ماموریت ویژه « هایزر»

09 اسفند 1393

در روزنامه های عصر روز 16 دی 1357 اعلام شده بود که معاون فرماندهی سازمان اتلانتیک شمالی (ناتو) بدنبال تشکیل کنفرانس سران در «گوادلوپ» و در ساعات اولیه کنفرانس با ماموریت ویژه ای از طرف دولت آمریکا به تهران اعزام شده است.

این جریان موجب پخش شایعاتی در میان مردم می گردد که آمریکا می خواهد مجددا کودتایی شبیه کودتای 28 مرداد در ایران به راه بیندازد.

رادیوهای بیگانه نیز گزارش دادند این ژنرال چهار ستاره که نام او «رابرت هایزر» می باشد با مقامات نظامی ایران دیدار و گفتگو کرده است و هدف دیدار او از ایران مشخص نشده است.

ژنرال هایزر در کتاب: «ماموریت در تهران» (ترجمه ع رشیدی انتشارات اطلاعات تهران 1374 ص 306) در مورد نتایج سفر خود بیان داشته است.

«من ماندن فرماندهان ارتش را در داخل ایران تضمین کرده بودم و سازمان ارتش را منسجم نگاه داشته بودم. تا آنجا که توانسته بودم با توجه به سنت وفاداری عمیق آنها به شاه فرماندهان ارتش را وادار به حمایت از رئیس غیرنظامی دولت شاپور بختیار کرده بودم فرماندهان ارتش را ترغیب کرده بودم که طرحهای لازم را برای کودتا تهیه کنند. آن طرحها تهیه شده بود. سرانجام از نقطه نظر نظامی ثابت کردم و نشان دادم که آمریکا نیازهای لجستیکی آنها را تامین خواهد کرد و در همه شرایط پشتیبان آنها خواهد بود....

وظیفه اصلی من در این ماموریت به کار بردن همه تلاش هایم در جهت امکان جهات دادن به دولت بختیار یا هر دولت غیر نظامی دیگری که با غرب سرسازگاری داشته باشد بود. بطوری که بتواند اوضاع کشور را در دست بگیرد. همانطور که در سراسر کتاب نوشتم من اوضاع ایران را با بالاترین مقامات دولت آمریکا بطور روزانه در میان گذاشته ام. آنها از من می خواستند به فرماندهان ارتش روشهایی را توصیه کنم که بتانند با کمک آن روشها با بختیار ارتباط برقرار کنند و ارزش قدرت واقعی را که در اختیار آنها بود به بختیار بفهمانند تا او از توان نیروهای ارتش مطلع شود. این کار باعث شد که به رهبران ارتش توصیه کنم راههایی را به بختیار پیشنهاد کنند که بتواند از این قدرت در جهت در دست گرفتن اداره کشور استفاده کند.

برخی از مفسران از همین نکته به این نتیجه می رسند که من مستقیم یا غیرمستقیم مسئول شکست دولت بختیار بوده ام. من این نتیجه گیری را قبول ندارم به نظر من راه های موفقیت بختیار فراهم بود اما دولت آمریکا نتوانست وسیله ای فراهم کند که بختیار مطمئن به استفاده از آن راهها شود طبیعی است که این مسئله نتیجتا جز فاجعه نخواهد بود فاجعه ای برای غرب.

او در صفحه 307 نیز بیان داشته است:

سولیوان «سفیر آمریکا در ایران» تا روز13 دی (قبل از ورودهایزر) در جریان مذاکرات خود با رهبران اپوزسیون فهرستی از بیش از یکصد افسر ارشد ایرانی تهیه کرده بود که همزمان با شاه کشور را ترک نمایند یکی از دلائلی که نشان میدهد چرا سولیوان از شنیدن اینکه من به ایران آمده ام و وظیفه ام نگهداشتن این افسران در کشور بعد از رفتن شاه است پرچم مخالفت بلند می کند همین است.

در مورد ماموریت هایزر شاه در کتاب «پاسخ به تاریخ» (ترجمه دکتر حسین ابوترابیان نشر زریاب تهران 1379 چاپ هفتم صفحه 364) نکات جالبی را بیان نموده است.

در اوایل ژانویه با تعجب خبردار شدم که چند روز است ژنرال هایزر در تهران بسر می برد اما حوادث چند هفته گذشته می بایست به من آموخته باشد که از چیزی حیرت نکنم مع ذلک ژنرال هایزر شخصیت کوچکی نبود. در مقام معاون فرماندهی ناتو چند نوبت به تهران سفر کرده بود و همیشه هم شرفیابی میکرد این دیدارها صرفا به قصد ادای احترام نبود ولی با توجه به اینکه فرمانده نیروهای مسلح بودم و ایران عضو سازمان پیمان سنتو نیز بود این دیدارها ضرورت داشت. رفت و آمدهای ژنرال هایزر همیشه از پیش برنامه ریزی می شد اما این سفر او در هاله ای از ابهام کامل فرو رفته بود. ورودش را خیلی مستور نگه داشته بودند. البته نظامیان آمریکایی تشریفات اداری معمول را]در ایران [ با هواپیماهای خودشان سفر میکردند و خیلی طبیعی بود که بتوانند ورود به پایگاه های نظامیشان نادیده بگیرند.

از ژنرال هایم تحقیق کردم چیزی بیشتر از من نمی دانستند پس این ژنرال آمریکایی برای چه کاری به تهران آمده بود چگونگی حضورت واقعا غیرعادی بود. شخصی که در حال اجرای وظایفی جذبی است بی علت قایم باشکبازی نمی کند به محض اینکه خبرحضورش در تهران پراکنده شد.

مطبوعات شوروی واکنش خود را به این شکل نشان دادند: «ژنرال هایزر در تهران است تا کودتایی به راه بیندازد.» این خبر به خودی خود نوعی هشدار از سوی کرملین بود.

از پاریس روزنامه هرالدتریپون وظیفه خود دانست که به سفارتخانه ها در تهران آرامش خاطر بدهد. نویسندگان این روزنامه فقط جمله «راه بیندازد» در خبر مطبوعات شوروی را با جمله «مانع شود» عوض کردند.

پس رهبران آمریکا از امکان وقوع کودتایی در ایران نگران بودند. آیا واقعا چنین خطری وجود داشت من که چنین فکر نمیکنم. افسران من با ادای سوگند وفاداری به تاج و تخت و قانون اساسی پیوند خورده بودند. تا زمانی که احترام قانون اساسی محفوظ بود آنان از جایشان تکان نمی خوردند.

اما بعید نیست که سازمانهای مختلف اطلاعاتی آمریکائیان دلایل کافی داشته اند بر اینکه قانون اساسی ممکن است دست خوش تهدید واقع شود و به همین خاطر می خواستند ارتش ایران را خنثی کنند.

بدیهی است که ژنرال هایزر نیز به همین دلیل به تهران آمده بود و من در این سفرش فقط او را یک بار ملاقات کردم. هایزر به اتفاق سولیوان سفیر آمریکا به حضور رسید (11 ژانویه مصادف با 21 دی ماه) ولی هیچ یک از آنها به مطلب دیگری غیر از روز و ساعت عزیمت من از ایران علاقه ای نشان نداند.

...ژنرال هایزر تا چند روز بعد از رفتن من در تهران ماند. در آن روزها چه پیش آمد تنها چیزی که می دانم این است که ژنرال ربیعی فرمانده کل نیروی هوایی طی محاکمه مسخره ای که پیش از اعدام او صورت گرفت به قضاوت گفته بود: «ژنرال هایزر شاه را مانند موش مردهای از مملکت بیرون انداخت».

علیرغم اینکه سخنان خود شاه گویای ذلت و خواری او در برابر ابرقدرتهاست اما چند نکته لازم است تذکر داده شود.

1 ـ نظامیان آمریکایی بدون پاسپورت و ویزا و تشریفات اداری وارد ایران می شده اند و از ورود ژنرال هایزر معاون فرماندهی ناتو پس از چند روز که از ورود او به ایران می گذشته است نه شاه مطلع بوده است نه ژنرال های او.

2 ـ برخلاف گفته شاه ژنرال هایزر از فرودگاه مهرآباد وارد خاک ایران شده است (نه از پایگاه های نظامی آمریکا در ایران مگر اینکه فرودگاه مهرآباد هم جز پایگاه های نظامی آنها بوده است که شاید صحیح تر همین باشد.) و از فرودگاه نیز عازم خانه «ژنرال هووی استون» فرمانده «بخش زمینی در دفتر وابسته نظامی و مستشاری نظامی آمریکا» در تهران شده است که جریان را از زبان خود هایزر در کتاب ماموریت در تهران (خاطرات ژنرال هایزر ترجمه ع. رشیدی انتشارات اطلاعات 1374 ص 19 و 18 و 17) میخوانیم:

قرار بود قبل از تاریک شدن هوا به منزل ژنرال گاست برویم. اعضای مهم و اصلی اداره مستشاری جمع شوند.

ژنرال گاست رئیس اداره مستشاری

ژنرال جرج کرتز نماینده نیروی هوایی

آدمیرال فرانک کولینز نماینده نیروی دریایی

همه افسران بلندپایه حضور داشتند و مرا در جریان امور نظامی ایران و اداره مستشاری قرار دادند همه آنها یک نظر مشترک داشتند و آن این بود که اوضاع ایران از کنترل خارج شده است.

....دیدار در اولین ساعات شب تمام شد و مرا به خانه ژنرال گاست منتقل کردند. شب اول را در تهران با صداهای ناراحت کننده ای که اعصاب مرا می آزرد آغاز کردم. مردم فریاد می زدند «الله اکبر» و صدا از بام های نزدیک به گوش می رسید و به هر فریادی از گوشه ای دیگر پاسخ داده می شد........ من و گاست برای شنیدن صداهای این جنگل انسانی روی بالکن رفتیم توده های مردم به خیابان ها ریخته بودند و شعار می دادند..... در نیمه های شب جمعیت پراکنده شدند و آرامش حکمرفا شد شب را بدون پلک بر هم زدن به صبح رساندم. صبح زود خسته برخاستم. پس از صرف صبحانه به سفارت آمریکا رفتم.

3 ـ شاه مدعی شده است چند روز بعد از ورود ژنرال هایزر او و ژنرال هایش تنها از حضور او مطلع شده اند. اما ژنرال هایزر در کتاب فوق الذکر (صفحه 21) بیان داشته:
شب جمعه وارد تهران شده و روز جمعه را در سفارت به سر برده و روز شنبه (6 ژانویه مصادف با 16 دی ماه) با افراد زیر ملاقات داشته است طوفانیان (مسئول خریدهای نظامی ایران) ربیعی (فرمانده نیروی هوایی) حبیب اللهی (فرمانده نیروی دریایی) و متن مذاکرات طولانی خود با آنها را در کتاب خاطرات خود آورده است.

بنابراین ژنرال های شاه از ماجرای سفر کمتر از 48 ساعت بعد از ورود مطلع بوده اند و چرا آن را در اختیار شاه نگذاشته اند جالب توجه است.

4 ـورود هایزر به ایران روز شنبه 16 دی فاش شد (به کیهان 10605 شنبه 16 دی ماه 1357 صفحه آخر مراجعه شود). یعنی او شب جمعه وارد شده و در روزنامه های ظهر روز شنبه خبر آن را چاپ کرده اند و نبابر این معلوم نیست شاه در این مملکت چکاره بوده است که کمتر از 48 ساعت موضوع به روزنامه ها کشیده شده است اما شاه چند روز بعد مطلع شده است.

اعجاب انگیزتر از سخنان شاه سخنان نخست وزیر منتخب او شاپور بختیار در مصاحبه ای تلفنی که مستقیم از رادیو فرانسه پخش می شده است (و در کیهان روز 21 دی ماه 1357 صفحه 4 به چاپ رسیده است) می باشد:

س:... به هر حال از طرف آمریکا در حال حاضر ژنرالی به تهران فرستاده شده است. ژنرال هایزر معاون فرماندهی کل نیروها در اروپا که می کوشد نظر نظامیان در ایران را به حمایت از دولت شما جلب کند. این در واقع نوعی دخالت در امور داخلی ایران تلقی می شود.

نخست وزیر گفت: من هرگز نام این ژنرال را نشنیده ام (این در حالی است که روزنامه ها از روز 16 دی موضوع این ژنرال را نوشته اند!) هرگز با سفارت آمریکا تماسی نداشته ام. (البته طبق طرح خود بختیار و به سبک رضا شاه قرار بوده است نوکری و خدمت دور از چشم مردم صورت پذیرد)من تنها تلگراف تبریکی از سفیر فرانسه دریافت کردم و سفیر انگلستان هم برای خداحافظی به دیدن من آمده است.

.... درباره نقش ارتش مجددا پرسشهایی مطرح شد و بختیار اضافه کرد شما داستانی از یک ژنرال نقل می کنید که داستانی نامفهوم است. شما به واقعیتهای متکی بر مدرک و سند نیاز دارید یا می خواهید از فاصله پنج هزار کیلومتری گوش به شایعه ها و حرفه ای بی اساس کوچه و خیابان بسپارید از منتقل شدن یک ژنرال به فلان محل که نباید داستان ساخت و تحویل داد.

ژنرال هایزر در رابطه با این سخنان بختیار (که تمام سعی و تلاش این بوده است که ارتباطات خود با آمریکا را به هر صورت پنهان سازد و با این دروغ پردازی نیز چنین هدفی داشته است) نکات جالبی را در کتاب خاطرات خود (ماموریت در تهران خاطرات ژنرال هایزر چاپ سوم 1372 انتشارات اطلاعات چاپ سوم 1357 ص 112). آورده است:

«بحث پارلمانی در مورد دولت بختیار ظاهرا به خوبی پیش می رفت. اما عده ای بودند که بختیار را بسیار نزدیک به آمریکا می دانستند و او را طعن و لعن می کردند یک نماینده به نام «قربانی نسب» شکایت می کرد که واشنگتن سلاحهای کهنه خود را با قیمت گزاف به ایران فروخته است. بختیار هم حرفی نزده بود که در این مورد چه خواهد کرد. علاوه بر آن قربانی نسب می دانست که بختیار قبلا هرگونه اطلاع از حضور مرا در تهران تکذیب کرده است.

من از تکذیب بختیار مطلع نبودم. بد نیست حرفه قربانی نسب را نقل کنم: «مردم ایران نمی فهمند چگونه نخست وزیر از حضور افغانهای مسلح در خیابانهای تهران مطلع است اما از حضور یک ژنرال آمریکایی اطلاع ندارد. برای اطلاع شما می خواهم خاطرنشان سازم که روزنامه کیهان مطلب زیر را انتشار داده است: وزرات خارجه آمریکا اعلام کرده است که معاون فرماندهی نیروهای آمریکا در اروپا برای حمایت از دولت غیرنظامی در ایران به سر می برد». من به عنوان یک کارگر (او رئیس سازمان کارگران ایران بود) متاسفم بگویم ارتش برادر ما است و بیشتر از ژنرال آمریکایی نگران کشور ما است !. شما نکته دیگری در برنامه خودتان گنجانیده اید که مورد علاقه من است و آن این است که تامین استقلال ملی ایران بر عهده مردم ایران و ارتش ایران است و به ژنرال هایزر ارتباطی ندارد.

پس از انقلاب ارتشبد فردوست در کتاب خود (ظهور و سقوط سلطنت پهلوی خاطرات ارتشبد سابق فردوست موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی انتشارات اطلاعات تهران 1379 ص 600) نکات تازه ای از سفر هایزر به ایران را فاش ساخت که جالب توجه است:

«من از ورود هایزر اطلاع نداشتم و محمدرضا نیز اطلاعی نداشت من تنها بعدها بود که از طریق گارد شنیدم که بدره ای به محمدرضا اطلاع داده که هایزر 20 روز است که در تهران است. محمدرضا تلفنی از سولیوان سفیر امریکا گله می کند و فردای آن روز سولیوان و هایزر به اتفاق هم به دیدار محمدرضا می روند. ماجرای این ملاقات را بدره ای به اطلاع من رساند. او گفت که در این ملاقات هایزر بدون معذرتخواهی از تاخیر خبر ورود خود کار را خرابتر می کند و از محمدرضا می پرسد: «اینکه شنیده ام به استراحت می روید آیا صحیح است» و تاریخ خروج محمدرضا را می پرسد. محمدرضا پاسخ می دهد: «این یک امر شخصی است و هر موقع لازم دانستم از این مرخصی استفاده می کنم.» سولیوان متوجه برخورد بد هایزر می شود و به شدت جبران می کند و می گوید علت تاخیر در اطلاع ورود هایزر صرفا کار زیاد بوده و این سوال نیز برای این است که بداند آیا کسالتی دارید یا خیر.

چند نکته نیز در رابطه با سخنان ارتشبد فردوست قابل ذکر است:

1 ـ فردوست نیز سعی می کند علیرغم اینکه روز 16 دی موضوع سفر هایزر در روزنامه ها مطرح شده است روز بیستم دی خود را از آن بی اطلاع نشان بدهد. (ملاقات هایزر و سولیوان با شاه همانطور که گذشت روز 21 دی بوده است)

2 ـ در صورت صحت سخنان فردوست سخنان شاه نیز که «چند روز بود هایزر در تهران بود و من مطلع نبودم» صحیح به نظر می رسد. اما این چند روز نبوده است بلکه چند هفته بوده است ! یعنی درست 20 روز قبل از ملاقات همانگونه که فردوست بیان کرده است یعنی روز اول دی ماه ! و به عبارت دیگر هایزر برای انتخاب جانشین دولت ازهاری که درست شب قبل از آن سکته مصلحتی (خاطرات فردوست جلد اول ص 590) نموده بود و بهتر است گفته شود برای تعیین جانشین شاه ! وارد ایران شده بود و جریان کنفرانس گوادلوپ هیچ ربطی به فرستادن او ندارد و شخص بختیار نیز در همان هفته اول ورود هایزر به تهران با نظر و مشارکت او انتخاب شده و توسط سایر ماموران آشکار و مخفی آمریکا و نیز وابستگان داخلی آنها به شاه تحمیل شده و لذا آنچه تا پیروزی انقلاب گذشت از جمله کشتار روز 6 و 8 بهمن و نیز کودتای شب 22 بهمن با طرح و دستور هایزر انجام شده است.(به کتاب ماموریت در تهران خاطرات ژنرال هایزر انتشارات اطلاعات 1374 ; صص 147 و 236 و 237 مراجعه شود)

اما اعجاب انگیز این است که فردوست هم می خواهد خود را تا روز 20 دی از آن بی اطلاع نشان بدهد. در حالی که روز 16 دی روزنامه ها آن را اعلام کرده اند و از روز 16 تا 20 دی ماه هایزر با رهبران ارتش جلسات متعددی داشته است و بعید است که فردوست از آن بی اطلاع بوده باشد.

«جرج براون» وزیر خارجه اسبق انگلیس در تاریخ 18 دی ماه وارد تهران می شود و با شاه به مذاکره می پردازد. سفرای آمریکا و انگلیس تماسهای فراوانی با شاه و سایر دولتمردان و سران ارتش داشته اند و با درک موقعیتت کشور و اوج گرفتن انقلاب و اینکه حفظ منافع آنان در آینده منوط به خروج شاه از کشور است از او خواسته اند که به بهانه معالجه ایران را ترک کند و در همین رابطه بوده است که از حدود دو هفته قبل از این بختیار بعنوان مهره ای که می تواند ناجی منافع آنان باشد به شاه تحمیل می گردد.

قضیه ای که از آبانماه گذشته بدنبال آن بودند و قرار بود دولتی متشکل از ملی گرایان این نقش را بازی کرده و بعنوان آخرین تیر ترکش شاه و آمریکا به سوی انقلاب شلیک گردد. اما قاطعیت امام و درک این نکته که با حضور شاه که عدم موافقت امام را برای تشکیل دولت به همراه خواهد داشت شرط خروج شاه از ایران را مطرح می نمودند و شاه نیز با عدم موافقت با این شرط طرح تشکیل چنین دولتی را با شکست مواجه نمود و دست به تشکیل حکومت نظامی ازهاری زد و حال با شکست این دولت و درک این نکته که حضور شاه در ایران هر روز آتش انقلاب را شعله ورتر می سازد به شاه دستور داده شده است که از ایران باید خارج شود و او نیز بی چون و چرا مجبور شده است تن به نخست وزیری بختیار بدهد و خود از کشور خارج شود.

دکتر ابراهیم یزدی (در کتاب آخرین تلاشها در آخرین روزها ص 81) ماجرای این سفر را آورده است:

... در اواسط دی ماه 1357 اطلاع حاصل شد که لرد جرج براون وزیر خارجه اسبق انگلیس به دعوت دولت ایران در ایران به سر می برد. وی در مصاحبه ای با تلویزیون انگلیس (آی ـ تی ـ دی) گفت: «برای انجام پاره ای مشورتها به تهران سفر می کند و نظریاتی که به اعتقاد خودش خالی از تجارب عمیق وی در مبارزات و شورشهای داخلی نخواهد بود به دولت ایران تسلیم خواهد کرد.»

( «متاسفانه علیرغم اینکه نویسنده در انتهای کتاب تاریخ مصاحبه را 16 آبان 57 در روزنامه نیویورک تایمزبیان کرده است و موضوع در رابطه با دولت ازهاری است آنرا در این تاریخ که دولت بختیار بر سر کار آمده است آورده است.)

وی پس از ورود به تهران در 18 دی ماه طی مصاحبه ای (آتلانتا جورنال ـ 18 دی ماه 57 8 ژانویه 79) خاطرنشان ساخته است که: «با آنکه ماموریت رسمی از طرف وزیر خارجه انگلیس ندارد ولی با اطلاع وزیر خارجه و مقامات رسمی آن کشور و با موافقت بعضی از مقامات آمریکایی برای کمک فکری به دولت بختیار به تهران آمده است.)

از اینکه لرد براون چه تجاربی در مبارزات و شورشهای داخلی داشته است و چه نظراتی به دولت ایران داده است و نتایج کمکهای فکری وی به بختیار چه بوده است اطلاعات چندانی منعکس نگردید. اما آنچه مسلم است این است که وی پس از ورود به ایران با شاه نیز دیدارهایی داشته است. شاه او را از دوستان قدیم خود خوانده که بختیار را شدیدا تایید کرده است. شاه بعد از ملاقات با او تصمیم نهایی خود را برای خروج از ایران اتخاذ کرد. (این نکته کاملا تعجب برانگیز است چون از دو هفته پیش شاه تصمیم خود را برای خروج از کشور برایش گرفته بودند).

بخصوص با جملات مشکوک زیر که نویسنده آورده است و معلوم نیست چه هدفی را از بزرگ کردن نقش انگلیس می خواهد بگیرد ).

دکتر یزدی از قول شاه نقل نموده است:

«بالاخره من بعد از ملاقات با لردجرج براون تصمیم گرفتم که بختیار را منصوب کنم.

لرد براون وزیر خارجه سابق انگلیس در دولت کارگری بود. با هم دوستی قدیمی داشتیم. در این ملاقات او دستهای مرا گرفت و به من اصرار کرد که کشور را ترک کنم و گفت که یکی دو ماهی به مرخصی برو. او سپس شدیدا بختیار را تایید کرد.)

این مطلب به شاه به دروغ نسبت داده شده است چون همانگونه که نویسنده خود در چند سطر قبل آورده است جرج براون 18 دی وارد ایران شده است و بختیار ده روز قبل به نخست وزیری برگزیده شده است.

دکتر یزدی منبع جملات فوق که اشتباه آن محرز است را صفحه 22 و 23 متن انگلیسی «پاسخ به تاریخ» نوشته محمدرضا پهلوی آورده است و همانطور که از متن فارسی آن (ترجمه دکتر حسین ابوترابیان) مشخص است کتاب تنها یک پیش گفتار دو صفحه ای دارد و سیصد صفحه اول آن نیز تاریخ گذشته ایران است و ربطی به زمان حال و این موضوع ندارد. معلوم نیست نویسنده با این نقل قولهای ناصحیح و احتمالا خود بافته که در سایر صفحات کتاب نیز مشاهده می شود و مطالب مورد نظر خود را به شاه و حتی امام منتسب نموده است چه هدفی را دنبال می کند. این گونه نقل قولها اعتبار نقل قولهای ایشان را شدیدا زیر سوال می برد.


بازگشت ژنرال رابرت هایزر

بنا به خبر منتشر شده 1 از جانب خبر گزاری «رویتر» و «آسیوشیتدپرس» منابع آمریکا در تهران تایید کرده اند که «ژنرال رابرت هایزر» معاون فرمانده سازمان پیمان اتلانتیک شمالی پس از یک ماه اقامت در ایران این کشور را ترک نموده است. این منابع گفته اند: «هدف از سفر ژنرال هایزر به ایران و اقامت طولانیش در این کشور ترغیب نظامیان ایران به حمایت از دولت شاپور بختیار بوده است.»

طرفداران آیت الله خمینی گفته اند: «حضور ژنرال هایزر در ایران نشانه دیگری از مداخله آمریکا در امور داخلی ایران است.» در حالیکه گفته می شود آمریکا سرگرم گفتگو با گروههای مخالف رژیم ایران و مخالفان دولت شاپور بختیار است وزرات خارجه آمریکا یکبار دیگر تایید کرد: «آمریکا از قانون اساسی و دولت شاپور بختیار حمایت می کند.»

هودینگ کارتر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است: «دولت آمریکا همچنان به کار با دولت شاپور بختیار براساس قانون اساسی ادامه می دهد.» وی گفت: «ما از دولت او که به قانون اساسی مبتنی است حمایت می کنیم. ما بختیار را بعنوان رئیس دولت به رسمیت می شناسیم و به مراودات رسمی با این دولت ادامه خواهیم داد. اما واشنگتن ضمن تماس با مخالفان تلاش می کند فضای مناسبی بوجود آید تا بتوان اراده مردم ایران (!) را عملی ساخت. آمریکا آقای بازرگان را یک میانه رو تلقی می کند و مقامهای آمریکایی امیدوارند هنوز یک دولت طرفدار غرب در ایران سر کار بیاید.» هودینگ کارتر اظهار امیدواری کرده است: «نظامیان برای تحمیل راه حل خود در اوضاع ایران مداخله نکنند.»

مقامهای وزارت دفاع آمریکا فاش کرده اند که ژنرال هایزر خاک ایران را ترک نموده است. به اظهار منابع آمریکایی او ماموریت داشت در طول اقامت خود در ایران فرماندهان ارتش را از دست زدن به کودتا (بر علیه !) باز دارد. بگفته این مقامها هایزر ماموریت خود را با موفقیت محدود به پایان رسانده و پس از بازگشت به آمریکا جیمی کارتر و سایر رهبران آمریکا را در جریان اقدامهای خود قرار داده و سپس به اروپا بازگشته است. وی معاون فرمانده نیروهای آمریکا در اروپاست. به گفته بعضی مقامات علت اینکه هایزر ایران را ترک نموده است این است که اقامت وی به احساسات ضد آمریکایی در ایران دامن می زد.

در آمریکا رسما اعلام شده بود که سفر هایزر با تلاشهای آمریکا در مورد مسئله وجود سلاحهای پیشرفته آمریکایی موجود در ایران بستگی داشته است. اما مقامات نزدیک به دولت آمریکا می گویند ماموریت اصلی هایزر آن بوده است که بکوشد ارتشیان ایران را ترغیب به کنار ماندن از آشوبهای سیاسی نماید. هودینگ کارتر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که پایان ماموریت هایزر را در ایران اعلام نموده گفته است ماموریت هایزرآن بوده است که با مقامات نظامی ایران درباره روابط نظامی دو کشور و فروش اسلحه (یا لغو!) گفتگو کرده و نیز در مورد حمایت آمریکا از قانون اساسی و دولت بختیار با آنان مشورت نماید و امیدوار باشد که نظامیان ایران از بختیار حمایت کنند. هودینگ کارتر گفته است: هایزر بعضی مسائل ناشی از وضع اقتصادی و سیاسی ایران را مورد بحث قرار داده و نتیجه آن کاملا رضایت بخش بوده است.

اما ژنرال هایزر در کتاب خاطرات خود(ماموریت در تهران خاطرات ژنرال هایزر ترجمه ع ـ رشیدی انتشارات اطلاعات 1374 چاپ سوم ص 285 الی 287) جریان را اینگونه بیان نموده است:

هارولد براون (وزیر دفاع آمریکا) مرا زیر باران سوال قرار داد. می خواست بداند که نظر فرماندهان ارتش در مورد رفتن من از ایران چیست گفتم: این مطلب را به تفصیل با آنان مورد بحث قرار داده ام و آنها موقعیت را دریافته اند. میلی ندارند اظهارنظری کنند و می گویند که هر چه من بکنم (که منظورشان این است که هر چه واشنگتن بکند) مورد قبول آنها خواهد بود.

آنها بدون درنگ تصمیم واشنگتن را می پذیرند. براون بعد مستقیما از من پرسید: آیا شخصا فکر می کنم باید ایران را ترک کنم یا نه گفتم: هنوز نمی خواهم تصمیمی بگیرم اما شخصا احساس می کنم نباید ایران را ترک کنم. اما اگر قرار باشد بروم حالا بهترین موقع است که مسئولیتها به ژنرال گاست رئیس هیات مستشاران نظامی آمریکا در ایران تفویض شود. می دانستم گروه (فرماندهان نظامی ایرانی که قرار بود کودتا کنند) با او کار خواهند کرد. تنها امتیازی که من بر ژنرال گاست داشتم درجه نظامی بالاتر من بود که بیشتر مورد احترام آنها قرار می گرفت و در کنار آن نفوذی که شاه به من تفویض کرده بود مطرح می گشت نفوذی که هنوز برای ما برد داشت. (مقصودش دستور شاه به فرماندهان است که از هایزر اطاعت کنید. ص 86 و136 کتاب فوق)

براون می خواست بداند که رفتن من چه تاثیری بر آمادگی گروه برای کودتا در زمان لازم خواهد داشت و من گفتم: این همه به بررسی احتیاج دارد. اما فکر می کنم ژنرال گاست از هر وسیله ای بتواند برای تشویق آنها به آنچه لازم است انجام شود استفاده می کند. بعد می خواست بداند که آیا گروه هنوز فکر می کند اقدام به کودتا ممکن است.

گفتم: فرماندهان ارتش علاقمندند تا سر حد امکان پشت سر بختیار بایستند و کاملا دریافته اند که اگر اوضاع خراب شود تنها راه تضمین بقای دولت مطلوب مداخله نظامی خواهد بود اما نگرانی خود را از ناحیه قره باغی و حبیب اللهی (دو عضو دیگر گروه پنج نفره فرماندهان) ابراز کردم.

.... براون می خواست روحیه نظامیان ما را در ایران بداند من گفتم: آنها هم مثل من به شدت از آیت الله وحشت دارند و از روحیه ضد آمریکایی سازش ناپذیر او تشویش دارند. اما همه به سختی کار می کنند و از بابت روحیه آنها نگرانی وجود ندارد.

.... سایروس ونس وزیر خارجه هم روی خط بود..... ونس گفت: رئیس جمهوری و همه افراد دیگر در واشنگتن عمیقا احساس می کنند که به من مدیون هستند. زیرا من در شرایط غیرعادی و دشواری کار کرده ام و بنظر آنها کار درخشانی نموده ام. از من خواستند روی خط بمانم تا آنها بحث خودشان را ادامه دهند و تصمیم نهایی را در مورد ماندن یا نماندن من در تهران بگیرند..... دوباره روی خط آمدند. براون گفت: تصمیم آنها این است که من باید امروز یا فردا ایران را هر طور که خودم صلاح می دانم ترک کنم. آنها نمی خواستند خروج من بصورت فرار جلوه کند.

... باید عازم اینجرلیک در ترکیه و سپس.... عازم اشتوتگارت می شدم و سپس مستقیما عازم واشنگتن می گردیدم در آنجا رئیس جمهوری منتظر بود که روز دوشنبه (16 بهمن) در اولین ساعات بامداد با من ملاقات کند.

جیمی کارتر رئیس جمهور آمریکا بدنبال انجام این ماموریت تقدیرنامه ای برای ژنرال هایزر نوشت که از اهمیت ماموریت او و موفقیتهای او که به خاطر خیانت سران ارتش و نیز بختیار به ملت ایران به آن نائل شده است حکایت می نماید (همان کتاب صفحه 305):

کاخ سفیدـ واشنگتن 7 فوریه 1979 (18 بهمن 1357)

مایلم تشکرات شخصی خود را از خدمت شایسته ای که در جریان ماموریت خود در ایران به کشورتان انجام داده اید ابراز دارم. ورود شما به تهران در اوایل ژانویه در لحظه ای صورت گرفت که بی سامان و عدم اطمینان کامل حکمفرما بود. در زمانی که قیام سیاسی خشونت باری در جریان بود.

تعهد شما پایداری شما و ثبات قدم شما به فرماندهان ارتش ایران کمک کرد مسئولیت وطن پرستی خود را که ما هم در ارتش خود اعمال می کنیم حفظ کنند. شما با چنین کاری کمک زیادی به اهداف سیاسی آمریکا کرده اید. برای شخص من اقامت شما در ایران باعث آسودگی خیال و پشت گرمی بود من در طول چهار هفته اقامت دشوار شما در آن کشور هرگز از شما نا امید نشدم.

شرایط منحصر به فردی که شما در آن کار کردید به مخلوطی ویژه از خرد شهامت و کاردانی نیاز داشت. عملکرد شما در چنین شرایطی مایه احترام و قدردانی من و همه مشاوران اصلی من است.

من کار با ارزش شما را می ستایم

ارادتمندـ جیمی کارتر

ارتشبد فردوست (در کتاب خاطرات خود سقوط وظهور سلطنت پهلوی جلد اول انتشارات اطلاعات چاپ یازدهم ص 626) از حضور ژنرال هایزر در روز 22 بهمن در ایران نیز خبر داده است:

.... قره باغی دو مرتبه از اتاق 3 خارج شد و مجددا با عجله مراجعت کرد و گفت: «بختیار رفت !» در این اثنا که قره باغی برای مکالمه با بختیار در سالن نبود حاتم از فرصت استفاده کرد و گفت: «ارتشبد قره باغی مرا که جانشین او هستم یک ماه است که نپذیرفته ولی هر روز صبح تا غروب با ژنرال هایزر جلسه دارد. و هم اکنون نیز هایزر در ستاد است !» سپهبد طباطبائی نیز نزد من آمد و گفت: «اگر اعلیحضرت مراجعت کند ما که این صورتجلسه (صورتجلسه بیطرفی ارتش) را امضا کرده ایم چه خواهیم شد». گفتم: بگویید من (فردوست) مسئولم. طباطبائی تشکر کرد. در این موقع امینی افشار به من گفت: «حدود دو هزار نفر4 از جلوی بی سیم رد شده و به سمت ستاد می آیند.» من با سرعت از اتاق کنفرانس خارج شدم. قره باغی دنبال من بود و گفت: «بد نیست یک دیداری از ژنرال هایزر بکنید او ستادش 5 در همین اتاق پهلو است.» گفتم: با این وضع تظاهرات بهتر است دیدار به بعد موکول شود و به سرعت دور شدم.


بر این اساس در روز 22 بهمن ژنرال هایزر در ساختمان ستاد مشترک ارتش در زیر زمین این ستاد همراه با سایر افسران آمریکایی گرفتار شده بود. ماجرا از این قرار بوده است که او پس از خروج از ایران و ملاقات حضوری با سران آمریکا برای اجرای آخرین مرحله توطئه طراحی شده که کثیف ترین کودتا در تاریخ کودتاهای آمریکا در جهان سوم بوده به ایران بازگشته بود.کودتایی که کودتای خونین ژنرال پینوشه بر علیه آلنده در شیلی در مقابل آن رنگ می باخت. قرار بود این کودتا با نام رمز «کورتاژ» در شب 22 بهمن اتفاق بیفتد و دهها هزار نفر از رهبران و افراد انقلابی دستگیر و به شهادت برسند و خداوند بدست ملت مسلمان و انقلابی ایران مزه ذلت و خواری را به او وسایر افسران و نیز سردمداران آمریکا چشاند و بر خلاف کودتای 28 مرداد سال 32 که «کیم روزولت» فرمانده کودتایی که نام رمز آن «آژاکس» بود عملیات کودتا را از سفارت آمریکا در تهران رهبری می کرد و طی چند ساعت توانست آنرا پیروز کند و سپس فریاد شادی او به آسمان بلند شود در اینجا ژنرال رابرت هایزر با ذلت وخواری مزه شکست را چشید و با ترس و وحشت در زیر زمین ستاد ارتش ایران ساعتها به دام افتاد و به خود لرزید.




منبع : مقاله سیدمحمد هاشم پور یزدان‌پرست، روزنامه جمهوری اسلامی ۱۳۸۶/۱۱/۱۱
منبع بازنشر: سایت جام‌جم ایام

 
تعداد بازدید: 1059

.نظر شما.

 

نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی: