مقالات

اختناق مطبوعاتی در عصر رضاخان

علی منوچهری مطبوعات به‌عنوان ابزاری آگاهی‌دهنده و جهت بخش به افکار عمومی نقش غیرقابل انکاری در حرکت جوامع امروزی داشته‌اند. در ایران نیز تا به امروز این نقش با فراز و فرود تداوم یافته است. در دوره مورد مطالعه ما در این مبحث 1304 ـ 1302 ه‍ ش مقارن با نخست‌وزیری سردار سپه و گذار به سوی کسب سلطنت، مطبوعات در کنار جهت‌دهی به افکار عموم مردم، مشمول سیاست‌های سرکوبگرانه رضاخان شدند، این مقاله کوششی است برای نمایاندن تأثیر جراید...

مرتضی الویری: ارتباط با مطهری بود که ما را از فرقان جدا کرد

مهندس مرتضی الویری از چهره‌های شاخص تیمی است که از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب، در فرآیند تعقیب و دستگیری اعضای گروه فرقان سهیم بود. الویری اما، از پیش از پیروزی انقلاب با فرقانیان آشنائی و تعامل داشت، آنگاه که در سالیان ۵۵ و ۵۶ به حمایت تدارکاتی از این گروه می‌پرداخت و پاره‌ای از اقلام تبلیغی این جریان را مخفی و منتشر می‌کرد. او پس از چندی و متأثر از گفت‌و‌گوهای خویش با استاد شهید آیت‌الله مطهری به رابطه خویش با فرقان ...

ساواک و سانسور

پدیده سانسور و فرهنگ‌ستیزی در ایران عمری به درازای استبداد سیاسی حاکم بر کشور دارد. با این احوال تا جایی که به تاریخ معاصر ایران مربوط می‌شود پدیده سانسور با آغاز انتشار روزنامه‌ها و مطبوعات و سپس کار ترجمه و تألیف کتاب معنی و مفهوم یافت. هم‌زمان با گسترش انتشار روزنامه‌ها و رشد مؤلفه‌های فکری، فلسفی و سیاسی، سانسور دامنه وسیع‌تری یافت و در سالهای سلطنت محمدرضا پهلوی به اوج رسید. از دوران سلطنت محمدشاه قاجار، نخستین...

روایت کاردار آمریکا از سقوط سید ضیاء

سیدضیاءالدین طباطبایی به همان سرعت که (در سوم اسفند 1299) بر سر قدرت آمد، (در سوم خرداد 1300) سقوط کرد. تلگرام انگرت (کاردار آمریکا در تهران ) که در 25 می 1921 ( چهارم خرداد 1300) به وزارت خارجه کشورش ارسال شده است را در این رابطه با هم می‌خوانیم : .... سرانجام اختلافات وزیر جنگ و رئیس‌الوزرا منجر به استعفای رئیس‌الوزرا شد. وی امروز صبح زود تهران را ترک کرد. با فرا رسیدن روز‌های پایانی ماه می، سیدضیاءالدین به یکی از بزرگترین مشکلات بریتانیا...

سفیر انگلیس : شاه ماندنی است !

دولت های بریتانیا و آمریکا سرنگونی شاه را تا چند هفته قبل از پیروزی انقلاب ممکن نمی دانستند . آرشیو ملی بریتانیا اسنادی را منتشر کرده که نشان می دهد دولت این کشور و آمریكا تا پاییز ۱۳۵۷ بر این باور بودند که شاه در قدرت باقی خواهد ماند. اسناد منتشر شده که مربوط به مکاتبات وزارت خارجه بریتانیا در سال ۱۳۵۷ است، نشان می دهد به رغم ناآرامی های گسترده در ایران مسوولان بریتانیایی، از جمله سفیر این کشور در تهران تا چند هفته مانده به...

رواج پرونده سازی با هدف اخاذی در عصر رضاخان

نظام اطلاعاتی ـ امنیتی، که پیش از آن فقط بخش کم‌اهمیتی از تشکیلات و حیطه فعالیت نظمیه و شهربانی بود، در دوره رضاشاه گسترش یافت و فعالیت و حیطه عمل آن فعالیتهای شهربانی را تحت‌الشعاع قرار داد و آن را تابعی از سیاستهای کلی عملیاتی ـ اجرایی خود ساخت. رضاشاه تصمیم گرفته بود با نظمی قبرستانی و رعب‌‌انگیز که دستگاه شهربانی و نظام اطلاعاتی ـ امنیتی آن ایجاد می‌کند و تمایلات مستبدانه او را برآورده می‌سازد، حکومت کند و هرگونه مخالفت...

بی اعتنایی امام به حسن البکر و صدام

امام خمینی پس از تبعید به ترکیه و سپس ورود به عراق و شهر مقدس نجف ، در کلاسهای درس خود نشان دادند که از نظر علمی و فقهی استادند و مرجع . ایشان این سنت شکنی را نیز کردند که کلاسهای خاموش و بی تحرک را با مباحثه و پرسش و پاسخ جان بخشیدند و سکوت و تسلیم حاکم بر کلاسها را درهم شکستند . پس از رحلت آیت الله شاهرودی(1) تمامی مراجع نجف مجالس ترحیمی ترتیب دادند و در هریک از آنها نمایندگانی از سوی قدرت حاکم بر عراق یعنی حزب بعث شرکت کردند . رهبر...

احزاب سیاسی رژیم شاه و تحقیقات محرمانه ساواک

با وجود پژوهش‌های نسبتاً پرشماری که برای بررسی زوایای تاریک و یا روشن تاریخ معاصر منتشر شده هنوز جای بررسی‌های مبتنی بر مفاهیم و نظریه‌های جدید تاریخ‌نگاری خالی است. این نظریه‌ها به ما کمک می‌کنند مرزهایی روشن ‌بین «استمرار» یا «گسست» پدیدارها و فرایندهای تاریخی ترسیم نماییم. مقاله حاضر بر آن است که پدیده «سه حزب» را در همان بستر اجتماعی ـ تاریخی ظهور و سقوطشان بنمایاند تا ما تسلیم داستانسرایی‌های تاریخ‌نگاری شاهانه...

کوتاهی های ما در زمینه واقعه طبس

سیدجمال حیدری هنوز انقلاب ما به دو سالگی خود نرسیده بود و دشمن که موقعیت و جایگاه خود را در خاورمیانه در خطر می دید سریعاً با یک برنامه ریزی دقیق و حساب شده به خاک میهمان هجوم آورد این هجوم که بسی ناجوانمردانه و موذیانه صورت گرفته بود پیامدهایی چنان غیرقابل پیش بینی و ناگوار برای متجاوز به دنبال داشت که رئیس جمهور وقت آمریکا جیمی کارتر را به هراس افکند و جایگاهش متزلزل و ادامه ریاستش به چالشی جدی افتاد که این اتفاقات همگی در...

به یاد فرزند کویر

محمود فاضلی پنجم اردیبهشت هر سال یادآور خاطره طبس و ناکامی‌‌های آمریکایی‌‌ها در ر‌هانیدن مأموران خود در ایران است. در مقاله زیر آقای فاضلی با گردآوری چند خاطره از آن روز، یاد یکی از فرزندان کویر را گرامی‌می‌دارد؛ منتظر قائم؛ شهیدی ماندگار از کویر طبس پنجم اردیبهشت ماه 1359 شش هواپیمای غول پیکر نظامی‌C-130 و هشت فروند هلی‌کوپتر آمریکایی بعد از حرکت از پایگاه‌‌های هوایی محرمانه‌ای در خاک مصر به هوا برخاستند و...

حکایت ابابیل طبس

بدون شک ماجرایى که در طبس اتفاق افتاد و با شکست نیروهاى امریکایى مواجه شد یکى از بزرگترین معجزات قرن است؛ چرا که آنها با برخوردارى از دقیق ترین و پیچیده ترین امکانات نظامى و با تدارک همه جانبه و هماهنگى کلیه عوامل داخلى و خارجى به بهانه آزادسازى جاسوسان خود اما در حقیقت به قصد نابود ساختن نظام اسلامى تهاجم خود را آغاز کردند. سران کاخ سفید و مقامات پنتاگون از موفقیت این عملیات اطمینان کامل داشتند اما از آنجایى که خداوند همواره...

زمینه ها و اهداف حمله نظامی آمریکا به طبس

پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی بر اساس آموزه های اصیل دینی علاوه بر اینکه پارادایم حاکم بر مقولات دولت ملت و ساختار حکومت را به چالش کشید با تبدیل شدن به یک هژمونی منطقهای با شعار وحدت جهان اسلام و درهم نوردیدن مرزهای جغرافیایی کشورهای مسلمان ، استراتژى‏های امنیتی و منافع منطقهای آمریکا را با شکست روبرو ساخت. آمریکا که تمام تلاش خود را در حمایت از رژیم شاه و جلوگیری از پیروزی انقلاب به کار بسته بود، با پیروزی...

شكست در صحرا

محمد مهدی سیفی مجله تایم در مورخ ۵ می ۱۹۸۰ در مقاله‌ای تحت عنوان «شکست در صحرا» نوشت « مأموریت کارتر برای نجات گروگان ها در درون شعله ها فرو رفت برای کارتر به طور اخص و برای آمریکا به طور اعم ماجرای اعم طبس یک شکست نظامی و سیاسی بود. یک بار ارتش مسلسل و پرقدرتش در ویتنام در حالی که از پای می‌افتاد و به خود می‌پیچد به زبونی و بیچارگی افتاد و حالا به نظر رسید که قادر نیست حتی زمانی که هیچ دشمنی نمی‌داند که آن ها در آنجا هستند و...

عملیات پنجه عقاب

تا حال دو هلیکوپتر از کار افتاده اند. اگر احتمالا یکی دیگر نیز به چنین وضعی دچار شود، حداقل بخشی از افراد، اجبارا امکان برگشتن ندارند. بیرون از هرکولسهای غول پیکر. زمین و زمان توی شن و ماسه و باد غوطه می خورد. «لنگستون کزاد» کماندوی عضو گروه «نور آبی» به سختی می تواند کله‌ی طاس چارلی را توی تاریکی و شنباد تشخیص بدهد که از این طرف به آن طرف می رود. اولین احساسی که بعد از گرفتار شدن توی این جهنم به لنگستون و همقطارهایش دست داده،...

شکست «پنجه عقاب» در مقابل «طوفان شن»

علیرضا تاجریان آنگاه که تقویم انقلاب اسلامی ایران را ورق می زنیم به روزی می رسیم که عام الفیل دیگری را تداعی می کند که در آن «کارتر» مظهر نظام سلطه جهانی، ابرهه ای دیگر است که می خواهد به یک انقلاب نوپا که با اتکاء به خداوند متعال به پیروزی رسیده است، حمله کند. «الم تر کیف فعل ربک باصحاب الفیل - آیا ندیدی که خدای تو با اصحاب فیل چه کرد؟» اما عنایت و لطف و مرحمت خداوند بر مردم ایران اسلامی آن چنان گسترده است که در صحرای طبس...

طبس؛ کابوس وحشتناک امریکا

مهدى گیوه کى انقلاب اسلامى ایران، همان گونه که آیه و مصداقى از سنت فتح و نصرت مستضعفان مى باشد، در درون خود آیینه و مجلاى ده ها نقطه عطف از تاریخ سیطره و حاکمیت خط حقیقت بر جریان باطل و تبار شیطان است و براى آنان که قیام را بر قعود ترجیح داده اند، در قالب هدایت ها و امدادهاى غیبى و خفى، ظاهر مى گردد. بنا به گفته کارشناسان واکنش ها، مقاومت ها و توطئه هایى را که علیه پیروزى و تداوم انقلاب اسلامى در ایران به انجام رسید مى توان در سه...

شکست شیطان در طبس

از بحث های مهم قرآنی که به جنبه های ویژه ای از نصرت الهی اشاره دارد امدادهای غیبی است. اصولا از نظر جهان بینی اسلامی هستی و واقعیت های زندگی به مسایل مادی و طبیعی محدود نمی گردد بلکه هستی به دو عالم غیب و شهود یا نهان و آشکار تقسیم می شود. برخلاف آن که عالم طبیعت به وسیله زمان و مکان حدودی پیدا می کند و به قوه و استعداد حرکت و تکامل بستگی دارد عالم غیب منحصر به این ابعاد و محدودیت ها نمی باشد و از واقعیتی مطلق منشا می گیرد. البته...

مرورى بر واقعه شکست آمریکا در طبس

شاخص ‏ترین تصمیم آمریکا در مورد حمله به ایران و آزادى گروگان‏هاى آمریکایى، طرح نجات با نام «پنجه عقاب» از طرف کارتر بود که قرار بود در 4 اردیبهشت 59 (24 آوریل 1980) با استفاده از پیشرفته ‏ترین امکانات نظامى این کشور و کمک‏هاى کشورهاى عربى و همسایه طرفدار آمریکا به مرحله اجرا در آید . انقلاب اسلامى ایران از ابتداى شکل‏ گیرى تا کنون، همواره با تهدیدات بسیار جدى نظام سلطه جهانى روبه ‏رو بوده و با اتکا به ایمان الهى و پشتوانه عظیم...

دلتای شکست خورده

در نیمه دوم قرن بیستم، امپریالیسم آمریکا، ابرقدرتی بود که هیمنه اقتدارش را بر ذهن و دل ملت‌ها چیره ساخته بود و کسی را یارای مقابله با آن نبود . آمریکا که در نیمه دوم قرن بیستم، ژاپن، کره، ویتنام و... را به خاک و خون کشیده وبا لشکرکشی به بسیاری از کشورها، زهر چشم گرفته بود، در آوریل 1980 میلادی، مصمم شد طرح‌های نظامی علیه ایران انقلابی را به اجرا درآورد. با وجود آن که ایرانیان با رهبری و هدایت‌های امام خمینی(ره) قاطعانه و بی‌هیچ قید...

پیام امام خمینی به ملت ایران به مناسبت حادثه طبس

زمان : 5 اردیبهشت 1359 / 9 جمادی الثانی 1400 بسم الله الرحمن الرحیم ملت رزمنده ایران ، دخالت نظامی امریکا را شنیدید و عذرهای کارتر را نیز شنیدید. اینجانب که کرارا گفته ام کارتر برای وصول به ریاست جمهوری حاضر است به هرجنایتی دست بزند و دنیا را به آتش بکشد، شواهد آن یکی پس از دیگری ظاهر شده ومی شود؛ و اشتباه کارتر در آن است که گمان می کند با دست زدن به این مانورهای احمقانه می تواند ملت ایران را که برای آزادی و استقلال خویش و برای اسلام...

انعکاس حادثه‌ طبس در مطبوعات جهان

چکیده: بعدازظهر سه‌شنبه، 6 هواپیمای سی -130، از فرودگاهی در مصر پرواز كردند. دوست بسیار دلسوز آمریکا ـ انورسادات ـ به‌هیچ وجه سعی نكردکه دخالت کشورش را در این عملیات انکار كند. سادات بعدها گفت: « من به مردم آمریکا قول داده‌ام که تجهیزات و تسهیلات نجات گروگان‌ها و نیز نجات هر کشور عربی دیگر را در خلیج فارس فراهم سازم. » هواپیماهای حمل و نقل حدود 90 کماندو را به طور مخفیانه به ایران حمل كردند ودرارتفاع بسیار پایین 150 پایی،به...

شکست در طبس و سقوط حیثیت نظامی آمریکا

پرویز علمایی در13 آبان 1358 دانشجویان مسلمان پیرو خط امام(ره) سفارت آمریکا را که بعداً به «لانه جاسوسی» مشهور شد، تسخیر کردند و 66 تن از اتباع موجود در آنجا را به اسارت گرفتند. این اقدام دانشجویان، که در واقع یک عمل پیشگیرانه برای جلوگیری از توطئه سفارت آمریکا علیه انقلاب نوپای اسلامی ایران بود، ضربه محکمی بر حیثیت آمریکا وارد کرد. از این پس کاخ سفید تلاش می‌کرد که به هر شکل ممکن این معضل حیثیتی را حل کند. واشنگتن در کنار...

بیابان خشک طبس، تبلور مرصاد الهى

بیابان طبس، بهترین راوى معجزه اى است که دل تاریخ را به لرزه در آورد. تفسیر آیه « و مَکَرُوا و مَکر الله خیرُ الماکرین » را باید از کویر تفتیده طبس پرسید؛ بیابان خشک طبس، تبلور مرصاد الهى شد براى گرگ هاى در کمین نشسته اى که راوى سیاه مرگ بودند. مى گویند: تاریخ، تکرار شدنى است؛ اگر چنین است، پس این سپاه ابرهه بود که دیگر بار، از حافظان کعبه حقیقت به تنگ آمد و نابود شد. همه چیز مهیا بود براى شبیخونى وحشیانه؛ براى خنجر زدن بر پیکر...

دکتر رضا سیف اللهی : حادثه طبس دو شكست براي آمريكا به همراه داشت

عملیات طبس، یک عملیات حساب شده، برنامه ریزی شده و دقیق بود و برای آن آمریکا از نیروهای نظامی «دلتا» که زبده ترین نیروهای ارتش آمریکا به شمار می آمدند، استفاده کرد. فرماندهان ارتش امريكا حتی در بین نیروهای دلتا، 97 نفر از زبده ترین آنها را که در عملیات گوناگون مانند جنگ ویتنام موفق بودند، برگزیده بود . دکتر رضا سیف اللهی، معاون دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام که در برنامه «صبح به خیر ایران» شبکه اول سیما شرکت کرده بود، در مصاحبه...

شکست در ریگزارها

پنجم اردیبهشت ۵۹ در تاریخ معاصر نه تنها به عنوان روز “شکست عملیات دلتا” بلکه به عنوان قطع پنجه عقاب و در هم شکستن هیمنه نظامى آمریکا پس از فروریختن ابهت جهانى این کشور در حمله دانشجویان مسلمان خط امام به لانه جاسوسى آمریکا بود. آمریکا پس از تسخیر سفارتش در تهران توسط دانشجویان مسلمان خط امام و به گروگان گرفته شدن جاسوسانى که در لباس دیپلمات مشغول توطئه و سازماندهى کودتا علیه انقلاب نوپاى اسلامى ایران بودند، نه تنها به بدترین...

طبس؛ مصداقی بر سوره فیل

تاکنون درباره وقایع و بازتاب‌های مختلف تجاوز نظامی آمریکا در صحرای طبس ، کتاب‌های متعددی به رشته تحریر درآمده است که هر یک از زاویه‌ای خاص به کنکاش و بررسی آن پرداخته‌اند. کتاب «طبس مصداقی بر سوره فیل» نمونه‌ای از این گونه آثار است که به همت دانشجویان مسلمان پیرو خط امام به رشته تحریر در آمده است. تدوین‌گران اثر بر آن بوده‌اند که با بهره‌گیری از اسناد موثق و معتبر و از نگاهی نو، ابعاد مختلف توطئه را مورد تجزیه و تحلیل قرار...

لحظه به لحظه با عمليات پنجه عقاب

امیر فتحی «پنجه عقاب»، این نام عملیات نجات بود. سه هواپیمای ام سی-۱۳۰ حامل نیروها و سه هواپیمای ئی سی-۱۳۰ حامل سوخت، جزیره مصیره در سواحل شیخ نشین عمان را ترک و به سوی ایران پرواز خواهند کرد. در محلی در صحرای طبس که «کویر یک» نامیده می شود فرود می آیند و در آنجا منتظر هشت هلی کوپتر ديگر می مانند. هلی کوپتر ها از عرشه ناو اتمی نیمیتز که در دریای عمان لنگر انداخته، در چهار دسته دوتایی و با مسیرهای متفاوت پرواز می کنند و تقریباً ۳۰...

گزارش خواندنی شهید باقری از واقعه طبس

۵ اردیبهشت ۱۳۵۹، حکایت از یک واقعه است؛ واقعه‌ای که شاید کمتر به آن توجه شده یا با کم لطفی آفرینندگان اثر فرهنگی هنری مواجه بوده است؛ اما در زمان شکست مفتضحانه کار‌تر و وقوع حادثه طبس، جوانانی از این مملکت از جمله شهید «حسن باقری» در صحنه حاضر شدند تا این واقعه را در تاریخ پیروزی‌های حق بر باطل ثبت و ماندگار کنند. حالا حسن باقری‌ها کجا هستند که شکست‌های پی‌درپی استکبار در مقابل جهان اسلام را به تحریر و تصویر بکشند؟!! این...

گریه کارتر

در خاطرات کارتر آمده است که وی پس از دريافت خبر شكست قطعي نظاميان آمريكايي در عمليات طبس گریه می‌کند و می‌گوید ای خدای بزرگ، خدای خمینی بر خدای من پیروز شد و این دقیقاً نقطه عطفی در تاریخ کشور ماست. پس از اشغال لانه جاسوسی آمریکا در تهران و دستگیری اعضای سفارت آمریکا از سوی دانشجویان در سال 1359، در پی ناکامی دولت ایالات متحده آمریکا در اعمال فشار سیاسی و اقتصادی برای آزادی اعضای سفارت سابق آمریکا در تهران که در ماجرای تسخیر...

واکاوی ماجرای طبس

جواد درساز طبس برای مردم ایران فراتر از نام بیابانی در دور دست است. طبس برای مردم ایران یک خاطره است. خاطره ای از محافظت طبیعت از سرزمین و مردمی که به هیچ وجه نمی توانند زور و زورگویان را تحمل کنند. شاید از همین رو هم باشد که خاطره پنجم اردیبهشت سال ۱۳۵۹ برای مردم ایران فراموش نشدنی و به یاد ماندنی است. 34 سال پیش در چنین روزی حمله نظامی آمریکا به صحرای طبس، با دخالت عوامل غیر انسانی به شکست آنان منتهی شد و اهمیت این روز برای مردم...

...

55

...