مقالات

انتقال عتيقه‌جات سرقتي با بسته‌بندي ديپلماتيك به آمريكا

انتقال عتيقه‌جات سرقتي با بسته‌بندي ديپلماتيك به آمريكا نوشته حاضر گزارشي از فعاليت‌هاي غيرقانوني «آرتور پوپ» آمريكايي دلال اشياي عتيقه در ايران است. ‏وي كه روابط نزديكي با حكومت پهلوي و به ويژه شخص رضاشاه داشت در سالهاي حكومت او توانست ‏عتيقه‌جات فراواني را با روش‌هاي غيرقانوني از ايران خارج و به آمريكا انتقال دهد.‏ ‏«والاس موري» كاردار آمريكا در تهران در گزارشي به وزارت خارجه كشورش با تأكيد بر اينكه پس از ‏موضوع...

نقد كتاب«بر ما چه گذشت»‏

نقد كتاب«بر ما چه گذشت»‏ ‏«بر ما چه گذشت» عنوان كتابي است كه به نقل خاطرات يكي از اعضاي سازمان مجاهدين خلق به نام ‏محمدرضا اسكندري اختصاص دارد. اين كتاب در هلند در سال 1381 به نگارش درآمده و در سال 1383 ‏توسط انتشارات خاوران در شمارگان يك هزار نسخه در فرانسه به چاپ رسيده است.‏ در مقدمه ناشر كتاب آمده است: «بر ما چه گذشت» در ماه دسامبر براي انتشار آماده بود. ولي در آن روزها، ‏مجاهدين در شرايط دشواري بودند و رژيم جمهوري اسلامي با...

اندر مقوله فرهنگستان شاهنشاهي

اندر مقوله فرهنگستان شاهنشاهي از مؤسسات بي‌فايدة مملكت، كه اسمي بي مسمي، و وجودي بدتر از عدم صرف است، فرهنگستان ايران ‏است.‏ فرهنگستان ايران در حدود بيست سال پيش تشكيل شد و چون در آن موقع، وطن‌خواهان مصنوعي كه ‏هيچ‌گونه اطلاع و بصيرت در زبان و لغت نداشتند و بيشتر از سپاهيان مي‌بودند، در پيراستن زبان فارسي و ‏ساختن لغات و اصطلاحاتي بي‌مغز و بي‌معني اهتمامي جاهلانه داشتند، و به زور سرنيزه به مردم تحميل ‏مي‌كردند، مرحوم...

ده برگ از يك پرونده

ده برگ از يك پرونده ‏«ظهور و سقوط سلطنت پهلوي» نوشته ارتشبد بازنشسته،‌ حسين فردوست گنجينه‌اي از خاطرات دوران ‏پهلوي به ويژه 37 سال سلطنت محمدرضا شاه را شامل مي‌شود كه از بسياري از ناگفته‌ها و ناشنيده‌ها پرده ‏برمي‌دارد. او از كودكي نزديك‌ترين دوست محمدرضا و محرم اسرار وي بود. با او براي تحصيل به ‏سوئيس رفت و در بازگشت تا پايان به عنوان يكي از برجسته‌ترين چهره‌هاي سياسي اطلاعاتي رژيم در ‏مشاغل مهمي چون معاون ساواك...

رشوه‌اي كه باعث عقد قرارداد 1919 شد‏

رشوه‌اي كه باعث عقد قرارداد 1919 شد‏ از همان آغاز كار بسياري بر اين باور بودند كه طرف ايراني قرارداد انگليس – ايران، يعني وثوق‌الدوله، ‏نصرت‌الدوله فيروز و صارم‌الدوله، همگي رشوه گرفته‌اند. در گزارش 13 دسامبر 1924، والاس اسميت ‏موري، كاردار سفارت آمريكا، گزارش كرد كه در تاريخ 28 اكتبر 1924 يكي از نمايندگان مجلس به نام ‏شريعت‌زاده حمله سختي به فيروز كرد. موري در اين گزارش چنين مي‌نويسد:‏ وي (شريعت‌زاده) شاهزاده فيروز را به...

نقد كتاب ‏«كيست از شما، از تمامي قوم او»‏

نقد كتاب ‏«كيست از شما، از تمامي قوم او»‏ ‏«كيست از شما از تمامي قوم او – يادنامه» عنوان اثري است از «مئير عزري – سفير شانزده ساله رژيم ‏صهيونيستي در تهران – كه در اين نوشتار مورد نقد و بررسي قرار مي‌گيرد.‏ خاطرات عزري در دو جلد و در سال 2000م. در بيت‌المقدس (اورشليم) به زبان عبري به نگارش درآمده ‏است. وظيفه ترجمه به فارسي آن را آبراهام حاخامي به عهده داشته است. آقاي بزرگ اميد به عنوان ‏ويراستار سعي كرده به صورت افراطي از...

تحريف تاريخ

تحريف تاريخ تحريف تاريخ انقلاب اسلامي، يكي از اهداف اساسي دشمنان است و كساني كه به طور مستقيم يا غيرمستقيم از ‏انقلاب ضربه خورده اند، از جمله عوامل اين تحريف هستند. اين‎گونه افراد با قرار گرفتن در جريان نقشه راهي ‏كه دشمنان انقلاب اسلامي براي مقابله با آن طراحي كرده اند، به خدمت بيگانگان در مي آيند تا با استفاده از ‏موقعيتي كه در آن قرار دارند و با بهره گرفتن از لحني كه مأنوس با قشرهاي متفاوتي از مردم است، پيمودن اين ‏مسير...

امام خميني (ره) – مديريت و رهبري‏

امام خميني (ره) – مديريت و رهبري‏ مقدمه :‏ يکي از مواردي که انقلاب ايران و به ثمر رسيدن جمهوري اسلامي ايران را از ساير ‏انقلابهاي دنيا متمايز ساخته است، نحوه رهبري و مديريت آن بود. در آن زمان با توجه ‏به امکانات ارتباطات جمعي و ساير وسائل ارتباطاتي و در تبعيد بودن رهبر اين انقلاب ‏در خارج از کشور، ارتباط بسيار قوي بين امام خميني (ره) و توده ملت ايران برقرار ‏شده بود و با سبک مديريت و رهبري خاص امام خميني (ره) که برخاسته از...

خليج فارس در اسناد تاريخي

خليج فارس در اسناد تاريخي مقدمه منطقه خليج فارس به لحاظ سياسي و اقتصادي و جغرافيايي از اهميت ويژه اي برخوردار است؛ چرا كه قسمت ‏اعظمي از ذخاير ارضي جهان را در خود نهفته و مركز مهم استراتژيك و سوق الجيشي خاصي به شمار مي‌آيد. ‏اين خليج از بدو وجود به نام «خليج فارس» بوده و امروزه تلاش‌هاي بسياري از جانب برخي دولت‌هاي بيگانه ‏و نيز كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس صورت مي‌گيرد تا اين نام را از نقشه جهان به نام جعلي «خليج ‏عربي»...

رژيم پهلوي معبر يهوديان به فلسطين اشغالي

رژيم پهلوي معبر يهوديان به فلسطين اشغالي از سياست‌هاي اوليه دولت اسرائيل از همان زمان تشكيل اين دولت، سياست واداشتن يهوديان سراسر ‏جهان به مهاجرت به سرزمين فلسطين بود. مقامات اسرائيلي دليل واقعي تمايل دولت به مهاجرت يهوديان ‏را اين مي‌دانستند كه «جمعيت اسرائيل كمتر از حد مناسب است و به وسيلة دشمنان واقعي و بالقوه ‏محاصره شده است. اسرائيل بايد هر چه زودتر از جمعيت يهودي پر شود.» «بن‌گوريون» عقيده داشت كه ‏هدف از مهاجرت،...

تاريخچه‎ ‎كتابخانه ملي ايران

تاريخچه‎ ‎كتابخانه ملي ايران تـاريخچـه تشكيـل مجمـوعـه كتابخانه بـه آغـاز دهـه 1240 ش. بـاز مي گردد. در 1231 ش مدرسه دارالفنون در ‏تهـران كار خود را آغاز كرد، و 12 سال بعد‏‎ ‎‏(1243ش.) كتابخانه كوچكي در آن مدرسه تأسيس شد و تقدير چنين ‏بود كه اين‎ ‎مجموعه كوچك در مدرسه اي كه به سبك اروپايي، ساخته شده بود، هسته اوليه مجموعه‎ ‎كتابخانه ‏ملّي ايـران شـود كـه 73 سـال بعـد، در سوم شهريور 1316ش. رسماً، در‎ ‎تهران، گشايش يافت؛ و يكي از...

درآمدهاي نفت در حساب شخصي رضاخان

درآمدهاي نفت در حساب شخصي رضاخان در سال 1931، «چارلز. سي. هارت»، وزيرمختار آمريكا در تهران، گزارش داد كه رضاشاه شخصاً بيش از ‏يك ميليون پوند در لندن به حساب خود واريز كرده است. بر اساس تعدادي از اسناد بانكي كه پهلوي‌ها ‏به هنگام فرار دسته‌جمعي‌شان از ايران در سال 1978 از خود باقي گذاشتند معلوم مي‌شود كه اظهارات ‏نيشدار «هارت» درباره حساب‌هاي بانكي رضاشاه در لندن از روي حدس و گمان نبوده است. آنچه هارت ‏نمي‌دانست اين بود كه...

اسرار يك ترور

اسرار يك ترور محمدرضا پهلوي كه در شهريور 1320 ه‍ ش، در محيطي توأم با نفرت عمومي نسبت به پدرش سلطنت را ‏شروع كرده بود تنها آرزوي بزرگ او حفظ سلطنت بود و براي آن به هر قدرت خارجي كه مفيد تشخيص ‏مي‌داد گردن مي‌گذاشت. از هر حزب و شخصيتي كه مستقل مي‌انديشيد مي‌هراسيد. بنابراين دربار محل ‏تمركز عوامل خارجي و يا چاپلوسان بي‌لياقت بود. به تصور او نظام شاهنشاهي مايه عظمت ايران و او ‏حافظ اين نظام است. در سالهاي 1324-1320 ه‍ ش دخالتي در امور...

تاريخ در دايره‌المعارف‌ها

تاريخ در دايره‌المعارف‌ها نوشتار زير،‌ واژه تاريخ را در تعدادي از دايره‌المعارف‌ها و فرهنگ‌ها مورد بررسي قرار داده است. شيوه كار بدين صورت است كه ابتدا چكيده‌اي از مطالب هر منبع در ذيل مدخل تاريخ آورده شده و سپس يك نتيجه‌گيري كلي از مطالب آن انجام شده است و در قسمت پاياني مقاله نيز يك نتيجه‌گيري نهايي آورده شده است كه اميد است مورد بهره‌برداري ياد آشنايان قرار بگيرد. 1- لغت‌نامه دهخدا لغت‌نامه دهخدا كه يكي از...

تقويم يهودي، مبناي تاريخ شاهنشاهي

تقويم يهودي، مبناي تاريخ شاهنشاهي از برجسته‌ترين تحركات يهودي و صهيونيستي در تاريخ معاصر ايران، برپايي جشن‌هاي 2500 ساله شاهنشاهي شيراز، در سال 1350 شمسي / 1971 ميلادي است. صرف‌نظر از چگونگي زمينه‌سازي‌ها، اقدامات و توجيهات درباره برگزاري مراسم موسوم به جشن‌هاي 2500 ساله شاهنشاهي و به علاوه، صرف هزينه‌هاي هنگفت و نيز مفاسد فراوان اين مراسم، به طور خلاصه مي‌توان گفت؛ طراحي و اجراي اين برنامه به تمامي از سوي مجامع صهيونيستي و...

گزارش كاردار فرانسه از هفدهمين سال حكومت رضاشاه

گزارش كاردار فرانسه از هفدهمين سال حكومت رضاشاه كاردار سفارت فرانسه در تهران در 23 ارديبهشت 1317، در هفدهمين سال حكومت و سيزدهمين سال سلطنت رضاشاه گزارشي به وزارت خارجه كشورش ارسال كرده و در آن ديدگاه خود را نسبت به عملكرد رضاشاه بيان كرده است. با هم اين گزارش كوتاه را مي‌خوانيم: تهران – 13 ماه مه 1938 – شماره 62 جناب آقاي وزير امور خارجه – پاريس شاه وارد سيزدهمين سال سلطنت خود شده ولي در حقيقت هفده سال است كه ارادة او بر اين مملكت...

تاريخچه مجلس شوراي ملي

تاريخچه مجلس شوراي ملي مجلة فارسي «مرزهاي نو» عنوان ماهنامه‌اي است كه در سالهاي آغازين انتشار (1325ش) تحت عنوان «اخبار هفته» و به صورت هفتگي توسط اداره اطلاعات سفارت آمريكا در تهران منتشر مي‌شده است. اگر چه چاپ اين مجله، آن هم توسط اداره اطلاعات سفارت آمريكا را مي‌توان نشاني از سلطه فرهنگي اين كشور بر ايران عزيزمان دانست، وليكن با تورق آن مي‌توان اطلاعاتي ارزشمند راجع به اوضاع علمي، سياسي، فرهنگي، ادبي، تاريخي و... ايران در...

«تخته قاپو»ي رضاخاني

«تخته قاپو»ي رضاخاني مقدمه يكي از سياست‌هاي مهم دولت رضاشاه پهلوي در خصوص ايلات و عشاير ايران، سياست اسكان عشاير يا تخته‌قاپو بوده است. تا قبل از آن، عشاير ايران به شيوه كوچ‌نشيني يا چادرنشيني زندگي مي‌كردند و همه ساله در ايام معيني از سردسير يا ييلاق به گرمسير يا قشلاق و بالعكس مهاجرت مي‌نمودند. اين طرز زندگي در همه ابعاد بر جامعه ايران تأثير بسيار گذاشته بود. زندگي عشاير نوعي از زندگي سنتي بود. آنها برخلاف تحولات جديد...

اولين ملاقات من با آيت‌الله

اولين ملاقات من با آيت‌الله حسنين هيكل سردبير روزنامه الاهرام مصر و همقدم جمال عبدالناصر در كتاب «ايران كوه آتشفشان» اولين ملاقات خود با آيت‌الله كاشاني را چنين توصيف مي‌كند: «اولين ملاقات من با آيت‌الله به وسيله دكتر فاطمي انجام شد... وقتي كه از خيابان شاه سوار تاكسي شدم آدرس منزل آيت‌الله را به راننده گفتم. راننده تاكسي ابتدا نگاه تندي به من كرده و گفت: تو مي‌خواهي بروي منزل آيت‌الله؟ پس چرا نمي‌گويي برو منزل...

از كيسه خليفه!

از كيسه خليفه! سرلشكر حسن ارفع در سفر تركيه از جمله ملتزمان ركاب پهلوي بود و خاطره‌هايش از اين سفر جالب و خواندني است. سرلشكر ارفع خاطرات خود را درباره اين سفر با مقدماتي از اختلافات مرزي دو كشور و حل آنها آغاز كرده است. او مي‌گويد: «من عضو هيأت تحديد حدود و حل اختلافات بودم. در اين هيأت كساني چون محمدعلي فروغي و رشدي آراس شركت داشتند. يك روز كه من و يك سرهنگ ترك بر سر موضوعي مورد اختلاف با حرارت بسيار بحث مي‌كرديم رشدي آراس گفت:...

آبروريزي اعليحضرت!

آبروريزي اعليحضرت! عليقلي اردلان از رجال سياسي عصر پهلوي اول و دوم بود. او از دي 1334 تا فروردين 1337 وزير خارجه بود و سپس در ارديبهشت اين سال به سمت سفيركبير ايران در واشنگتن تعيين شد و به واشنگتن رفت. هنگامي كه اردلان سفيركبير ايران در واشنگتن بود محمدرضا پهلوي يك سفر غيررسمي به آمريكا نمود و در يكي از هتل‌هاي بزرگ آن كشور مسكن گزيد و يك ميهماني خصوصي دائر كرد كه فقط جمعي از رجال آمريكا در آن شركت داشتند. در همان روز شاه به هنگام...

معرفي كتابپنجاه سال تاريخ با پان‌ايرانيست‌ها

معرفي كتابپنجاه سال تاريخ با پان‌ايرانيست‌ها «پنجاه سال تاريخ با پان‌ايرانيست‌ها» از جمله آثاري است كه در لس‌آنجلس توسط «شركت كتاب» در شمارگان يكهزار جلد در دي ماه 1379 به چاپ رسيد. نويسنده در مقدمه‌اي تحت عنوان «پيش از خواندن» سعي كرده است توضيحاتي را براي غريب‌نويسي خود عرضه دارد، اما شايد حتي پارسي‌نگاران بسيار با وسواس نيز چنين تشتتي را در نگارش زبان فارسي برنتابند. همچنين در بخش سرآغاز مي‌خوانيم: «به راستي...

در نفي مشروطه

در نفي مشروطه «مشروطه‌اي كه از ديگ پلوي سفارت انگليس بيرون بيايد به درد ما ايراني‌ها نمي‌خورد.» اين جمله شايد كليدي‌ترين اظهارنظر شيخ‌فضل‌الله درباره مشروطه باشد. شيخ‌فضل‌الله خود از طرفداران مشروطه بود اما بيش از آن هوادار اسلام بود. «من والله با مشروطه مخالفت ندارم، با اشخاص بي‌دين و فرقه ضاله و مضله مخالفم كه مي‌خواهند به مذهب اسلام لطمه وارد بياورند. روزنامه‌ها را كه لابد خوانده‌ايد كه به انبيا و اوليا توهين...

اختناق مطبوعاتي در عصر رضاخان

اختناق مطبوعاتي در عصر رضاخان چكيده مطبوعات به‌عنوان ابزاري آگاهي‌دهنده و جهت بخش به افكار عمومي نقش غيرقابل انكاري در حركت جوامع امروزي داشته‌اند. در ايران نيز تا به امروز اين نقش با فراز و فرود تداوم يافته است. در دوره مورد مطالعه ما در اين مبحث 1304 ـ 1302 ه‍ ش مقارن با نخست‌وزيري سردار سپه و گذار به سوي كسب سلطنت، مطبوعات در كنار جهت‌دهي به افكار عموم مردم، مشمول سياست‌هاي سركوبگرانه رضاخان شدند، اين مقاله كوششي است براي...

اسرائيل؛ الگوي دو حزب مردم و مليون!

اسرائيل؛ الگوي دو حزب مردم و مليون! يكي از كساني كه رهبران هر دو حزب مردم و مليون براي ساماندهي به تشكيلات، فعاليت و آشنايي بيشتر با امور مختلف حزبي دست به دامان او شدند، مئير عزري نخستين نماينده‌ي سياسي دولت اسرائيل در تهران بود. مئير عزري در خاطراتش مطالبي دربارة دو حزب مردم و مليون آورده كه در حقيقت ماهيت فرمايشي بودن هر دو حزب را افشا كرده است: در سال 1958 كه به ايران آمدم، دو حزب در اين كشور به تازگي برپا شده بود. حزب مردم كه...

بازخواني زمينه ها و روند قيام گوهرشاد

بازخواني زمينه ها و روند قيام گوهرشاد مقدمه قيام گوهرشاد را مي‌توان تقابل روحانيت مشهد با مظاهر بي‌ديني و مذهب زدايي رضاخان تفسير کرد. با تثبيت پايه هاي سلطنت پهلوي، رضاخان که قدرت مطلقه را در دست داشت سعي کرد با پياده کردن آنچه که او خود پيشرفت و تعالي جامعه مي‌خواند از دول اروپايي و غربي عقب نماند. وي آغاز ترقي مردم ايران را در ظاهر شدن زنان در جامعه و بي حجابي آنها دانست و پس از سفري که به ترکيه داشت، سعي کرد با تمسک به...

بازخواني زمينه ها و روند قيام گوهرشاد

بازخواني زمينه ها و روند قيام گوهرشاد مقدمه قيام گوهرشاد را مي‌توان تقابل روحانيت مشهد با مظاهر بي‌ديني و مذهب زدايي رضاخان تفسير کرد. با تثبيت پايه هاي سلطنت پهلوي، رضاخان که قدرت مطلقه را در دست داشت سعي کرد با پياده کردن آنچه که او خود پيشرفت و تعالي جامعه مي‌خواند از دول اروپايي و غربي عقب نماند. وي آغاز ترقي مردم ايران را در ظاهر شدن زنان در جامعه و بي حجابي آنها دانست و پس از سفري که به ترکيه داشت، سعي کرد با تمسک به...

پرداخت رشوه‌ براي كسب‌ شناسايي سياسي!

پرداخت رشوه‌ براي كسب‌ شناسايي سياسي! ارتشبد فردوست درباره شناسايي اسرائيل و پيامدها و آثار بعدي آن چنين اظهار كرده است: «محمدرضا رژيم اسرائيل را به طور دو فاكتو به رسميت شناخت و همين كافي بود تا اسرائيل به طور غيررسمي سفارت خود را در تهران داير كند. اين روابط به حدي گسترش يافت كه محمدرضا چند پايگاه برون‌مرزي خود با كشورهاي عربي منطقه را به اسرائيل واگذار كرد و سازمان اطلاعاتي اسرائيل پس از قدرت‌هاي بزرگ فعال‌ترين سرويس...

مفاسد مالي در عصر هويدا

مفاسد مالي در عصر هويدا يكي از خصوصيات دوران حكومت «هويدا» گسترش فساد در ابعاد مختلف بود و فساد مالي منشأ بسياري از مفاسد ديگر به شمار مي‌رفت. «فرد. جي. كوك» در 27 فروردين 1344 طي مقاله‌اي در مجلة نيشن با استفاده از اسناد و مدارك، اختلاس‌ها و خيانت‌هايي از هيئت حاكمة رژيم شاه را در رابطه با دوبيليون دلار پول نقدي كه امريكا به ايران پرداخته بود پرده برداشت. ترجمة فارسي اين مقاله به صورت كتابي به نام «رازبيليون دلار» در سال 57...

منصور روحاني طراح تخريب كشاورزي ايران

منصور روحاني طراح تخريب كشاورزي ايران منصور روحاني؛ مجري طرح تخريب كشاورزي در ايران منصور روحاني1 يكي از نامدارترين دولتمردان رژيم پهلوي است. او يكي از كاركشته‌ترين وزيران كابينه‌ي اميرعباس هويدا و از ديگر رانت‌خواران بهائي اين دوره بود. روحاني به مدت چهارده سال هدايت وزارتخانه‌‌ي آب و برق، كشاورزي و منابع طبيعي (از اسفند ماه 1342 تا مرداد ماه 1356) را به‌عهده داشت و به‌عنوان يكي از مهره‌هاي ثابت و پرقدرت در كابينه‌ي...

...

97

...