مقالات

در رژیم شاه آزادیهاى فردى پایمال و انتخابات واقعى و مطبوعات و احزاب از میان برده شده‌اند

بازخوانی نخستین مصاحبه بین المللی امام خمینی با لوسین ژرژ خبرنگار لوموند؛ به دنبال وقوع قیام‌های بزرگ مردمی در قم و تبریز در اواخر سال 56 و گسترش آن به سایر شهرها و همراهی دانشگاه‌ها و تثبیت رهبری حضرت امام از منظر رسانه‌های بین‌المللی، لوسین ژرژ خبرنگار روزنامه لوموند اولین خبرنگاری بود موفق شد چهارم اردیبهشت سال 57 در نجف اشرف مصاحبه‌ای را با امام خمینی(س) ترتیب دهد. این مصاحبه 6 می 1978 میلادی مطابق 16 اردیبهشت 57 در روزنامه...

وزیرى بى وزارت

حجت الاسلام و المسلمین مهدی حاضری بعضى از انسان‏ها توان تأثیرگذارى بسیار بالایى در میان جامعه خود داشته و مى‏توانند تحولى شگرف ایجاد کنند. البته میزان این تحول بستگى به جامعیت آنها و فرصت و ظرفیت جامعه و افراد آن دارد. یکى مانند امام خمینى(س) کشورى و حتى منطقه‏اى را متحول مى‏کند و جهانی را از خود متأثر مى‏سازد. به طورى که مسیر و جهت تاریخ را عوض مى‏کند، یکى در محدوده شهر و دیار خود و دیگرى در میان اقران و همسالان این تحول...

حکایت‌هایی از ترور و کودتا

مجيد رهباني سرلشکر محمد دفتری در سال 1285 در تهران به دنیا آمد. پدرش محمودخان اعتضاد لشکر (عین الممالک)، از خانوده‌ای دیوانی بود و در هنگام درگذشت‌اش سمت مستشاری دیوان عالی کشور را داشت. محمود متین دفتری برادرزادة دکتر محمد مصدق بود و پسرش، احمد متین دفتری (نخست‌وزیر ایران در سال 1318) داماد او. تحصیلات مقدماتی خود را در ایران به پایان رساند. پس از آن که از دانشکدة افسریسن‌سیر در فرانسه فارغ‌التحصیل شد (1928)، به کشور بازگشت و با...

اولین بیانیه سیاسی امام خمینی(س) کجا نگهداری می شود؟

نخستین بیانیه سیاسی امام خمینی(س) به صورت نامه ای منتقدانه و حماسی خطاب به علما و ملت در دفتر یادبود کتابخانه وزیری شهر یزد نگاشته شد. لحن و محتوای بیانیه گواه آن است که نویسنده روشن بین و آینده نگر آن، در شرایط موجود زمان نگارش، انتظار قیام و خیزشی را نداشته، اما بدین طریق زنگ خطر و بیدار باش را به صدا در آورده است. این پیام با موضوع دعوت به قیام برای خدا صادر شده و یکى از تاریخى ترین اسناد مبارزاتى امام خمینى به شمار مى‏ رود و...

استالین‌گرایی و حزب توده ایران

الهه کولایی، استاد علوم سیاسی و مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران تاریخ ایرانی: پس از مرگ لنین انتظار می‌رفت تروتسکی فرمانده ارتش سرخ و یار نزدیک لنین جانشین وی گردد. او از ۱۹۱۷م. (۱۹۲۶ هـ. ش.) دست راست لنین بشمار می‌رفت. استالین در آن هنگام فرد قابل توجهی نبود و بیشتر در حزب به کارهای تشکیلاتی می‌پرداخت. تروتسکی نیز هیچ‌گاه از جانب او خطری احساس نمی‌کرد، ولی پس از مرگ لنین، استالین بازی‌های سیاسی خود را آغاز کرد. در حقیقت...

در یازدهم مرداد 1342

بعد از نزدیک به دو ماه در یازدهم مرداد 1342 امام را به منزلی در قیطریه آورده و در آنجا تحت نظر قرار می‌دهند. در همین روز است که امام از واقعۀ پانزده خرداد مطلع می‌شود. نهایتاً امام در هجده فروردین سال بعد از اسارت مأموران آزاد و روز بیستم فروردین 1343 در قم با خانوادۀ شهدای پانزده خرداد دیدار کردند. لکن از شدت تأثر سخنی نگفتند. به گزارش قدس انلاین به نقل از مشرق، امام خمینی در سحر چهارده خرداد 1342 در منزلش دستگیر و روانۀ تهران شد. صبح...

گفت‌وگو با محسن مدیرشانه‌چی درباره‌ی تاریخ‌نگاری یرواند آبراهامیان؛

روایتی از حزب توده که تاریخ انقلاب شد اندیشمندان هر مکتب و ایدئولوژی، از منظر خود به تاریخ و تاریخ‌نگاری می‌نگرند؛ کما اینکه به اعتقاد بسیاری، «یرواند آبراهامیان» با رویکرد مارکسیستی به تاریخ ایران نگریسته است. اگرچه دکتر «محسن مدیرشانه‌چی» در این مصاحبه مصرانه تلاش می‌کند تا نشان دهد رویکرد آبراهامیان یک‌جانبه نیست. تاکنون صدها کتاب درباره‌ی تاریخ معاصر ایران به چاپ رسیده که هر یک تلاش کرده است از زاویه‌ی نگاه خود...

مروری بر رخدادهای بهار 1342/ روزهای سرکوب و قیام

دعوت امام خمینى (س) از مردم، براى دیدار از مدرسه فیضیه و مشاهدۀ آثار جنایات عمال رژیم شاه، تأثیر شگرفى بر روحیۀ اشخاص گذاشت و ساواک را به وحشت انداخت. از سوى دیگر، به دنبال مداواى مجروحان حادثۀ فیضیه در بیمارستانهاى قم که به توصیۀ امام صورت گرفت، پزشکان معالج، غیر مستقیم مورد تهدید مأموران ساواک قرار گرفتند. هیچ یک از این اقدامات، تزلزلى در مردم ایجاد نکرد و عیادت از مجروحان حادثه، هر روز افزایش مى یافت. اقدام دیگر مأموران...

نواب صفوی چگونه با دولت مصدق اتمام حجت كرد؟

قبل از الغای حكومت نظامی، آقای كاشانی به ملاقات آقای نواب رفت. این ملاقات كه در یكی از مخفی‌گاه‌های آقای نواب رخ داد، چند ساعت طول كشید. آقای نواب گفتند كه یك سلسله فداكاری انجام شده و اكنون می بایستی به نفع ملت مسلمان ایران بهره برداری كنیم. شما كه یك عمر با حكومت نظامی مخالفت كرده اید، چرا در حكومتی كه با رضایت شما به روی كار آمده، حكومت نظامی، آن هم برای فشار به برادران ما اعلام شده است. ما اكنون بایستی برای اجرای احكام خدا...

بازخوانی زندگی عالم مجاهد - شهید مطهری

استاد مطهری را باید از جمله پیشتازان مبارزه با صهیونیسم در ایران دانست. سخنرانی‌های آتشین استاد علیه صهیونیسم جهانی و فراخوانی مسلمانان برای یاری رساندن به مردم ستمدیده فلسطین فریادی بود كه اكنون پژواك آن همه سرزمین‌های اسلامی را فرا گرفته است. در عاشورای ۱۳۴۸، آشكارا فریاد برآورد: «… والله و بالله قسم می‌خورم كه پیغمبر اكرم در قبر مقدسش امروز از دست یهود می‌لرزد … مقدمه از همان اوان كودكی عشق به دانستن در جانش...

عکاسی از امام(ره) و آقامصطفی

در سال 1352 یا 1353 که به عراق رفته بودم، یک روز به حاج آقامصطفی گفتم به آقا بگویید که من می‌خواهم تعداد زیادی عکس از ایشان بگیرم، اما نه عکس شیخی که فقط صاف بنشینند و تکیه بدهند و عبایشان روی دوششان باشد، ایشان برنامه عادی خودشان را انجام بدهند و کاری به کار من نداشته باشند. حاج آقامصطفی گفت خیلی خوب. به امام گفت و ایشان گفتند مانعی ندارد. آن روز غروب به اتفاق آقای دعایی آمدم حرم امیرالمؤمنین (ع) گفتم از آنجا شروع کنم. امام وارد...

مجال را از دست ندهید

سید محمدصادق فیض سال 1323؛ شاه جوان چند سالی است که بر تخت نشسته. او به مدد انگلیسیهایی به قدرت نشانده شده که دو دهه قبل، پدرش، رضاخان میرپنج را به سلطنت رساندند. محمدرضا از میان چند گزینه‌ای برگزیده شده بود تا ادامه‌دهنده کارهای نیمه تمام پدرش باشد وگرنه کسان دیگری حتی از خاندان به انقراض رسانده شده قاجار هم بودند که در صف شمارش دندان به نوبت ایستاده بودند. اما باز هم قرعه فال را به نام فرزند ارشد رضاشاه زدند. او اکنون کمتر...

خیابان دو طرفه سیاست

مجید رهبانی گفت‌و‌گو با دکتر احمد میرفندرسکی در چارچوب طرح تاریخ شفاهی ایران در فروردین 1363 (مارس 1984)، در شهر پاریس و توسط ضیاء صدقی انجام شده است. احمد میرفندرسکی به سال 1297 در تهران به دنیا آمد (درگذشت: 1383، پاریس). در کودکی به همراه پدرش که در وزارت امور خارجه خدمت می‌کرد به تفلیس رفت. پنج سال در مدرسه آلمانی‌های ‌آن شهر درس خواند، سپس در شانزده‌سالگی به ایران بازگشت و در دارالفنون ادامه تحصیل داد. سپس وارد دانشکده حقوق...

افسانه‌هایی که ایرانی‌ها از استالین ساختند

فرزانه ابراهیم‌زاده تاریخ ایرانی: «می‌گفتند قد بلند و چهارشانه است. شبیه جنگلی‌ها شاید شبیه میرزا کوچک‌خان یا یکی از یارانش. خیلی مقتدر بود. اما مهم‌تر از اقتدار چشمانش بود. می‌گفتند وقتی به چشمان کسی خیره می‌شود بندبند ستون‌های آدمیزاد را می‌سوزاند. این یکی را یک افسر روس که اهل گرجستان بود و فارسی را هم خوب حرف می‌زد، در جنگ جهانی دوم تعریف می‌کرد. می‌گفت خودش از نزدیک استالین را دیده است. چشم در چشم. می‌گفت...

سنگرهای انقلابی

فاطمه کمالی(دانش‌آموختۀ حوزۀ علمیه) بی‌تردید انقلاب اسلامی در ایران فقط برای فروپاشی حکومت پهلوی رخ نداد، بلکه استقرار نظام سیاسی اسلام و بنا نهادن ساختارهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و… بر اساس آموزه‌های اسلام هدف اصلی انقلاب‌کنندگان بود؛ انقلاب‌کنندگانی که پایگاه بزرگی به نام حوزه داشتند و بر اساس وظیفۀ شرعی خویش پا به عرصۀ مبارزه نهادند. اعضای جامعۀ مدرسین نیز در مقام نهادی جهت‌دهنده در بطن حوزه، در کوران حوادث...

محمدرضا پهلوی در وصیت‌نامه خود چه نوشت

من یک سال پیش وصیت سیاسی خود را کرده‌ام. این موضوع را فقط کسانی می‌دانند که مطالب به آنها مربوط می‌شود. آنها می‌دانند چه کاری باید انجام دهند. آنها این وصیت‌نامه را در اختیار دارند. به گزارش فارس، محمد رضا پهلوی چنان به تخت شاهی خود تکیه داده بود که فکر می‌کرد تا ابد پادشاهی را از آن خود کرده است. او اتفاقات بیرون از کاخ را جدی نمی‌گرفت و یا شاید اطرافیان مانع از فهمیدن او می‌شدند. به همین دلیل او سرمست از شاهی یک روز دولت...

تیمسار حسن علوی‌کیا، معاون ساواک درگذشت

تیمسار حسن علوی‌کیا، معاون ساواک در سن ۱۰۲ سالگی در سن‌دیه‌گو ایالت کالیفرنیای آمریکا درگذشت. به گزارش عصر خبر، حسن علوی‌کیا فرزند ابوتراب سال ۱۲۹۱ در همدان به دنیا آمد. وی که دارای لیسانس حقوق هم بود در سال ۱۳۳۵ با درجه سرتیپی از ارتش به ساواک منتقل شد و تا سال ۱۳۴۱ در آن حوزه در درجه قائم‌مقامی ساواک باقی ماند ولی به دلیل سوءاستفاده مالی از آن سمت برکنار شد. در ۱۳۴۶ با درجه سرتیپی بازنشسته شد و به عضویت هیات مدیره...

...

مقالات

بازنگری ریشه‌های قیام 15 خرداد

نقش داریوش همایون در جداشدن بحرین از ایران

می‌خواستیم هویدا را نجات بدهیم - گفت‌وگوی با هنری پرشت (8)

در زیرزمین سفارت آمریکا دنبال سران حکومت شاه بودند - گفت‌وگوی با هنری پرشت (7)

هیچ کس بختیار را جدی نگرفت - گفت‌وگوی با هنری پرشت (6)

کارتر مخالف سیاست مشت آهنین شاه بود - گفت‌وگوی با هنری پرشت (5)

سیا گفت سینما رکس را ساواک آتش زد - گفت‌وگوی با هنری پرشت (4)

۵۰ هزار آمریکایی در ایران بودند - گفت‌وگوی با هنری پرشت (3)

سفیر اسرائیل مخالفت مذهبی‌‌ها را پیش‌بینی کرده بود - گفت‌وگوی با هنری پرشت (2)

آمریکا درباره دوام شاه هیچ تردیدی نداشت - گفت‌وگوی با هنری پرشت (1)

انقلاب اسلامی و ادوار تاریخ‌نگاری آن

نگاهی گذرا به حیات اجتماعی و سیاسی محمد مصدق

گفت‌وگوی منتشرنشده با داریوش همایون: جنون عظمت شاه عامل اصلی انقلاب ایران بود

در رژیم شاه آزادیهاى فردى پایمال و انتخابات واقعى و مطبوعات و احزاب از میان برده شده‌اند

وزیرى بى وزارت

حکایت‌هایی از ترور و کودتا

اولین بیانیه سیاسی امام خمینی(س) کجا نگهداری می شود؟

استالین‌گرایی و حزب توده ایران

در یازدهم مرداد 1342

گفت‌وگو با محسن مدیرشانه‌چی درباره‌ی تاریخ‌نگاری یرواند آبراهامیان؛

مروری بر رخدادهای بهار 1342/ روزهای سرکوب و قیام

نواب صفوی چگونه با دولت مصدق اتمام حجت كرد؟

بازخوانی زندگی عالم مجاهد - شهید مطهری

عکاسی از امام(ره) و آقامصطفی

مجال را از دست ندهید

خیابان دو طرفه سیاست

افسانه‌هایی که ایرانی‌ها از استالین ساختند

سنگرهای انقلابی

محمدرضا پهلوی در وصیت‌نامه خود چه نوشت

تیمسار حسن علوی‌کیا، معاون ساواک درگذشت