14 شهریور 1392
«چون اسفنج، نرم: بازشناسی نقش دکتر احسان نراقی در حاکمیت پهلوی دوم» جدیدترین اثر صفاءالدین تبرائیان است که در ادامه سلسله کتابهای وی درباره بازشناسی نقش رجال و عناصر ذی نفوذ در حاکمیت پهلوی دوم با بررسی زوایای پیدا و پنهان زندگی احسان نراقی به عنوان یکی از سرشناس‌ترین چهره‌های روشنفکر در دوره پهلوی، این بخش از تاریخ معاصر را مورد واکاوی قرار می‌دهد و قرار است توسط موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران منتشر شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، «سراب یک ژنرال» و «وزیر خاکستری» از دیگر آثار تبرائیان است که به ترتیب درباره بازشناسی نقش ارتشبد طوفانیان و داریوش همایون به عنوان رجال و عناصر تاثیرگذار در حاکمیت پهلوی دوم توسط همین موسسه منتشر شده‌اند.
تبرائیان درباره این که چه شد که برای نوشتن یک اثر تاریخی، شخصیت احسان نراقی را انتخاب کرد، به سایت موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران گفت: من از سالها پیش یک پروژه‌ای را آغاز کردم که در آن به بازشناسی نقش رجال و عناصر ذی نفوذ حکومت پهلوی پرداختم. در نخستین انتخاب و در کتاب «سراب یک ژنرال» شخصیت ارتشبد طوفانیان را مورد بررسی قرار دادم . دلیل این انتخاب آن بود که نقش وی از جهات مختلف حائز اهمیت بود و در فاصله 15 خرداد سال 1342 تا پیروزی انقلاب، بدون اجازه طوفانیان کسی حق نداشت یک فشنگ تهیه کند. داریوش همایون هم مهمترین عنصر سیاسی و مطبوعاتی این دوران بود که سومین قطب مطبوعاتی کشور بود و نخستین روزنامه صبح، یعنی آیندگان را بنیان گذاری کرد. از همین رو برای کتاب دومم وی را انتخاب کردم . همایون، قائم‌مقام حزب رستاخیز و وزیر اطلاعات و جهانگردی کابینه آموزگار بود. وی برای نخستین بار سخنگویی کابینه را در ایران پایه گذاری کرد. خودش هم سخنگوی دولت آموزگار بود. اما احسان نراقی از نگاه من سرشناس ترین روشنفکر در حکومت پهلوی دوم بود که حاشیه‌ها و حرف و حدیثهای زیادی حول و حوش شخصیتش به چشم می‌خورد. شاید به همین خاطر هم هست که این کتاب به شکلی بسیار مفصل‌تر و در دو جلد و 1200صفحه آماده انتشار است.
وی افزود: گمان می‌کنم جا داشته باشد درباره جریان روشنفکری یا بنا به اطلاق من روشنفکری پهلویستی به بحث و بررسی بپردازیم. نراقی جزو نحله‌ای است که به انقلاب اعتقادی نداشت و از منتقدین سرسخت گروههایی بود که به پارادیم مبارزه مسلحانه اعتقاد داشتند.
تبرائیان درباره دلیل انتخاب نام «چون اسفنج نرم» برای این کتاب گفت: با وجود تمام انتقاداتی که به تفکرات نراقی وارد است وی شخصیت نرم و انعطاف پذیری در برابر فشارها داشت. احسان نراقی از این جهت حائز اهمیت است که هم با رجال دوره پهلوی کاملا آشنا بود و هم هیچ وقت زیر بار مسئولیت دولتی یا درباری نرفت. مهمترین مسئولیت وی مدیریت موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی بود که البته خود او پایه‌گذار این موسسه است. وی بیشتر به دنبال کارهای فرهنگی بود. احسان نراقی سه بار هم بعد از انقلاب دستگیر شد، به همین خاطر، هم قبل از انقلاب و هم بعد از انقلاب حول و حوش شخصیت نراقی حرف و حدیثهای زیادی مطرح است. در کتاب «چون اسفنج نرم» با روایت زندگی نامه و فعالیتهای احسان نراقی و نقش او در انقلاب به واکاوی بخشی از تاریخ معاصر پرداخته‌ایم. این کتاب 17 فصل دارد. زندگی نامه و فراز و فرودهای زندگی نراقی خود دارای جذابیتهای زیادی است. وی نواده ملا محمدمهدی و ملا احمد نراقی است. در فصل سوم کتاب با عنوان «سایه روشنهای نراقی در دولت ملی دکتر مصدق» به چالشهای میان مصدق و آیت‌الله کاشانی پرداخته می‌شود و نراقی نیز در این میان پیغامهای این دو شخصیت را جابه‌جا می‌کرده است. وی در دوره نوجوانی و جوانی به حزب توده گرایش پیدا می‌کند و بخش مهمی از زندگی اش بیانگر وقایع کودتای 28 مرداد سال 1332 است. رهایی نراقی از چنگال کمونیسم، تحصیلاتش در خارج از کشور، ماموریت وی از طرف یونسکو مبنی بر کار و تحقیق بر روی جوانان و ریاست وی بر کمیسیون جوانان سازمان یونسکو از مطالبی است که در دیگر بخشهای این کتاب می‌خوانید. تاسیس و فعالیتهای موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی نراقی از مهمترین فصلهای این کتاب است. بحث و گفت‌وگوهایی که در ارتباط با همکاریهای نراقی با سازمان ساواک وجود دارد و همچنین مدارک و اسنادی در این خصوص نیز در این کتاب گرد آوری شده است. وی در نقش فشارشکن و طرفینی، هم با نیروهای مخالف جامعه که قشرهای فرهنگی و نخبگان جامعه را شامل می‌شد و هم با حکومت پهلوی دوم ارتباط داشت. خط کشیهای نراقی با شریعتی، کابوسها و سوء‌ظنهایی که درباره همکاری نراقی با ساواک وجود دارد، ریاست نراقی بر موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی، بحثهایی پیرامون ضرورت انقلاب، اسناد و مدارکی از بازجوییهای نراقی در اوین و بسیاری از مطالب دیگر درباره مهمترین وقایع تاریخی مرتبط با این شخصیت و در این برهه، در این کتاب جمع‌آوری شده است.
وی درباره مخاطبان این کتاب، خاطرنشان کرد: این کتاب در سطح نخبگان و دانشگاهیان است و دانشجویان رشته‌های علوم انسانی، نخبگان سیاسی و اساتید دانشگاه مخاطبان این کتاب به شمار می‌روند. این اثر بر اساس تحقیقات گسترده و مطالعه پرونده‌های 12 گانه نراقی در ساواک و همچنین ساعتها گفت‌وگو با شخص احسان نراقی، کاملا منصفانه و به دور از هر گونه قضاوت شخصی به نگارش در آمده است. از آنجایی که در هنگام نگارش این کتاب مرحوم نراقی دائم در حال رفت و آمد به پاریس بود من ناگزیر بودم برای پاسخ به سؤالات متعددی که در مطالعاتم به آنها برخورد می‌کردم منتظر وی بمانم. به همین خاطر و بر اساس مطالعات و مستندات و همچنین گفت‌وگوهای متعددی که با مرحوم نراقی داشتم این کتاب حدود 4-5 سال زمان برد.
تعداد بازدید: 1030
