10 اسفند 1392
همایش نقش اهل قلم در نهضت امام خمینی(ره) 7 بهمن‌ماه 1392 در موزه عبرت ایران برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از خبرگزاری تسنیم و روزنامه اطلاعات، در این نشست حجت‌الاسلام ابوذر بیدار با تاکید بر اینکه شعر و ادبیات یکی از دلایل مهم در واژگونی نظام پهلوی بود، پیرامون ادبیات انقلابی در حوزه‌های علمیه سخنرانی کرد و افزود: یکی از نشریاتی که به صورت سالیانه در آن دوره منتشر می‌شد «مکتب تشیع» بود که مقالات آتشینی به قلم روحانیونی چون شهید بهشتی، مرحوم طالقانی، علامه جعفری، علامه طباطبایی و... در آن منتشر می‌شد. اولین مقاله‌ای که دکتر بهشتی در این نشریه منتشر کرد با عنوان «حکومت در اسلام» بود که در آن دوره هسته مرکزی یک حکومت را تبیین کرد و هنوز هم مطالب و مقالاتی که ایشان در نشریه مکتب تشیع در آن دوره نوشتند تازگی دارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با مروری گذرا به کارنامه نشریاتی چون «ندای حق»، «درس‌هایی از مکتب اسلام» (اولین نشریه حوزه‌های علمیه) و... گفت: نقش حوزه‌های علمیه و بخصوص حوزه علمیه قم بسیار موثر بود و نشریه «مکتب اسلام» در آن دوره با قلم طلبه‌هایی که بدون ترس از رژیم طاغوت مطالبی انقلابی می‌نوشتند پربار شد، البته بعدها شیخ مهدی آصفی مجله‌ای با این عنوان در حوزه نجف منتشر کرد که به دلیل اینکه قلم خیلی سنگینی داشت، با استقبال مواجه نشد.
در ادامه این نشست تخصصی ابراهیم ذوالفقاری درباره شعر و ادبیات انقلاب اسلامی سخنرانی کرد. وی گفت: در مقاله‌ای که من نوشته‌ام در مورد شعرای مذهبی نهضت امام خمینی (ره) تحقیق کردم که میتوان به سه شاعر از جمله شیخ علی‌اکبر صلح‌خواه متخلص به خوشدل تهرانی، محمد حسین فرح‌بخشیان متخلص به ژولیده و موسوی گرمارودی اشاره کرد. این سه شاعر انقلاب از زندانی‌های سیاسی انقلاب بودند.
در ادامه این نشست کلیپی از شهدای گروه ابوذر که از زندانیان سیاسی سالهای 1341 تا 1357 بودند پخش شد و در ادامه محمد رجبی، رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی با موضوع ادبیات انقلابی در جامعه سخنرانی کرد.
وی ضمن یادبودی از شهدای گروه ابوذر اظهار داشت: شهید ولی‌الله سیف مغز متفکر گروه ابوذر بود و متأسفانه به ادبیات و متونی که به سالهای شکنجه زندان پهلوی مربوط می‌شود، کمتر پرداخته شده است. حوادثی که در زندان‌ها و شکنجه‌هایی که در آن دوران رخ داده، هنوز به طور کامل منتقل نشده و برخی از خاطراتی که منتشر می‌شود از زندانیان سیاسی متعلق به طیف چپ در آن دوران است و متأسفانه زندانیان سیاسی مذهبی با برخی از تفکراتی که دارند مبنی بر اینکه اگر خاطرات را تعریف کنند ریاکاری می‌شود، سکوت می‌کنند و بیشتر سکوت هم از جانب کسانی است که بیشترین شکنجه‌ها را تحمل کرده‌اند.
وی افزود: این سکوت باعث می‌شود جنایات رژیم پهلوی در پرده کتمان بماند و این ظلمی است که به نسل بعدی کرده‌ایم. عده‌ای هم هستند که خاطرات خود را در اروپا ثبت و ضبط می‌کنند که همه واقعیات آن دوران را به طور کامل منتقل نمی‌کنند. متأسفانه فداکاری‌های قبل و بعد از انقلاب در بین تیراژ کتاب‌ها سهم اندکی را دارند و با اینکه در حوزه هنری و موزه عبرت، تلاش‌هایی صورت گرفته، اما این فعالیت ها در مقابل حجم مبارزات خیلی کم است.
در ادامه این نشست تخصصی رحیم نیکبخت از محققان و پژوهشگران تاریخ معاصر درباره ادبیات و شعر شاعران مسلمان آذری مقاله خود را ارائه کرد.
رحیم نیکبخت پس از بررسی پیشینه شعر انتقادی و انقلابی خطه آذربایجان که از دوره مشروطه شروع شده گفت: اگر سه مقطع حساس را در ایران در نظر بگیریم که یکی ورود اسلام و دیگری رسمی شدن مذهب تشیع در مسجد جامع تبریز باشد، نقطه سوم قیام 15 خرداد است که با رهبری امام خمینی(ره) ماهیت دینی داشت. زمانی که امام مردم را به قیام علیه رژیم طاغوت خواند، از جمله شاعران آذربایجان که دعوت امام را لبیک گفتند، میتوان به شعرایی چون مرحوم کهنمایی، تائب تبریزی، شعاع تبریزی و عاصمی تبریزی اشاره کرد که در شروع نهضت امام خمینی(ره) شعرهایی را به زبان آذری گفتند.
نیکبخت در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به کتاب یاقوت احمر اضافه کرد: این کتاب شامل مجموعه رجزهای اصحاب امام حسین(ع) در مقابل یزیدیان است که توسط مشکات تبریزی بر وزن شاهنامه سروده شده است که مجموعه‌ای قابل توجه است، از این جهت که وجه حماسی و ظلم‌ستیزی قیام امام حسین(ع) را با انقلاب اسلامی پیوند داده است.
در ادامه نشست تخصصی نقش اهل قلم در نهضت امام خمینی(ره)، محسن چینی‌فروشان شاعر و پژوهشگر ادبیات کودک پیرامون ادبیات انقلابی کودک و نوجوان ایراد سخنرانی کرد.
چینی‌فروشان با بررسی ادبیات کودک و نوجوان و پیشینه در کشورهای غربی گفت: تاریخ ادبیات کودک و نوجوان بدین شکلی که دیده می‌شود با چند شعر از ملک‌الشعرای بهار از دوره مشروطه شروع شد و در دوره رضاخان هم به دلیل سانسورها و استبداد آن دوره ادبیات کودک و نوجوان کم‌فروغ بود و در سالهای پس از کودتای 1332 تا 1342 فرهنگ و ادبیات کودک و نوجوان محدود به صفحاتی در روزنامه‌ها و نشریات شد. اما در 15 خرداد 1342 نقطه عطفی در ادبیات و هنر کودک و نوجوان شکل گرفت. رژیم پهلوی در بین سالهای 1342 تا 1345 موسساتی چون کانون پرورش فکری کودک و نوجوان را تأسیس کرد که اعضای دربار در این موسسات فعالیت وسیعی می‌کردند. از طرف دیگر گروه‌های مختلف با این شرایط وارد عرصه ادبیات کودک و نوجوان شدند.
چینی فروشان با اشاره به اینکه سه گروه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان در سالهای 1342 تا 1357 فعالیت‌داشتند گفت: گروه اول طیف چپ سیاسی بودند که میتوان به شاعرانی چون قدس قاضیانی و علی‌اکبر درویشیان اشاره کرد. گروه دوم کسانی بودند که گرایش‌های خاص سیاسی نداشتند مانند محمد کیانوش و عباس یمینی‌شریف، اما گروه سوم بچه‌های مذهبی بودند که با دغدغه‌های نهضت امام خمینی(ره) در ادبیات کودک و نوجوان تلاش می‌کردند. از جمله میتوان به آثاری چون داستان راستان شهیدمطهری و نویسندگانی چون مهدی آذری یزدی، حجت‌الاسلام مصطفی زمانی و محمود حکیمی اشاره کرد. البته شهید بهشتی در جریان‌شناسی ادبیات کودک در آن سال‌ها نقش موثری داشت.
در ادامه این نشست قاسم تبریزی، پیرامون زندگی نویسندگان و شاعران زندانی سال 1341 تا 1357 مقاله‌ای را ارائه کرد که در آن به شخصیت‌های برجسته‌ای که در این دوره زندانی شدند اشاره کرد.
دیگر سخنران این جلسه جلال رفیع نویسنده و از ادبا و فرهنگیان سه دهه گذشته و از مبارزان دهه‌های ۴۰ و ۵۰ بود. وی در سخنانی با بیان این که همه حرف‌ها را اساتید دیگر گفتند و دیگر حرفی برای گفتن نمانده است، افزود: از من خواستند درباره ادبیات انقلابی در دانشگاه‌ها سخن بگویم، ولی من خواهش کردم به جای من سراغ بزرگانی بروند که با انگیزه‌های مردمی، اسلامی، دینی و انقلابی خالص و مخلص در راه خدا کار کردند. من خود را مدیون بزرگان این مسیر می‌دانم و از عقب قافله می‌‌آمدم.
رفیع با تشکر از دست‌‌اندرکاران برگزاری این نشست تخصصی، گفت: اگر آسیب‌شناسی‌کنیم، می‌بینیم همیشه در خطر افتادن به دام تبلیغات هستیم که اگر با بیان چندباره برخی مسائل به این دام بیفتیم، نه فقط اثر مثبت نخواهد داشت، بلکه اثر منفی هم می‌گذارد. اگر معارف اسلام هم با شیوه‌های تکراری و کم‌جاذبه و به شکل شعاری صرف مطرح شود و به دنده تکرار بیفتد، مثل عسلی می‌ماند که با ملاقه به دهان فردی ریخته شود که در این صورت عسلی که به ذات خود ندارد عیبی به کام آن فرد به زهرمار تبدیل می‌شود.
تعداد بازدید: 1142
