13 خرداد 1392
نهضت امام خمینی (ره) با قیام 15 خرداد سال 1342 روند جدی‌تری به خود گرفت و پس از پانزده سال در بهمن ماه سال 1357 به ثمر نشست. نتایج این قیام اکنون پنجاهمین سال عمر خود را سپری می‌کند و مراکزی که دغدغه این روز مهم و تاریخی را دارند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم اهداف و برنامه‌های مختلفی برای معرفی و روشن‌کردن زوایای پنهان آن به مخاطب جامعه امروز دارند. آنها تلاش دارند با ثبت خاطرات راویان و برگزاری نشست‌های تخصصی جوانب این رخداد تاریخی را کنار هم گردآورند. اگرچه روند این حرکت به تلاش و سرعت بیشتری نیاز دارد تا پاسخگوی کاملی برای نیاز معنوی و مطالعاتی مخاطبان درباره نهضت امام خمینی(ره) باشد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از هفته نامه کتاب هفته، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران یکی از مراکز پژوهشی بررسی تاریخ معاصر ایران است. محمدجواد مرادی‌نیا، رییس پژوهشکده اسناد این مجموعه درباره اقدامات این مرکز به مناسبت پنجاهمین سالگرد قیام 15 خرداد می‌گوید: «این سازمان مهر ماه سال 1341 و تصویب قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی و اعتراض امام خمینی (ره) به این قانون را مبداء نهضت ایشان می‌داند. به همین دلیل از مهر ماه سال 1391 مجموعه نشست‌هایی تخصصی را به صورت ماهانه برنامه‌ریزی و برگزار می‌کند.»
وی ادامه می‌دهد: «این فعالیت را از این منظر که نگاه به حوادث تاریخی انقلاب بعد از پنجاه سال به بلوغ رسیده است و می‌توان درباره آنها سخن گفت، آغاز کردیم، زیرا در طول سال‌های گذشته خاطرات جالبی از افراد و شخصیت‌های مختلف جامعه منتشر شده است که می‌تواند دست‌مایه مناسبی برای انجام پژوهش تاریخی، قضاوت و داوری حوادث تاریخ باشد.»
مرادی‌نیا می‌گوید: «با این نگاه و رویکرد افرادی برای سخنرانی در نشست‌ها انتخاب شدند که در آن دوران دستی بر آتش داشتند یا در این زمینه پژوهش‌های عمیق و دامنه‌داری انجام دادند و حرفی نو داشتند. بر این اساس هفت نشست تخصصی از مهر ماه سال گذشته تاکنون برگزار شد. جدیدترین نشست تخصصی با موضوع «تاریخ نگاری 15 خرداد» بود که در ساختمان پژوهشکده اسناد و مرکز پژوهش‌های ایران‌شناسی و اسلام شناسی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با سخنرانی حجت‌الاسلام علی باقری برگزار شد. وی در اوایل دهه 1370 تاریخ‌شفاهی 15 خرداد را در یازده جلد منتشر کرد.»
وی در توضیح بیشتر می‌افزاید: «این کتاب‌ها بر اساس مصاحبه با افرادی نوشته شد که در متن حوادث حضور یا مشارکت داشتند. این اثر تاریخ شفاهی 15 خرداد را در شهرهای قم و تبریز و در جمع بازاریان و روحانیون بررسی کرده و اثری مناسب برای منبع‌سازی و ماخذ شناسی است.»
مرادی‌نیا، برنامه اصلی کتابخانه ملی را در حوزه قیام 15 خرداد برگزاری این نشست‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: «سازمان اسناد و کتابخانه ملی تنها نهادی بوده که در رابطه با این قیام نشست‌های دامنه‌داری را برگزار و ادامه می‌دهد. حاصل این نشست‌های تخصصی به یقین در مجلداتی منتشر خواهد شد.»
وی در ادامه به دیگر برنامه‌های کتابخانه ملی اشاره می‌کند و درباره آنها توضیح می‌دهد: «البته سازمان اسناد و کتابخانه ملی برای ایام سالگرد 15 خرداد نمایشگاه‌های سند پیش بینی کرده است. این نمایشگاه‌ها در برخی مناطق تهران که به طور حتم یکی از این مکان‌ها باغ موزه قصر است برپا خواهد شد. برنامه‌هایی هم برای نمایش اسناد در خارج از کشور داریم که رایزنی‌های فرهنگی آنها در حال انجام است.»
مرادی‌نیا می‌گوید: «این اسناد روایتی از حوادث سال 1342 و شامل گزارش‌های شهربانی و ساواک و استانداری و فرمانداری‌های وقت است که به عنوان گنجینه اسناد کتابخانه ملی به نمایش گذاشته می‌شود. ممکن است در کنار این اسناد تصاویری هم ارایه شود. مخاطبان این اسناد افراد اهل تحقیق و نظرند اما بهر‌ه‌برداری از آنها محدودیتی برای سایر افراد ندارد.»
وی درباره توجه به تاریخ شفاهی مبارزات امام خمینی(ره) و قیام 15 خرداد در نشست‌های کتابخانه ملی می‌گوید: «محور نشست‌های ما تاریخ شفاهی نیست، اما در خلال همین جلسات بحث‌هایی در قالب تاریخ شفاهی مطرح شد که این موارد هم در قالب کتاب چاپ خواهد شد.»
مرادی‌نیا درباره برنامه‌های آینده پژوهشکده اسناد کتابخانه ملی می‌افزاید: «برنامه آینده، فراهم آوردن فرصتی برای معرفی و نقد آثار مراکز تاریخی کشور است. در این نشست‌ها آثاری که به عنوان تاریخ‌شفاهی شناخته می‌شود معرفی و سپس تولیدات مراکزی که در این زمینه کار می‌کنند مانند مرکز اسناد انقلاب اسلامی، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری و موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) به بوته نقد گذاشته می‌شود. برای این مبحث حداقل چهار جلسه پیش‌بینی کرده‌ایم که از تابستان امسال آغاز خواهد شد.»
حجت‌الاسلام حسن پویا، معاون فرهنگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) هم در زمینه اقدامات این موسسه در زمینه تاریخ شفاهی مبارزات امام خمینی (ره) می‌گوید: «این موسسه واحدی به نام خاطرات دارد. در این واحد خاطرات شاگردان و افراد مرتبط با امام (ره) و انقلاب اسلامی جمع‌آوری می‌شود. اکنون در این واحد هزار ساعت نوار و لوح‌های صوتی و تصویری از شخصیت‌های مختلف و جمعی از شاگردان امام(ره) موجود است. بخش عمده این اطلاعات به صورت کتاب چاپ شده است. بخش دیگری از اطلاعات و خاطرات هم به صورت سند موجود است. این اطلاعات درباره افرادی است که به هر نحو امکان ارتباط با امام‌خمینی (ره) را داشتند. خاطرات این افراد در حال ضبط و نگهداری است تا در فرصتی مناسب به کتاب تبدیل شود.»
وی اضافه می‌کند: «متاسفانه برخی شخصیت‌ها پس از انجام مصاحبه با آنها، با انتشار خاطرات مخالفت کردند. برخی راویان هم از دنیا رفته‌اند مانند مرحوم سيد تقي موسوي درچه‌اي که در نجف هم همراه امام(ره) بود.»
حجت‌الاسلام پویا از چند کتاب آماده انتشار خبر می‌دهد و می‌افزاید: «کتاب‌های خاطرات آقای آل‌آقا از منبری‌های قم، آیت الله محمدعلی فیض گیلانی و آیت‌‌الله احمد بهشتی از مدرسان حوزه علمیه مراحل پایانی کار را سپری می‌کند. این کتاب‌ها بر اساس خاطرات ارتباط با امام خمینی (ره) در مبارزات جمع‌آوری شده است.»
وی ادامه می‌دهد: «برای راویان کتاب‌ها در آغاز سوال‌هایی مطرح شد و آنان پس از تامل، حاضر به انجام مصاحبه شدند. متن کتاب‌ها به صورت گفتاری و از نوار پیاده شده است و چون بر مبنای حافظه راوی روایت می‌شود به همان ترتیب تاریخی آمده است. هیات نظارت موسسه کتاب‌ها را بررسی می‌کند و اگر در این مباحث اشکالاتی وجود داشته باشد با راوی در میان می‌گذارد.»
حجت‌الاسلام پویا درباره برنامه‌های آينده موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) می‌گوید: «مرحله بعدی رفتن به سراغ افرادی است که در صحنه انقلاب اسلامی حضور داشتند. برخی از این افراد از لابه‌لای گفت‌وگوهای انجام شده با راویان مختلف شناسایی می‌شوند و گروه تحقیقاتی موسسه برای ثبت خاطرات به سراغ آنها می‌رود.»
حجت‌الاسلام سعید فخرزاده، مسوول واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی هم نگارش کتاب از تاریخ‌شفاهی مبارزات امام خمینی(ره) را در حوزه برنامه‌های موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) می‌داند و می‌گوید: «در بحث تاریخ شفاهی در دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، کمتر به موضوع تاریخ‌نگاری یاران و اطرافیان امام (ره) می‌پردازیم، اما یکی از موضوعاتی که در این باره توسط این دفتر در حال تدوین است، وقایع نوفل‌لوشاتو و ایام هجرت امام خمینی(ره) به فرانسه است که از دو سال پیش کار تحقیق آن را آغاز کردیم.»
وی ادامه می‌دهد: «یکی از مسایل ما برای به اتمام رساندن این کتاب‌ها بودجه است. در تامین بودجه موفق نبودیم. در دیدار جدید با مقام معظم رهبری ایشان تاکید بر انجام سریع ثبت خاطرات داشتند، زیرا فراموشی و فوت راویان فرصت ثبت خاطرات را از ما می‌گیرد. البته مشکل بودجه هم باعث کندی روند کارها می‌شود و گاهی اگر این بودجه تامین بود طرحی که 12 ساله شده، دو ساله به پایان می‌رسید.»
تعداد بازدید: 953
