انقلاب اسلامی

مقالات

خدمات اميركبير در 39 ماه صدارت

خدمات اميركبير در 39 ماه صدارت كشورمان مردان بزرگي را به جامعه تقديم كرده است كه با زمان اندكي كه در اختيار داشته اند توانسته اند منشا خدمات فراوان شوند. ميرزا تقي خان امير كبيرصدر اعظم ناصر الدين شاه از اين نمونه مردان است كه در 39 ماه (3 سال و دو ماه وبيست وهشت روز) صدارت خود توانست منشا خدمات فراواني شود. اقدامات امير كبير در همين زمان كوتاه و با وجود مخالفت هاي فراوان حتي از درون دربار اقدامات زير بنايي واساسي براي پيشبرد كشور...

مست هوشيار و هوشيار مست

مست هوشيار و هوشيار مست نقل مي كنند در اواخر دوره سلطنت احمدشاه قاجار شهر تهران حاكمي داشت به نام حاجب‌الدوله . او يك روز كه مطابق معمول سرگرم انجام امور روزمره در مقر حكومتي بود فراش‌ها جواني را به جرم نوشيدن شراب نجس و تظاهرات مستانه گرفته و خدمت حاكم آوردند تا دستور مجازاتش را صادر كند. «حاجب‌الدوله» چون به قيافه آنها دقيق مي‌شود مي‌بيند كه مرد مستي كه به گفته فراش‌ها در خيابان تلوتلو مي‌خورده و روي پا بند نبوده، داراي...

ميرزا كوچك خان به روايت خارجي‌ها

ميرزا كوچك خان به روايت خارجي‌ها ميرزا كوچك خان جنگلي نزد چهره‌هاي خارجي عصر خود نيز ارج و منزلت خاصي داشت. كشيش چارلز ماري، مبلغ مسيحي مقيم رشت، كوچك خان را يك قهرمان واقعي مي‌دانست. وي مي‌گويد: «مي‌خواهم كلامي دربارة ميرزا كوچك‌خان بگويم. صرف‌نظر از درست يا نادرست بودن آرمان‌هاي اين مرد، به اعتقاد من او انساني باوجدان، وطن‌پرستي صادق، و مردي با صفات پسنديدة بسيار است. او سعي داشت رشوه، غارت، شورش، و بسياري از چيزهاي...

نقش شاهزاده‌ها در تاراج آثار باستاني ايران

نقش شاهزاده‌ها در تاراج آثار باستاني ايران يك سياح فرانسوي كه در دوران مظفر‌الدين شاه قاجار در تهران به سر مي‌برده است، زمينه‌هايي از فعاليت پليس تهران و ناتواني آن در برخورد‌ با بي‌نظمي‌ها و خلاف‌ها و جرائم را ياد‌آور مي‌شود كه آگاهي بر آن خالي از لطف نيست. دالماني سياح فرانسوي در بخشي از كتاب «از خراسان تا بختياري»، به پليس تهران اشاره كرده مي‌نويسد: «چون آفتاب در شرف زوال بود، به مهمانخانه آمديم و پس از صرف شام با...

سگهايي كه بين رئيس شهرباني و شهردار رضاخان

سگهايي كه بين رئيس شهرباني و شهردار رضاخان در سال 1317 تعداد زيادي سگ ولگرد در خيابان‌هاي تهران پيدا شده بودند كه شب‌ها در حدود خيابان‌هاي كاخ و پهلوي (وليعصر) و سپه (امام خميني) و اطراف كاخ‌هاي سلطنتي عوعو مي‌كردند و شاه كه در كاخ مرمر اقامت داشت از اين بابت بسيار خشمگين و ناراضي بود. به شهرداري تهران دستور داده شد با طعمه‌هاي خوراكي سگ‌هاي ولگرد را از ميان ببرد اما يك لقمه نان مسموم را پسربچه فقيري خورد و درگذشت و قرار شد...

مناقب‌خواني در تاريخ معاصر ايران

مناقب‌خواني در تاريخ معاصر ايران كساني كه دستي در هنر آوازي ايران دارند بدون شك با هنر مناقب‌خواني هم آشنا هستند، چون در اين نوع از خواندن، بخش گسترده‌اي از گنج آوازهاي موسيقي ايران نهفته است. پس از كودتاي پهلوي اول اعمال و افعال مذهبي ممنوع و هنر مناقب‌خواني هم به اضمحلال دچار شد آنچه در اين باره باقي ماند، كورسوهايي در روستاها و شهرهاي دور از مركز بود. بي‌مهري به منقبت‌خوانان حدود هشتاد سال ادامه پيدا كرده است. منقبت...

سنگ‌بناي ادبيات مقاومت در جنگ‌هاي ايران و روس

سنگ‌بناي ادبيات مقاومت در جنگ‌هاي ايران و روس شايد بتوان گفت که سنگ بناي ادبيات مقاومت در شعر معاصر ايران در خلال جنگ‌هاي ايران و روس گذاشته شد. شعر ايران، که در دوران قاجاريه به ابتذال و تقليد کشيده شده بود، با پيش‌آمدن شرايط مقاومت و مبارزه و بروز جنگاوري‌ها و سلحشوري‌هاي مردم ايران در مقابل روسيه رمقي تازه يافت که تحولات بعدي ادبيات مانند پيدايش ادبيات آزادي‌خواهانۀ عصر مشروطيت از نتايج آن به‌شمار مي‌رود. شاعران...

نقد کتاب خاطرات منصور رفيع زاده

نقد کتاب خاطرات منصور رفيع زاده كتاب «خاطرات منصور رفيع زاده» (آخرين رئيس شعبه ساواك در آمريكا) اولين بار توسط يك شركت آمريكايي به نام:William Morrow and company, Inc. در سال 1987در نيويورك با عنوان WITNESS (شاهد) به چاپ رسيد. سپس اين كتاب در ايران به همت آقاي اصغر گرشاسبي به فارسي ترجمه و توسط انتشارات اهل قلم در سال 1376 وارد بازار نشر كشور شد. ناشر ايراني اين كتاب طي مقدمه اي اطلاعات ارزشمندي را در مورد حزب زحمتكشان به خوانندگان خود عرضه داشته...

ريشه‌يابي اقبال جهاني به مطالعه تاريخ معاصر ايران

ريشه‌يابي اقبال جهاني به مطالعه تاريخ معاصر ايران از پيروزي انقلاب اسلامي تا امروز توجه و اقبال ايرانيان و به ويژه جوانان به مطالعه و شناخت و بررسي تاريخ معاصر به نحو چشمگيري رو به افزايش و گسترش داشته است تا حدي كه مي‌توان گفت توجه به تاريخ و تاريخ‌نويسي و به ويژه اقبال به مطالعه و شناخت تاريخ معاصر در ايران هرگز تا اين حد نبوده است. كساني كه در حوادث تاريخ معاصر نقش داشته‌اند، به نگارش و انتشار خاطرات خويش در داخل و خارج از...

مظلوميت اسناد ملي

مظلوميت اسناد ملي در هفدهم ارديبهشت ماه سال 1349، قانون تأسيس سازمان اسناد ملي ايران، به تصويب مجلس سناي آن زمان رسيد. اين قانون ـ كه پيش‌تر از تصويب مجلس شوراي ملي نيز گذشته بود ـ به تأسيس سازماني حكم مي‌داد كه هدفش جمع‌آوري و حفظ اسناد ملي ايران در سازماني واحد بود تا بتواند شرايط و امكانات مناسب را براي حفظ، گرد‌آوري و تنظيم اسناد ملي و همچنين دسترسي عموم مردم را به اين اسناد، فراهم آورد. اين قانون، با تفكيك اسناد داراي...

رمضان خونين

رمضان خونين 15 مرداد برابر با 1 رمضان 1398 بود. طبق سنت مسلمانان ايران، مردم شب‌ها در مساجد جمع مي‌شوند تا به سخنان وعاظ گوش فرادهند. اين سنت فرصت مناسبي بود تا از اين تجمعات عليه رژيم پهلوي استفاده شود. امام خميني چند روز قبل از حلول ماه رمضان پيامي فرستادند و راهبرد‌هايي را در هشت بند جهت استفاده‌ي بهينه از اين ماه ارائه دادند. امام خميني در اين رهنمود‌ها با تأكيد بر مبدأ نهضت در 15 خرداد، رهبري روحانيت، نفي انتخابات رژيم، رنگ...

ساواك مولود كودتاي 28 مرداد

ساواك مولود كودتاي 28 مرداد در 23 اسفند سال 1335 خورشيدي نمايندگان مجلس شوراي ملي قانوني را به تصويب رساندند که منجر به تشکيل ساواک شد. اين سازمان با نظارت مستقيم سرويسهاي اطلاعاتي آمريکا و اسرائيل تشکيل شد . آمريکا از جنبش هاي ملي ايران به ويژه از حوادث دوران حکومت مصدق و ملي شدن صنعت نفت تجربه تلخي داشت. پس از کودتاي 28 مرداد آمريکايي ها تعريفي جديد از امنيت ملي در ايران ارائه كردند و بر مبناي آن تلاش خود را بر تقويت پايه هاي...

ساده‌نويسي در خاطره‌نگاري

ساده‌نويسي در خاطره‌نگاري از زمان‌هاي قديم كه اقوام مختلف به گردآوري و تدوين قواعد زبان و ثبت لفظ و معناي كلمات مي‌پرداختند،‌ همه بحث‌ها مبتني بر يك اصل بود كه آن را مسلم مي‌پنداشتند و هيچكس در درستي آن ترديدي نداشت. آن اصل كه پرويز تاتل خانلري بر آن تأكيد دارد اين بود كه «زبان صورت واحد و ثابتي دارد. وظيفه لغوي و نحوي آن است كه آن صورت را ثبت كنند تا ديگران بياموزند و پيروي كنند و هر گونه انحراف از آن صورت اصلي،‌ چه در لفظ و...

عصر قاجار عصر واگذاري امتياز به بيگانگان

عصر قاجار عصر واگذاري امتياز به بيگانگان بيگانگان از جمله انگليسيها و روسها هميشه مترصد فرصت بودند در ايران نفوذ كنند و به مقاصد خود دست يابند و در دوره هاي صفويان و بعد از آن كه آشفتگي هاي داخلي آنها را به داخل مرزهاي ايران مي كشانيد و آنها همراه با عثمانيان از تهديدكنندگان مرزهاي غربي و شمالي ايران بوده اند و دولتهاي ايراني از موضع تدافعي با آنها برخورد مي كردند.[1] مگر در دوره نادر كه با قدرت با آنها برخورد نمود.[2] در اين...

تاراج كتب تاريخي در دوران مظفرالدين شاه

تاراج كتب تاريخي در دوران مظفرالدين شاه در دوران سلطنت مظفرالدين شاه به دليل ضعف آن پادشاه و نبودن نظم در دربار تعداد زيادي از كتابهاي مينياتور دربار شاهنشاهي محرمانه از كتابخانه خارج و به وسيله خريداران عتيقه به ويژه دلالان محلي به مشتريان خارجي از جمله به ديپلماتهاي بعضي از سفارتخانه هاي خارجي به فروش رسيد. شاهزاده منصور ميرزا شعاع‌السلطنه پسر مظفرالدين شاه، آرشاك خان ارمني تبعه عثماني ملقب به كريانس و لسان‌السلطنه...

نواي زنگ مرشد

نواي زنگ مرشد ورزش زورخانه‌اي آداب و سنتي خاص دارد. آداب و سنتي که با تاسي از پهلوانان و دلاوران افسانه‌اي، خلق و خوي مردانگي و مروت و جوان‌مردي را در ورزشکاران بر مي‌انگيزد و به آنان نيرو مي‌بخشد‌. اين خصايل نيکو در قالب اشعار و داستان‌هايي به صورت آهنگين و به همراهي «ضرب زورخانه» که مهم‌ترين ساز اين نوع موسيقي است، براي تهييج ورزشکاران در هنگام ورزش از سوي «مرشد» خوانده مي‌شود. ورزشکاران هماهنگ با موسيقي مرشد جست و...

13 هزار شيئ عتيقه ايران در يك موزه انگليس !

13 هزار شيئ عتيقه ايران در يك موزه انگليس ! ???? ??ی ??ی???ی? موزه بريتانيا كه يکي از عظيم‌ترين و غني‌ترين موزه‌هاي جهان است و بيش از سيزده ميليون گنجينه و آثارباستاني از تمامي فرهنگ‌ها و کشورهاي جهان را از دوران پيش از تاريخ تا زمان حال در خود جاي داده است، در سال 1753 رسما تاسيس شد. بخش خاورميانه موزه بريتانيا شامل اشياي باستاني بسيار پرارزشي است که از کشورهاي ايران و عراق و ديگر کشورهاي منطقه را شامل مي‌شود. بيش از سيزده هزار شيئ...

چه كساني کنسوليار آمريکا را كشتند ؟

چه كساني کنسوليار آمريکا را كشتند ؟ در يكي از روزهاي گرم اوايل تيرماه ۱۳۰۳ در تهران شايعه أي پيچيد كه سقاخانه أي در خيابان قاشيخ هادي داراي كرامات و معجزاتي است و اين شايعه در بين مردم عوام به صورتي جدي دهان به دهان مي گشت و هر كس با افزودن شاخ و برگ جديدي به آن بر هيجان موضوع مي افزود. يكي مي گفت ديشب فلان كور شفا يافته و چشمش بينا شده است يا فلان افليج شفا يافته و با پاي خود به حركت آمده است، يكي مي گفت فلان بيمار يك شب پاي سقاخانه...

نقد كتاب كالبد شكافي توطئه

نقد كتاب كالبد شكافي توطئه كتاب «كالبد شكافي توطئه؛ كودتاي نظامي 28 مرداد 1332» نوشتة دكتر ابراهيم يزدي از جمله آثاري است كه از سوي انتشارات قلم روانة بازار كتاب شده است . اين كتاب در 232 صفحه در شمارگان 5500 نسخه و در سال 1381 به چاپ رسيده است . نويسنده در مقدمة اين كتاب خاطر نشان مي‌سازد: «مجموعة حاضر شامل چهار بخش است. بخش‌هاي اول تا سوم، مقالات و سخنراني‌هايي است از صاحب اين قلم، كه در ارتباط با همين موضوع در مناسبت‌هاي مختلف نوشته...

جاي خالي نهضت‌هاي مردمي در تاريخ نگاري معاصر

جاي خالي نهضت‌هاي مردمي در تاريخ نگاري معاصر در بسياري از آثار و به ويژه در آثاري كه مورخان درباري به دستور پادشاهان يا قدرتمندان محلي تأليف كرده‌اند، نقش مردمان و نهضت‌هاي مردمي در تاريخ يا ناديده گرفته شده و يا تحريف شده است. اين‌گونه مورخان در آثار خود هويت و سنت‌هاي مردمي و مذهبي مردم را ناديده گرفته و بر زندگي مردمان چشم بسته‌اند. سعدي گفته بود: «اين كه در شه‌نامه‌ها آورده‌اندـ رستم رويين‌تن و اسفنديارـ تا بدانند...

فاجعه در سکوت

فاجعه در سکوت ناخدا «ويل راجرز» فرمانده ناو وينسن ، پس از اين جنايت هولناك گفت: «سنگيني اين بار را تا پايان عمر به دوش خواهم كشيد». گري سيك مشاور سابق امنيت ملي آمريكا در يك گفتگوي صريح با راديو بي بي سي خاطر نشان ساخت. «كه سرنگون كردن هواپيماي مسافربري ايران يك اقدام شرم‌آور براي آمريكا بود و توجيه آمريكا‌يي‌ها در مورد اين حادثه بسيار خجالت‌آور بود». ديويد نارسون فرمانده ناوشكن آمريكايي سايوز كه در زمان حمله در ناو وينسن...

آيت‌الله فيروزآبادي خطاب به سفير آمريکا: شما آمريكائيها هم گول انگليسيها را خورده ايد

آيت‌الله فيروزآبادي خطاب به سفير آمريکا: شما آمريكائيها هم گول انگليسيها را خورده ايد آيت‌الله حاج سيد‌رضا فيروز‌آبادي مؤسس و بنيانگذار بيمارستان فيروزآبادي واقع در شهرري مي‌باشد. او در ۱۲۸۸ش. به دنيا آمد، در سالهاي ۱۲۹۴ش. تا ۱۳۲۲ش. در دوره‌هاي سوم، ششم، هفتم و چهاردهم نماينده مجلس بود. او حقوق دريافتي از مجلس را صرف ساختن بيمارستان بزرگي در شهرري کرد که به نام خودش مشهور شد. وي در ۱۴ مرداد ۱۳۴۴در سن ۹۶ سالگي درگذشت. مجله...

نگاره‌ها، منابع ماندگار تاريخ ايران

نگاره‌ها، منابع ماندگار تاريخ ايران قبل از عكس به عنوان يك منبع پراهميت تاريخي و استفاده بسيار زياد از آن در نوشته‌ها و كتب مختلف در دوره‌هاي تاريخي، انواع نگاره‌هاي تاريخي به عنوان منابعي ارزشمند در تاريخ به دست هنرمندان و سياحان شكل گرفت. نگاره‌ها ابزاري بودند كه فرهنگ و نوع معيشت، آداب و رسوم، مذهب، سياست، ابزار قدرت، هنر و موسيقي، معماري و شهرسازي و... هر آنچه را كه در هر دوره تاريخي سرمنشاء تحول بوده‌اند، در بر...

گزارش يك گردشگر خارجي از ميدان توپخانه در 130 سال پيش

گزارش يك گردشگر خارجي از ميدان توپخانه در 130 سال پيش ميدان توپخانه يکي از ميدان‌هايي است که هم در زمان قديم از اعتبار ويژه اي برخوردار بوده و هم امروزه يکي از ميدان‌هاي پُر رفت و آمد و معتبر تهران بحساب مي‌آيد. اين ميدان مرکزي است که در آن خيابان‌هاي امير کبير، ناصر خسرو، باب همايون، سپه، فردوسي و لاله زار به يکديگر مي‌رسند. در سال۱۲۸۱ ق احداث شد و در ابتداي احداث آن، ميرزا قهرمان امين لشگر، وزير گمرکات ناصر‌الدين شاه در ضلع...

تاريخ اداري در تشكيلات حكومتي

تاريخ اداري در تشكيلات حكومتي ماهيت و چيستي تاريخ اداري و به عبارت ديگر، تاريخ تشكيلات حكومتي بدون شك جدا از ماهيت تاريخ نيست. تاريخ اداري نيز شاخه‌اي از تاريخ است و موضوع آن «انسان» و فعاليت‌هاي انساني است و روش تحقيق در آن نيز همان روش تاريخي است؛ اما بايد توجه داشت كه تحقيق در تاريخ اداري مانند تحقيق در ديگر شاخه‌هاي تاريخ، مثلاً تاريخ علم، مسائل و مشكلات خاص خود را دارد و نيز منابع و مآخذ و مهم‌تر از همه رويكردهاي خاص...

کاخ عشرت آباد

کاخ عشرت آباد در سال 1291 ه. ق ناصرالدين شاه پس از بازگشت از سفر اول فرنگ خود دستور داد كاخي بين قصر قاجار (زندان قصر کنوني) و باغ نگارستان (وزارت ارشاد کنوني) احداث کنند و عمارتي چهار طبقه را در آن پايه ريزي نمايند . اين كاخ ساخته شد و به دليل آنكه شاه زنانش را به اين مكان انتقال داد به تاريج به « كاخ عشرت آباد » تغيير نام داد . عمارت عشرت‌آباد كه در شرق تهران و بيرون از دروازه شميران بين نگارستان (ميدان بهارستان) و قصر قاجار (زندان...

معرفي كتاب اثر انگشت ساواك

معرفي كتاب اثر انگشت ساواك كتاب « اثر انگشت ساواك » به قلم عيسي پژمان از اعضاي برجسته ساواك در بهمن سال 1372 توسط «نشريات ژن پاريس » در فرانسه منتشر شد. نگارنده اثر در مقدمه‌اي تحت عنوان «درخواست تجديد نظر» مي‌نويسد: «با در دست داشتن برگ وكالت از طرف عده‌اي از همكاران و كارمندان و اعضاي سازمان اطلاعات و امنيت كشور «ساواك» از جمهوري اسلامي ايران درخواست مي‌نمايم كه بنام خود و به وكالت همكارانم و به نمايندگي همه كارمندان اصلي و...

بازنگري قيام اسلامي پانزده خرداد

بازنگري قيام اسلامي پانزده خرداد قيام اسلامي پانزده خرداد نهضتي خودجوش و مردمي بود كه در تهران ، قم و برخي از شهرهاي ديگر در اعتراض به دستگيري امام خميني در سپيده دم روز 15 خرداد 1342 به وقوع پيوست . مقاله حاضر به كاوش در باره اين قيام مي پردازد . تصويب لايحة انجمنهاي ايالتي و ولايتي ، در 16 مهر 1341 در کابينة اسداللّه علَم ، عامل اصلي برانگيختن احساسات ديني مردم بود. هدف از تصويب اين لايحه تشکيل انجمنهايي در روستاها و شهرها و...

ميراث جاودان

ميراث جاودان اشاره به يقين مي‌توان سال آخر حيات حضرت امام خميني را سال پيام‌ها و اقداماتي از سوي امام ناميد كه در همه آنها تلاش براي تقويت و تثبيت نظام و تضمين سلامت آينده انقلاب به چشم مي‌خورد. قبول قطعنامه 598، نامه به آقاي منتظري و عزل وي از قائم‌مقامي رهبري، دستور بازنگري قانون اساسي ، پيام به گورباچف كه طريقي براي صدور انقلاب بود و ابلاغ حكم ارتداد سلمان رشدي و فتواي قتل او از مواردي است كه در اين سال به چشم مي‌خورد. هر...

ارزيابي منابع تاريخ معاصر ايران پس از انقلاب

ارزيابي منابع تاريخ معاصر ايران پس از انقلاب در يك نگاه اجمالي كتاب‌هايي راكه در زمينه تاريخ معاصر ايران در سه دهه گذشته منتشر شده است مي‌توان از چند زاويه طبقه‌بندي كرد: از نظر ارزش‌هاي كيفي و ساختاري و محتوايي‌ از اين زاويه اين آثار را مي‌توان به آثاري بي‌ارزش يا كم‌ارزش و پاورقي گونه و آثار با ارزش و تحقيقي تقسيم‌بندي كرد. در گروه اوّل ساختار پاورقي گونه داستاني بر روش علمي غالب است. از متدولوژي علمي و نقد و سنجش و...

1
2
3
4
...
88
89
90
91
92
93
94
...
112
113
114
115