08 مهر 1392
مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی گفت: جذابیت خاطرات انقلاب توانسته ادبیات ایران را تحت تأثیر قرار دهد و در دهه اخیر حتی پیشرو و جلوتر از ادبیات ترجمه‌ای حركت كند.
هدایت‌الله بهبودی، نویسنده، پژوهشگر و مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب، درباره وضعیت كنونی خاطره‌گویی و تاریخ شفاهی گفت: در ۳۵ سال گذشته تاریخ ایران دو پدیده بزرگ یا دو قله‌ی مرتفع را در پهنای خود به یادگار دارد؛ یكی پیروزی انقلاب اسلامی و دیگری دفاع هشت‌ساله. تأثیر این بلندی‌ها بر سرنوشت ایران انكارناپذیر است؛ و از آن جمله است تأثیرات اجتماعی. اگر ما بتوانیم نسل‌های پسین را به صعود از این دو ارتفاع دعوت كنیم تا بتوانند تاریخ معاصر ایران را از قله‌های آن افشا كنند، كار بزرگی كرده‌ایم. از نظر من مصالح این دو بلندی، یا بهتر بگویم: یكی از مصالح اصلی آن، خاطرات است.
وی افزود: ما نمی‌توانیم در بیان خاطرات موانعی ایجاد كنیم كه برخی به این وادی كشیده شوند و برخی اجازه ورود نداشته باشند. تولید مصالح در این مرحله نباید گزینشی باشد. تعیین نوع و جنس خاطره در مرحله تولد اصالت ندارد و این تمییز و تشخیص در مراحل بعدی صورت می‌گیرد، یعنی زمانی كه مهندس - و در این‌جا تاریخ‌نگار- وارد عمل میشود. او با مهارتی كه دارد، به سرند خاطرات می‌پردازد و اصیل‌ترین آنها را برای ساخت و پرداخت تاریخ یك واقعه انتخاب می‌كند.
بهبودی درباره قالب‌های خاطره و تاریخ شفاهی و تفاوت‌های آنها گفت: فرق چندانی به لحاظ ماهوی میان خاطرات و تاریخ شفاهی نیست. این دو مواد اولیه برای پیدایش تاریخ هستند؛ هرچند كه فرایند پیدایش آنها با یكدیگر متفاوت است. خاطرات در عرف، همان خودنگاشته است، اما تاریخ شفاهی تلاشی حداقل دوسویه است كه خاطره‌گر و خاطره‌نگار با هم برای بازنمایی یك حادثه یا یك سلسله‌وقایع انجام می‌دهند. از نظر مورخ، این دو گونه در یك ردیف است و یكی بر دیگری اصالت و برتری ندارد، اما چه‌بسا از نظر خواننده - كه بهره‌بردار نخست این فرآورده‌ها است - تفاوت داشته باشد. نكته حائز اهمیت در فرایند تولید خاطره یا تاریخ شفاهی، وفاداری به حقیقت است. چه خواننده و چه مورخ تا زمانی می‌توانند به این تولیدات تكیه و اعتماد كنند كه بر باور و اعتمادشان خدشه‌ای وارد نشود. هرگاه اینان احساس كنند كه خاطره‌گو یا تدوین‌گر تاریخ شفاهی از مرزهای حقیقت فاصله گرفته، شیرازه مصالح یادشده از هم خواهد پاشید.
مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی تاکید کرد: وقتی یك خاطره صادقانه بیان یا نوشته میشود و با اصول حرفه‌ای تدوین و چاپ می‌گردد، به دلیل شرح حوادث كم‌نظیر انقلاب و جنگ، خوانندگان و علاقه‌مندان بسیاری پیدا می‌كند. این یعنی تمایل مردم به دانستن از دو پدیده مهم و بی‌بدیل ۳۰ سال اخیر ایران. شما خوب می‌دانید كه رخدادها و حوادث بزرگی همچون انقلاب و جنگ تكرارپذیر نیست. پس از جهت كم‌نظیری و جذابیت، توجه عموم افراد جامعه را جلب می‌كند. مهم‌تر این‌كه، ماهیت انقلاب و جنگ با هویت اسلامی و ایرانی جامعه گره خورده و نمی‌توان به آن بی‌توجه بود. تكریم یاد انقلاب و جنگ، تكریم هویت ملی ما است. نكته دیگر آن‌كه جذابیت این خاطرات توانسته است تا حد زیادی ادبیات ایران پس از انقلاب را تحت تأثیر قرار دهد و گاهی شانه‌به‌شانه ادبیات ترجمه‌ای و در دهه اخیر حتی پیشرو و جلوتر از ادبیات ترجمه‌ای حركت كند. موضوع آخر این‌كه پدیده خاطره و خاطره‌نگاری به توسعه مطالعه و بالارفتن شمارگان كتاب كمك فراوانی كرده است. همه این‌ها یعنی این‌كه خاطره‌گویی و خاطره‌نویسی در كمّ و كیف باید توسعه یابد یا حداقل روند آن كند نشود.
تعداد بازدید: 1006
