11 خرداد 1392
کتاب دو جلدی « اسنادی از سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی در دوره پهلوی دوم : صورت جلسات کمیسیون بررسی مسایل روز» به سفارش معاونت ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهور و مرکز پژوهش و اسناد آن و به کوشش بهنام صدری، علیرضا اسماعیلی و زیر نظر شهریار مرادی‌دهقی و محمد شیخان از سوی خانه کتاب منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از سایت مرکز پژوهش و اسناد ریاست جمهوری، این کتاب دوجلدی شامل 643 سند در 1256صفحه، دربرگیرنده صورتجلسات کمیسیون بررسی مسائل روز در بیش از یک دهه فعالیت (15 خرداد 1346 تا 2 خرداد 1356) است که در قطع وزیری منتشر گردیده است.
با توجه به آن که دوره فعالیت کمیسیون همزمان با تداوم نهضت امام خمینی (ره) و مبارزات مخالفین حکومت پهلوی بوده، اطلاعات کمنظیری از سیاست‌های رژیم پهلوی در قبال فعالیت‌های گوناگون مخالفان حکومت پهلوی و تلاش برای مهار آن از طریق سانسور و سایر محدودیتها، همچنین نحوه انتشار اخبار و تلاش برای هدایت افکار عمومی را آشکار میکند.
این کمیسیون با حضور نمایندگان وزارتخانههای اطلاعات و جهانگردی، فرهنگ و هنر، آموزش و پرورش و پست و تلگراف و تلفن و سازمان اطلاعات و امنیت کشور در وزارت اطلاعات و جهانگردی تشکیل میشد.
در متن صورتجلسات کمیسیون به مواردی چون توجیه افکار عمومی در جهت سیاست‌های فرهنگی حکومت، تلاش برای حفظ آرامش عمومی و تقویت روحیه مردم، توجیه مطبوعات و انتشارات نسبت به زمان‌های اضطراری، پیشبینی طرح مقابله احتمالی در قبال تبلیغات و انتشارات سوء کشورهای بیگانه و نتیجه‌گیری هرچه بیشتر از انتشار اطلاعات و اخبار مربوط به مسائل روز و ایجاد هماهنگی در این مورد اشاره شده است.
در پیشگفتار این کتاب، محمد شیخان معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهور، در مورد تأسیس «کمیسیون بررسی مسائل روز» و اهداف و مأموریتهای آن می‌نویسد: «سرکوب جنبش [15 خرداد 1342] موجب شکاف عمیق حاکمیت با اکثریت تودههای مذهبی گردید. شکافی که هرچند در سایه تبلیغات دروغین پوشانده میشد، اما همواره اصلیترین نگرانی رژیم پهلوی از افزایش آن بود. از جمله بزنگاههایی که این نگرانی را دامن زد، جنگ ششروزه اعراب و رژیم صهیونیستی در سال 1967 است که در سالگرد قیام پانزدهم خرداد شعله برکشید. در نظر سیاست‌گزاران رژیم، این جنگ میتوانست بهانهای برای تجدید فعالیت نیروهای مخالف، به ویژه مذهبیون باشد. از همین رو، کمیته یا ستادی با عنوان «اطلاعات و تبلیغات» با هدف کنترل افکار عمومی تشکیل شد تا از بروز حوادثی در سایه اخبار جنگ جلوگیری شود. این ستاد هرچند در نظر دولتیها وظیفهای پیشگیرانه داشت، اما در باطن در همان مسیر سرکوب، سانسور و بیتوجهی به خواستههای ملی بود. نکته آن که ادامه حیات این کمیته پس از پایان جنگ ششروزه حکایت از اذعان رژیم به عمیق بودن بحران در جامعه دارد، به طوری که بعدها، این کمیته با تغییر نام به «کمیسیون بررسی مسائل روز» وظیفهای فراتر از هدف تأسیس اولیه خود برعهده گرفت. آنچه از متن صورتجلسات برمیآید، ورود کمیسیون به مسائل گوناگون فرهنگی و اجتماعی و اعمال سانسور شدید بر روند اطلاع‌رسانی در جامعه است.»
شهریار مرادی، سرپرست مرکز پژوهش و اسناد نیز در مقدم کتاب در تحلیل فلسفه وجودی کمیسیون و اقدامات آن، می‌نویسد: «به نظر میرسد رژیم پس از سرکوبهای متعدد مخالفان، درصدد اعمال سیاست اقناع افکار عمومی از طریق کنترل رسانهها و خطدهی به آنها بوده است. همچنین در روند حوادث اجتماعی سعی داشته است کنترل و اقناع را بیش از سیاست سرکوب به کار برد. البته این اقناع هم در بطن خود چیزی جز سرکوب نبود، چرا که سانسور و محدودیت، خود نوعی سرکوب در حوزه آزادی بیان و[آزادی] فردی است.»
وی میافزاید: «در کنار این اقدامات، برای تنبیه و مجازات اصحاب رسانه و همسوکردن آنان با برنامهها و اهداف رژیم، سیاستهایی در نظر گرفته شده بود که از «تذکر»، «تذکر شدید»، «کسر سهمیه آگهی»، «قطع آگهی»،«عدم انتشار مطالب روزنامه در برنامههای رادیو و تلویزیون» تا «لغو کارت خبرنگاری»، «جمعآوری روزنامه پس از توزیع توسط دستاندرکاران روزنامه»، «توقیف موقت»، توقیف دائم»، «حبس» و ...» را در بر میگرفت. در یک جمع‌بندی می‌توان گفت، فعالیت‌های کمیسیون بررسی مسائل روز به صورت محدود آغاز شد و در طول بیش از یک دهه، فعالیت‌های آن به تدریج گسترش یافت. اسناد موجود نشان می‌دهند که کمیسیون در دهه 1350 نقش تکمیلی در کنار فعالیت‌های ساواک داشته است. نکته آخر اینکه در سال‌های آخر فعالیت، حوزة دخالت کمیسیون بیش از پیش گسترش یافت و تمامی شئون اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را در بر گرفت. بنابراین، مطالب ارائه شده در این کتاب بسیاری از سیاست‌های پنهان حکومت پهلوی را عیان میکند که در کمتر منبعی به این صراحت و جزئیات تاکنون منتشر شده است.»
تعداد بازدید: 1021
