24 دی 1393
اهمیت روز 26 دی 1357 و تلاش برای داشتن آثار اختصاصی درباره اتفاق این روز را می‌توان در دیدگاه رهبر نهضت اسلامی و بنیانگذار انقلاب اسلامی درباره واقعه تاریخی این روز دید.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انقلاب اسلامی، به نقل از شماره 464 نشریه کتاب هفته، یکی از آخرین منابع منتشر شده درباره روز تاریخی فرار محمدرضا پهلوی از ایران در سال 1357 «روزشمار انقلاب اسلامی (جلد یازدهم): 23 دی 1357 تا 26 دی 1357» است. میرزاباقر علیان‌نژاد در تدوین این مجلد که عنوان چهلمین اثر تحقیقی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی را هم بر پیشانی دارد، 105 صفحه را به صورت مستقل به وقایع روز 26 دی 1357 اختصاص داده و بر اساس منابع گوناگون روز فرار شاه را روایت کرده است.
در این مراجعه تاریخی به منابع، کتاب‌های بسیاری مورد توجه و استفاده قرار گرفته‌اند. اما هیچ یک به صورت خاص به موضوع فرار شاه در دی ماه 1357 نپرداخته‌اند. بلکه در درون روایت تاریخی یا تحلیلی از وقایع انقلاب مردم ایران در سال 1357 به فرار محمدرضا پهلوی به عنوان یکی از وقایع پی درپی مهم آن روزها توجه کرده‌اند و البته با توجه به فاصله راویان از چهره‌های کانونی وقایع، گاه به جزییاتی هم اشاره کرده‌اند که تدوین کننده «روزشمار انقلاب اسلامی (جلد یازدهم)» با کنار هم قرار دادن آنها، طولانی‌ترین فصل کتاب خود را رقم زده است. همچنین علاوه بر عکس‌های درون متن، 22 صفحه هم به عکس‌های شادی مردم تهران در روز فرار شاه اختصاص دارد و بخش قابل توجهی از متن به شرح واکنش و شادی مردم دیگر شهرهای ایران می‌پردازد.
به این نکته هم باید اشاره کرد که در چنین آثاری، روزهای پیش و پس از هر واقعه هم به نوعی مرتبط با آن محسوب می‌شوند. زیرا زمینه‌ها و بازتاب آن رویداد را در بر دارند. اما همچنان جای اثری خاص درباره فرار شاه در دی ماه 1357 که مجموعه زمینه‌های این رخداد و اصل اتفاق و بازتاب آن را یکجا ببیند و به تحلیل تفصیلی آن بپردازد، خالی است. در نگاه فراگیرتری می‌توان محوریت چنین اثری را هم این فرار و هم فرار سال 1332 محمدرضا پهلوی قرار داد و در مجموع به تحلیل دو فرار او و تفاوت آنها پرداخت.
اهمیت روز 26 دی 1357 و تلاش برای داشتن آثار اختصاصی درباره اتفاق این روز را می‌توان در دیدگاه رهبر نهضت اسلامی و بنیانگذار انقلاب اسلامی جست‌وجو کرد. «روزشمار انقلاب اسلامی (جلد یازدهم)» نخستین قدم‌ها را برداشته و با توجه به منابع تاریخی موجود، لحظه‌های تاریخی بیان این دیدگاه را هم شرح داده است.
روز اول مهر سال 1357 خانه امام خمینی (ره) در نجف به وسیله نظامیان بعثى عراق محاصره شد. رئیس سازمان امنیت عراق گفته بود که شرط ادامه اقامت در عراق دست کشیدن از مبارزه است و امام پاسخ داده بودند که حاضر به سکوت و هیچ گونه مصالحه‌اى نیستند. روز 12 مهر، امام خمینى (ره) نجف را به قصد مرز کویت ترک کردند. دولت وقت کویت با اشاره رژیم پهلوی از ورود امام به این کشور جلوگیرى کرد و ایشان پس از مشورت با فرزندشان، حجت‌الاسلام سیداحمد خمینى، تصمیم به هجرت به پاریس گرفتند. در روز 14 مهر وارد پاریس شدند و دو روز بعد در منزل یکى از ایرانیان در نوفل لوشاتو در حومه پاریس مستقر شدند. در مدت اقامت چهار ماهه امام در پاریس، نوفل لوشاتو مهم‌ترین مرکز خبرى جهان بود و ایشان در پیام تبریک خود به مناسبت فرار شاه - که در جلد پنجم «صحیفه امام» ثبت و ضبط شده است - فرمودند: «فرار محمدرضا پهلوی را که طلیعه پیروزی ملت و سرلوحه سعادت و دست یافتن به آزادی و استقلال است به شما ملت فداکار تبریک عرض میکنم. شما ملت شجاع و ثابت قدم به ملت‌های مظلوم ثابت کردید که با فداکاری و استقامت می‌توان بر مشکلات هر چه باشد غلبه کرد، و به مقصد ـ هر چه دشوار باشد ـ رسید.»
امام خمینی(ره)، محمدرضا پهلوی را ستمگری دانستند که «با دست آغشته به خون جوانان ما و جیب انباشته از ذخایر ملت از دست ما گریخت» و افزوده‌اند: «او رفت و به هم پیمان خود، اسرائیل ـ دشمن سرسخت اسلام و مسلمین ـ پیوست و جرایم و آشفتگی‌هایی را به جای گذاشت که ترمیم آن جز به تأیید خداوند متعال و همت همۀ طبقات ملت و فداکاری اقشار کاردان و روشنفکر میسر نخواهد شد.»
تعداد بازدید: 1282
