16 تیر 1392
کتاب «اسنادی از تاریخچه فعالیت هسته‌ای در ایران» فراز و فرود پیش‌روی صنعت هسته‌ای کشورمان را از سال 1330 تا 1357 روایت می‌کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، خبرگزاری کتاب ایران خبر داد که این کتاب نگاهی مستند به روند ورود دانش هسته‌ای به ایران و فعالیت‌های صورت گرفته در دوره رژیم پهلوی دارد.
اقدامات ایران برای هسته‌ای شدن از سال 1336 با نخست‌وزیری منوچهر اقبال و مذاکرات با آمریکایی‌ها در راستای استفاده از انرژی اتمی برای مقاصد صلح جویانه انجام شد. در نتیجه در سال 1338 قراردادی بین دو کشور به امضا رسید و طبق آن آمریکا به پرداخت کمک مالی به ایران متعهد شد. ایران قبل از شروع فعالیت‌های هسته‌ای به سازمان انرژی اتمی تحت نظر سازمان ملل پیوست.
در سال 1336 کمیسیون ملی انرژی اتمی با شرکت نمایندگان وزارتخانه‌های بهداری، کشاورزی، دانشگاه تهران و سازمان برنامه در وزارت اقتصاد تشکیل شد و سرانجام در سال 1346 به «شورای انرژی اتمی» تبدیل شد. در این شورا به منظور تمرکز کارهای مربوط به انرژی اتمی، وزیر اقتصاد، مدیرعامل سازمان برنامه، رییس دانشگاه تهران و رییس یکی از دانشگاه‌های کشور ـ به همراه چهار نفر از متخصصان امور اتمی به انتخاب نخست‌وزیر ـ حضور داشتند. ریاست این شورا نیز با نخست‌وزیر بود. در این زمان تنها فعالیت مفید شورا، بهره برداری از امکانات هسته‌ای در بیمارستان نمازی شیراز، رازی و پهلوی تهران بود.
به علت روند کند این شورا، محمد رضا پهلوی در 18 اسفند سال 1353، امیر عباس هویدا نخست وزیر وقت را مکلف کرد که تشکیلاتی برای بهره برداری، هماهنگی و نظارت بر امور مربوط به انرژی اتمی و ساختن کارخانه‌های برق اتمی و شیرین کردن آب کشور و تهیه زیربنای علمی و فنی لازم برای اجرای طرح‌های مربوط ایجاد کند.
کمتر از یک‌سال بعد اجرای قانون سازمان انرژی اتمی تصویب شد. مذاکرات با کشورهای آلمان، سوئد، کانادا و آمریکا انجام گرفت اما آنچه در مرحله عمل نمود داشت ناتمام ماندن و بی نتیجه بودن این موافقت‌نامه‌ها بود. به‌طوری که یک سال بعد از تاسیس سازمان انرژی اتمی اعضای هیات علمی موسسه علوم و فنون هسته‌ای دانشگاه تهران در نامه‌ای به هویدا از محدودیت‌ها گلایه کردند که بعدها در آستانه سقوط رژیم پهلوی در مهرماه 1357 در نامه نمایندگان موسسه به شریف امامی هم می‌توان آن را مشاهده کرد.
کتاب «اسنادی از تاریخچه فعالیت هسته‌ای در ایران» ازسوی مركز پژوهش و اسناد معاونت ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهوری و به کوشش علیاکبر علی‌اکبری بایگی در 408 صفحه منتشر شده است.
همین ناشر با همراهی موسسه خانه کتاب، جلد هشتم کتاب «اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم» را منتشر کرد. این مجلد افزون‌بر «پیشگفتار»، «مقدمه» و «راهنمای اسناد» شامل بخش‌های «ورود آمریکایی‌ها به ایران»، «اشغال ایران به روایت روزنامه‌های جهان»، «کنگره‌ها و کنفرانس‌ها» و «کنفرانس تهران» است و نشانگر اهمیت نقش ایران در جنگ جهانی دوم است.
در ابتدای مقدمه کتاب نوشته شده است: «جنگ جهانی دوم علاوه‌بر اشغال ایران، تجربه‌ای در سیاست خارجی است. هر چند این تجربه تلخ و گزنده بود اما به ایرانیان رویی دیگر از سکه عرصه بین‌المللی را نمایاند. این روی سکه همانا روابط با آمریکا بود. کشوری که در نظر برخی از ایرانیان، می‌توانست در صحنه سیاست خارجی بدیلی برای شوروی و انگلستان باشد. مجلد حاضر روایتی مستند از این تجربه و تشکیل کنفرانس‌های بین‌المللی در برهه جنگ جهانی دوم دارد.»
اشغال ایران در جنگ جهانی دوم که سوم شهریورماه 1320، به بهانه استفاده از ایران به‌عنوان پل پیروزی متفقین در صحنه جنگ با آلمان و دولت‌های محور اتفاق افتاد. در این میان آمریکا، ضلع دیگری از پیمان آتلانتیک، وارد ایران شد، بدون آن‌که پیمان مشترکی با ایران منعقد کند. این مساله علاوه‌بر تخلف از پیمان اتحاد متفقین با ایران، هیچ تعهدی را بر دوش آمریکا نمی‌گذاشت. در نهایت تلاش‌های ایران برای امضای قراردادی با آمریکا در این زمینه بی‌نتیجه و خساراتی که از سوی این کشور به ایران وارد شد، بی‌پاسخ ماند.
بخشی از اسناد کتاب به مطالب روزنامه‌های جهان درباره اشغال ایران پرداخته است. این روزنامه‌ها از کشورهایی مانند سوئد، انگلیس، روسیه، آمریکا، ترکیه، هند و برخی روزنامه‌های عربی گردآوری شده‌اند. روزنامه‌نگاران این دوره راویان مصایبی بودند که بر ملت ایران روا داشته می‌شد، مصیبت‌هایی که در نظر سیاستمداران غربی از الزامات جنگ به‌شمار می‌رفت.
دیگر مجلدهای کتاب «اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم» با عنوان‌های «تحمیل پیمان سه‌جانبه، اعلان جنگ به آلمان و تصرف اماکن و اموال»، «سانسور و مداخله در امور پولی و مالیاتی»، «راه‌ها، راه‌آهن و فرودگاه‌ها، قطع درختان، نان و غله، مهاجرین لهستانی در ایران»، «قتل، تعدی، تجاوز و نقض حاکمیت»، «بازداشت و تبعید» و «سانسور مطبوعات، بازداشت‌شدگان، جابه‌جایی نیروها و ...» پیش از این به‌چاپ رسیده است.
تعداد بازدید: 998
