مقالات

ماجرای سفرنامه رضاخان پهلوی و دردسر بی‌سوادی سردار سپه!

شرح این عملیات نظامی در کتابی به نام سفرنامة خوزستان به قلم سردار سپه آمده است. البته سردار سپه قلمی نداشت، بلکه سواد درستی هم نداشت که بتواند کتاب تألیف و تحریر کند…. روز سیزدهم عقرب (آبان) ۱۳۰۳، سردار سپه برای درهم شکستن خزعل وبرچیدن بساط استقلال و استبداد او عازم خوزستان گردید . در غیبت وی محمدعلی فروغی ذکاء الملک که وزارت مالیه را بر عهده داشت، به عنوان کفیل هیئت وزراء عهده دار رتق و فتق امور کشور شد. شرح این عملیات نظامی...

دل‌نوشته حجت‌الاسلام منذر در رثای سربدار مشروطه+عکس منتشر نشده

در حالی نخستین سالگرد ارتحال «مُنذِر» نویسندگان را پشت سر می‌گذاریم که هنوز هم، نام این مورخ صاحب‌سبک و مدافع غیور مکتب تشیّع برای توده مردم ناشناخته است. به گزارش فارس، حجت‌الاسلام علی ابوالحسنی (مُنذِر) سوم اسفندماه سال گذشته در سن 56 سالگی بر اثر عارضه قلبی به دیار باقی شتافت. حجت‌الاسلام ابوالحسنی از ابتدای جوانی به نگارش و تألیف کتاب همت گماشت و با توجه به شرایط قبل از انقلاب، همچون یک دیده‌بان بیدار به رصد شرایط فرهنگی...

برپا ایستاده برای مردم

امام خمینی درمقام رهبر انقلاب اسلامی و فردی که در رأس مبارزات ضدپهلوی جایگاهی ویژه و مشخص داشت، همواره مورد توجه عکاسان و خبرنگاران داخلی و خارجی بود. چه آن هنگام که با اوجگیری انقلاب، ایشان در نوفل‌لوشاتوی پاریس روزگار می‌گذراندند و انقلاب را هدایت می‌کردند و چه آن زمان که در 12 بهمن 1357 به ایران بازگشته و در مدرسه‌های علوی و رفاه مستقر گردیدند تا این که در 22 بهمن 1357 پیروزی انقلاب اسلامی به دست آمد. پس از آن هم با سقوط رژیم...

چرا تاریخ شفاهی

هدایت ‌الله بهبودی خاطره‌گویی و خاطره‌نویسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی گسترش یافت و تاریخ شفاهی به عنوان یکی از قالب‌های رایج تاریخ‌نگاری به کمک بیان رخدادها و حوادث تاریخ معاصر ایران آمد. همزمان با توسعه این شیوه، محاسن و معایب آن خودنمایی کرد، و نهادهای پژوهشی را به این نکته واقف نمود که در کنار حفظ محسنات تاریخ شفاهی در رفع معایب آن بکوشند. می‌دانیم که در بهره‌گیری از قالب تاریخ شفاهی با دو پدیده میرا روبرو هستیم:...

«حاج شیخ»‌ یار دیرین امام(ره) و انقلاب

کبری خرم در وصیت‌نامه‌اش علاقه خود را نسبت به امام خمینی (ره) این‌گونه ابراز می‌کند: «از معظم‌له بخواهید برای آمرزش من دعای مخصوص نماید. من در این عالم به او عشق می‌ورزیدم و امر او را امر خدا و حضرت رسول (ص) می‌دانستم. امید است ایشان هم بعد از این عالم و در پیشگاه خداوند شفاعت کند تا ان‌شاءالله در آن دار بقاء در کنار ایشان باشم.» فضل‌الله مهدیزاده محلاتی در هجدهم تیر سال 1309 در محلات متولد شد. در سال 1324 به حوزه علمیه قم رفت...

هویدا چرا و چگونه برکنار شد؟/ از دربار شاه تا شاه کلید زندانی

محمود فاضلی در دور اول انتخاب هویدا، نمایندگان مجلس که ۱۷۷ نفر بودند، ۱۵۶ نفر رای موافق، یک رای مخالف و ۲۰ رای ممتنع به هویدا دادند. پس از مجلس شورا، مجلس سنا نیز به همین ترتیب به دولت وی رای اعتماد داد. هویدا که انتظار نمی‌‏رفت مدت زیادی نخست‏‌وزیر‏ باقی بماند و او را نخست‏‌وزیر‏ محلل می‌‏دانستند در طول چند ماه بظاهر خوب درخشید و اینطور نشان می‌‏داد که قصد دارد وضع اقتصادی کشور را بهبود بخشد. هویدا که در خانواده برجسته...

شرکت نفت و گسترش نفوذ و روابط در جنوب ایران

علیرضا ابطحی در همان ایامی که مذاکرات و رایزنی‏ها پیرامون اسهام خوانین بختیاری در شرکت‏های فعال در اراضی بختیاری مطرح بود، بختیاری‏ها در تاریخ یازدهم ربیع‏الاول 1327/ سوم آوریل 1909 طی قراردادی، اختلافات فی‏مابین خاندان ایلخانی و حاجی‏ایلخانی را که از دیرباز وجود داشت و به دلیل جانبداری خاندان حاجی‏ایلخانی از محمدعلی‏شاه در دوران مشروطه و استبداد صغیر شدت یافته بود، تا حدی حل کردند و متعهد شدند از یکدیگر پشتیبانی...

سپهبد امیراحمدی : در شهریور 1320 همه امراي ارتش در حال فرار بودند!

مصطفی تقوی در طول تاریخ، و به ویژه پس از تأسیس سلسله صفویه، با توجه به تهدید استقلال و تمامیت ارضی کشور از سوی دولتهای همسایه، تقویت بنیه دفاعی کشور مهمترین رکن تصمیم‌گیریها و سیاستگزاریهای دولتهای ایران بوده است. پس از شکست ایران از روسیه در عهد فتحعلی شاه قاجار، نیاز به بازسازی قوای دفاعی هم از نظر سازماندهی و ساختار و هم از نظر تأمین تجهیزات و تسلیحات جدید و پیشرفته، بیش از پیش احساس گردید. چون برآورده شدن این نیاز و تشکیل...

داریوش همایون به روایت مسعود بهنود

مسعود بهنود در يادداشت خود راجع به داریوش همایون نوشته است: شاه و دستگاه امنیت نه فقط داریوش همایون را به صاحب امتیازی روزنامه نپذیرفتند بلکه به شریکان نخستین وی در روزنامه آیندگان [دکتر مهدی بهره مند، دکتر مهدی سمسار و جهانگیر بهروز] هم اعتمادی نداشتند. بهنود درباره ورود همایون به عرصه فعالیت‌های مطبوعاتی می‌نویسد: یک آگهی استخدام روزنامه اطلاعات وی را که هر شغلی را حاضر بود، به شعبه تصحیح آن روزنامه کشاند، با دقتی که همیشه...

حجاب و بي‌حجابي

معناي لغوي «حجاب» يعني پوشش. اما اصطلاحاً به پوشاك خاصي گفته مي‌شود كه بخشهايي از بدن را بپوشاند تا مانع از ديدن آن شود. معناي دوم اگر چه به ويژه در مورد زنان محسوس است، ولي در مورد مردان نيز كاربرد دارد. اما نوع حجاب در اديان و فرهنگها با يكديگر فرق مي‌كند. در تاريخ آمده است كه در حكومتهاي قديم بيزانس روم و شاهنشاهي ايران، حجاب براي زنان به معناي پوشاندن بدن و موي سر مرسوم بوده است. در واقع،‌ اصطلاح «آفتاب مهتاب نديده» صفت زنان...

بازنگری روابط ایران و امریكا پیش از انقلاب اسلامی

در این سال‌ها هیچ جای دنیا به اندازه ایران برای امریكایی‌ها دارای منافع سرشار وحیاتی سیاسی ـ اقتصادی نبود. آرامش و نفوذ امریكائی‌ها تا آنجا پیش رفت كه رژیم كاپیتولاسیون را در ایران به اجرا گذاردند. قانونی كه كمتر واحد سیاسی در جهان به آن تن می‌دهد. تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران بیانگر این مطلب است كه سلطه خارجی به عنوان یكی از عوامل بازدارنده توسعه سیاسی كشور محسوب می‌گردد. این امر طی دو قرن اخیر شتاب و گسترش بیشتری یافته...

آیا امام خمینی، شاه را مستحق اعدام می دانست؟

شاید برای هرکس جالب باشد که نظر امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی و مرجع تقلید بزرگ شیعه، در خصوص مجازات محمدرضا شاه پهلوی چه بود؟ آیا ایشان شاه را مانند برخی سران رژیم پهلوی که در ابتدای پیروزی انقلاب قصاص شدند، مستحق اعدام می دانست؟ آیت الله سید محمد موسوی بجنوردی از همراهان امام و در نجف و نوفل لوشاتو، با بیان خاطره ای که در گفت و گو با پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران نقل کرد، به این سوال پاسخ می دهند. " در ایام حضور امام در...

اعتماد متقابل رضاخان و صهیونیستها

تردیدی نیست که یهودیان و به طور مشخص فرقه صهیونیسم در ایران عصر پهلوی دارای امتیازات و جایگاه ویژه ای بودند. آنان در این کشور به سهولت و با طیب خاطر مشغول انجام اقدامات و فعالیت هایی بودند که در راستای اسلام زدایی و ضربه زدن به آیین اسلام صورت می گرفت. بدیهی است در اینجا روی سخن متوجه یهودیانی که سالیان سال در کنار ایرانیان به صورت مسالمت آمیز زندگی کرده بودند نیست بلکه صحبت از صهیونیست ها و افرادی است که عقاید صهیونیستی داشته و...

آخرین نخست‌وزیر و کوتاه‌ترین عمر برای آخرین دولت

کبری خرم شاپور بختیار نامی آشنا برای آنانی است که ماههای آخر عمر رژیم پهلوی و آستانه پیروزی انقلاب اسلامی را درک کرده‌اند. آنان خوب به یاد دارند که در آن ماهها و روزها انقلاب با قدرت تمام به پیش می‌رفت و همه موانع را از سر راه کنار می‌زد. در آن شرایط که همه یکصدا به شاه و حکومتش «نه» می‌گفتند، شاپور بختیار به کمک شاه شتافت و با اشتیاق، پذیرای پست نخست‌وزیری شد؛ پست و مقامی که دیگر تقریباً هیچ خریداری نداشت. بختیار با این...

محمدرضای پهلوی و نخست وزیرانش

دکتر محسن بهشتی سرشت(مدیر گروه تاریخ پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی) دولت های مختلف دوران سلطنت محمدرضا شاه را می توان به چهار دوره 10 ساله تقسیم کرد و به جهت تشابهات هر دوره، آن ها را در بازه های 10 ساله مورد بررسی و مقایسه قرار داد. دوره اول با روی کار آمدن شاه جوان شروع می شود و با کودتای 28 مرداد پایان می یابد. دوره دوم از پس از کودتاست تا قیام 15 خرداد 42 و دوره سوم مربوط به حوادث و تبعات پس از تبعید امام خمینی (ره) است تا...

چهره‌ی پدر رضاشاه که ده‌ها سال ناشناخته بود + عکس

به عکس قاتل ناصرالدین‌شاه یعنی میرزا‌رضای کرمانی که در صحن شاه‌عبدالعظیم در شهرری، ناصرالدین‌شاه را به گلوله بست، نگاه کنید. این عکس را همه دیده‌اند. میرزارضا در حالی که زنجیر شده است، سر زنجیر را یک امنیه سیه‌چرده به دست دارد. به گزارش مشرق، این امنیه سیه‌چرده، پدر رضاشاه است که از بادکوبه به ایران مهاجرت کرد و مدتها جزو عساکر قزاق بود. اما بعدها به علت اعتیاد به مواد مخدر (که در آن زمان منع قانونی نداشت و استعمال آن...

مصاحبه فالاچی است با امام خمینی(ره)

به گزارش فارس، اوریانا فالاچی روزنامه‌نگار ایتالیایی بود با گرایشات چپ که در سال 2006 بر اثر بیماری سرطان درگذشت. اگرچه فعالیت‌های فالاچی زیاد و کتاب‌های متعددی را هم به چاپ رسانده بود ولی آنچه بیشتر به معروفیت وی کمک کرد مصاحبه هایی بود که با شخصیت های مشهور جهان مانند امام خمینی(ره)، یاسر عرفات، ایندیرا گاندی، ذوالفقار علی بوتو، گلدامایر و... انجام داده است. آنچه می‌خوانید قسمت اول مصاحبه فالاچی است با امام خمینی(ره) در...

مارک مسلسل دکتر شریعتی چه بود

از سؤال مامور فهمیدم که آنها با دیدن تجمع ما در مقابل دکتر شریعتی تصور کرده‌اند او چریکی معروف است که احتمالا قبل از دستگیری چند نفر را کشته و یا چند محل مهم را منفجر کرده است. به گزارش فارس، خاطرات کسانی که سالها در زندان های مخوف طاغوت تحت شدید ترین شکنجه ها قرار داشتند بسیار خواندنی است. چرا که آنها از نزدیک با ظلم شاه و اطرافیانشان در ارتباط بودند و به خوبی می‌توانند تاریخ آن دوره را روایت کنند. آنچه می‌خوانید خاطره ای جالب...

خاطرات انقلاب در گفت وگو با فاطمه فکور یحیایی

آن‌چه در پی می‌آید مصاحبه‌ای با خانم فاطمه فکور یحیایی، (همسر حاج حیدر رحیم‌پور ازغدی و مادر آقای حسن رحیم‌پور ازغدی) است. ایشان یکی از زنان مبارز مسلمان هستند که از سال‌های آغازین نهضت امام خمینی(ره) در عرصه مبارزه حاضر بوده و از تایپ و تکثیر اعلامیه‌های امام(ره) در پانزده خرداد ۴۲ تا آموزش مسلحانه و آمادگی چریکی و تشکیل بیمارستان‌های مخفی خانگی برای بیرون آوردن گلوله از بدن مبارزان و... حضور داشته است. ایشان که مادر شهید...

روز جاودان پیروزی، بیست‌و‌دوم بهمن

کبری خرم بیست ودوم بهمن 1357 روز پایان و آغاز دو حکومت در ایران است. پایان حکومت سلطنتی و آغاز حکومت انقلابی که با رأی مردم، جمهوری اسلامی نام گرفت. سرعت رویدادهای انقلاب در نیمه دوم سال 1357 ش به گونه‌ای بود که توان هر پیش‌بینی در مورد آینده وضعیت ایران را از صاحب‌نظران سیاسی گرفته بود. روند رویدادها در این مقطع تاریخی به سرعت در حال تغییر و تحول بود. تغییر سه نخست وزیر(جعفر شریف‌امامی، غلامرضا ازهاری و شاپور بختیار) از سوی...

راهبرد رسانه‌ای انقلاب اسلامی در سال‌های 1356 و 1357

حسین حاتمی درآمد در سالهای اخیر «رسانه‌ها» و شبکه‌های اطلاع‌رسانی یکی از ابزارهای اصلی و ضروری در کامیابی و پیروزی تمامی انقلاب‌های بزرگ و کوچک جهان به شمار می‌رود. چرا که بدیهی است انقلابیون برای رساندن «صدایِ» خود به دیگران به قصد فراگیر نمودن انقلاب که از عوامل اصلی پیروزی است، نیاز مبرم به رسانه‌های جمعی فراگیر و گسترده دارند. انقلاب اسلامی ایران نیز از این امر مستثنی نیست. تفاوت دسترسی انقلابیون ایران به شبکه‌های...

ناگفته های تلخ و شیرین بانوی چریکی که فرمانده سپاه شد

احزاب و شخصیت‌ها - زنی که با هشت فرزند توانسته است دوره های نبرد تن به تن و جنگ های نامنظم را در لبنان و سوریه طی کند حرفهای زیادی دارد. معصومه ستوده: فارغ از توانمندی چریکی که موجب شد تا مرضیه دباغ حکم فرماندهی سپاه همدان را کسب کند، وی فردی است که با وجود هشت فرزند در غیاب همسر خود توانسته است این میزان از فعالیت را در کارنامه خود به ثبت برساند. خواندن مصاحبه مرضیه دباغ به عنوان شخصیتی که با بسیاری از بزرگان نظام محشور بوده در...

مکان سخنرانی امام خمینی(س) در مسجد اعظم قم ثبت ملی شد

معاون میراث فرهنگی قم گفت: مکان‌ - رخداد سخنرانی امام خمینی(س) در خرداد سال 42، در هشتمین اجلاس شورای سیاستگذاری ثبت آثار، در فهرست میراث ملی به ثبت رسید. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران به نقل از معاونت میراث فرهنگی کشور، ˈعمار کاووسیˈ روز سه شنبه با بیان این مطلب افزود: امام خمینی (س) در این سخنرانی تاریخی، به شاه هشدار داد و این هشدار آغاز حرکت‌های انقلابی مردم ایران شد. کاووسی یادآور شد: مکان‌رخداد قیام 19 دی مردم...

ماجرای تهدید امام خمینی به اعدام در ترکیه

گفت: این منطقه را می‌بینی؟ چهل نفر از علمای ترکیه که علیه حکومت حرف زدند، در همین میدان اعدام شدند. حجت‌الاسلام قرائتی به ماجرای تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه و تهدید ایشان به اعدام از سوی رئیس سازمان امنیت ترکیه اشاره کرد. به گزارش فارس، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی از مفسران قرآن و از مبلغان موفق اسلامی، بیش از 30 سال است که به تدریس علوم و معارف قرآنی با زبانی شیرین و همه‌فهم می‌پردازد. برنامه تلویزیونی این مفسر قرآن...

گفتگوی خواندنی باآهنگساز"خمینی ای امام"

ما گروهمان را دو قسمت کردیم. یکسری از آنها سرود " خمینی ای امام " را در فرودگاه مهرآباد خواندند و یکسری نیز در بهشت زهرا(س) سرود "برخیزید ای شهیدان راه خدا" را خواندند. حمید شاهنگیان از جمله آهنگسازانی است که در سال‌های قبل و اوایل پیروزی انقلاب سهم مهمی در ساخ و توزیع سرودهای انقلابی داشته است. او می‌گوید که سرودهایی چون "خمینی ای امام" را پشت نوارهای سخنرانی امام خمینی (ره) ضبط و توزیع می‌کرده است. هر سال دهه فجر که می‌آید...

ساواك عامل تقويت استبداد عصر پهلوي

دلايل داخلي تشكيل ساواك، از علل و دلايل خارجي شكل‌گيري آن قابل تفكيك نيست. مجموعه علل و عواملي كه بر شكل‌گيري سياست و رويكرد خارجي حكومت اثرگذار بود، با سلسله تحولات سياسي ـ اجتماعي داخلي پيوند نزديكي داشت. از آنجا كه رويكرد كلي سياست داخلي و خارجي ايران در راستاي اهداف و استراتژي منطقه‌اي و جهاني در حال شكل‌گيري غرب و به‌ ويژه امريكا بود، تشكيل نهادها و سازمانهايي نظير ساواك نيز نمي‌توانست جداي از اين مجموعه تحولات صورت...

ساواك، طرحي در راستاي توسعه شبكه سيا

مطرح است كه ساواك اساساً در پاسخ به هيچ نياز مغفول در كشور پديد نيامد. عملكرد آتي ساواك هم نشان داد كه هدف عمده آن تقويت بنياني نهادهاي مدني سياسي، اطلاعاتي ـ امنيتي كشور نبود. و اصولاً هم طرح تشكيل ساواك ابتكاري از سوي دولتمردان و هيئت حاكمه كشور نبود. حسين فردوست تشكيل ساواك را به سيا و امريكا نسبت مي‌دهد. وي معتقد است اين سازمان در راستاي توسعه شبكه‌هاي اطلاعاتي ـ امنيتي منطقه‌اي سيا تشكيل شد. محمد حسنين هيكل روزنامه‌نگار...

روایت بادامچیان از ماجرای«جشن سپاس»، توبه عسگراولادی و ناگفته هایی از کمیته مخفی انقلاب

احزاب و شخصیت‌ها - کمیته استقبال از امام چطور شکل گرفت و در زمان ورود امام خمینی(ره) چه کرد. خاطرات بادامچیان از اعضای کمیته استقبال بعد از سه دهه جالب، شنیدنی و پاسخی به این پرسش است. محمود عزیزی: خاصیت آدمیزاد است که با خاطراتش زنده است چه جوانی که به دوران کودکی اش خوش است و چه پیرمردی مثل اسدالله بادامچیان 71 ساله که با دوران جوانی و خاطرات انقلاب سال57 خوش است. وقتی از اولین دیدارش با امام بعد از 14 سال یاد می کند معلوم است که...

چه کسی باعث فروپاشی ارتش شاهنشاهی شد

برخي از مقامات رژيم پهلوي مدعي هستند كه قره‌باغي مرتكب خيانت نسبت به سلطنت گرديده و زمينه فروپاشي ارتش و در نتيجه سلطنت پهلوي را فراهم ساخته است. از اين رو در اين مقال كوتاه تلاش شده است نقش وي در تحكيم پايه‌هاي سلطنت پهلوي و سركوب انقلابيون روشن شود. به گزارش مشرق، با اعلام بي طرفي ارتش در 22 بهمن 1357 روند پيروزي انقلاب اسلامي سرعت يافت. اين مسأله بحث‌هاي زيادي را در محافل سياسي به دنبال داشت. برخي از مقامات رژيم پهلوي مدعي...

بختیار: دو دولت در یک کشور معنی ندارد/ حضرت امام: همین طور است، دولت شما باید برود

به مناسبت سی و چهارمین بهار انقلاب اسلامی ایران، پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران در ویژه نامه ای به بررسی رویدادها و حوادث چند روز منتهی به پیروزی انقلاب - از 12 بهمن تا 22 بهمن ماه - در سه بخش مجزا (انقلاب به روایت همراهان، دیگران و اسناد ساواک) می پردازد. در همین ارتباط به مرور خاطرات صادق طباطبایی از حوادث روز 17 بهمن 1357 از زاویه دیگر می پردازیم. صادق طباطبایی: در روز 17 بهمن راهپیمایی با شکوهی در حمایت و پشتیانی از دولت مهندس...

...

79

...