19 شهریور 1390
تاریخ آغازین فراماسونری در ایران، ج 5
آریابخشایش، یحیی
تهران
سوره مهر
1390
این کتاب آخرین و پنجمین مجلد از مجموعه « تاریخ آغازین فراماسونری در ایران» است که به عنوان سی‌ونهمین تحقیق دفتر ادبیات انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است. این مجموعه به چگونگی شکل‌گیری، معرفی اعضا، بیان روابط درونگروهی و خویشاوندی و گزارش اسناد به جا مانده از لژ بیداری ایران می‌پردازد که به عنوان نخستین لژ رسمی فراماسونری در میان پژوهشهای مربوط به فراماسونگری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
جلد پنجم در ابتدا به معرفی نه تن از رجال سرشناس عصر مشروطه به همراه اسناد مربوط به آنان می‌پردازد که با وجود ابراز علاقه‌مندی و ارائه تقاضانامه، رسماً از عضویت در لژ بیداری ایران باز، و در همان مرحله تفتیش و تکمیل پرونده باقی مانده‌اند. آنگاه اطلاعات مفید و کلیدی تمامی اعضا و معرفی‌شدگان به آن لژ را در فهرستهای جداگانه‌ای درج نموده است که خوانندگان و علاقه‌مندان در همان مراجعه نخست می‌توانند آگاهیها بسنده‌ای را درباره آنان به دست آورند. طبقه‌بندی اعضای لژ بیداری ایران در شاخصه‌های مختلفی چون شغل، سن، دانش، دین، مسکن و محل تولد از دیگر بخشهای مهم این کتاب است که با ارائه ارقام و جداول منظم، مطالب ذکر شده درباره هر کدام از آن شاخصه‌ها را به صورت کاربردی در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد. از دیگر بخشهای مفید و جذاب این کتاب که صفحاتی را به خود اختصاص داده، و به عنوان یک موضوع پژوهشی تازه مورد توجه نویسنده آن قرار گرفته، ریشه‌یابی و تبیین روابط خانوادگی و خویشاوندی اعضای لژ بیداری ایران است که با تکیه بر روشهای معمول در نسب‌شناسی انجام گرفته است؛ به گونه‌ای که می‌توان از طریق این پژوهش معین نمود کدام یک از خانواده‌های پردامنه‌دار عصر قاجار و مشروطه در لژ مزبور از تعداد و نفوذ بیشتری برخوردار بوده‌اند.
مجلد پایانی از مجموعه تاریخ آغازین فراماسونری در ایران به نقش لژ بیداری ایران در پیروزی انقلاب مشروطیت نیز پرداخته در فصلی مستقل تأکید بر این کرده است که بسیاری از رهبران و فعالان پرآوازه نهضت مشروطیت در آن لژ عضویت داشته از گردانندگان اصلی آن به شمار می‌رفته‌اند. به طوری که براساس همین نقش و جایگاه آنان می‌توان مناسبات موجود میان لژ بیداری و ارکان قدرت در عصر مشروطیت (مجلس شورای ملی، دولت و دربار قاجار) را تبیین نمود.
این کتاب در بخشهای پایانی مکاتبات داخلی لژ بیداری ایران در روابط آن با «شرق اعظم فرانسه (گرانداوریان)» را به عنوان سازمان متبوع آن لژ مورد توجه قرار داده در ادامه، با طرح موضوعاتی چون: مانیفیست ماسونی «ضامن دوستی»، «سالنامه گرانداورایان و لژ بیداری ایران» و «آغاز و پایان کار لژ» که همراه با گزارش اسناد موجود درباره آن موضوعات است دفتر مجموعه تاریخ آغازین فراماسونری در ایران را می‌بندد.
شایان ذکر است که این مجلد در هفدهمین دوره جایزه کتاب فصل که با پیشگامی خانه کتاب آثار چاپ شده در بهار 1390ش را مورد داوری قرار داد، در حوزه تاریخ شایسته تقدیر شناخته شد.
جلد پنجم کتاب تاریخ آغازین فراماسونری در 1100 شمارگان با 597 صفحه به قیمت 139000 ریال در بهار 1390ش از سوی انتشارات سوره مهر چاپ و روانه بازار نشر گردید.
تعداد بازدید: 1382
