انقلاب اسلامی :: نقد و بررسی «شرح اسم» در مشهد

نقد و بررسی «شرح اسم» در مشهد

05 اسفند 1391

نویسنده کتاب «شرح اسم» گفت: قبل از این که یک شارح باشم، سعی کردم یک تماشاگر باشم و مشاهداتم را بدون دخالت دادن تعلقاتم به رشته تحریر در بیاورم.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری دانشجویان ایران خبر داد که هدایت الله بهبودی در نشست تحلیل و تبیین کتاب «شرح اسم» گفت: اهمیت نوشتن این کتاب در معرفی شخصیت والای مقام معظم رهبری به همه جامعه و به خصوص جوانان است چرا که جوانان دوران مبارزه ایشان با حکومت پهلوی را در یاد ندارند.

وی افزود: من سعی کردم این شناخت دادن را از طریق عقل حاصل کنم.

هدایت الله بهبودی با اشاره به این که جلوه‌های زندگی مقام معظم رهبری در کتاب «شرح اسم» ذکر شده است، تصریح کرد: من هیچ وقت در نوشتن از زندگی ایشان اغراق نکردم و همه اسناد و مدارک را از صافی وجودم گذراندم و در کنار هم قرار دادم.

وی ادامه داد: در تحریر این کتاب از دو منبع خاطرات ایشان در اوایل دهه 1360 و اسناد ساواک و شهربانی استفاده کردم.

بهبودی گفت: «شرح اسم» زندگی‌نامه سیاسی مقام معظم رهبری است و من به اندازه توانم توانستم این زندگینامه را بنویسم، چون امکان مصاحبه با همه افراد را نداشتم.

نویسنده کتاب «شرح اسم» در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: من معتقدم اگر درست نویسی را تاریخ و خوب نویسی را ادبیات تعریف کنیم، هیچ مانعی ندارد که این دو با هم ترکیب شوند و اثری را فراهم آورند به همین دلیل در جواب عده‌ای که می‌گویند تو یک رمان ادبی نوشته‌ای، می‌گویم نه این طور نیست؛ من فقط نوع چینش را به نحوی قرار دادم که خواننده را با کتاب درگیر کنم تا از مطالعه خسته نشود چرا که منابع مورد استفاده من، اسناد خشک بوده است.

هدایت الله بهبودی در ادامه خطاب به مسئول حسینیه آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای گفت: آقای شمقدری تنها لطفی که به ما کردید دادن یک برگه فتوکپی از شناسنامه خانم خدیجه میردامادی بود که از روی آن فقط توانستیم سال تولد مادر مقام معظم رهبری را بنویسیم.

خبرگزاری فارس هم از مشهد گزارش داده هدایت‌الله بهبودی در مراسم نقد و بررسی کتاب «شرح اسم» که با همکاری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در بیت و حسینیه رهبر معظم انقلاب برگزار شد اظهار کرد: برای شناخت و آگاهی نسل امروز از رشادت مردانی چون آیت الله خامنه‌ای باید نوشت و این چهره‌ها را به صورت ملموس به جوانان امروز شناساند.

نویسنده کتاب «شرح اسم» با اشاره به اینکه سبک نوشتار این کتاب روان است و با بیان اینکه جمع‌آوری و تالیف این کتاب کار دشواری بود تصریح کرد: در تمام مدت جمع‌آوری مطالب سعی خود را کردم که در یک فاصله مشخص از سوژه حرکت کنم و هیچ‌گاه نه آنقدر نزدیک شوم که تاثیری بر مطالب بگذارم و نه آنقدر دور که بعضی مطالب را نادیده بگیرم. بنده تمام سعی خود را کردم که کتاب کامل و جامع باشد اما این کتاب بیشتر شخصیت سیاسی رهبر انقلاب را مد نظر قرار داده و اگر به تمام ابعاد وارد می‌شدیم حجم بالایی از اطلاعات را باید درگیر می‌کردیم و کتابی چند جلدی نوشته می‌شد.

بهبودی در پاسخ به منتقدانی که اظهار می‌کردند بعضی مطالبی که در این کتاب آمده هرچند مستند اما نباید گفته و یاد آوری می‌شد زیرا این مطالب با موقعیت و شخصیت امروزی رهبر معظم انقلاب موازاتی ندارد، خاطرنشان کرد: هر چند این موضوع بسیار مورد نقد و مخالفت قرار گرفته اما باید بگوییم تاریخ یعنی همین، ما نمی‌توانیم تاریخ را با صلاح خود تغییر دهیم بلکه باید درک خود را در این موضوع بالا برده و هر موضوعی را در زمان خودش مورد نقد و بررسی قرار دهیم.

نویسنده کتاب «شرح اسم» با بیان این که در دوران تحقیق و نوشتن این کتاب با تمام وجود مطالب آن را درک می‌کردم، یادآور شد: بارها به مشهد و دیگر نقاط کشور برای لمس دقیق‌تر سفر کردم و روزها و ساعت‌ها در همین بیت آقا بودم تا بتوانم با لمسی دقیق‌تر کتابی ملموس‌ بنویسم.

محسن هوشمند هم در روزنامه خراسان (مورخ شنبه پنجم اسفند 1391 شماره 18348) نوشته است:
«می‌گفت: این خانه، این حیاط، این پله‌ها و این اتاق ها، برایش حرمت دارد. آخر این جا همان خانه ای است که او مدت ها از پنجره اسناد و خاطرات ، تمام رفتارهای اعضای آن را زیر نظرگرفته و واکاوی کرده است. حالا او در دنیای واقعی به این خانه آمده و روی یک صندلی مشکی رنگ ساده در یکی از اتاق ها نشسته است.

او حالا این جاست تا از کتابی بگوید که حاصل سال ها بررسی درباره این خانه و ساکنانش بود. کتابی که «شرح اسم» نام دارد و زندگی رهبر انقلاب بین سال های ۱۳۱۸ تا ۱۳۵۷ را روایت می کند.

«هدایت الله بهبودی» پژوهشگر تاریخ و نویسنده کتاب «شرح اسم» پنج شنبه شب (سوم اسفند) در محفلی حاضر شده بود که با عنوان تحلیل و بررسی کتاب «شرح اسم» در محل زندگی خانواده رهبر معظم انقلاب در مشهد برگزار شد.
«بهبودی» حرف هایش در این نشست را با ابراز خوشحالی و البته تعجب از برگزاری جلسه در منزل آن سال های رهبر انقلاب شروع کرد و بعد هم خطاب به حاضران از ضرورت نوشتن کتاب «شرح اسم» سخن گفت: شما همه افراد مذهبی و علاقه مند به دین و رهبری هستید. خیلی هایتان از اهالی قدیم این منطقه هستید و حضرت آقا را از آن سال ها می شناسید. اما آیا این موضوع شامل همه مردم این کشور می شود؟

آیا جوان های ما هم این شرایط را دارند؟ اصلاً ایرانی ها هیچ، آیا مردم خارج از کشور هم چنین امکانی دارند؟ ما مجبوریم که بگوییم و بنویسیم. نمی دانم باید این سکوتی را که به مصلحت هست یا نه بشکنیم و درباره این شخصیت (رهبر انقلاب) حرف بزنیم.

او سپس رسالت اصلی این کتاب را «ایجاد شناخت اولیه درباره رهبر انقلاب» دانست و این طور گفت: «من بارها تاکید کرده ام که دوست داشتن و علاقه مندی یک مسئله است و شناخت عقلانی مسئله دیگری... . این کتاب جدا از این که بخواهد کسی را به رهبری علاقه‌مند کند، در پی ایجاد یک شناخت عقلانی اولیه درباره آیت الله خامنه ای از طریق مرور عملکرد ایشان در یکی از مهم ترین مقاطع زندگی شان است.»

بهبودی با بیان این که جلوه های زیادی اززندگی حضرت آقا در این کتاب وجود دارد که هر کدام می تواند عقیده ای را دگرگون کند، تصریح کرد: سندها و گفته ها به قدری روشن از بزرگی های رهبری روایت می کند که من در زمان نوشتن این کتاب هیچ کجا احساس نکردم لازم است در روایت زندگی ایشان اغراق کنم یا جنبه ای را پررنگ تر نشان دهم.

او سپس به سختی های نوشتن این کتاب اشاره کرد و چنین گفت: نگارش این کتاب با سختی های بسیاری همراه بوده من نمی توانم بگویم چقدر از این کار لطف خدا بود. ولی مطمئن هستم امکان نداشت کسی بدون کمک الهی از یک مجموعه، ادعا کند که می خواهد چنین کاری انجام دهد و از پس این مشکلات بربیاید. من از این نظر خدا را بسیار شاکرم.

نویسنده کتاب «شرح اسم» به نقدها و سوال های حاضران درباره این کتاب پاسخ داد. او در پاسخ به سوالی درباره نامگذاری این کتاب با تاکید مجدد بر این که در این کتاب قصد اغراق و طرفداری نداشته است، گفت: «بنا بر تعریفی که در منطق وجود دارد، به تعریف جامعی که یک نفر از یک پدیده ارائه می دهد، شرح می گویند. من هم در محدوده اطلاعاتم قصد داشتم شرحی از آن دوره ارائه دهم و از این رو عنوان شرح اسم را انتخاب کردم.»

او هم چنین در پاسخ به سوال دیگری درباره منابع استفاده شده برای تدوین این کتاب گفت: خاطراتی که رهبری در اوایل دهه 1360 روایت کردند و اسناد و مدارک سازمان اطلاعات و امنیت، شهربانی و محکمه نظامی، مجموعه منابع ما برای تهیه این کتاب بود.

بهبودی نحوه تبدیل این منابع به متن کتاب را چنین توصیف کرد: من مجموعه اسناد و مدارک موجود را از صافی وجودم گذراندم و تلاش کردم به گونه درستی، آنها را کنار هم بچینم و روایت کنم.

در بخش دیگری از این جلسه، حجت الاسلام گنابادی نژاد یکی از حاضران ضمن تاکید بر ضرورت ادامه این کار و بررسی کامل تر ابعاد زندگی رهبر معظم انقلاب در سال های پیش از انقلاب و هم چنین تدوین ابعاد زندگی ایشان در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: به نظر می رسد برخی جنبه های شخصیت رهبری هم چون شخصیت ادبی و قرآنی ایشان و اقدامات شان در حوزه تدریس دروس حوزوی در آن سال ها در این کتاب به خوبی بازتاب داده نشده است.

شمقدری یکی دیگر از حاضران در جلسه نیز این نقد را وارد دانست. بهبودی نیز در پاسخ با تایید وجود این ضعف، گفت: اگر قرار بود من تمام ابعاد شخصیت آیت الله خامنه ای را در این کتاب منعکس کنم حجم کتاب حداقل ۲ برابر کتاب موجود می شد.

او البته ۲ توضیح نیز در این باره ارائه کرد و گفت: این کتاب در واقع زندگی نامه سیاسی مقام معظم رهبری در سال های پیش از پیروزی انقلاب است و به جنبه های دیگر توجه خاصی ندارد. هم چنین من اطلاعات لازم درباره مسائل دیگر را در اختیار نداشتم. اگر این اطلاعات را داشتم به طور قطع به گونه ای در جای جای کتاب از آن ها استفاده می کردم.

پیش از این نشست نقد و بررسی کتاب «شرح اسم» سه‌شنبه 24 بهمن 91 در دانشگاه شیراز و به همت نهاد کتابخانه‌های عمومی استان فارس برگزار شد. سایت سحاب نیوز گزارش داد که هدایت‌الله بهبودی نویسنده کتاب در این نشست گفته که نگارش کتاب «شرح اسم» یک اتفاق در زندگی وی بوده که بر اساس یک علاقه قلبی و کشش درونی شکل گرفته است.

وی در خصوص جمله‌ای در یادداشت ابتدای کتاب مبنی بر اینکه «اخلاق حرفه‌ای ایجاب می‌کرد که موقعیت کنونی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای براین کار سایه نیفکند» به حضار گفت: با توجه به سختی‌های نوشتن درباره شخص اول کشور و موثر در وقایع روز جهان، معنای این جمله قابل درک است.

رییس بخش تاریخ دانشگاه شیراز نیز که به عنوان منتقد دراین جلسه حضورداشت این کتاب را شایسته تحسین دانست و گفت: ما به پژوهشگرانی نیاز داریم که جرات و جسارت ورود به چنین موضوعاتی را داشته باشند.

شکرالله خاکرند با اشاره به اینکه کمترمولفینی حاضر می‌شوند خود را درمعرض نقد دیگران بگذارند ازبهبودی به خاطر این کارتشکرکرد و افزود: حساسیت نقد این کتاب به خاطر جایگاه حقوقی و حکومتی امام خامنه‌ای نیست بلکه جایگاه دینی و جایگاه عاطفی ایشان میان مردم دلیل این حساسیت است.

این عضو هيات علمي دانشگاه شيراز ضمن تاکید براین که از شرح حال نگاری باید به سمت سیره نگاری برویم گفت: در سیره نگاری حرکت از سطح حوادث شروع شده و به عمق می‌رود. دراین کتاب گاهی مولف از شرح حال نگاری به سیره نگاری نزدیک و گاهی دور شده و یک حرکت تناوبی دیده می‌شود.

خاکرند با اشاره به سبک خاص کتاب گفت: در کتاب «شرح اسم» نوعی در هم تنیدگی یک کتاب تاریخی و یک مجموعه اسناد مشاهده می‌شود. به رغم این که سبک خاص و جالبی است اما باید توجه شود که اگر بنا شد این کتاب یک سند تاریخی باشد تخیل نویسنده زیاد در آن جایی ندارد. علاوه بر آن آخر کتاب در سال 1357 است و باید برای مخاطب مشخص شود که این کتاب جلد دومی خواهد داشت؟

این استاد دانشگاه عدم مشخص بودن قشر مخاطب کتاب و نبود نقد و بررسی منابع آن را هم از نقدهای وارد دانست و گفت: در کارهای تاریخی معمولا علاوه بر معرفی منابع نقد و بررسی آنها هم در خود اثر چاپ می‌شود. همچنین درخصوص اسم کتاب هم که نوعی ابهام دارد توضیحی داده نشده است.

بهبودی در ادامه اضافه کرد: در یادداشت ابتدایی کاملا مشخص شده که این اثر با چه ابزارو اطلاعاتی و در چه بازه زمانی نوشته شده است. پس تعلیقی برای مخاطب در انتهای کتاب به وجود نمی‌آید. برای چاپ وقایع بعد از سال 1357 طبیعتا نه خود مقام معظم رهبری رضایت دارند و نه دفتری که متصدی چاپ آثارایشان است چنین تصمیمی دارد.

وی در خصوص سبک نگارش کتاب تصریح کرد: دراین کتاب هرچیزی که در خاطرات آیت‌الله خامنه‌ای آمده بود را به لحن خودم نوشتم و هیچ تخیلی در آن وارد نشده است. ضمن این که من عقیده دارم درست نویسی با خوب نویسی هیچ منافاتی ندارد. اگرخوب نویسی را ادبیات و درست نویسی را تاریخ ترجمه کنیم این که نوشته‌ای تاریخی دارای لحن باشد بلا اشکال است واتفاقا خواندنی‌ترهم می‌شود. در برخی جلسه‌های نقد و بررسی از این کتاب با عبارت پژوهشی با طعم ادبی یاد می‌شود.

این نویسنده در خصوص مخاطب کتاب نیز پاسخ داد: در حین نوشتن اثر، انتخاب جدی برای قشر مخاطب نداشتم اما خوشحالم که کتاب مخاطب خود را از میان اقشارگوناگون پیدا کرده است. تاکنون در چند استان کشور جلسه نقد و بررسی این کتاب برگزار شده و بازخوردها نشان می‌دهد گروه‌های اجتماعی مختلفی مخاطب این کتاب هستند.

بهبودی اظهار داشت: نقد به عدم چاپ بررسی تفصیلی منابع کتاب را وارد می‌دانم اما نقد و بررسی اسناد ساواک این قدرگسترده و پردامنه است که اگراین کار را انجام می دادم یک کتاب200صفحه‌ای جداگانه باید دربین این کتاب چاپ می‌شد که با توجه به حجم کتاب این کارممکن نبود. البته به طور اختصاری منابع کتاب ذکر شده است.

وی در خصوص عنوان «شرح اسم» نیز توضیح داد: انتخاب اسم اثر ذوقی است و نمی‌توان برای آن استدلال اقامه کرد. اسم سلیقه خودم است و بی ارتباط با کتاب هم نیست. اهل منطق وقتی نتوانند به کنه یک حقیقتی برسند آن را شرح می‌دهند.

آیین رونمایی از کتاب «شرح اسم: زندگینامه آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای (1357- 1318)» که از سوی مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی منتشر شده، چهاردهم مرداد ماه 91 در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد.

کتاب «شرح اسم» شرحی بر زندگی آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای از تبار و تولد تا سال‌های کودکی و نوجوانی و کارنامه‌ای از مبارزات سیاسی و فعالیت‌های اجتماعی ایشان تا پیروزی انقلاب اسلامی را در بر دارد. اسناد ساواک، شهربانی و دادرسی ارتش شاه درباره دوران مبارزه و تبعید آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای نیز در این اثر گردآمده است.

این کتاب با شمارگان 50 هزار نسخه عرضه و در نشانی http://www.sharheesm.ir امکان سفارش اینترنتی این اثر برای خرید ارایه شده است.



 
تعداد بازدید: 1165


.نظر شما.

 
نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی: