08 اردیبهشت 1393
علیرضا تاجریان
آنگاه که تقویم انقلاب اسلامی ایران را ورق می زنیم به روزی می رسیم که عام الفیل دیگری را تداعی می کند که در آن «کارتر» مظهر نظام سلطه جهانی، ابرهه ای دیگر است که می خواهد به یک انقلاب نوپا که با اتکاء به خداوند متعال به پیروزی رسیده است، حمله کند.
«الم تر کیف فعل ربک باصحاب الفیل - آیا ندیدی که خدای تو با اصحاب فیل چه کرد؟»
اما عنایت و لطف و مرحمت خداوند بر مردم ایران اسلامی آن چنان گسترده است که در صحرای طبس «پنجه عقاب» را در مقابل «طوفان شن» قرار می دهد و آیه «و مکرو و مکر الله و الله خیر الماکرین» را تفسیر می کند و در آن غروب طلایی خورشید در صحرای طبس، با وزیدن طوفانی از شن، صحرای طبس مبدل به یک کابوس وحشتناک در حافظه تاریخی رهبران آمریکا می شود؛ معجزه ای دیگر روی می دهد و گرگ های در کمین نشسته ای که راوی مرگ بودند، به هلاکت می رسند.
این معجزه الهی را باید دید و برای آنان که باز می خواهند در رویاهای بلندپروازانه خویش فکر حمله به ایران را داشته باشند، باز گفت تا برای همیشه رسواترین و مفتضحانه ترین شکست خود را بر ضد انقلاب اسلامی ایران به یاد داشته باشند و بدانند که خداوند متعال انقلاب امام خمینی (ره) را به انقلاب امام زمان (عج) پیوند خواهد زد و تا آن روز نیز خود با نیروهای غیبی، توطئه های دشمنان این انقلاب را خنثی خواهد کرد.
بازخوانی یک سناریوی شکست خورده
تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در 13 آبان 1358 توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام که با اسارت گرفتن 53 نفر از اتباع آمریکا به پایان رسید آن چنان ضربه ای به حیثیت آمریکا وارد کرد و سیاست های استعماگرانه آنها را از هم پاشید که کاخ سفید را بر آن داشت که به هر نحو ممکن این مسئله را حل کند؛ بنابراین آمریکا در گام اول با اقدامات دیپلماتیکی خود به تحریم اقتصادی ایران دست زد و در گام دوم طرح تجاوز نظامی به جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار داد. برژیسکى مشاور امنیت ملى وقت جیمى کارتر رییس جمهور وقت آمریکا در این باره می گوید : اگر چه از ابتداى گروگانگیرى افرادمان، تا اتخاذ تصمیم نهایى براى نجات آنها، حدود پنج ماه به طول انجامید، اما برنامه ریزى جهت انجام یک عملیات نجات، بزودى پس از ماجرا آغاز شد. درست 2 روز بعد از واقعه، مرحله اول، عملیات با تلفنى که من به هارولد براون وزیر دفاع کردم، شروع گردید، من از او خواستم که به رییس ستاد مشترک ارتش دستور دهد، تا یک برنامه جهت عملیات نجات طرح ریزى کند.
برژینسکى مى گوید: روز 11 آوریل (22 فروردین ) ماه بوده جیمى کارتر به من گفت که وى خواستار تشکیل یک جلسه اضطرارى شوراى امنیت ملى است . او در پاسخ سئوال من که دلیل تشکیل آن جلسه را پرسیدم، گفت که به نظر وى زمان اقدام فرا رسیده است .کارتر جلسه یاد شده را با این سخنان آغاز کرد؛ که به نظرم امکان خلاصى گروگانها بسیار بعید به نظر مى رسد و ما بایستى حاکمیت خود را اعمال کنیم و حالا وقت آن است که عمل مناسب انجام پذیرد و جدول زمانى آن هم تهیه شود.رییس جمهور در دنباله سخنانش ادامه داد ما مى بایستى براى آزادى گروگانها وارد عمل شویم و عملیات مى بایستى در اولین فرصت ممکن آغاز شود.رییس ستاد مشترک ارتش ژنرال جونز، تاریخ 4 اردیبهشت را مناسبترین زمان شروع عملیات اعلام کرد. طرح حمله نظامی آمریکا به ایران که به طرح «عملیات پنجه عقاب» معروف است به این قرار بود که عملیات نظامی نیروهای دلتا جمعاً دو روز (از چهارم تا ششم اردیبهشت 1359) به طول می انجامید و در شب اول، هشت هلی کوپتر و شش هواپیمای سی- 130 در عمق خاک ایران در میان کویر فرود می آمدند، هلی كوپترها پس از سوخت گیری شبانه در نزدیكی طبس، به نقطه ای در نزدیكی تهران ـ حوالی دماوند ـ پرواز می‌كردند و تمام روز را در انتظار فرا رسیدن شب در این نقطه توقف می‌نمودند. حمله به سوی سفارت كه محل نگاهداری گروگانهای آمریكایی بود، در شب دوم با كامیون‌های ارتشی كه قبلا تدارك شده بود، انجام می‌گرفت و یك گروه جداگانه هم برای نجات بروس لینكن كاردار سفارت و دو آمریكایی دیگر كه در محل وزارت امور خارجه ایران نگاهداری می‌شدند در نظر گرفته شده بود. گروگانها پس از رهایی به استادیوم شهید شیرودی كه در نزدیكی سفارت قرار داشت منتقل می شدند و از آنجا به یك فرودگاه مجاور پرواز می کردند. در این مرحله چند جنگنده پرواز هواپیماهای آمریكایی را پوشش می‌دادند. این عملیات با پرواز هواپیماهای آمریکایی از پایگاههای نظامی آمریکا در عمان و مصر شروع می شد و قرار بود که پس از انجام عملیات موفق آمیز نجات گروگان ها از سفارت ایران، با پرواز هواپیماهای آمریکایی از فراز آسمان عربستان سعودی به پایان رسد.
برای اجرای طرح حمله نظامی به ایران، نود نفر از کماندوهای آمریکا به مدت 5 ماه تعلیمات پیچیده و فشرده ای را در صحرای اریزونای آمریکا پشت سر می گذارند. به دنبال آن گروه های ویژه سری که برای پشتیبانی و تدارک وسایل تکمیل طرح در نظر گرفته شده اند، مخفیانه وارد ایران می شوند و با گروهک های ضد انقلاب تماس می گیرند. غروب روز سه شنبه چهارهم اردیبهشت 1359 تعداد شش فروند هواپیمای سی- 130 آمریکایی، نود کماندوی آمریکایی را که در صحرای اریزونای آموزش دیده اند و «نور سبز یا دلتا» نام گرفته اند، از قاهره به هواپیمابر نیمیتز (NIMITZ) در دریای عمان و نزدیک آبهای ایران منتقل می کنند.
در مسیر حرکت به سمت ایران در مصر و عمان نیروهای آمریکایی توقف می کنند تا شب را در مصر به استراحت بپردازند اما در مصر با آنچنان هجومی از سوی مگس ها مواجه می گردند که خواب را از آنها می رباید و این امر موجب خسته و خواب آلود بودن نیروهای عملیاتی دلتا هنگام عملیات در طبس می گردد.
چارلی بكویت فرمانده این عملیاتی در این ارتباط می‌نویسد: «بیرون پایگاه منظره‌ای دلگیر و بی پایان در گرمای آسمان بی ابر محو می‌شد. مگسها همه جا بودند و روی هر جنبنده‌ای و هر چیزی می‌نشستند و همه سعی می‌كردند بخوابند؛ اما با وجود هوای داغ و سوزان و یا هیجان ناشی از ماموریت، عده زیادی نتوانستند استراحت كنند.»
بكویت در مورد لحظه ای که مصر را ترک می کنند، می‌نویسد: «كسی از ترك مصر ناراحت نبود. مگسها و كثافت با پرواز توسط دو فروند سی 141 پشت سر گذارده شد.»
نیمه شب پنجشنبه، چهارهم اردیبهشت ماه، شش هواپیمای سی-130 و هشت فروند هلى کوپتر نفربر از عرشه ناو هواپیمابر نیمیتز بر می خیزنند و با پرواز در ارتفاع کم راهى ایران می شوند. پس از ورود به حریم ایران، یکى از هلى کوپترها در 120 کیلومترى شهر راور کرمان دچار نقص فنی می شود و ناگزیر فرود می آید. هلی کوپتر دیگری مجبور می شود که شرنشینان این هلی کوپتر را سوار کند تا به هواپیمابر نیمیتز برگردند اما پس از طی مسافتی دستگاه هیدرولیک این هلی کوپتر نیز از کار می افتد، اما این هلی کوپتر موفق می شود تا به هواپیمابر نیمیتز برسد. شش فروند هواپیمای سی-130 به همراه شش فروند هلی کوپتر باقی مانده در محلی واقع در صحرای طبس که از قبل برای فرود آنها آماده شده است، فرود می آیند.
سپاه شیطان پا به صحرای طبس می گذارند، کویری که برای آنها ناشناخته است. هواشناسی در آن روز مساعد بودن هوا را گزارش می کند و بکویت نیز در طبس با هوای صاف مواجه می شود که بعدها می نویسد: «هوا خنك و صاف بود و ستاره‌ها به سادگی قابل رویت بودند. نور ماه برای دیدن افرادی كه سی چهل یارد دورتر ایستاده بودند، كافی بود.»
اولین خلبان هلیکوپتری که وارد طبس شده است به گونه ای مات و مبهوت می شود که بكویت در ارتباط با گفتگویش با این خلبان، بعدها می‌نویسد: «چیزهایی كه می‌گفت به قدری تاثر آور بود كه اگر می‌توانستیم، هلیكوپترها را در بیابان می‌گذاشتیم و با سی- 130 ها به خانه بر می‌گشتیم.»
بكویت در رابطه با خلبان دومین هلی كوپتر كه در طبس فرود می آید می نویسد: «او از هلیكوپتر دور شد، زیاد و تند صحبت می‌كرد و چیزهای وحشتناكی می‌گفت.»
بكویت از قول او نقل می‌كند كه:
«من نمی‌دانم چه كسی در سطح من كارها را اداره می‌كند؛ اما اینقدر می‌توانم بگویم كه برای لغو این عملیات باید همه چیز به دقت مد نظر قرار گیرد. نمی‌دانید بر من چه گذشته است. با بدترین طوفان شنی كه تا كنون دیده بودم مواجه شدیم. بسیار دشوار بود. پیش خود فكر كردم مطمئن نیستم كه بتوانیم عملیات را انجام دهیم. واقعا مطمئن نیستم كه بتوانیم آن را انجام دهیم.»
در حال سوختگیرى هلى کوپترها براى اجراى مرحله بعدى عملیات، یکى دیگر از هلی کوپترها دچار نقص فنى می شود. با از کار افتادن این هلى کوپتر، تمام برنامه هاى آمریکاییها به هم می خورد زیرا آنها با محاسباتى که انجام داده بودند، براى انجام مرحله بعدى عملیات حداقل به شش فروند هلى کوپتر نیاز داشتند. موقعیت به ناو نیمیتز و از آنجا به کاخ سفید گزارش می شود و از رییس جمهور کسب تکلیف می شود. کارتر دستور توقف عملیات و عقب نشینی را صادر می کند. نیروهایی آمریکایی قصد بازگشت دارند که طوفانی از شن شروع می شود و سپاه شیطان را در چنگال عذاب الهی گرفتار می سازد؛ یکی از هلی کوپتر ها به هواپیمای سی- 130 برخورد می کند و آتش همه جا را فرا می گیرد.
بکویت وقتی آتش افروخته شده از برخورد یکی از هلی کوپترها را با هواپیمای سی-130 مشاهده می کند با تاکید بر اینکه «وقتی برای گریه نداشتم» در ارتباط با این حادثه می نویسد: «در میان تند باد، یكی از هلیكوپترها را دیدم كه از زمین بلند شد و به سمت چپ كج شد و به آرامی به عقب خزید. سپس صدای مهیبی بلند شد. صدای انفجار بمب نبود. صدای شكستن نبود، صدای چیزی بود كه با یك ضربه متلاشی شود. یك انفجار بنزین. گلوله آتشین آبی رنگی مثل بالون به هوا رفت. ظاهرا هلی كوپتر سرگرد شافر به هواییمای سی- 130 كه در شمالی‌ترین قسمت ایستاده بود و عنصر آبی را تازه سوار كرده بود، برخورد كرد. ... شعله‌های آتش تا ارتفاع سیصد، چهارصد پایی می‌رسید. هوا مثل روز روشن بود. ... در میان آتش، هلی كوپتر را می‌دیدم كه به سمت چپ هواپیما برخورد كرده است. موشكهای ردی منفجر می‌شدند. گردونه‌های آتش مانند چهارم ژوئیه در آسمان می‌چرخیدند. مثل این بود كه افراد درون گوی آتش حركت می‌كردند.»
بكویت در مورد یك عضو عملیات كه در داخل هواپیمای سی- 130 بود می‌نویسد: «لحظاتی قبل از برخورد هلیكوپتر به آن (هواپیما) چرت می‌زد. هنگام انفجار، وی چرتش پاره شد و به صفی از افراد كه در حال خروج از یكی از دریچه‌های هواپیما بودند پیوست. دود و آتش همه جا را فرا گرفته بود. موتورها هنوز كار می‌كردند. موتور هلی كوپتر هنوز كار می‌كرد و همچنان بدنه هواپیما را می‌شكافت و به داخل آن رخنه می‌كرد و هواپیما را به شدت تكان می‌داد. عضو مزبور ناگهان فكر كرده بود كه هنگام چرت زدن وی، (هواپیمای) سی- 130 به پرواز در آمده است و اكنون وقت عملیات پرش با چتر است. وقتی نوبت او برای ترك هواپیما رسید، به طور خودكار وضعیت پرش با چتر را به خود گرفت و اقدام به سقوط آزاد كرد و مثل تپه روی زمین پهن شد. بعد از آن، هم قطارش از او پرسیده بود كه وقتی وی پرید، بدون چتر چكار می‌خواست بكند؟ او جواب داده بود: «نمی‌دانم، من در آن لحظه فقط فكر می‌كردم كه باید بپرم.»
هامیلتون جوردن رئیس كاركنان كاخ سفید در كتاب خود به نام «بحران»، لحظه دریافت خبر برخورد هلی کوپتر و هواپیمای سی-130 رااین چنین تشریح می کند: «كارتر گوشی را برداشت و گفت: «دیوید (جونز) چه خبر؟»
ما حرفهای جونز را نمی‌شنیدیم. ولی حالت چهره كارتر و پریدگی رنگ او نشان می‌داد كه خبرهای بدی می‌شنود. كارتر لحظه‌ای چشمانش را بست و در حالیكه به زحمت آب دهانش را قورت می‌داد پرسید: «آیا كسی هم مرده است؟» ...
همه ما به دهان او زل زده بودیم. چند ثانیه بعد گفت: «می‌فهمم ... می‌فهمم» و گوشی تلفن را گذاشت. هیچكس سئوال نكرد تا اینكه خود كارتر پس از چند ثانیه سكوت گفت: «مصیبت تازه‌ای پیش آمده. یكی از هلی كوپترها به یك هواپیمای سی 130 خورده و آتش گرفته و احتمالا چند نفری هم كشته شده‌اند ...»
هامیلتون جوردن در ادامه می‌نویسد: «تصور اینكه گروهی از داوطلبان نجات گروگانها، خود جان باخته و در یك بیابان دور در آن سوی دنیا به خاك هلاك افتاده‌اند، چون كابوسی بر فكر و روح من سنگینی می‌كرد. از اطاق كابینه بیرون آمدم تا كمی در هوای آزاد قسمت جنوبی كاخ قدم بزنم و افكار خود را منظم كنم، ولی هوای خفه و مرطوب بیرون بیشتر ناراحتم كرد. با حال تهوع به داخل كاخ برگشتم و به دستشویی خصوصی رئیس جمهور رفتم.»
برژینسکى نیز حالت کارتر را پس از صدور دستور توقف عملیات و عقب نشینى و آتش گرفتن هواپیما و هلى کوپتر آمریکایى این چنین توصیف می کند: «وى بعدا سرش را میان دو دستش گرفت و به مدت چند ثانیه روى میز گذاشت . من فوق العاده اى دلم براى وى سوخت ! همین طور براى کشورم ! ساعت 15، 5 (پنج و پانزده دقیقه ) بود که کارتر خبر دیگرى مبنى بر خورد یک هلى کوپتر با یک هواپیماى 130 - C و آتش گرفتن آنها از ژنرال جونز دریافت کرد. این برخورد همراه با تلفات جانى بود. کارتر با شنیدن این خبر به مانند مار زخمى به خود پیچید و آثار درد و نگرانى بر تمامى صورت او آشکار شد.»
و این گونه بود که عملیات «پنجه عقاب» در مقابل «طوفان شن» شکست خورد. چارلی بکویت، فرمانده این عملیات، در ارتباط با شکست این عملیات در کتاب خود به نام «نیروی دلتا» می نویسد: «در تمام طول راه بازگشت (از طبس ) احساس پوچی و پژمردگی می‌كردم. آه. آه. یأس بر وجودم سایه افكنده بود. گریه‌ام گرفت. این موقعی بود كه نشستم و با تمام وجود گفتم: یا عیسی مسیح، تو می‌دانی كه چه گندی به بار آمده است. ما واقعا باعث شرمساری كشور بزرگمان (آمریكا) شدیم. خودم را بسیار حقیر احساس می‌كردم. نمی‌خواستم صحبت كنم، یا هیچ كار دیگری انجام دهیم؛ فقط احساس می‌كردم كه دیگر آبرویی برایم باقی نمانده بود.»
هامیلتون جوردن نیز در كتاب بحران می‌نویسد: «نزدیك ظهر، رئیس جمهوری مرا احضار كرد. وقتی وارد دفترش شدم، او را خیلی افسرده و ناراحت دیدم. پیش از آن كه من سخن بگویم، خود او شروع به صحبت كرد و گفت الان خبر بدی به من داده اند». بله، پنجه عقاب شكست خورده بود و دقیقا به همین دلیل، «همه ناراحت و ماتم زده بودند و هیچ كس حرفی برای گفتن نداشت حال می‌بایست بین صبر و جنگ، یكی را انتخاب می‌كردیم»
لحظه دیدار چارلی بکویت با کارتر بعد از شکست عملیات «پنجه عقاب» نیز عمق ناامیدی و شکست را در چهره او به خوبی نشان می داد؛ كارتر در مورد لحظه دیدار با سرهنگ بكویت و گریه هر دو می‌گوید: «او با چشمان اشك آلود شروع به صحبت كرد و گفت: آقای رئیس جمهور. من می‌خواهم از طرف خود و اعضای گروه دلتا به مناسبت عدم موفقیت در انجام این ماموریت از شما و ملت آمریكا عذر خواهی كنم. من با شنیدن این حرف به گریه افتادم.»
آری عملیات «پنجه عقاب» نتوانست در مقابل «طوفان شن» ایستادگی کند و بواسطه امداد غیبی الهی نظامیان آمریکایی خود را در صحرای طبس شکست خورده دیدند و عملیات فرار را آغاز نمودند. نظامیان آمریکایی از همان آغاز عملیات به چشم خویش امدادهای غیبی را مشاهده کرده بودند؛ آنها حمله «مگس ها» را در مصر، نقص فنی هلی کوپترها و طوفان شن در یک هوای صاف در صحرای طبس را به نظاره نشستند تا بعدها خود به عمق ترس و وحشت خود در این عملیات اعتراف کنند. جیمی کارتر که پیش از این عملیات ایران را «جزیره ثبات» می دانست بعد از شکست در این عملیات خود اعتراف کرد که : «عجیب است كه سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری این كشور بزرگ، نه در شیكاگو یا نیویورك، بلكه در تهران تعیین می‌شود!»
بعدها کارتر بعد از آنکه دوره ریاست جمهوری اش به پایان رسید در کتاب «444 روز» در بخشی از خاطرات خود این چنین به «شکست نیروهای دلتا در عملیات طبس» نگاه می کند: «هنوز هم از یادآوری خاطرات آن روز آزرده خاطر می‌شویم. امید موفقیت زیاد بود. وقایع ناگوار و عصبیت، شهامت گروه نجات، شرمساری ناشی از شكست و بالاتر از همه، مرگ فاجعه آمیز افراد ما در كویر، همه و همه در خاطرم نقش بسته است. من برای چند ساعت موفق شدم بخوابم و صبح زود آماده شدم تا از طریق تلویزیون آن چه را كه رخ داده بود، برای مردم آمریكا تشریح كنم. من تمام مسئولیت را شخصا به عهده گرفتم. آن چه را كه روی داده بود، تشریح كردم و دلایل خود را برای این تلاش شرح دادم. من عملی را كه ایران مرتكب شده بود به دنیا یادآوری كردم و داوطلبانی را كه با شهامتی بی نظیر، زندگی خود را از دست داده بودند، مورد ستایش قرار دادم.»
نکاتی در مورد عملیات «پنجه عقاب»
در پایان، به نکاتی که بعد از شکست عملیات «پنجه عقاب» از مطالعه اسناد و مدارک به دست آمد اشاره ای کوتاه داریم:
1- آمریکا برای اجرای این عملیات از تمام توان نظامی خویش بهره برد؛ متجاوز از پنج ماه نیروهای کماندو خود را در صحراهای آریزونا (جایی که تقریباً شرایط کویر ایران را دارا است) تعلیمات پیچیده و فشرده ای داد، از پیچیده ترین تکنیک های نظامی اعم از تسلیحات نظامی و دفاعی تا صنایع مدرن هواپیمایی استفاده کرد و بودجه نامحدودی را برای این عملیات اختصاص داد.
2- با اینکه آمریکا از صنایع مدرن هواپیمایی خود در این عملیات بهره برده بود و طبق ارزیابی متخصصان آمریکایی بالگردهایی که برای آزادی جاسوسان آمریکایی در نظر گرفته شده بود، از بهترین نوع هلی کوپترها و از آخرین مدل آنها بود. اما در جریان این عملیات شاهد از کارافتادن این هلی کوپتر هستیم.
3- سازمان هواشناسی آمریکا وضعیت جویی ایران بخصوص منطقه فرود در صحرای طبس را کاملاً از قبل مورد پیش بینی علمی قرار داده بود و اداره هواشناسی آمریکا شبی مهتابی را برای این منطقه پیش بینی کرده بود که بعدها نیروهای نظامی آمریکایی نیز که در صحرای طبس حضور داشتند به این امر اعتراف کردند که هوا کاملاً صاف و مهتابی بود به گونه ای که در آسمان ستارگان قابل شمارش بودند.
4- ارزیابی کارشناسی نظامی از احتمال پیروزی طرح عملیات «پنجه عقاب» از نود درصد به بالا پیش بینی شده بود.
5- مزدوران داخلی نیز آمریکا را در جریان این عملیات کمک می کردند. مثلاً در شب حادثه طبس، چراغهای ورزشگاه شهید شیرودی برای کمک به نیروهای آمریکایی روشن می ماند، چهارده منطقه در تهران و حوالی آن جهت فرود اضطراری بالگردها و هواپیماهای سی-130 در نظر گرفته می شود،
6- از جمله مزدوران داخلی دیگری که در این عملیات نقش ایفا می کرد علی اسلامی بود که قرار بود با تهیه وسایل نقلیه آمریکایی را از اطراف تهران به لانه جاسوسی جابجا کند.
7- کشورهای مصر، عربستان سعودی، ترکیه، عمان و پاکستان و انگلیس در جریان این عملیات قرار داشته و امکانات خود را در اختیار آمریکا قرار داده بودند مثلاً پرواز هواپیماهای آمریکایی از پایگاههای نظامی آمریکا در عمان و مصر صورت می گیرد و قرار بر این بوده که پس از انجام موفق آمیز عملیات نجات گروگان ها از سفارت ایران، پرواز هواپیماهای آمریکایی از فراز آسمان عربستان انجام گیرد و یا اینکه دولت انگلستان در جریان جزئیات حمله به ایران قرار می گیرد. برای آنکه به چگونگی دخالت انگلیسی ها در این عملیات واقف شویم سری به خاطرات کارتر می زنیم. كارتر در خاطرات خود می‌نویسد: یك افسر انگلیسی كه در خدمت پادشاهی عمان بود، به لندن گزارش كرده بود كه آمریكایی‌ها از طریق عمان، هواپیماهایی مجهز به ادوات جنگی برای مجاهدین افغان می‌فرستند! و در نتیجه، دولت انگلستان كه به دنبال منافع خود در افغانستان بود، روی این مسأله حساس شد و بدین ترتیب فرستاده ویژه رئیس جمهوری آمریكا با مارگارت تاچر نخست وزیر وقت انگلیس ملاقات كرد و جزئیات عملیات را به اطلاع آنها رساند.
در پایان نویسنده به آمریکا یک توصیه دارد و آن این است که در این دنیا «عبرت ها زیادند، اما عبرت گیرندگان بسیار اندک». آمریکا باید امروز به این عبرت تاریخی بنگرد و شکست عملیات «پنجه عقاب» خود را در مقابل «طوفان شن» که از امدادهای غیبی الهی بود، به نظاره بنشیند تا اندکی از توهمات بلندپروازانه و جنگ طلبانه خود بکاهد چرا که خداوند مکر مکاران را به خود آنان بر می گرداند.
منبع: سایت تسخیر
منبع بازنشر: نشریه الکترونیکی گذرستان - شماره 25
تعداد بازدید: 783
