12 فروردین 1395
الهام صالح
روزهای روشن: زندگینامه و خاطرات حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج شیخ محمدمهدی روشن/ تدوین: رمضان تیموری/ ناشران: دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری استان لرستان و انتشارات سوره مهر/ 215 صفحه
عکس روی جلد کتاب، تصویری از یک روحانی است که به صورت نشسته به عصای خود تکیه داده و رو به دوربین لبخند می‌زند. کتاب به شرح احوال این روحانی اختصاص دارد. او حجت‌الاسلام محمدمهدی روشن است و کتابی که به زندگی وی می‌پردازد، «روزهای روشن» نام گرفته است.
«روزهای روشن»، بخشی از خاطرات حجت الاسلام محمدمهدی روشن است. وی که از چهره‌های مبارزات دوران انقلاب اسلامی در استان لرستان به شمار می‌رود، در دوران حکومت پهلوی به خاطر حضور در کنار شهید آیت‌الله مدنی و فعالیت‌های انقلابی تبعید و زندانی شد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مسئولیت‌هایی مانند عضویت در شورای فرماندهی سپاه پاسداران استان لرستان، حضور در کمیته انقلاب استان لرستان و ریاست عقیدتی، سیاسی تیپ 84 را بر عهده داشت.
کتاب «روزهای روشن» در 4 فصل تدوین شده است که «تولد و زندگی خانوادگی»، «حوزه قم و اتفاقات قبل از انقلاب»، «فعالیت‌های بعد از انقلاب» و «مصاحبه با روزنامه‌ها» عناوین این فصل‌ها را تشکیل می‌دهد.
فصل نخست به موضوع‌هایی مانند «پیشینه خانوادگی»، «شخصیت پدر»، «آغاز سفرهای زیارتی و تحصیلی»، «خصوصیات فردی پدر»، «دوران کودکی»، «خاطرات دوران کودکی» و «چگونگی ورود به حوزه علمیه» اختصاص دارد.
«واقعه مدرسه فیضیه قم در سال 1342»، «سختی دوران طلبگی»، «همسایه ساواکی»، «چهلم حاج‌آقا مصطفی خمینی در خرم‌آباد»، «دستگیری توسط ساواک در گچساران»، «دستگیری توسط ساواک در آبدانان»، «تبعید به سقز و حوادث آنجا» و «راهپیمایی بی‌کلام» عنوان‌های فصل دوم را تشکیل می‌دهد.
در فصل سوم کتاب نیز فعالیت‌های حجت‌الاسلام محمدمهدی روشن پس از پیروزی انقلاب از زبان وی نقل می‌شود. «خرم‌آباد در آستانه اتفاقات انقلاب»، «استقرار و تشکیل کمیته‌ها»، «دوران اولیه تشکیل سپاه»، «مسئولیت عقیدتی ژاندارمری» و «تالیفات و امور تبلیغی» برخی از عنوان‌های این فصل است.
فصل چهارم نیز دربردارنده مصاحبه با روزنامه تبلور اندیشه و روزنامه آفتاب لرستان است. فصل چهارم همچنین تصاویر و اسناد کتاب و اسنادی مانند «اجازه‌نامه آیت‌الله نوری همدانی»، «حکم انتصاب شورای سیاستگذاری ائمه جمعه استان لرستان»، «اجازه‌نامه آیت‌الله صافی گلپایگانی»، «اجازه‌نامه آیت‌الله سبحانی» و «حکم تبعید حاج‌آقا روشن به سقز» را شامل می‌شود. این کتاب همچنین دارای بخش «نمایه اشخاص» است.
زندگینامه‌ها جزو آن دسته از کتاب‌هایی هستند که با اقبال مخاطبان مواجه می‌شوند. هر مخاطب با توجه به نوع علایق شخصی خود به کتاب‌های زندگینامه روی می‌آورد. «روزهای روشن» هم کتابی در زمینه زندگینامه است که حس سرک کشیدن به زندگی دیگران و اطلاع از نوع زندگی آنها می‌تواند آن را جذاب سازد. «روزهای روشن» کتاب جذابی است، اما این طور به نظر می‌رسد که مولف کتاب تحت تاثیر شخصیت حجت‌الاسلام محمدمهدی روشن قرار داشته. این تاثیر تا حدی است که مولف از روند حرفه‌ای نوشتن زندگینامه دور شده. برخی از بخش‌های فصل اول کتاب، نثری دشوار دارد که مولف می‌توانست با دخالت به موقع و ضمن حفظ لحن راوی، این نثر را به نثری روان تبدیل سازد تا مخاطب بهتر با کتاب ارتباط برقرار کند: «سپس حسب درخواست مرحوم حجت‌الاسلام شیخ امیدعلی دکاموند از مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی، ایشان طی حکمی پدرم را به منطقه الشتر می‌فرستد و طی حکمی دیگر اجازه تصرف در امور حسبیه به ایشان می‌دهند.»
زندگینامه‌ها منتشر می‌شوند تا خوانده شوند، اما سنگین بودن نثر، مخاطبان را از کتاب دور می‌کند. این مشکل در فصل‌های بعدی تا حدی برطرف شده است. در فصل اول کتاب، جمله‌های ابتدای بخش‌ها به صورت مجهول بیان می‌شود: «از بدو ورود به سراب شیخعلی کار تبلیغ را شروع می‌کند.» (صفحه 25) یا «در مرز ایران و عراق با شخصی از کُردهای ایلام همراه می‌شود.» (صفحه 27)
کتاب «روزهای روشن» می‌توانست کمی حرفه‌ای‌تر باشد و مولف باید کمی بیشتر به قواعد انتشار مضامین در قالب کتاب توجه می‌کرد. به عنوان مثال، در فصل دوم راوی به شرح تهیه طومارهایی برای حمایت از دولت موقت می‌پردازد. یکی از این طومارها از ساختمان 4 طبقه روزنامه کیهان آویزان می‌شود. عکس این طومار با شرحی که بر آن نوشته شده در یک صفحه از کتاب به چشم می‌خورد، اما باز هم به این موضوع در متن اشاره شده: «عکس روحانی مستقر در روزنامه کیهان هم در کنار ما دو نفر پیداست. عکس واضح‌تر، آن که در پایین از ساختمان مذکور، در کنار طومار گرفته شده است تقدیم می‌شود.» (صفحه 116)
اشاره به این جمله‌ها با توجه به عکس و شرح آن، بی‌مورد به نظر می‌رسد. مولف کتاب در وهله اول و ناشر آن در وهله دوم باید این موضوع را مد نظر قرار می‌‌دادند. برخی از عکس‌های استفاده شده در کنار متن‌ها هم هیچ شرح عکسی ندارند. کیفیت تعدادی از عکس‌ها پایین است و حتی برخی از آنها با وجود کم کیفیت بودن، بزرگ‌تر هم شده‌اند تا جزییات بیشتری را به مخاطب نشان بدهند، در صورتی که در این هدف موفق نبوده‌اند؛ مانند عکس حضور حاج آقا روشن پای منبر امام خمینی(ره) در صفحه 44.
با همه این اوصاف، نمی‌توان همه زیر و بم‌های کتاب‌هایی را که در زمینه زندگینامه و خاطرات نوشته شده، بیان کرد. این کتاب‌ها را به دلیل خاطرات منحصر به فردی که در هر یک از آنها وجود دارد، باید مطالعه کرد. این موضوع درباره کتاب «روزهای روشن» نیز صدق می‌کند.
این کتاب، یکی از کتاب‌هایی است که توسط حوزه هنری استان لرستان در زمینه خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی با موضوع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس منتشر شده است.
عنوان کتاب که نام فیلم سینمایی «شب‌های روشن» را در ذهن تداعی می‌کند، دارای ایهامی زیبا است. آیا این عنوان به خاطر بیان خاطرات حجت‌الاسلام «روشن» انتخاب شده، یا این‌که بیانگر اتفاق‌هایی است که به سوی روشنایی حرکت می‌کند؟ پاسخ، در ذهن مخاطب است.
تعداد بازدید: 1975
