انقلاب اسلامی

مقالات

رمز جاودانگی یک قیام

کبری خرم قیام 19 دی 1356 قم در حساس‌ترین دوره تاریخی نظام شاه صورت گرفت. قیامی که بذر انقلاب اسلامی را با نوید آرمان بلند 15 خرداد 42 در سرزمین ایران کاشت و به عنوان جرقه انقلاب در دل تاریخ ماندگار شد. در اثر این قیام، زنجیره‌ای از حوادث ورویدادهای سرنوشت‌ساز و اثرگذار در سطح کشور پدید آمد؛ به طوری که مبارزان بهتر و بیشر از پیش از نتایج آن استفاده و روند نهضت را به سمت پیروزی حتمی هدایت و رهبری ‌کردند. اهمیت و جایگاه این قیام در...

اولین شهید فدائیان اسلام چگونه هژیر را کشت

به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، سید حسین امامی که از اعضای اولیه تشکیل جمعیت فدائیان اسلام بود، با همراهی سید علی‌محمد امامی، احمد کسروی را به دلیل اعمال خلاف دین، هتک حرمت مقدسات و تلاش برای از بین بردن احکام اسلام، در بیستم اسفند ماه 1324 در دادگاه، اعدام انقلابی کردند اما با فشار علمای بزرگ شیعه و نیز افکار عمومی، رژیم طاغوت مجبور به آزادی آنها شد. چهار سال بعد از این واقعه، سید حسین امامی ماموریت دیگری یافت؛ این بار او می...

هویدا و ایران نوین/ حزبی که نقاب شاه بود

سالگرد دو هزار و پانصد سال پادشاهی در ایران به محمدرضا شاه این فرصت را داد که از یک طرف پیشرفت‌های اقتصادی دولت و از سوی دیگر تلاش برای جذب توریست در مناطق مختلف ایران را در بوق و کرنا کند. برای این نمایش جذاب او از مهمانان داخلی و خارجی مختلفی دعوت کرد تا بتواند به نحوی ماهرانه قدرت و ثبات ایران در منطقه را به رخ اعراب بکشاند. در ژانویه ۱۹۷۳ بار دیگر ایران را آذین‌بندی کردند تا دهمین سال وقوع انقلاب سفید را جشن بگیرند. انقلابی که...

محمدرضا شاه پهلوی و بهائیان

در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، بهائیان روندی روبه رشد داشته‌اند. شاه هم آنان را بی خطر می‌دانست و از آنان حمایت می‌کرد. حتی برخی عناصر مهم بهائیان در دستگاه‌های دولتی، اجرایی، اقتصادی و غیره حضور فعال داشتند. مراکز مذهبی بهائیان، مانند حظیرة القدس به سرعت ساخته و بر رونق آن افزوده شده بود. البته روند رو به رشد بهائیان در این دوره با شعارهای مذهبی و ادعاهای وابستگی به مکتب تشیع محمدرضا چندان سازگار نبود. او با تکیه بر آنان،...

شاه در ایران استاد، معلم، پدر و تقریبا همه چیز است!

نکته قابل تامل اینکه خبرنگار مذکور برای خوشایند روحیه تملق‌شنوی شاه، مستقیما او را خطاب نمی‌کند و در سوالات خود با ضمیر سوم شخص «شاهنشاه» سوالات خود را مطرح کرده است، متن این مصاحبه که ارزش تاریخی مهمی در شناسایی روحیه محمدرضا پهلوی و شیوه حکومتش دارد، از نظر می‌گذرانید: *** شاهنشاه در اقداماتِ خود روی کدامیک از صفاتِ ملتِ خود بیشتر حساب می‌کنند؟ محمدرضا پهلوی: همان‌طور که گفتم: هوش، این بنیادِ میهن‌پرستی، و شاید این...

سيا، ساواك و سفارت آمريكا

سيا از آغاز حضورش در ايران عصر‌ پهلوي ارتباط مستقيمي با سفارت امريكا در تهران پيدا كرد و در واقع بخشي از سفارت امريكا در تهران در اختيار سيا قرار داشت. در بسياري از امور ميان اعضاي رسمي سفارت و عوامل سيا هماهنگي لازم برقرار بود. با اين حال سيا در فعاليتهايش از استقلال عمل كافي برخوردار بود و چه بسا فعاليتهاي پرشماري از آن، از ديد و اطلاع اولياي سفارت مخفي مي‌ماند. به عبارت ديگر سيا در گزارش اقدامات و فعاليتهايش در امور مختلف به...

ريشه هاي نفرت مردم ايران از سلطنت پهلوی

ارتش، پایگاه قدرت داخلی پهلوی را تشکیل می‌داد و روشن بود که قدرت رضا شاه بر بنیانی ضعیف بنا نهاده شده است. در ژوئیه 1926، اندکی پس از رسیدن رضا شاه به تخت شاهنشاهی، مستشار امریکایی امور مالی ایران، آرتور ميليسپو، گزارشی مفصل از فساد در ارتش ایران تهیه و به گروهی منتخب از وزرا ارائه کرد. این گزارش ، تصویری نابسامان از وضعیت ارتش ارائه داده و فرا رسیدن اوضاع وخیمی را هشدار می‌دهد. همان طور که ميليسپو پیش‌بینی کرد، در تابستان 1926،...

رهبري در نهضت مشروطيت

نهضت مشروطيت، به گواهي حوادث پيش و پس از آن، مهم‌ترين رخداد تاريخ معاصر ايران تا پيش از انقلاب اسلامي است. زيرا از يك سو عصاره مطالبات جامعه ايران بود و ريشه در عملكرد نظام سياسي قاجار و دولتهاي همساية شمالي و جنوبي كشور داشت؛ و از سوي ديگر، تأثيرات مهم و گسترده‌اي در عرصه‌هاي فرهنگ و سياست و اقتصاد جامعه در دهه‌هاي بعدي گذاشت. آگاهي از رخداد مشروطيت، كه همچنان اهميت شاياني دارد نيازمند درك و دريافت شفاف و عالمانه است. به نظر...

خاندان فساد

فسادي که چنان در تار و پود ظالمان هميشه تاريخ در هم مي‌پيچد که براي آنها مسير گريزي باقي نمي‌ماند و در نهايت همراه با نکبت ناشي از آن به زباله‌دان سياه تاريخ فرو مي‌افتند، راستي که زندگي اين جباران فاسد، درس بزرگي است براي آنان که مي‌خواهند طريق آنها را در پيش گيرند. محمدرضا پهلوي، سلطان فساد ايران تاريخ ايران، به ويژه در دويست سال اخير مملو از حاکماني است که در عهد خويش آلوده به فسادهاي مهلک بوده‌اند. زنبارگي، شرابخواري و...

به نام مردم به کام شاه!

پهلوی دوم نیز از این‌گونه اقدامات ضد دموکراتیک بسیار انجام می‌داد که یکی از آنها فرمان تأسیس دو حزب موافق و مخالف ملیون و مردم، به عنوان اکثریت و اقلیت بود. حزب ملیون به دست منوچهر اقبال و در دوران نخست‌وزیری او تأسیس و رهبری ‌شد و حزب اقلیت مردم را نیز اسدالله علم تأسیس و رهبری ‌کرد. نه تنها ماهیت حزب اکثریت وابسته به نخست‌وزیر، بلکه حزب اقلیت منتقد نیز خیلی زود برای مردم روشن شد و مردم برای مسخره کردن آنها متل‌ها و لطیفه‌ها...

ساواك و مرگ اسطوره

خبر مرگ مرحوم غلامرضا تختي پهلوان نامي ايران پس از سال‌ها مبارزه در ميدان ورزش و سياست پس از يك دوره سكوت رسانه‌ها درباره تختي، مجدداً نام او را تيتر اول روزنامه‌ها كرد، اما اين بار خبر از پيروزي‌هاي قهرمانانه او نبود. خبر از بازگشت سرافرازانه او از مسابقات جهاني نبود، خبر از رفتن بود. از همان ابتدا كه ظاهراً جسد غلامرضا تختي پيدا شد به فاصله چند دقيقه خبر آن در شهر پيچيد. همه مي‌گفتند: «مي‌گويند تختي در هتل آتلانتيك خودكشي...

شریعتی می خواست از ساواک در راه اهدافش استفاده نماید و انقلاب سفید را هم قبول داشت ولی ساواکی نبود

گروه تاریخ رجانیوز: پس از صحبت های هفته گذشته رهبر فرزانه انقلاب در دیدار رئیس و محققین مرکز اسنادانقلاب اسلامی، بحث تاریخ انقلاب و تاریخنگاری انقلاب مجدداً در کانون توجه قرار گرفته است و افراد مختلفی از ابعاد مختلف به آن عطف نظر نموده اند. در همین راستا روزنامه جام جم در شماره روز چهارم اردیبهشت 90 خود مصاحبه ای تفصیلی داشته است با حجت الاسلام والمسلمین استاد سید حمید روحانی (تاریخ نگار انقلابی و رئيس بنياد تاريخ‌پژوهي و...

در مقوله اصلاحات ارضي

در پائيز 1339، عباراتي چون «نجات آزادي»، «اتحاد براي پيشرفت» و «مرزهاي نو» از جمله شعارهاي تبليغاتي دمكراتهاي آمريكا در آستانه برگزاري انتخابات رياست جمهوري بود. اتحاد و آزادي واژه‌هائي بودند كه رژيم شاه از آن وحشت داشت. به همين جهت در جريان مبارزات انتخاباتي آمريكا، شاه مبالغ هنگفتي از طريق اردشير زاهدي سفيرش در واشنگتن براي كمك به پيروزي نيكسون رقيب كندي پرداخته بود. اما كندي پيروز شد و طرحي را مطرح كرد كه بعدها به عنوان...

داريوش همايون كارگزار آژانس يهود در ايران

داريوش همايون در سال 1307 در تهران و در يك خانواده متوسط شهري به دنيا آمد. پدرش كارمند وزارت دارايي بود و به عنوان مستشار ديوان محاسبات انجام وظيفه مي‌كرد. تحصيلات ابتدايي را در دبستان‌هاي «فيروز بهرام» و «ابن‌سينا» و دوره‌ي متوسطه را در دبيرستانهاي «البرز» و «دارايي» به پايان برد و پس از اخذ ديپلم به دانشگاه تهران رفت و به عنوان ليسانسيه حقوق فارغ‌التحصيل شد.1 او در دوران دانشجويي كه مقارن با ايام نهضت ملي كردن نفت بود، به...

تلاش ساواك براي تحديد امام خميني(ره) در پاريس

از 14 مهر 1357 كه امام خميني(ره) با ورود به پاريس مرحله تازه‌اي از هجرت 14 ساله خود را آغاز كرد، دائماً تحت فشار ساواك بوده و تيمسار مقدم آخرين رئيس ساواك نهايت كوشش خود را براي محدود كردن امام در فرانسه به كاربست. اين كوشش از طريق فشار ساواك بر سازمان اطلاعاتي فرانسه صورت گرفت. در آن زمان ساواك به دستور شاه ماهانه كمك‌هاي مالي قابل توجهي را دراختيار سرويس اطلاعاتي فرانسه قرار مي‌داد. فرانسويها بر روي اين كمك‌ها خيلي حساب باز كرده...

تسليم خزعل ، نمايش پيروزي رضاخان و رضايت انگليس

والاس موری كاردار آمريكا در تهران در 16 دسامبر 1924 می‌نویسد: «با اشاره به مراسلات اخیر سفارت در مورد عملیات نظامی رضاخان در خوزستان، مفتخرم به اطلاع وزارت خارجه برسانم همانطور که در بیشتر تلگرام‌ها مشاهده می‌شود، با رعایت و حفظ آبرو از جانب هر دو طرف، جنگ در سراشیبی پایان قرار گرفته است و اتفاقی برای مردم ایران رخ نداد.» موری با مطالعه روزنامه‌های تهران که از پنجم تا دهم دسامبر 1924 منتشر شده‌اند، این داستان را نگاشته است. رضا...

ایام اوج مبارزه

کبری خرم پاییز و زمستان سال 1357 در همه شهرها و حتی روستاهای ایران انقلابی، حال و هوای متفاوتی داشت. همدلی و همبستگی و وحدت برای پایان دادن به تاریخ 2500 ساله ستمشاهی به نهایت رسیده بود. شنبه و یکشنبه خونین دی ماه 1357 در مشهد، از روزهای فراموش‌نشدنی در تاریخ تحولات اجتماعی این شهر به حساب می‌آید؛ زیرا دهها نفر از مبارزین مسلمان توسط نیروهای سرکوبگر رژیم شاه به شهادت رسیدند و عده زیادی زخمی شدند. این واقعه بازتاب گسترده‌ای در...

وزیرمختار آمریکا : در ايران همه چيز به نام شاه مصادره مي‌شود !

در اواخر سال 1929، وزارت امور خارجه آمریکا « چارلز کامر هارت » وزیرمختار سابق آمریکا در آلبانی را به سمت وزیرمختار جدید آمریکا در ایران منصوب كرد . هارت و خانواده‌اش در اوایل ژانویه 1930 وارد تهران شدند. او طی چهار سالی که در ایران اقامت داشت، گزارش‌های جالبی درباره اوضاع سیاسی و مالی مملکت به وزارت امور خارجه كشورش ارسال کرد. متن زير يكي از اين گزارشها است كه راجع به اخاذي ها و باج خواهي هاي رضاشاه است شاه آدم پول دوستی است؛ ولی...

مولوتوف : نه رضاشاه به درد مي‌خورد نه فرزندش

در سالهاي پس از اشغال نظامي ايران توسط قواي متفقين و سقوط رژيم رضاخان بعضي مطبوعات ايران جسته و گريخته رازهائي را از چگونگي به قدرت رسيدن محمد‌رضا پهلوي فاش كردند. هر چند كه اين افشاگري‌ها در برابر تيغ سانسورچي‌هاي حكومت جديد ادامه نيافت ولي مطالعه همان ميزان محدود حقائق برملا شده نيز مي‌تواند اوج حقارت و درماندگي پهلوي را در برابر اراده بيگانگاني كه ايران را به اشغال نظامي خود درآورده بودند، نشان دهد. با هم يكي از...

معرفي كتاب « كارنامه سياسي مصدق»

كتاب « نگاهي به كارنامه سياسي مصدق » نخستين بار در پاييز سال 1384 توسط نشر كتاب در لس‌آنجلس چاپ و منتشر شده است. اين كتاب در يازده بخش و پنج ضميمه مشتمل بر 501 صفحه، زندگي نخست‌وزير دوران ملي شدن صنعت نفت را از دوران كودكي تا هنگام مرگ مورد بحث و بررسي قرار داده است كه طبعاً موضوعات و مسائل تاريخي بسياري را در اين محدوده زماني در بر مي‌گيرد. همچنين بايد گفت فهرست تفصيلي مطالب در ابتدا و «سالشمار دكتر محمد مصدق» در انتهاي كتاب ازجمله...

معرفی کتاب «ساواک، شاگرد موساد»

گروه تاریخ رجانیوز: کتاب «ساواک شاگرد موساد»، که مجموعه اسنادی از آموزش های سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) به سرویس اطلاعاتی رژیم پهلوی (ساواک) را در بر می گیرد، برای نخستین بار، به اهتمام موزه عبرت ایران و در 194 صفحه، در زمستان 89 انتشار یافت. موضوع همکاری سرویس¬های اطلاعاتی رژیم پهلوی (ساواک) با سرویس اطلاعاتی رژیم صهیونیستی همواره در کانون توجه تحلیلگران سیاسی- امنیتی جهان و پژوهشگران تاریخ سیاسی معاصر قرار داشته است. طبق...

مطبوعات و سانسور در عصر پهلوي دوم

مطبوعات در ايران سابقه سياهي دارند . در مدتي طولاني سعي داشتند اعمال رژيم را توجيه كنند ، از مخالفين و حوادث و جريانات واقعي سياسي حتي اسم نبرند و گاهي در حدي كه شاه اسم مي‌برد به مخالفين اشاره نمايند . مثلا وقتي كه شاه از مرتجعين سياه و سرخ نام مي برد هدفش كوبيدن شخص اول روحانيت بود . مطبوعات نيز بلافاصله به طرق مختلف و بدون اينكه نام كسي را ببرند به تحقير مي پرداختند . شايد احساس مي‌كردند چاره‌اي ندارند . آنها خود سانسوري را...

کوک

در زمينه واژه « كوك » گفته شده كه اين واژه تركيبي از سه كلمه كجور، كلارستان و نور است كه هر سه از شهرهاي استان مازندران هستند. گفته شده است كه سازمان كوك از ابتكارات ركن 2 ارتش بود و هويت مخفي داشت كه هدف آن مقابله با گسترش كمونيسم و حزب توده در شهرهاي شمالي كشور بود. اما به تدريج حيطه فعاليت آن گسترش يافت و مراقبت و كنترل طرفداران مصدق و جبهه ملي را نيز برعهده گرفت. سازمان كوك تشكيلاتي بود كه اساساً از دربار و شخص شاه حمايت مي‌كرد و...

فساد درباريان و مداخلات بيگانگان

بنجامين اولين سفير آمريكا در تهران در سفرنامه خود به بررسي اوضاع ايران در عصر ناصرالدين شاه قاجار پرداخته است . وي در فصل جداگانه اي در زمينه فساد طبقه حاكم چنين مي‌نويسد : وضع مالي ايران بد نيست ولي حقوق و دستمزد سربازان و ارتش به وضع بدي پرداخت مي‌شود . اين حقيقتي است كه كتمان نمي‌توان كرد . اما گناه اين كار به گردن افسران و فرماندهاني است كه حقوق و جيره سربازان را يكجا مي‌گيرند و به آنها نمي‌دهند و به جيب خودشان سرازير...

شوكراس از اردشير زاهدي مي‌گويد...

ويليام شوكراس روزنامه نگار انگليسي در كتاب خواندني خود « آخرين سفر شاه » در باره شخصيت اردشير زاهدي سفير شاه در آمريكا و وضعيت سفارتخانه ايران در دوران تصدي وي چنين مي‌نويسد : هميشه به پنجره هاي سفارت ايران در واشنگتن ، قوطي هاي خاويار و بطري هاي شامپاين و بسته هاي كادو آويخته بود و تمام شهر به او تملق مي‌گفتند .تا اينكه انقلاب همه اينها را از زير پايش جارو كرد . آنگاه اعمال نفوذهايي كه كرده بود بيش از ريخت و پاش هايش نقل مجالس و...

رضاشاه به روايت ميلسپو

از رضاشاه نمي‌بايست يك نقش محدود يا نقشي مطابق قانون اساسي انتظار داشت. او موجودي بود با عريزه‌هاي بدوي، بي‌رحم و بي‌اعتقاد به قانون كه عده‌اي نوكرصفت و چاپلوس دوره‌اش كرده بودند و چند نفر كم‌جرئت و خودخواه به او مشاوره مي‌دادند. او از صميم قلب و عميقاً از وضع نابسامان كشورش تكان خورده بود، به توانايي خودش اطمينان داشت و از اعتماد به نفس فوق‌العاده‌اي برخوردار بود. هيچ رابطه‌اي با انقلاب مشروطيت و هيچ رشتة محكمي چه از نظر...

جيمز بيل : اتكاء اطلاعاتي «سيا» به ساواك براي آمريكا بسيار زيان بار بود

سازمان مركزي اطلاعات امريكا «سيا» برخلاف شهرت عظيم خود به عنوان نيرويي قادر و دانا، كه زيركانه و نهاني تمام سرنخهاي خيمه‌شب‌بازي پهلوي را به دست داشته و ايران را اداره مي‌كند، به حد شگفت‌انگيزي نادان و نارسا بود. اين سازمان نه تنها با مشكلاتي روبرو بود كه موجب ناتواني ساير مقامات امريكايي و مأموريتهايشان مي‌گرديد، بلكه باري به دوش همة آنها مي‌گذاشت. به خاطر هم‌مرزي ايران و شوروي، تمام سازمانهاي اطلاعاتي امريكا، همة...

بازنگري نظام اطلاعاتي امنيتي دوران رضاخان

نظام اطلاعاتي ـ امنيتي، كه پيش از آن فقط بخش كم‌اهميتي از تشكيلات و حيطه فعاليت نظميه و شهرباني بود، در دورة رضاشاه گسترش يافت و فعاليت و حيطه عمل آن فعاليتهاي شهرباني را تحت‌الشعاع قرار داد و آن را تابعي از سياستهاي كلي عملياتي ـ اجرايي خود ساخت. رضاشاه تصميم گرفته بود با نظمي قبرستاني و رعب‌‌انگيز كه دستگاه شهرباني و نظام اطلاعاتي ـ امنيتي آن ايجاد مي‌كند و تمايلات مستبدانه او را برآورده مي‌سازد، حكومت كند و هرگونه مخالفت...

انقلاب سفید و پیامدهای‌ آن

لذا این بار خود شاه به صحنه آمد ، بحث دولت نیست، مجلس قبلاً در سال 40 منحل شده بود. بحث ما از اینجا شروع می‌شود. باید با چه وجهه و چهره و عنوان و شعاری بیاید. باید با یك شعاری بیاید كه بتواند جامعه را پوشش بدهد، همه‌ی جامعه را جذب كند و برای همه‌ی جامعه حرفی حساب شده و جدید باشد. لذا شش اصلی كه اشاره شد تحت عنوان" اصول انقلاب سفید" را اعلام كرد. بسم الله الرحمن الرحیم الحمدالله رب العالمین رب شرح لی صدری و یسرلی امری والحلل عقده...

مُبلّغ مبانی اسلام و نهضت امام خمینی(ره)

کبری خرم شرایط سیاسی و اجتماعی دوران حاکمیت محمدرضا پهلوی به ویژه در سالهای 1340 ـ 1357 شرایطی خاص، حساس و حائز اهمیت به شمار می‌رفت. وقوع حماسة 15 خرداد 1342 و قیام تاریخی حضرت امام خمینی (ره) نقطه عطفی درتاریخ مبارزات ملت مسلمان ایران است که در این دوران اتفاق افتاده است. دستگیری و تبعید حضرت امام(ره) به ترکیه و عراق و ددمنشی حکومت پهلوی باعث شد که پس از تبعید حضرت امام(ره) دوره‌ای از ارعاب، خفقان و سرکوب سیاسی به ایران حکمفرما گردد و...

1
2
3
4
...
77
78
79
80
81
82
83
...
112
113
114
115