01 دی 1392
شاه چنان در عالم بی‌خبری غرق بود که نه تنها به هشدارهای مذهبی جامعه ایران توجهی نداشت بلکه حتی سعی نمی کرد مثل انورسادات (رئیس جمهور وقت مصر) قدم به مسجدی بگذارد و در کنار مسلمانان به ادای نماز مشغول شود . مقامات روحانی ایران نیز هیچگاه با رژیم روابط صمیمانه نداشتند و این امر سابقه‌اش به دوران سلطنت پدر شاه می‌رسید . رضاشاه هیچگاه به تشکیلات مذهبی کشور اعتنایی نداشت و حتی یک بار که با چکمه وارد حرم (حضرت) فاطمه (ع) در قم شده بود ، چون ملایی پر دل و جرات از این حرکت او انتقاد کرد بلافاصله با عصبانیت کشیده‌ای به صورتش نواخت .
محمدرضاشاه نیز اصولاً نفوذ رهبران مذهبی را خیلی دست کم می‌گرفت . وی در این باره ضمن مصاحبه‌ای که با «اولیویه وارن» خبرنگار فرانسوی داشت مطالبی گفت که نشانه طرز فکرش راجع به رهبران مذهبی بود :
خبرنگار : آیا شما هنوز در مورد ملاها گرفتاری دارید؟
شاه : امروز فکر نمی‌کنم که بتوان واقعا از گرفتاری در مورد ملاها صحبت کرد. شاید آنها گهگاه زمزمه‌هایی داشته باشند ، ولی مطمئناً این کار هیچ اثر و عارضه‌ای برای ما ندارد .
خبرنگار : در مورد آیت الله خمینی که در عراق به سر می‌برد چطور ؟
شاه : او را مخصوصاً به آنجا تبعید کرده‌ایم .
خبرنگار : فکر می‌کنید هیچ بخشی از جامعه روحانیت ایران پشت سر او نباشد؟
شاه : نه (!) در اینجا هیچکس به او کاری ندارد ، بجز «تروریستها»(!) و یا افراد به اصطلاح «مارکسیست اسلامی»(!) که گاهی نام او را بر زبان می‌آورند . فقط همین !
خبرنگار : صرفنظر از این مساله ، آیا روابط شما با جامعه روحانیت شیعه در ایران خوب است ؟
شاه : راستش را بخواهید از نظر کلی در اینجا جامعه روحانیت شیعه و سلسله مراتب مذهبی وجود ندارد (!) . در اینجا فقط یک عده روحانی هستند ، همین...! و روابط من با روحانیون واقعی بسیار خوب است (!) و شمار این افراد هم در ایران بسیار زیاد است . وانگهی این سنت که ملاها دانش را به خود اختصاص می‌دادند تا قدرت را در دست داشته باشند حالا به کلی از بین رفته و دیگر جز خاطره‌ای از آن باقی نمانده است .
گرچه امروز سخنان شاه به حد کافی حیرت انگیز به نظر می‌رسد ، ولی به این حقیقت هم باید توجه داشت که همان زمان علیرغم ادعای شاه ، محافل مذهبی در مساجد و مدارس انتقاد های فراوانی از رژیم شاه می‌کردند و (امام) خمینی نیز از تبعیدگاه خود در نجف فعالیتی بی وقفه را برای آموزش مردم ادامه می‌داد .
منبع:فریدون هویدا ، سقوط شاه ، انتشارات اطلاعات ، 1365 ، ص 106 تا 108
منبع بازنشر: ماهنامه الکترونیکی تاریخ معاصر ایران (دوران)
تعداد بازدید: 772
