13 بهمن 1394
سایت انقلاب اسلامی
این روزها برای محمدحسین زارع، روزهای جلسه پشت جلسه است. در روز این گفت‌وگو، از جلسه‌ای در خانه هنرمندان ایران به ستاد هماهنگی دهه فجر آمد. رئیس ستاد مرکزی دهه فجر انقلاب اسلامی، باید به جلسه‌ای دیگر می‌رسید و زمان کافی برای مصاحبه نداشت. گفت‌وگو به روزی دیگر موکول شد. او بین جلسات متعدد، بخشی از برنامه‌های دهه فجر را تشریح کرد و از نقطه شروع و پایان این برنامه‌ها گفت. نقطه شروع این برنامه‌ها، گرامیداشت لحظه ورود امام خمینی(ره) به ایران است و نقطه پایان، راهپیمایی روز 22 بهمن.
● با توجه به فرصت کمی که دارید، با مهم‌ترین سوال‌ها شروع می‌کنم. برنامه‌های دهه فجر امسال دقیقا چه روزی و چه ساعتی شروع می‌شود؟
مراسم افتتاحیه جشن‌های دهه مبارک فجر ساعت 9:33 دقیقه روز 12 بهمن ماه که مقارن با لحظه تاریخی ورود حضرت امام خمینی(ره) به میهن است، به صورت همزمان، در مجموع 500 مکان کشور– که یکی از مکان‌ها تهران و حرم حضرت امام رحمت‌الله علیه است – آغاز می‌شود.
● اولین برنامه چه برنامه‌ای است؟
به دلیل اجرای حجم زیادی از برنامه‌ها به طور همزمان در سراسر کشور انتخاب یک برنامه به عنوان اولین برنامه سخت است، البته اگر همه برنامه‌هایی که در ساعت 9:33 دقیقه روز 12 بهمن ماه اجرا می‌شود به صورت پیوسته و در یک مجموعه دیده شوند می‌توان اولین برنامه را مراسم افتتاحیه جشن‌های دهه مبارک فجر عنوان کرد.
● منظورم همان برنامه‌هایی است که ساعت 9:33 دقیقه شروع می‌شود.
برنامه‌های ساعت 9:33 دقیقه مجموعه‌ای از برنامه‌های متنوع و همزمان را در برمی‌گیرد که نوع اجرای آن در استان‌های کشور متفاوت است، در تهران برنامه گرامیداشت لحظه ورود امام به تنهایی شامل 800 برنامه همزمان است، برنامه‌هایی از جمله پرواز بالن، گلباران مسیر ورود امام(ره)، به صدا در آوردن ناقوس کلیساها، اجرای برنامه گلبانگ انقلاب و نواختن زنگ مدارس، سوت کشتی‌ها، قطارها و کارخانجات و همچنین غبارروبی حرم به شکل نمادین، رژه موتورسواران، نثار گل به حرم مطهر و اختصاص ویژه برنامه‌هایی به مدرسه رفاه، جماران، فرودگاه مهرآباد، مکان جلوس امام در بهشت زهرا سلام‌الله علیها، منزل امام در شهر خمین، حجره امام در مدرسه دارالشفای قم، منزل حضرت امام در نجف و در نوفل‌لوشاتو به همراه برنامه‌هایی که در مرکز استان‌های کشور و تعدادی از شهرستان‌ها با حضور اقشار مختلف مردم و شخصیت‌های کشوری برگزار می‌شود، همه این مجموعه در کنار هم برنامه‌ای را به نام گرامیداشت لحظه ورود تاریخی امام تشکیل می‌دهند.
● فکر می‌کنم سال گذشته 22 هزار عنوان برنامه را در دهه فجر اجرا کردید. امسال چه برنامه‌هایی و چند عنوان برنامه را برای این روزها تدارک دیده‌اید؟
امسال نیز مطابق معمول هر سال سعی شده است با استفاده از تمام ظرفیت‌های برنامه‌سازی، تمهیدات اجرای بیش از 20 هزار برنامه در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی و استانی برای دهه فجر فراهم شود که در حال حاضر بیشترین موضوع برنامه‌ها را به ترتیب برپایی نمایشگاه‌های مختلف، برگزاری مسابقات فرهنگی و ورزشی، افتتاح پروژه‌های عمرانی، تفریحی و خدماتی، برگزاری جشن‌ها و جشنواره‌ها، برگزاری نشست‌ها، گردهمایی‌ها و همایش‌ها، کارگاه‌های آموزشی، برگزاری مراسم تجلیل و تکریم و ارائه خدمات و تسهیلات رفاهی تشکیل می‌دهند؛ سعی شده برای همه اقشار جامعه از کودک و نوجوان تا سالمندان و همه اقشار تحصیلی برنامه‌هایی در نظر گرفته شود. البته آمار دقیق برنامه‌ها را باید بعد از دهه فجر گفت، اما در حال حاضر مجموع این برنامه‌ها بیش از 20 هزار برنامه خواهد بود. این توضیح را هم عرض کنم. شاید افرادی که برنامه‌های دهه فجر را پیگیری می‌کنند با آمارهای مختلفی از حجم برنامه‌ها مواجه شوند. دلیلش این است که برنامه‌های مشابهی را ما در ستاد مرکزی یک واحد قلمداد می‌کنیم، ممکن است کمیته‌های اجرایی ستاد بر مبنای جغرافیای اجرا محاسبه کنند. مثلا ما برنامه‌ای به نام «مهمانی لاله‌ها» داریم که در یکی از روزهای دهه مبارک فجر که به نام شهدای انقلاب اسلامی نامگذاری شده است، مردم و خانواده معظم شهدا در گلزار شهدا با هدف تکریم شهدای انقلاب اسلامی حضور پیدا می‌کنند. وقتی کمیته ایثارگران این برنامه را اعلام می‌کند، این موضوع را در نظر می‌گیرد که این برنامه باید در بیش از 18 هزار گلزار شهدای کشور برگزار شود، اگرچه این برنامه از جانب ستاد دهه فجر، یک برنامه تلقی می‌شود، اما برای حوزه‌ای که می‌خواهد آن را اجرا کند، بیش از 18 هزار برنامه است و باتوجه به این‌که این برنامه در هر استان متناسب با بافت اجتماعی و فرهنگی استان طراحی و اجرا می‌شود لذا علیرغم اشتراک در عنوان در اجرا با هم تفاوت دارند. یا این‌که برنامه «گلبانگ انقلاب» از نظر ما یک برنامه است، اما این برنامه در 105 هزار مدرسه کشور و در سطوح مختلف تحصیلی متفاوت انجام می‌شود. به همین دلیل ممکن است آمارهای متفاوتی از برنامه‌های دهه فجر ارائه شود که به نوعی همه این آمارها صحیح است.
● بین صحبت‌هایتان به این موضوع اشاره کردید که در همه این برنامه‌ها اقشار مختلف را در نظر گرفته‌اید. بین این اقشار، گروه هدفی را هم در نظر دارید؟ مثلا نوجوان‌هایی که روزهای انقلاب را ندیده‌اند، ممکن است گروه هدف شما باشند؟
طبیعی است که گفته شود در هدف‌گذاری، جوانان و نوجوانان بیشتر مورد توجه هستند، اما واقعیت این است که نوع ساختار ستاد بر مبنای همه اقشار شکل گرفته و به این صورت نیست که اهمیت کمیته‌ای که متولی جوانان است، از کمیته های دیگری که متولی برنامه‌ریزی برای زنان یا کارگران یا ورزشکاران و هنرمندان و مساجد و ... است، بیشتر باشد. برای هر کمیته‌ای، قشری که برای آن برنامه تهیه می‌کند، اولویت دارد. ضمن این‌که باید توجه داشت که با گذشت 37 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، بازخوانی تاریخ انقلاب، معرفی آرمان‌ها، اهداف و دستاوردهای انقلاب برای همه اقشار جامعه ضرورت دارد، به این دلیل که فراموشی و غبارگرفتگی‌ها، یا حداقل ایراد و شبهه، همواره این آرمان‌ها و اهداف را تهدید می‌کند. نکته دیگر تفاوت در نوع معرفی و بیان معارف انقلاب اسلامی است اگر در کمیته دانشجویی ستاد تمرکز بر ارائه مطالب به شیوه علمی و استدلالی است اما در کمیته‌ای مثل کودک و نوجوان باید بیان اهداف و آرمان‌ها با بیانی کودکانه باشد و سعی شود با بازخوانی تاریخ انقلاب پیوندی میان آنان و انقلاب ایجاد شود. لذا با توجه به وجود قشرهای مختلف و تفاوت در میزان آگاهی، تفاوت‌هایی در نحوه ارائه و بیان برنامه‌ها هست، اما سیاست‌ها و رویکردها مساوی است و این‌طور نیست که فقط یک قشر خاص بیشتر مورد توجه ستاد باشد، هدف دهه فجر آگاهی‌بخشی و ابلاغ پیام انقلاب اسلامی برای تقویت افزایش پیوند همه اقشار جامعه است.
● به چهار سطح اشاره کردید؛ سطح بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی و استانی. در هر یک از این سطوح مهم‌ترین برنامه‌ها چیست؟ و بگویید هماهنگی کدام یک از این سطوح سخت‌تر بوده؟
در قیاس این چهار سطح نسبت به همدیگر، اجرای برنامه در سطح بین‌المللی کمی متفاوت‌تر و سخت‌تر است و ویژگی‌های خاص خودش را دارد. بخصوص که شرایط منطقه‌ای و جهانی موجود ایجاب می‌کند که در این بخش برای معرفی انقلاب اسلامی به عنوان یک گفتمان جدید و نظام برآمده از آن به عنوان یک نظام نوین سیاسی بیشتر توجه شود. ضمن این‌که مردم هم همین انتظار را دارند که با توجه به افق پیش روی انقلاب اسلامی، به ماموریت جهانی و رسالت بین‌المللی انقلاب اسلامی بیشتر توجه شود. اما این‌که بخواهیم بگوییم کدام برنامه مهم‌تر است، باتوجه به گستره وسیع اجرای برنامه‌ها و تفاوت موجود در شیوه و مخاطب برنامه‌ها، انتخاب یک یا چند برنامه از مجموع صدها برنامه کار ساده‌ای نیست، اما در حوزه‌ای مثل بین‌الملل که در آن نمایشگاه‌ها، مسابقات، اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری متنوع پیش‌بینی شده است، می‌توان گفت که در یکی از بخش‌های برنامه‌ای که برگزاری نشست‌ها و گنگره‌ها در داخل کشور برای مهمانان خارجی است، همایش ائتلاف نخبگان علیه تروریسم که روز 20 بهمن در تهران برگزار می‌شود، همایش وزینی است که مخاطبان خود را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یا در بخش کارگری جدای از برنامه‌های فرهنگی و هنری موجود، در میان مسابقات ورزشی که خود رشته‌های مختلفی را در بر می‌گیرد، مسابقات رالی خانوادگی کارگری که مسابقه‌ای است از دریای خزر تا خلیج فارس، برنامه نمادین مهمی است که با گذر از هفت استان کشور در هر استان برنامه ویژه‌ای را اجرا می‌کنند.
● این مسابقه کدام استان‌ها را درگیر می‌کند؟
این مسابقات از منطقه آزاد انزلی در کنار دریای خزر در استان گیلان آغاز می‌شود و با عبور از شهرهای قزوین، کرج، تهران، قم یا ساوه و همچنین استان‌های مرکزی، همدان، لرستان و خوزستان در منطقه آزاد اروند در سواحل خلیج فارس خاتمه می‌یابد، عرضم این است که برجسته کردن یک برنامه از میان 20 هزار برنامه واقعا مشکل است. چون ذائقه‌ها متفاوت است و هر فردی بر مبنای رشته مورد علاقه خود به برنامه‌ها نگاه می‌کند. ممکن است برای یک نفر جشنواره فیلم فجر جذاب باشد و برای مخاطب دیگر، موسیقی یا تئاتر فجر و برای جمع دیگری مسابقه و نمایشگاه یا نورافشانی؛ یکی از مسائل مهمی که در برنامه‌ریزی برای دهه فجر لحاظ می‌شود، توجه به ذائقه‌ها و موضوعات و رشته‌های مورد پسند و علاقه مردم است که همین امر تنوع و گستره وسیعی از برنامه‌ها در دهه فجر را موجب شده است تا بتواند پهنه جغرافیایی بزرگی از شهر و بخش و ده و روستا و حتی عشایر را در بر گیرد.
● در حوزه بین‌الملل به همایش ائتلاف نخبگان علیه تروریسم اشاره کردید که در داخل کشور اجرا می‌شود. به چند برنامه که در این حوزه در خارج از کشور اجرا می‌شود هم اشاره کنید.
برای بیش از 80 نمایندگی فرهنگی جمهوری اسلامی در خارج از کشور در 60 کشور جهان برنامه در نظر گرفته شده است که برگزاری نشست‌های تخصصی در حوزه انقلاب اسلامی، برپایی نمایشگاه‌های دستاوردهای انقلاب اسلامی و نمایشگاه صنایع دستی، نمایش فیلم، اعزام اساتید و همچنین هنرمندان در رشته‌های گوناگون اعم از تجسمی، موسیقی و نمایش، برگزاری مسابقات با موضوع تمدن نوین اسلامی و برگزاری شب شعر بخشی از این برنامه‌هاست. مخاطب قسمتی از برنامه‌ها را، مردم، دانشگاهیان و شیفتگان انقلاب اسلامی در خارج از کشور تشکیل می‌دهند، مخاطب قسمتی از برنامه‌ها هم ایرانیان خارج از کشور هستند. بخشی از برنامه‌ها هم در حوزه رسمی شکل می‌گیرد که شرکت‌کنندگان آن‌ها مقامات رسمی هستند. خوشبختانه در ستادهایی که در نمایندگی فرهنگی جمهوری اسلامی در خارج از کشور تحت عنوان ستاد دهه فجر شکل می‌گیرد، حضور و مشارکت ایرانیان خارج از کشور به ویژه دانشجویان مقیم خارج از کشور خیلی خوب و ارزنده است.
● به چند کشور فعال در این زمینه اشاره کنید.
در کشورهایی مثل پاکستان، هندوستان و لبنان و برخی کشورهای آسیایی و آفریقایی شرایط متفاوت و حضور و مشارکت مردمی در برنامه‌های دهه فجر مناسب‌تر از کشورهای غربی است، این امر هم طبیعی است که برنامه‌های دهه فجر در کشورهایی که ارتباط بهتری با جمهوری اسلامی دارند، گسترده‌تر و بهتر انجام شود.
● چند کشور از بین این 60 کشور را هم نام ببرید.
کشورهای آلمان، فرانسه، سوئد، اتریش، اسپانیا، دانمارک، آلبانی، بلغارستان، مجارستان، رومانی، بوسنی، صربستان، قبرس، ترکیه، تایلند، افغانستان، پاکستان، تانزانیا، اتیوپی، ونزوئلا، غنا، کنیا، زیمبابوه، قرقیزستان، ترکمنستان، قزاقستان، ارمنستان، تاجیکستان، چین، فلیپین، آذربایجان، اوگاندا، عمان، تونس، کویت، سوریه، لبنان، استرالیا، هند و مالزی برخی از کشورهایی هستند که در آن‌ها برنامه‌هایی مانند نشست‌های تخصصی با موضوع معرفی دستاوردهای انقلاب اسلامی و پیشرفت‌های ایران امروز، برگزاری نمایشگاه کتاب، نمایشگاه عکس و پوستر، هفته فیلم ایران، شب شعر با موضوع انقلاب اسلامی، سمینار و گردهمایی دانشگاهی و کارگاه‌های آموزشی با موضوعات فرهنگی و هنری و اجتماعی برگزار خواهد شد. در کشورهایی که رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی وجود دارد، برنامه‌های دهه فجر توسط رایزنی فرهنگی پیگیری می‌شود و در دیگر کشورها سفارتخانه‌ها پیگیر اجرای برنامه‌های دهه فجر خواهند بود.
● برای پوشش خبری این برنامه‌ها چه فعالیت‌هایی صورت گرفته؟
در ستاد دهه فجر، 24 کمیته وجود دارد که کمیته ارتباطات و اطلاع‌رسانی هم یکی از همین کمیته‌هاست و نمایندگانی از صدا و سیما، خبرگزاری‌های فعال در این حوزه و بخشی از نمایندگان مطبوعات، اعضای آن را تشکیل می‌دهند. وظیفه اصلی این کمیته، اطلاع‌رسانی برنامه‌های دهه فجر است. البته با توجه به وسعت برنامه‌ها امکان انعکاس همه آن‌ها امکان‌پذیر نیست. لذا طی یک فرایند تعریف شده، علاوه بر انعکاس اخبار برنامه توسط رادیو انقلاب که جدیدالتاسیس است، بخش زیادی از برنامه‌ها نیز توسط روسای ستادهای دهه فجر استان‌ها، مسئولین کمیته‌ها و همچنین مجریان و متولیان مستقیم بعضی از برنامه‌ها معرفی و از طریق خبرگزاری‌ها منعکس می‌شود. باید به این نکته هم توجه داشت که حجم وسیعی از برنامه‌های دهه مبارک فجر در دل زحمت‌ها و تلاش‌های مردم نهفته است و تعداد زیادی از برنامه‌ها به صورت خودجوش توسط مردم اجرا می‌شود که جمع‌آوری گزارش این گونه برنامه‌ها و اطلاع‌رسانی آن‌ها زحمت بیشتری را می‌طلبد. به طور مثال در 34 هزار روستا ستاد دهه فجر وجود دارد که مسئولیت اجرای برنامه‌های متنوعی را ویژه روستائیان و عشایر به عهده دارند که کمتر به امکانات انعکاس خبری دسترسی دارند لذا عموما بخش زیادی از فعالیت‌های مردمی مغفول واقع می‌شود.
● نقطه پایانی برنامه‌های دهه فجر امسال چیست؟
همین‌طور که در یوم الله 12 بهمن، آغازکننده برنامه‌های دهه فجر در سراسر کشور مردم هستند، مراسم اختتامیه دهه فجر هم با حماسه‌آفرینی بی‌بدیل مردم در راهپیمایی شکوهمند یوم‌الله 22 بهمن صورت می‌گیرد. مردم هر سال با حضور با بصیرت خودشان خالق حماسه‌ای هستند که برای تمام کسانی که به انقلاب اسلامی و دهه فجر نگاه ارزیابانه دارند، تعجب‌برانگیز است.
● و برنامه‌هایی که برای روز راهپیمایی در نظر گرفته‌اید، چیست؟
راهپیمایی یوم‌الله 22 بهمن به دلیل نشات گرفتن از مهم‌ترین رویداد تحولی تاریخ معاصر و از طرف دیگر درک، بصیرت و آگاهی مردم نسبت به اهمیت این راهپیمایی که نقطه عطف مراسم دهه فجر محسوب می‌شود، هم برای همه اقشار شناخته شده است و هم در جامعه نهادینه شده است، اگر راهپیمایی 22 بهمن را مجزا از سایر برنامه‌های دهه فجر ببینیم که باید به دلیل اهمیت آن مجزا نیز دیده شود، این راهپیمایی در هزار نقطه مرکز استان، شهرستان و بخش و 4 هزار روستای کشور به صورت همزمان برگزار می‌شود که علاوه بر نمایش عظمت، اقتدار، پایمردی و اعلام حمایت مردم از انقلاب اسلامی، تبلور بخشی از ابتکارات مردم در مسیر راهپیمایی است که در قالب ایستگاه‌های فرهنگی، خدماتی و پذیرایی، یا در قالب حمل آدمک‌های دست‌ساز تحت عنوان آدمک‌های استکباری و حتی در قالب تراکت و دست‌نویس صورت می‌گیرد تا مواضع مردم را به همراه طراوت، شادابی، نشاط و استحکام نظام مقدس جمهوری اسلامی به نمایش بگذارد. مردم مطابق همیشه، خالق زیباترین صحنه حضور در عرصه یک اجتماع بزرگ یا یک ائتلاف وسیع با پهنه گسترده‌ای از اقوام و مذاهب مختلف در سراسر کشور هستند که به نوعی قدرت نظام در بسیج و جذب نیروی انسانی کشور را نشان می‌دهد و از طرفی نشان‌دهنده عشق، علاقه و ارتباط مردم با نظام و انقلاب است. به هر حال راهپیمایی 22 بهمن بیانگر سرزنده بودن، مقاوم بودن و پیش‌رونده بودن انقلاب اسلامی است که جدای از سایر برنامه‌های دهه فجر صدها برنامه مردمی در ابعاد مختلف و به زیباترین شکل در این روز به اجرا گذاشته می‌شود.
● حجم برنامه‌ها خیلی فراوان است. هماهنگی این همه برنامه چطور صورت می‌گیرد؟
یکی از محاسن ستاد دهه فجر ساختار مشارکت‌پذیر و انعظاف‌پذیری آن است که می‌تواند زمینه حضور و همکاری همه علاقمندان به فعالیت در این عرصه را فراهم کند، بر اساس این ساختار در مرکز، 24 کمیته تخصصی، در استان‌ها 22 و در شهرستان‌ها 18 کمیته برای برنامه‌ریزی ویژه اقشار مختلف وجود دارد. به این معنی که در کشور بیش از 60 هزار کمیته تخصصی فعالیت دارند. این کمیته‌ها به نوعی شاکله فکری و برنامه‌ریزی بیش از 350 هزار ستاد اجرایی دهه فجر در کشور را تشکیل می‌دهند. بخش‌هایی از این ستادها اصلی و بخش‌هایی فرعی است. ستادهایی کانونی که در مراکز استانی و شهرستانی هستند، اصلی‌ا‌ند و ستادهایی که در مدارس، مساجد، نهادها، سازمان‌ها و پایگاهای بسیج و کانون‌های موثر مردمی شکل می‌گیرند، فرعی هستند. با توجه به وجود ساختاری نظام‌مند با بیش از 350 هزار ستاد، و همچنین حضور افرادی علاقمند و دلسوز برای ایجاد فضایی بانشاط در دهه فجر هماهنگی برنامه‌ها سخت نیست و عشق به انقلاب سبب پیوند ستادهای اصلی و فرعی می‌شود.
● اگر فکر می‌کنید نکته‌ای ناگفته مانده، به آن اشاره کنید.
ان‌شاءالله که تلاش‌های صورت گرفته برای برگزاری شایسته مراسم دهه فجر، بتواند آگاهی‌بخشی نسبت به معارف انقلاب، معرفت‌افزایی نسبت به دستاوردهای انقلاب، امیدآفرینی برای مسیر حرکت آینده انقلاب و در نهایت دهه فجری دشمن‌شکن را با حضور پرشور و نشاط مردم عزیز رقم زند. همچنین امیدوارم در بخش‌های پژوهشی و علمی کشور خصوصا مراکز مرتبط با جامعه‌شناسی انقلاب اسلامی، توجه بیشتری به انجام مطالعات در حوزه برگزاری مراسم صورت بگیرد. قدر مسلم دستاورد پژوهش در نحوه برگزاری مراسمی با چنین وسعت و با این حجم برنامه، علاوه بر دارا بودن قابلیت مطالعاتی می‌تواند به افزایش غنای محتوایی رشته مراسم و مناسبت‌ها در دانشگاه‌های کشور کمک کند.
تعداد بازدید: 2387
