مقالات

جريان‌شناسي جهاد اقتصادي و تحريم کالاهاي خارجي در تاريخ معاصر ايران

همواره سلطه اقتصادي پيش زمينه سلطه سياسي و در نهايت استعمار ملتها بوده است. نمونه‌اي از اين قاعده کلي را مي توان در کشور هندوستان مشاهده کرد. کمپاني هند شرقي که نخست به منظور تجارت با هندوستان وارد اين کشور شد، با به دست گرفتن شريانهاي اقتصادي اين کشور زمينه را براي سلطه اقتصادي و سپس سلطه سياسي و در نهايت استعمار هندوستان فراهم نمود. ايران در اواسط دوران قاجاريه از نظر اقتصادي وضعيت مطلوبي نداشت و اين نابساماني ايران را...

بلواي نان

جمال رزمجو پديده قحطي يكي از بحران‌‌‌هاي جانگداز بشري است كه بيشتر اوقات معلول تغييرات آب و هوايي بوده و گاه برآمده از سياست‌‌‌هاي غلط اقتصادي يا جنگ و تجاوزهايي است كه بشر زياده‌طلب و خونريز به پا مي‌‌‌كند. طي سال1320 نشانه‌‌‌هاي قحطي در ايران پديدار شد كه در سال 1321 به اوج خود رسيد و كم و بيش تداوم داشت. اين قحطي در مقايسه با قحطي‌‌‌ بزرگ سال 1298ـ1296ش، شدت كمتري داشت اما بيش از آن‌كه معلول عوامل طبيعي باشد در پي...

بازخوانی لغو تصویب نامه انجمنهای ایالتی و ولایتی

به روایت آیت الله طاهری خرم آبادی حجت الله اسدی آیت الله طاهری خرم آبادی كه در سال‌ 1341 از سوی امام‌(ره‌) ماموریت یافته بود به‌ خرم‌ آباد برود و مسائل‌ مطرح‌ شده درباره جریان لایحه‌ انجمنهای ایالتی و ولایتی را با علما و مردم‌ آن‌ دیار در میان‌ بگذارد. درباره چگونگی لغو تصویب نامه انجمنهای ایالتی و ولایتی و اعلام آن از سوی دولت می گوید: هدف این برنامه عبارت بود از حذف قیود و سنتهای اسلامی از كشور و در یك كلام دین زدایی و...

اسهام خوانين در شرکتهاي نفتي، شرکت نفت بختياري و شرکت بهره‏ برداري اوليه

پس از کشف نفت در مسجدسليمان، جنب و جوش تازه‏اي مناطق نفتي را فرا گرفت و سرمايه‏ گذاران انگليسي، از جمله دارسي و شرکا و شرکت نفت برمه درصدد برآمدند تا توليد، پالايش، انتقال و حمل نفت را مديريت کنند. اين اقدام به امکانات و برنامه‏ ريزي گسترده‏ اي احتياج داشت و به همين دليل دارسي کوشيد تا براي فراهم کردن زمينه حمل و پالايش نفت با شيخ خزعل ــ شيخ محمره و از رؤساي ايلات عرب کعب ــ وارد مذاکره و گفت وگو شود. دارسي و ديگران درنظر داشتند...

ثقة‌‌الاسلام تبريزي : چه بهتر كه در روز عاشورا به دست دشمان دين كشته شوم

اصغر حيدري ميرزا علي‌آقا ثقة‌‌الاسلام تبريزي روحاني بزرگ عصر مشروطه پس از آغاز نهضت مشروطيت، در صف حاميان آن درآمد. وي تلاش كرد مردم را به آثار حكومت ملي آشنا نموده و اساس حكومت مشروطه را با فلسفه و مفهوم حكومت در اسلام تطبيق دهد . او در همان حال، مردم را از تندروي و افراط بر حذر داشته و پيوسته مجاهدان آذربايجان را به ‌آرامش و ملايمت دعوت مي‌كرد. 1 اشغال آذربايجان توسط قواي روس در دوران استبداد صغير محمد‌عليشاهي،...

سند ایثار و فداكاری قزوین در انقلاب اسلامی

معرفی كتاب خاطرات حجة الاسلام حسین آقا علیخانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین آقاعلیخانی در سال 1323 متولد شد و بعد از اتمام تحصیلات ابتدایی به حوزه‌ی علمیه‌ی قزوین رفت و به تزكیه‌ی نفس و تعلیم علوم دینی پرداخت. وی در قزوین به همراه استادان بزرگ آن حوزه، از جمله حضرت آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی به تبلیغ و روشنگری پیرامون اهداف نهضت امام‌خمینی همت گماشت. شناسه كتاب كتاب خاطرات حجة الاسلام حسین آقا علیخانی ، یكی...

جریان شناسی تقابل با روحانیت در تاریخ معاصر ایران

با بررسی اجمالی تاریخ معاصر ایران این نکته آشکار می شود که قشر روحانیت هماره با محوریت دفاع از عزت و شرف مسلمان ایرانی جریان ساز بوده و در برابر استبداد داخلی و خارجی قد علم نموده است چکیده ایستادگی در برابر امتیاز رویتر ،‌جریان نهضت تنباکو ،‌قیام مشروطیت، نهضت ملی شدن صنعت نفت و در نهایت پیروزی شکوهمندانه انقلاب اسلامی نمونه هایی بر این مدعا هستند ؛ نقش مهم روحانیت شیعه در ایران ، دشمنان داخلی و خارجی را در جهت کم رنگ سازی...

نقش پاكروان در فاجعه «گوهرشاد»

يكي از نظاميان عصر رضا شاه كه به دليل نقش سركوبگرانه‌اش در واقعه موسوم به «كشف حجاب» و به ويژه در كشتار مردم در مسجد گوهر شاد از او به نفرت ياد مي‌شود فتح‌الله پاكروان است. فتح‌الله پاكروان پدر سرلشكر حسن پاكروان (رئيس ساواك از سال 1339 تا 1343) فعاليتهاي مؤثر اجتماعيش را همزمان با ورود رسمي رضاخان بر عرصه قدرت در سال 1304 آغاز كرد و سمتهاي گوناگوني را بر عهده گرفت، از كفالت وزارت خارجه در دولت مخبرالسلطنه هدايت تا سفارت ايران در...

ازدواج و طلاق هويدا

ازدواج اميرعباس هويدا نيز مانند ديگر فصل‌هاي زندگي او، از پيچيدگي‌هاي خاصي برخوردار است. پيچيدگي‌هايي كه هم شامل انتخاب همسر و موقعيت زماني‌ آن است و هم نحوه زندگي و همسرداري. از اولين روزهايي كه اميرعباس هويدا در مدرسه فرانسوي‌هاي بيروت به بلوغ جنسي رسيد و نخستين ارتباطات خود را با «رنه دومان » ـ كه دختري زيبا روي بود ـ آغاز كرد، تا روزي كه ليلا امامي خويي را به همسري برگزيد، زن‌هاي زيادي در زندگي او رفت و آمد داشتند. «رنه...

«مشروطه شناسی» موسی نجفی منتشر شد

خبرنامه دانشجویان ایران: دکتر موسی نجفی در آخرین کتاب خود با نام «مشروطه شناسی» به بررسی تاریخی تحلیلی نهضت های اسلامی معاصر ایران پرداخت. به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، کتاب «مشروطه شناسی» جدیدترین اثر دکتر موسی نجفی است که نویسنده در این کتاب با تقسیم بندی نهضت بیداری اسلامی در ایران به دوران قبل و بعد از مشروطه، سعی در ارائه شاخص فکری و تاریخی داشته است. چند سالی است که رهبر معظم انقلاب که خود از جمله تاریخ...

قیام 15 خرداد و دستگیری امام خمینی

ماه محرّم 1342 که مصادف با خرداد بود فرا رسید. امام خمینی این فرصت را برای دعوت مردم به قیام علیه رژیم مستبد شاه غنیمت شمرد. روز عاشورا جمعیت صدهزار نفری در تهران با داشتن عکسهایی از امام به تظاهرات پرداختند و در مقابل کاخ مرمر (محل استقرار شاه) برای اوّلین بار در پایتخت شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند. روزهای بعد نیز در دانشگاه و بازار و مقابل سفارت انگلیس تظاهرات گسترده‏ای در حمایت از قیام امام برپا بود. امام خمینی عصر...

گزارش عجيب ساواك از يك سردار شهيد

رفتار نامبرده با گذشته فرق كرده و بدين ترتيب كه بيشتر تمايل به انزوا و گوشه‌گيري از ديگران دارد و اظهاراتش غير عادي بوده و آثار حكومت نظامي و طرز رفتار دولت با مردم از صحبتهايش مشهود است و در بحث كوتاهي كه سر صف پيش آمد اظهار داشت كه… آثار انقلابي بودن از همان جواني در شهيد صياد شيرازي نمودار بود. به طوري كه ساواك نيز درباره او گزارش‌هايي را ثبت كرده است. سند زير يكي از آن گزارش‌ها است: موضوع: كنترل اعمال و رفتار سروان علي...

قيام 15 خرداد ۴۲، ريشه‌ها و دستاوردها

«... 15 خرداد را متن مردم با انگيزه اسلامي و با انگيزه عشق به روحانيت و با انگيزه عشق و ايمان به امام خودشان به وجود آوردند و ستون فقرات حادثه 15 خرداد علاقه به اسلام و امام بود و مردم بودند كه اين حركت را ميدان دادند و به وجود آوردند. پس آنچه در 15 خرداد به وجود آمد، عبارت بود از پيوند مستحكم ملت و امام آن هم به بركت اسلام...» از سخنان حضرت آيت‌الله خامنه‌اي امام جمعه موقت تهران ـ در خطبه‌هاي نماز جمعه 18 خرداد 1363. در تاريخچه زندگي...

ساواك

نویسنده : فاطمه السادات باقي پور بعد از كودتای 28 مرداد 1320ش. محمدرضا شاه، یك دوره استبداد دیكتاتوری 25 ساله را با حمایت آمریكا بر تمامی امور كشور آغاز كرد.[1] با وجود همكاری ارتش و شهربانی برای ایجاد امنیت و حفظ ثبات پایه‌های رژیم، هنوز رابطه‌ای منسجم و سازمانیافته بین تمام ارگانهای ضد مردمی و سركوبگر ـ كه از دید رژیم لازم به نظر می‌رسید ـ به وجود نیامده بود؛ از اینرو وجود تشكیلاتی منسجم، ضروری به نظر می‌رسید كه این امر...

بررسی تحلیلی درباره ریشه‏ های قیام 15 خرداد

بررسی تحلیلی درباره ریشه‏ های قیام 15 خرداد ریشه ‏های نهضت مقدس پانزده خردادِ سال 1342 (ه·· .ش) را باید در این نقشه دشمنان جستجو نمود كه می‏خواستند با انواع و اقسام حیله‏ ها، سیل تهمت ها و مخدوش ساختن سنتهای مذهبی، مردم را از اسلام اصیل و ارزشهای الهی جدا سازند. زمینه ‏ها ریشه‏ های نهضت مقدس پانزده خردادِ سال 1342 (ه.ش) را باید در این نقشه دشمنان جستجو نمود كه می‏خواستند با انواع و اقسام حیله‏ ها، سیل تهمت ها و مخدوش ساختن سنتهای...

آخرين اظهارات رئيس ساواک قبل از اعدام

بعد از اعدام برخي از سران رژيم پهلوي از جمله نعمت الله نصيري(رئيس ساواک)، رضا ناجي(فرماندار نظامي اصفهان) خسروداد( فرمانده هوانيروز)، مهدي رحيمي(فرماندار نظامي تهران) در نيمه شب 25 بهمن 1357، جنازه هاي اين افراد به سردخانه پزشکي قانوني کشور منتقل شد. به گزارش مشرق به نقل از پارسينه، اعدام اين افراد در اولين روزهاي پس از پيروزي انقلاب با هدف خنثي کردن هرگونه احتمال کودتاي نظامي در پشت بام مدرسه رفاه انجام شد، به خصوص آنکه ارتشبد...

کتاب بهائیت و رژیم پهلوی منتشر شد

لیلا چمن‌خواه در این کتاب روند شکل‌گیری جریان بهائیت در ایران را به طور تاریخی مورد بررسی قرار داده است. به گزارش رسا، کتاب« بهائیت و رژیم پهلوی» نوشته لیلا چمن‌خواه منتشر شد، نسخه اصلی کتاب رساله دکترای لیلا چمن‌خواه در دانشگاه تربیت مدرس بود که در سال 1385 ارائه داده بود و به بررسی موضوع گروه‌های بهایی در رژیم پهلوی پرداخته بود. در این کتاب لیلا چمن‌خواه روند شکل‌گیری جریان بهائیت در ایران را به طور تاریخی مورد بررسی...

نقش بهائیت در پیدایش و استمرار رژیم پهلوی

پرویز خسروانی، فرزند میرزا هاشم محلاتی، متولد 1299 ش، فارغ التحصیل دانشکده افسری در سال 1321ش، می باشد. وی در سال 1331ش، به درجه سرگردی رسید و به علت توجه در امر ورزش باشگاهی به نام تاج بنیاد نهاد که مورد حمایت کامل محمدرضا پهلوی بود.511 خسروانی، همسر ملیحه نعیمی (دختر عبدالحسین نعیمی از سران بهائیت، پسر شاعر بهائی میرزا نعیم) که خود و پدر و پدربزرگش هر سه در عصر خود از سران و مبلّغان فعّال به شمار می روند.512 خسروانی بعد از ازدواج با...

خاطراتی که از ساواک یادگار ماند!

کمیته مشترک ضد خرابکاری اصطلاحی است که ساواک برای معرفی و تخریب چهره مبارزین یا انقلابیون که عمدتاً به صورت مسلحانه فعالیت می‌کردند، اختراع کرده بود. علت تاسیس : به دنبال تظاهرات سراسری دانشجویان در سال 1349ش، اداره کل سوم (امنیت داخلی ساواک) کمیته ویژه‌ای را مأمور شناسایی عوامل اصلی حرکت های دانشجویی نمود.[1] این کمیته مقر فعالیت های خود را در زندان اوین متمرکز کرد. تلاش‌های این کمیته طی مدت کوتاهی، منجر به کشف سازمان چریک...

سه خاطره از رضاشاه/ سه چیز را خیلی دوست می‌داشت: تریاک، پول و قدرت

1 یک روز در مسافرت رضاشاه به مازندران در یکی از پیچ‌های گردنه جاجرود پیرمردی دهاتی ناگهان جلوی اتومبیل اوپیدا شد ود ستش را از شیشه اتومبیل داخل کرد. او از جا پرده و با هفت‌تیری که همیشه کنار اتومبیلش بود به وی شلیک کرد و پیرمرد افتاد. سپس پیاده شد و به آجودانش گفت او را کاوش کنید. همانطور که پیرمرد مشغول جان کندن بود او را تفتیش کردند و جز مکتوبی که به زمین افتاده بود چیزی نیافتند که در آن دادخواهی از رفتار امنیه کرده بود اما...

زنی که از زندان ساواک جان به در برد

الف: شهيد مراد نانكلي به عنوان يكي از سمبل هاي مقاومت شناخته مي شود. وي كه جوانمرداته در برابر ساواك ايستاد و اطلاعات همرزمانش را آشكار نساخت تا در اثر شكنجه در ۱۹ شهريور ۱۳۵۳ به شهادت برسد، در حاليكه طبق حكم دادگاه حدود ۶ ماه ديگر به آزادي او نمانده بود. براي فهم حجم شكنجه كافي است بدانيم كه شهيد اميرمراد نانكلي از بدني قوي برخوردار بود و در ميان دوستانش به «بچه رستم» معروف بود و در مسابقات زندان حضورش در هر تيم برنده شدن آن را...

بازگشایی اتاق دو شکنجه گر ساواک

اتاق منوچهری و تهرانی شکنجه گران ساواک برای آگاهی از شکنجه های بی رحمانه آنها به منظور آزار و اذیت زندانیان مسلمان قبل از انقلاب از سوی متولیان موزه عبرت ایران بازگشایی می شود. قاسم حسن پور، مدیر موزه عبرت به مهر گفت: معرفی دو صحنه شکنجه و دژخیمان ساواک در دستور کار موزه قرار گرفته و قرار است به زودی این دو اتاق طی مراسمی رسمی افتتاح و بازگشایی شود. وی گفت: یکی از آنها اتاق شکنجه منوچهر وظیفه خواه، معروف به منوچهری، شکنجه گر...

امام گفتند به جایی می روم که مستعمره ایران نباشد

روزبه علمداری: بیش از سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی و حوادث مربوط به آن می‌گذرد؛ اما هر وقت پای سخنان و خاطره گویی‌های حجت الاسلام و المسلمین سید محمود دعایی بنشینی، با شیرینی و جذابیت خاصی که همراه با ته لهجه کرمانی است، خاطرات آن زمان را با جزئیات بازگو می‌کند؛ انگار همین الآن اتفاق افتاده‌اند. وی در حساس‌ترین سال‌های مبارزه، تبعید و بازگشت رهبر کبیر انقلاب به میهن همراه ایشان بوده است. دعایی پس از استقرار نظام جمهوری...

روایت مرد مخوف ساواک از فروپاشی رژیم شاه

اظهارات پرویز ثابتی، مدیر امنیت داخلی ساواک بعد از سه‌دهه سکوت به گزارش پارسینه، پرویز ثابتی، سخنگوی غیر رسمی ساواک -سازمان اطلاعات و امنیت کشور- و مرد امنیتی مرموز حکومت شاه، بعد از سی و سه سال سکوت در گفتگو با صدای رسمی دولت آمریکا، به بیان خاطرات خود و دفاع از رژیم شاه و ساواک پرداخت. ثابتی که مدیر امنیت داخلی ساواک بوده است در مورد نوشتن خاطراتش گفت: خاطراتم را از همان اول انقلاب نوشته ام ولی تاحالا منتشر نکرده ام، مسائل...

کویت ویزای امام و همراهانش را باطل کرد - گفتگو با علی شمساردکانی

متن زیر بخش کوتاهی از گفتگوی علی شمساردکانی نماینده ویژه ایران در سازمان ملل و سفیر وقت کویت است که آن را در گفتوگو با خبرآنلاین عنوان کرد. از یکسال ونیم پیش ازانقلاب من در مرکز تحقیقات علمی کویت مسئول بخش انرژی بودم و در دانشگاه کویت اقتصاد انرژی درس میدادم. همان زمان از فرصت استفاده میکردم و در روزهای تعطیل از راه زمینی به عتبات عالیات مشرف میشدم، و در تشرف به نجف به دیدار امام(ره) و آقا مصطفی میرفتم. وقتی...

ماجرای كاپیتولاسیون در ایران

پیشنهاد تصویب كاپیتولاسیون در اسفند 1340 از سوی سفارت آمریكا به دولت امیر اسدالله علم داده شد. این پیشنهاد در 13 مهر 1342 در كابینه علم و در مرداد 1343 درمجلس سنا به تصویب رسید. سپس در 21 مهر 1343 حسنعلی منصور نخست وزیر وقت این لایحه را به مجلس شورای ملی برد و به تصویب نمایندگان مجلس رساند. درپی این مصوبه امام خمینی درچهارم آبان 1343 اقدام رژیم در تصویب این لایحه را مورد انتقاد شدید قرار داد. ماجرای كاپیتولاسیون در ایران در اردیبهشت 1306 ش...

جريان‌شناسي جهاد اقتصادي و تحريم کالاهاي خارجي در تاريخ معاصر ايران

همواره سلطه اقتصادي پيش زمينه سلطه سياسي و در نهايت استعمار ملتها بوده است. نمونه‌اي از اين قاعده کلي را مي توان در کشور هندوستان مشاهده کرد. کمپاني هند شرقي که نخست به منظور تجارت با هندوستان وارد اين کشور شد، با به دست گرفتن شريانهاي اقتصادي اين کشور زمينه را براي سلطه اقتصادي و سپس سلطه سياسي و در نهايت استعمار هندوستان فراهم نمود. ايران در اواسط دوران قاجاريه از نظر اقتصادي وضعيت مطلوبي نداشت و اين نابساماني ايران را...

اشعار و شعارهاى ایران انقلابى

دکتر ولادیمیر کوشف اشاره: ولادیمیر واسیلیویچ کوشف متولد 1927 ایرانشناس و دارای دکترای ادبیات‌ و زبان از دانشگاه سن‌پطرزبورگ بود. وی به زبان فارسی تسلط کامل داشت اگرچه این تسلط بیشتر بر روی گویش افغانی آن قرار داشت. کوشف از سال 1970 تاکنون به تدریس زبان فارسی در کرسی ادبیات و زبان فارسی دانشکده شرق‎شناسی دانشگاه سن‎پطرزبورگ اشتغال داشت. ایشان در سالهای 1980-1975 در ایران به عنوان دبیر اول سفارت اتحاد شوروی (رئیس انجمن دوستی...

مدرس به مثابه جریان

پیشینه (پایگاه عبرت پژوهی تاریخ) طی مقاله ای نگاهی متفاوت به تجربه شهید سید حسن مدرس در فلسفه زندگی و سیاست داشته است. پیشینه در این مقاله سعی کرده است تا به آسیب شناسی تعامل امروز ما با تجربه گرانسنگ آیت الله مدرس بپردازد. به نظر پیشینه نحوه تعامل ما با مدرس تصویری از وی ارائه می دهد که بیش از آنکه ما را در حل مشکلاتمان یاری رساند، چونان مانعی دربرابر نگاه عمیق به تجربه گرانبهای وی ایستاده است، نگاهی که نیازمند ساختارشکنی...

حاج شیخ محمدتقی اصفهانی و جنبش تنباکو

مهدى سعیدى نهضت تنباکو در اصفهان نیز توسط علما دنبال شد و حرکت پرشور و مبارزه با استعمار و استبداد به رهبری سه عالم مسئول و مبارز «حاج شیخ محمدتقی اصفهانی(آقا نجفی)»، «شیخ محمدعلی» و «ملاباقر فشارکی» در اوج جهاد و مقاومت به پیش رفت. محمدتقی اصفهانی مشهور به آقانجفی در شب هفدهم ربیع الثانی سنه 1262 ه.ق. پا به عرصه گیتی نهاد. پدرش مرحوم آیت الله حاج شیخ محمدباقر نجفی، فرزند مرحوم آیت الله حاج شیخ محمدتقی صاحب کتاب «هدایت...

...

85

...