مقالات

آخرين تصميم ....

ارتشبد عباس قره باغی آخرین رئیس ستاد ارتش شاهنشاهی ، در كتاب خاطراتش، آخرین لحظات سقوط ارتش رژيم شاه و ساواک را ترسیم کرده است. او نوشته است : جلسه شورای فرماندهان ارتش در ساعت ده و نیم روز 22 بهمن ماه 1357 با حضور 27 نفر فرماندهان، معاونین، رؤسا و مسئولین سازمان‌های نیروهای مسلح شاهنشاهی به شرح زیر تشکیل گردید: - ارتشبد عباس قره‌باغی رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران - ارتشبد جعفر شفقت وزیر جنگ - ارتشبد حسین فردوست رئیس دفتر ویژه اطلاعات -...

اعتقادات مردم را ناديده گرفتيم ...

مینو صمیمی منشی امور بین الملل دفتر فرح پهلوی در کتاب خاطرات خود راجع به خطای رژیم شاه در نادیده گرفتن باور‌هاي اعتقادی مردم ایران چنین مي‌نويسد: به نظر من اگر بنا بود اصلاحات ریشه‌اي در کشور به اجرا درآید، ناگزیر مي‌بایست عامل «مذهب» مورد توجه قرار مي‌گرفت، و اعتقادات مذهبی مردم محروم ـ که اکثریت جامعه را تشکیل مي‌دادند ـ به عنوان یک نیروی پراهمیت اجتماعی در محاسبات گنجانده مي‌شد. یک بار ضمن سفری به مشهد، در دیدار از مرقد...

ابتذال موسيقي قبل از انقلاب از زبان يك موسيقيدان فرانسوي

«دانيلو» موسيقيدان فرانسوي گفت موسيقي ايران (در دوران رژيم شاه) تنزل فاحشي كرده و مسئول مستقيم اين سقوط و انحطاط هنري اداره هنرهاي زيبا و دستگاه راديو است. روز 29 فروردين 1340 مجله «فردوسي» در اين رابطه نوشت: «همين‌قدر كه در هيچ روزنامه‌‌و نشريه‌اي انعكاسي از اين سخن دانيلو نمي‌بينيم، كافي است كه چاپ شدن و نشدن سخن دانيلو علي‌السويه باشد. جرايد و مجلات ايران حق دارند كه عقيده دانيلو را به روي مبارك خود نياورند، زيرا خود آنان...

هشداری که مثل بمب در تهران صدا کرد

گردهمایی عظیم فدائیان اسلام و سخنرانی شدیداللحن واحدی، مانند بمب در تهران صدا کرد و حالا دیگر همه منتظر دگرگونی های اساسی بودند. برخی احتمال می دادند که رزم آرا استعفا بدهد، اما هیچ کس نمی دانست که روزگار، آبستن چه حوادث عظیمی بود. به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، سید عبدالحسین واحدی نفر دوم فدائیان اسلام پس از نواب بود که آشنایی آنها با هم، به ماجراهای پس از ترور ناکام کسروی توسط نواب و در نجف می‌رسید. او در سال 1308 در شهر...

نجاری که انگلیس را به زانو در آورد

وقتی «استاد» در دو قدمي پشت سر نخست وزیر قرار گرفت، اولين گلوله را به مغز رزم آرا و تيرهاي دوم و سوم را نيز به ترتيب به كتف و شكم او شليك می‌کند. به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، با ترور عبدالحسین هژير وزیر وقت دربار توسط شهید سيد حسين امامي در 13 آبان 1328، نهضت ضداستعماري جان تازه اي گرفت و سرانجام پس از يك سلسله تحولات، انتخابات مجلس شانزدهم تجديد و هشت نفر كانديداي مردم ازجمله آيت الله كاشاني كه در تبعيد به سر مي برد در رديف اول...

لیست دارایی های شخصی یک روحانی مبارز

پس از بازداشت رهبر فدائیان اسلام، بلافاصله دستور تفتيش از خانه و صورت برداري از مايملك و موجودي خانه اش از طرف فرماندار نظامي تهران صادر شده و به مرحله اجرا در آمد. به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، پس از بازداشت شهيد سید مجتبی نواب صفوي رهبر جمعیت فدائیان اسلام، بلافاصله دستور تفتيش از خانه و صورت برداري از مايملك و موجودي خانه اش از طرف فرماندار نظامي تهران صادر شده و به مرحله اجرا در آمد. آن چه مي خوانيد صورت جلسه تنظيم شده...

سرنوشتی که نواب برای سوزاننده قرآن رقم زد

نواب صفوی به کسروی گفت: شنبه صبح توي روزنامه‌ اطلاعات و كيهان مي‌نويسي كه من سيد احمد كسروي غلط كردم آن حرف‌ها را در آن مجله (شيعه‌گري) نوشتم و الا... به گزارش مشرق، 27 دیماه امسال پنجاه و هفتمین سالروز شهادت جمعی از فدائیان اسلام است. جمعیتی که اولین گروه در تاریخ مبارزات ملت مسلمان ایران علیه طاغوت با هدف تشکیل حکومت اسلامی بودند. به همین دلیل سایت مشرق سعی دارد تا در سلسله مطالبی که با همین موضوع از امروز منتشر می‌شود، به...

هماورد جویی مدرس و استعفای رضاخان

موری (كاردار سفارت آمريكا در تهران) در مورد هماهنگی و اتفاق میان قوام‌السلطنه و روحانیت می‌نویسد: «در روزهای پایانی تابستان سال 1922، زمانی که منازعه میان رضاخان، وزیر جنگ و قوام‌السلطنه، رئیس‌الوزرا به اوج خود رسید، قوام برای در هم شکستن قدرت مخاطره‌آمیز وزیر جنگ، رو به روحانیون آورده و حمایت ایشان را خواستار شد.» 10 اکتبر 1924، موری به ملاقات سید حسن مدرس، «رهبر اقلّيت مجلس» می‌رود: «مدرس، که یکی از روحانیون سید و مجتهد شهر...

مبارزه مرجعيت شيعه با بهائيت

روحانيت و مرجعيت شيعه در طول تاريخ به مسائل و حوادث، اشخاص، فرقه‌ها، احزاب‌، و ملل و نحل مختلف با نگاهي ديني و موضعي از جايگاه مذهب نگريسته است. نگاه مرجعيت شيعه بعد از شهريور 1320 به بهائيت نيز يك نگاه دين‌مدارانه بود. علما از آن جهت مخالف بهائيان بودند كه آنها را يك گروه بدعت‌گذار و دين‌ساز مي‌دانستند كه مكتب آنها بر هيچ بنياد ديني و كتاب آسماني بنيان‌ نيافته بود. افزون بر آن، به دليل وابستگي آنها به بيگانگان و قدرتمند ‌شدن...

داستان ترك اعتیاد حمیدرضا پهلوی

خبرنامه دانشجویان ایران: به تیمسار نصیری دستور می دهد كه حمیدرضا را بدون سر و صدا بگیرند در یك جای دور افتاده ای بستری كنند كه شاید هروئین را ترك كند. تیمسار نصیری هم دو نفر از كارمندان سازمان را مأمور این كار می كند و حمید رضا را یك شب كه از یك بار بیرون می آمده می گیرند و به یك خانه دور افتاده می برند... در تاریخ 9/4/49 ساعت 20 در باشگاه ایران، كریم راننده مادر والاحضرت محمودرضا و حمیدرضا به طور خصوصی اظهار می داشت، شب گذشته...

جاسوسان انگليس و كودتاي 28 مرداد

سيدمصطفي تقوي در مقطع تاريخي ملي شدن صنعت نفت ايران، بيش از 150 سال از حضور و نفوذ دولت بريتانيا در ايران مي‌گذشت. در اين مدت، افزون بر مأموران شناخته شده آن دولت، صدها نفر مأموران مخفي دولت بريتانيا نيز در ايران فعال بودند و بيشترين نقش را در پيشبرد اهداف سياسي و اقتصادي آن دولت در ايران ايفا مي‌كردند. در جريان نهضت ملي ايران نيز با توجه به اينكه با ملي شدن صنعت نفت ايران منافع دولت بريتانيا در معرض خطر جدي قرار گرفته بود،...

تقويم يهودي، مبناي تاريخ شاهنشاهي

از برجسته‌ترين تحركات يهودي و صهيونيستي در تاريخ معاصر ايران، برپايي جشن‌هاي 2500 ساله شاهنشاهي شيراز، در سال 1350 شمسي / 1971 ميلادي است. صرف‌نظر از چگونگي زمينه‌سازي‌ها، اقدامات و توجيهات درباره برگزاري مراسم موسوم به جشن‌هاي 2500 ساله شاهنشاهي و به علاوه، صرف هزينه‌هاي هنگفت و نيز مفاسد فراوان اين مراسم، به طور خلاصه مي‌توان گفت؛ طراحي و اجراي اين برنامه به تمامي از سوي مجامع صهيونيستي و اسرائيلي بود. در افشاي ماهيت اين جشن،...

پرسش هایی درباره یک کودتا که 58 سال است چشمانمان را روی آن بسته‌ایم

صادق زیبا کلام البته 14 مرداد سالروز صدور فرمان مشروطه هم «سالروز ملی» بود و همچنین «21 آذر»، روز نجات آذربایجان، اما اهمیت 28 مرداد خیلی بیشتر بود. شماری از زندانیان آن روز مورد عفو ملوکانه قرار می‌گرفتند، در خیابان‌های مرکزی شهرهای بزرگ و مراکز استان‌ها طاق نصرت بسته می‌شد، چراغانی و جشن و سرور برپا بود. از نظر رژیم شاه، صورت مساله 28 مرداد روشن بود. روز قیام ملی بود؛ روزی که ملت شریف، قهرمان، شجاع، وطن‌پرست و شاه‌دوست...

اندیشه‌های میلیتاریستی در دوره پهلوی اول

على بیگدلى کودتای سوم اسفند 1299 از جمله مصادیقی است که چنانچه بدین‌صورت بررسی شود، می‌تواند نقش هریک از عوامل داخلی و خارجی و حدود اثرگذاری آنها را، در این رخداد اجتماعی ــ سیاسی، آشکار سازد. این مقاله با فرض و پذیرش نقش کلیدی «عدم تعادل» در وقوع تحولات اجتماعی ــ سیاسی در صور اصلاح، کودتا، انقلاب و... ، منش و روش نظامی‌گری را در دوره رضاشاه ارزیابی کرده است. کودتای سوم اسفند 1299 محصول اراده توانمند رضاخان نبود، بلکه حاصل...

املاک خاندان پهلوی

علاوه بر این فسادمالی و سود فراوان ناشی از آن باعث شده بود تا این خانواده به سوی فساد اخلاقی هم کشیده شوند... بولتن نیوز: فساد مالی از قدیم در میان پادشاهان و دربار آنها رواج داشته است و همین امر هم موجب از بین رفتن بسیاری از آنها شده است، اما سوء استفاده‌های مالی، رشوه خواری وفساد مالی خاندان پهلوی به حدی است که در طول 2500 سال پادشاهی ایران بی سابقه است به طوری که بنا بر اذعان مستندات تاریخی خانواده پهلوی در اوایل دهه 1350 ثروتمند...

طلیعه پیروزی انقلاب اسلامی

کبری خرم وقتی تاریخ کشورمان ایران را ورق می‌زنیم با حوادث، اتفاقات و حماسه‌هایی روبرو می‌شویم که هر کدام از آن‌ها در سرنوشت کشور نقش بسزایی داشته‌اند. دی ماه نیز مانند سایر ماههای سال در خود حوادث و اتفاقاتی را نهفته دارد که در تاریخ ایران ماندگار شده است. از مهم‌ترین حوادث این ماه می‌توان به واقعة کشف حجاب توسط رضاخان در 17 دی ماه سال 1314، اهانت به امام خمینی (ره) در 17 دی ماه 1356 ، قیام خونین 19 دی ماه 1356، فرار شاه در 26 دی ماه 1357...

وزيرمختار انگليس : رضاشاه مردي زمخت و ناهموار بود

سرهيو كنچبال هاجسن (وزيرمختار انگليس در ايران) ترجمه: ع. م. عامري با هم مي‌خوانيم: چند ماه قبل از حركت از ريگا(1) به من گفته بودند مأموريتم به بلگراد(2) مسلم شده است. نقشه عمارت سفارتخانه آنجا را بررسي و حتي اطاقهاي خواب خود و خانواده‌ام را تعيين كردم. در ژوئن 1934/خرداد 1313 كه در لندن بودم ناگهان ورق برگشت و قرار شد به تهران بروم. معلومات من درباره ايران منحصر بود به معاهده انگليس و ايران دورة كرزن(3) كه هرگز تحقق نيافته بود. قدري...

نگراني سازمان اطلاعاتي انگليس از سرنوشت اسناد ساواك

گزارش ملاقات با رابط سرويس انگلستان منظور: استحضار تيمسار رياست ساواك و صدور اوامر رابط سرويس انگليس طي ملاقاتي در روز پنجشنبه 7/10/57 اظهار داشت ما به ساواك اعتماد كامل داريم و اطمينان داريم كه از اسناد طبقه‌بندي شده دوجانبه قوياً حفاظت خواهد شد. ولي با توجه به تغييرات احتمالي كه در كابينه ايران داده خواهد شد مايليم توجه ساواك را به اين نكته جلب نماييم كه حتي در داخل حكومت فعلي انگلستان نيز ما به برخي از وزراي خود اعتماد نداريم...

نگاهي گذرا به سير کاپيتولاسيون در ايران

کاپيتولاسيون عبارت است از معاهده اي که به موجب آن بيگانگان حق اقامت در کشور ديگري را براي خود تحصيل مي کنند و از برخي حقوق و مزاياي "اختصاصي" بهره مند مي شوند. در ايران اين موضوع براي اولين بار در عصر صفوي مطرح شد، ولي هيچ وقت تحقق نيافت. در دوره قاجار و در پي شکست ايران در جنگ با روسيه قرارداد ترکمانچاي به ايران تحميل شد. در اين قرارداد و به موجب فصول 7 و 8 آن، قانون مصونيت قضايي مستشاران روسي به ايران تحميل و پس از آن دولتهاي انگليس...

نفت و مشروطه ایران

بحث نفت ایران با فردی به نام آنتوان كتابچی‌خان درهم تنیده است. او فرزند مردي به نام ژاك و از اهالی گرجستان بود، ژاك به هنگام تصرف قفقاز از طرف روسیه در استانبول مقیم بود. آنتوان در لیوورن ایتالیا تحصیل كرد و مدت بیست و دو سال در خدمت دولت ایران بود. كتابچی‌خان نقش عظیمی در اخذ امتیاز تنباكو و نفت توسط انگلیسی‌ها داشت. او در سال 1902 در ایتالیا درگذشت و فرزندانش ونسان، پرویز و ادوارد با دارایی پدر مثل نقدینه‌هایی كه در بانك‌های...

مراجع نجف و اولتیماتوم انگلیس

بحران‌های داخلی و راهزنی‌های ایلات بهانه‌‌های لازم را به دست انگلیس داد تا منطقه جنوب را به عنوان آرام ساختن محیط تجاری و در باطن برای حفاظت از منافع نفتی خود جولانگاه قشون هند انگلیس قرار دهد. یادداشت انگلیسی‌ها در عثمانی بازتابی نامطلوب داشت. كمیته سعادت استانبول شكایت به نزد مراجع برد. بزودی تلگرام‌‌های اعتراض‌آمیز به سفارت‌های عثمانی، فرانسه، انگلیس، بلژیك، ایتالیا، اتریش، آمريكا و آلمان مخابره گردید. از طرف مراجع...

كودتاي 28 مرداد و بازگشت شاه

حداقل از اوایل سال 1332به بعد طرح کودتای 28 مرداد به عنوان نهایی ترین و در واقع اجتناب ناپذیرترین اقدامی که می توانست منافع نامشروع و خلاف قاعده بریتانیا و آمریکا را در ایران تأمین کند، مورد تأیید و تصویب کودتاچیان خارجی و عوامل داخلی آنها قرار گرفته بود. ضمن اینکه روند روزافزون گسترش مشکلات، اختلافات و بحرانهای اقتصادی و غیره دولت دکتر مصدق را با نوعی بلاتکلیفی و بی برنامگی مواجه کرده بود. در واپسین روزهای مرداد ماه 1332 کودتا گران...

ساواك و انقلاب اسلامي

هنگام اعلام فضاي باز سياسي، كه برخي آثار و نشانه‌هاي آن از اواخر سال 1355 و اوايل سال 1356 در محافل سياسي، اجتماعي و فرهنگي كشور ديده مي‌شد، ساواك در برابر مخالفان و منتقدان نرمش قابل‌ اعتنايي نشان نداد. از همان آغاز، حكومت مي‌دانست كه با ادامه فضاي باز سياسي، مخالفان و منتقدان به تدريج كنترل اوضاع را در دست خواهند گرفت. ساواك، در اين دوره به عنوان بازوي اجرايي شاه و حكومت، با در پيش گرفتن سياست يك گام به پس و دو گام به پيش، خشونت‌...

ساواك در دوره پاكروان

سرلشكر حسن پاكروان فرزند فتح‌الله پاكروان در واپسين روزهاي سال 1339 به عنوان دومين رئيس ساواك جانشين سپهبد تيمور بختيار شد. پاكروان كه در طرح تشكيل ساواك و تدوين نمودار سازماني اوليه آن نقش قابل توجهي داشت و مدتها در رياست ركن 2 ارتش خدمت كرده بود، در دوره رياست بختيار، معاون بين‌الملل ساواك بود. گفته مي‌شد سياستهاي خشن بختيار موجب شد تا شاه با انتخاب فردي به ظاهر نرمخو كه بيشتر طرفدار سياست مصالحه در برخورد با مخالفان حكومت...

روزی که فرح دستور داد ۳۸۴ چمدان و صندوق بسته شود

تک‌های اختصاصی دربار اینک آماده شده بود تا به چمدان‌ها و صندوق‌ها الصاق گردد. دستور پر کردن و بستن چمدان‌ها و صندوق‌ها در روز 23 دی ماه 1357 با تایید شاه و به دستور فرح صادر شد. فرح دستور داد 384 عدد چمدان و صندوق بسته شود .... یک تیم از افراد مورد تایید فرح جمع آوری و بسته بندی همه گونه عتیقه جواهرات و الماس‌های گران بها, ساعت‌های تمام طلا، تاج و نیم تاج‌های تمام زمرد را بر عهده داشتند. این گنجینه از جواهرات و عتیقه جات در جا‌های...

ذلت پهلوي‌ها در برابر دخالت انگليس

تأثير حضور مستشاران، كارشناسان و جاسوسان بيگانه در پيشبرد اهداف استعمارگران از دهها لشكر نظامي مجهز به جنگ‌افزار مدرن بيشتر است. اين عناصر، به واقع ركن اصلي استعمار در قرون اخير محسوب مي‌شوند. تاريخ ايران قبل از انقلاب اسلامي نيز هيچ‌گاه از گزند نفوذ اين گونه عناصر بيگانه در امان نبوده و مصونيت نداشته است. در اين ميان انگليسي‌ها پيشتاز نفوذ استعماري در ايران هستند و در اين ويژگي سردمدار قدرتهايي بوده‌اند كه از دور يا نزديك...

دیدگاه های امام(س) درباره مسائل دوره رضاخان

هفدهم دی ماه سالروز اعلام کشف حجاب توسط رضاخان در سال 1314 است؛ این واقعه از دیدگاه دینی به عنوان نماد برجسته ای از اقدامات رضاخان شناخته می شود و تاثیر عمده ای در اذهان جامعه دینی و به ویژه روحانیت داشته است. به همین مناسبت و برای بررسی دیدگاه های حضرت امام خمینی(س) پیرامون دوران حکومت رضاخان مقاله ای از حجت الاسلام و المسلمین دکتر رسول جعفریان تقدیم خوانندگان گرامی می گردد: دوره رضاخان بیشترین تجربه تاریخی امام از دوره...

بررسي تحولات منجر به فرار شاه

مهدي جنّتي افزایش در آمد نفت ايران تا مرز 20 میلیارد دلار طي سالهای دهه 1350 شاه را به ادامه حاكميت خود امیدوار ‌ساخت. همچنین توسعه روابط کشور با همسایگان غرب و شرق و بهبود رابطه ایران با عراق، اوضاع را بیش از پیش خوشایند ساخته بود. در آبان سال 1354 دربار شاه پنجاهمین سال سلطنت خاندان پهلوی را با صرف هزینه‌های هنگفت برگزار کرد . این ریخت و پاش‌ها نارضایتی‌های مردمی را افزايش داد. در این دوران شاه سعی می‌کرد بیش از گذشته نظر مساعد...

آخرین نخست‏وزیر دوران پهلوی

شاپور بختیار، آخرین نخست‏وزیر رژیم محمد رضا پهلوی، در سال 1293 به دنیا آمد. تحصیلات متوسطه بختیار در مدرسه فرانسوی بیروت سپری شد و در سال 1316 برای ادامه تحصیل راهی پاریس گردید. دوران 8 ساله اقامت بختیار در پاریس، تاثیری عمیق بر خلق وخوی او گذاشت. تاثیری كه توانست هویت فرانسوی را بر هویت ایرانی او غلبه دهد، تا این‏كه در سال 1318 ش با یك دختر فرانسوی ازدواج كرد. بختیار پس از دریافت دكترای حقوق از دانشگاه سوربن، در 1324 بدون همسر و سه...

عکس تزیینی

وقتی مردم ایران در 26 دی1357 با شنیدن خبر خروج شاه از کشور به خیابانها ریختند و بلافاصله با در دست گرفتن روزنامه اطلاعات که با عکسی از شاه و فرح در حال سوار شدن به هواپیما و تیتر «شاه رفت» به شادی پرداختند، هیچ‌کس تصور نمی‌کرد این عکس تزیینی باشد! مردم با شور و هیجان در این روز برای خرید روزنامه‌هایی که از تیتر «شاه رفت» استفاده کرده بودند صف طویلی تشکیل دادند. آنان با خرید این روزنامه‌ها و با اضافه کردن «در» به تیتر، برای...

...

79

...