21 بهمن 1392
محمدحسین آیرم دارای درجه میرپنج قزاقخانه بود. از نوجوانی رخت قزاقی پوشیده و توسط روس ها تربیت شده و آموزش های نظامی را فرا گرفته بود. آیرم یکی دو سفر هم در دوره سلطنت احمدشاه به اروپا رفت، اما طولانی ترین دوره اقامت او در سن پترزبورگ بوده است.
آیرم برعکس رضاخان که صرفا به علت قلدری سر دسته یک فوج از قزاق ها شد و بعدا در مسیر ترقی قرار گرفت، به قول نظامیان: «افسر دانشکده دیده به شمار می رفت.» آیرم مدرسه نظامی امپراتوری را در روسیه آن روزگار گذراند و با درجه افسری در تیپ قزاق مشغول خدمت شد. وی به زبان روسی و فرانسه آشنایی کامل داشت و تا حدودی انگلیسی و آلمانی نیز می دانست. وی نان و نمک روس های تزاری را خورده و گوشتی زیر پوستش آمده و با پول و حمایت و آموزش روس ها رشد کرده بود، اما بعد از انقلاب و واژگون شدن بساط تزاریسم و تشکیل حکومت کارگران و کشاورزان در آن مملکت، به روس های سفید و قزاق های مقیم ایران که با حمایت انگلستان و آمریکا علیه حکومت نوبنیاد اتحاد شوروی می جنگیدند، پیوست و در همین عملیات بود که چهره آیرم بر اثر ضربه مهلکی که به وی اصابت کرد، آسیب دید.
آیرم پس از مدت ها دوری از وطن و گذراندن دوران نقاهت در روسیه، به اتفاق دوستش محمدحسین میرزا با یک کشتی بخار روسی به بندر گز آمد. آن زمان کودتای رضاخان تازه در تهران به وقوع پیوسته و اوضاع سیاسی و اجتماعی کشور در معرض تغییرات بنیانی قرار گرفته بود.
آیرم زمانی به تهران آمد که دارالخلافه هنوز در قبضه میرپنج رضاخان بود و رجال و شاهزادگان نیز مقهور هم رتبه سابق خود بودند. آیرم با کسب درجه سرهنگی از رضاخان به «سرهنگ محمدحسین آیرم» ملقب شد. در حکومت های دیکتاتوری و جابر نیز افراد متملق، چاپلوس، بیمار و مبتلا به انواع و اقسام عقده های روانی زودتر پله های ترقی را می پیمایند و به قدرت می رسند.
آیرم برای دست یافتن به موقعیت های تازه، به هر دری زد و بعدها مستبدترین فرمانده نظامی در میان افسران رضاخان شد. آیرم که دوره هایی را در دانشکده افسری روسی دیده بود به سبک فرماندهان آن روز ارتش روسیه به نیروهای مستقر در میدان فرمان ایست خبردار می دهد و مراسم احترامی از رضاخان به عمل می آورد که هوای نفس رضاخان کاملا ارضا و چنان مقبول واقع شد که رضاخان فی المجلس دستور می دهد این نوع مراسم احترام، روش جاری همه مراکز نظامی قرار گیرد. نزدیک شدن آیرم به رضاخان از همین مراسم نظامی آغاز شد و دیری نپایید که به دستور رضاخان فرمانده هنگ مازندران و استرآباد شد.
آیرم در حالی روزهای نخست انتصاب به سمت جدید را در رشت می گذراند که به سردارسپه اطلاع رسید در گوشه دیگری از مملکت توطئه ای علیه او در شرف تکوین است و عبدالله خان طهماسبی با کمک ایلات و عشایر آذربایجان علیه او توطئه می چینند. رضاخان در سفری که راهی آذربایجان بود، در طول مسیر به رشت رفت و مورد استقبال سنگین و شکوهمندی که آیرم ترتیب داده بود، قرار گرفت و مردم او را با فریادهای شادی و هلهله پذیرا شدند. آیرم قبلا در رشت و انزلی هدایای خوبی از طلا و برلیان برای اربابان تدارک دیده بود.
رضاخان در مراجعت، عبدالله طهماسبی را هم با خود آورد و پست طهماسبی را در آذربایجان به آیرم محول کرد. رضاخان مفتون استقبال و تعظیم و تکریم و هدایای کلان آیرم قرار گرفته بود!»
منابع:
زندگی رضاشاه از اسکندر دلدم * زندگینامه آیرم * سازمان اسناد انقلاب اسلامی
مهناز نخستین
منبع: روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )
منبع بازنشر: سایت آفتاب
تعداد بازدید: 774
