشین آب‌پاش و گاز اشک‌آور به مقابله پرداختند. در این درگیری‌ها دو نفر از مأموران مجروح و شش بازداشت شدند. مشابه این تظاهرات، پس از سخنرانی‌های سیداحمد پیشوا در روزهای بعد نیز برگزار شد. روز هفدهم مرداد، عده‌ای از مردم که قصد حمله به ساختمان انجمن ایران و آمریکا را داشتند، توسط مأموران متفرق شدند.
به دنبال صدور بیانیه‌ای از طرف آیت‌الله بهاءالدین محلاتی مبنی بر ابراز همدردی با مردم کازرون و اصفهان، در نوزدهم مرداد، هشت‌هزار نفر از مردم در مسجد نو اجتماع کردند و به سخنان سیداحمد پیشوا گوش فرا دادند. پس از سخنرانی، طی درگیری و تیراندازی مأموران، سه نفر شهید، پانزده نفر مجروح، نودوهشت نفر دستگیر و ده نفر از مأموران نیز زخمی شدند. به دنبال این درگیری خونین، در جلسه شورای هماهنگی استان با حضور استاندار، تصمیم گرفته شد از تجمع مردم و برگزاری سخنرانی در مساجد نو و جامع جلوگیری شود.(7)
حوادث این روز، انعکاس گسترده‌ای در سطح کشور داشت. حتی امام خمینی در پیام روز 22 مرداد به کشتار مردم شیراز در این روز اشاره کردند. هجده تن از علمای شیراز از جمله آیت‌الله بهاءالدین و حجت‌الاسلام مجدالدین محلاتی و آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب با صدور اعلامیه‌ای با اشاره به کشتار مردم در مسجد نو، حکومت پهلوی را نظامی ضد اسلامی قلمداد کردند.
روز بعد، در جلسه‌ای با حضور بازاریان و روحانیان در منزل آیت‌الله بهاءالدین محلاتی، تصمیم گرفته شد به مدت دو روز، نماز جماعت برگزار نشود. همچنین، اعلامیه‌ای مبنی بر اعلام عزای عمومی در روز 22 مرداد صادر شد. متعاقب آن، روز بیست‌ودوم مرداد، بازار و مغازه‌های شیراز تعطیل شد؛ مأموران انتظامی در نقاط حساس شهر مستقر شدند و از ورود مردم به مسجد جامع و مسجد نو جلوگیری کردند. در این روز، حجت‌الاسلام علی شیخ‌موحد، دستگیر و به زندان عادل‌آباد شیراز منتقل شد. چند روز بعد، آیت‌الله دستغیب و آیت‌الله بهاءالدین محلاتی، طی تلگرافی از وی و سایر زندانیان سیاسی حمایت کردند.
هفتم شهریور، تظاهراتی مقابل مسجد عتیق برگزار شد که با دخالت مأموران و بازداشت سه نفر پایان یافت. در این روز، آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب، طی سخنانی در مسجد جامع با اشاره به تغییر کابینه اعلام کرد که مبارزه با حکومت پهلوی تا تحقق خواسته‌های امام خمینی ادامه دارد. همچنین در این روز، دو روحانی به نامهای سیدفخرالدین و سیدمحی‌الدین طاهری به اتهام بیان مطالبی که به تشخیص ساواک «تحریک‌آمیز و خلاف مصالح مملکتی» بودند، در مسجد باقرآباد شیراز دستگیر شدند. روز بعد، آیت‌الله دستغیب در مصاحبه با روزنامه کیهان، علت اصلی کشتارهای اخیر شیراز را دخالت بی‌جای مأموران برشمرد و تأکید کرد باید قوانین اسلامی در کشور اجرا شود.(8)
روز دهم شهریور، ده‌هزار نفر از مردم در مسجد جامع شیراز اجتماع کردند و به سخنرانی آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب گوش فرا دادند. پس از سخنرانی، مردم به خیابان‌ها آمدند و با حمل پلاکارد و سردادن شعار، تظاهرات کردند؛ به تدریج تعداد تظاهرکنندگان به بیست‌هزار نفر رسید. جمعی از روحانیان نیز پیشاپیش آنها حرکت می‌کردند؛ سپس جمعیت، برای شرکت در مراسم چهلم شهید علی‌اکبر رستمی به سوی مسجد ولی‌عصر(عج) حرکت کرد.
در همین روز، مراسم غبارروبی حرم حضرت شاهچراغ(ع) با حضور منوچهر آزمون، وزیر مشاور در امور اجرایی کابینه جعفر شریف‌امامی، برگزار شد. در این مراسم یک روحانی به نام فخرالمحققین در سخنانی گفت: تا همه قوانین خلاف مذهب جعفری منسوخ نگردد، تا در دانشگاه‌ها اصلاحات عمیق دینی و اخلاقی صورت نگیرد و بالاخره تا همه نابسامانی‌های دینی و اخلاقی از بین نرود، روحانیت راضی نخواهد شد.
روز بعد، پیکی از سوی امام خمینی به شیراز آمد و نامه ایشان را به روحانیان این شهر و در رأس آنان صدرالدین حائری، نماینده امام در شیراز، تحویل داد. در این نامه، امام خمینی به روحانیان توصیه کرده بود مردم را از طرق مختلف، علیه حکومت پهلوی، بسیج کنند.
به دنبال اعلام تعطیلی از سوی آیت‌الله بهاءالدین محلاتی به مناسبت شهادت عده‌ای در مشهد، تهران، شوشتر و قم، در دوازدهم شهریور، شیراز تعطیل شد. در این روز، طی مراسمی در مسجد عتیق، آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب در سخنانی با اشاره به کشتار جوانان توسط حکومت پهلوی، از مردم خواست با اتحاد و یگانگی، تحت رهبری امام خمینی به مبارزه خود تا پیروزی نهایی ادامه دهند.
به گزارش ساواک، روز عید فطر، مصادف با سیزدهم شهریور، سه‌هزار نفر از نمازگزاران مسجد نو به همراه پیش‌نماز مسجد، سیداحمد پیشوا، به طرف مسجد جامع حرکت کردند. مردم، پس از شنیدن سخنرانی آیت‌الله دستغیب درباره ادامه مبارزه به رهبری امام خمینی، با حمل پلاکاردهایی که در آنها بر ادامه مبارزه با حکومت پهلوی، برقراری حکومت اسلامی و آزادی زندانیان سیاسی تأکید شده بود، راهپیمایی کردند. ساواک، تعداد تظاهرکنندگان را 16هزار نفر برآورد کرده بود؛ این در حالی است که روزنامه آیندگان تعداد آنان را 180هزار نفر ذکر کرده است.(9)
در پانزدهم شهریور، به دنبال بحرانی شدن سراسری اوضاع کشور، دولت با صدور اطلاعیه‌ای، در تهران و یازده شهر دیگر از جمله شیراز، حکومت نظامی اعلام کرد.
در شانزدهم شهریور، پانصد نفر از کارکنان آب منطقه‌ای فارس، مقابل این سازمان در خیابان ارم شیراز، اعتصاب کردند که پس از مذاکره با مسئولان، به شرط رسیدگی کامل به خواسته‌های صنفی خود، به اعتصاب پایان دادند.
در این روز، روحانیان فعال و انقلابی شیراز، طی نشستی تصمیم گرفتند که از این پس، نماز جمعه در شیراز برگزار شود و آیت‌الله بهاءالدین محلاتی نیز برای تعیین خط مشی آینده با آیات عظام در قم ملاقات کند. همچنین، آیت‌الله محلاتی با صدور اعلامیه‌ای به تحلیل اوضاع کشور پرداخت و بر ادامه مبارزه تا واژگونی حکومت فردی تأکید کرد. شب‌هنگام، پس از سخنرانی آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب در مسجد جامع و توزیع اعلامیه بین مردم، سه‌هزار نفر در خیابان احمدی راهپیمایی کردند، مأموران نیز برای متفرق کردن آنها مجبور به استفاده از گاز اشک‌آور شدند. به درخواست آیت‌الله بهاءالدین محلاتی، بازار و مغازه‌های شیراز در اعتراض به کشتار مردم تهران، در هجدهم و نوزدهم شهریور تعطیل شد.
به گزارش ساواک، آیت‌الله صدرالدین حائری درصدد بود فهرستی از اسامی شهدا و مجروحان استان فارس تهیه کند و برای امام خمینی بفرستد.
پس از اعلام حکومت نظامی در شیراز، دستور بازداشت سه تن از فعالان این شهر از تهران صادر شد. در نتیجه آیت‌الله صدرالدین حائری، آیت‌الله سیدعبدالحسین دستغیب و حجت‌الاسلام مجدالدین مصباحی در نوزدهم شهریور دستگیر و دو نفر اخیر به تهران اعزام شدند. قرار بود آیت‌الله سیداحمد پیشوا، پیش‌نماز مسجد نو نیز دستگیر شود که به علت مسافرت وی به قم، بازداشتش به بعد موکول شد.(10)
تعطیلی بازار و مغازه‌های شیراز که از روز هجدهم شهریور آغاز شده بود تا روز بیست‌ویکم ادامه یافت. سرانجام آیت‌الله بهاءالدین محلاتی با صدور اطلاعیه‌ای از مردم خواست مغازه‌ها را برای رفع حوائج عمومی باز کنند.
کارکنان شرکت بریجستون شیراز اعلام کردند در صورت عدم رسیدگی به خواسته‌هایشان از روز بیستم شهریور، دست از کار خواهند کشید. روز بیستم، اعتصاب آغاز شد، اما فردای آن روز، مأموران ژاندارمری وارد کارخانه شدند و با تهدید کارکنان، به اعتصاب پایان دادند. اکثر مغازه‌های بازار شیراز بین روزهای بیستم تا بیست‌ودوم تعطیل بود.
در 21 شهریور 1357، کنسول آمریکا در شیراز، طی نامهای به سفارت آمریکا، ضمن تشریح موقعیت آمریکایی‌ها در شیراز، علت تنفر مردم از آمریکایی‌ها را حمایت آمریکا از شاه، کشتار مردم با سلاح‌های آمریکایی و بی‌احترامی آنان به اسلام دانست.
در این روز، صادق طباطبایی از پاریس با حجت‌الاسلام مجدالدین محلاتی تماس گرفت و در مورد اوضاع شیراز با وی گفت‌وگو کرد. به دنبال برقراری حکومت نظامی در شیراز و دستگیری سه تن از روحانیان برجسته این شهر، آیت‌الله بهاءالدین محلاتی، با صدور اعلامیه‌ای، نسبت به برقراری حکومت نظامی و دستگیری روحانیان اعتراض کرد.
در این ایام، چهار نفر از فعالان انقلابی در شیراز دستگیر و تحویل فرمانداری نظامی شدند. در اعتراض به کشتار مردم تهران در هفدهم شهریور، 25 نفر از زندانیان سیاسی عادل‌آباد از روز 28 شهریور اعتصاب غذا کردند.
ادامه دارد...
پی‌نوشت‌ها:
1- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج دوم، سندِ ص 364
2- روزنامه اطلاعات، شمـ 15606، ص 4
3- روزنامه آیندگان، شمـ 3113، ص 13
4- جشن فرهنگ و هنر از سال 1346 توسط فرح دیبا، هر سال از 20 تا 30 شهریور در شیراز برگزار می‌شد. این جشن، به دنبال اعتراض علما در سال 1357، برگزار نشد.
5- روزنامه آیندگان، شمـ 3157، ص 3
6- روزنامه کیهان، شمـ 10528، ص 2
7- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج هشتم، سندِ ص 342
8- روزنامه کیهان، شمـ 10553، ص 28
9- روزنامه آیندگان، شمـ 3209، ص 20
10- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج یازدهم، سندِ ص 140
منابع:
-انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، دوره 25 جلدی، مرکز بررسی اسناد تاریخی، تهران، 1377ش
-روزنامه آیندگان
-روزنامه اطلاعات
-روزنامه کیهان
تعداد بازدید: 1859
