حق پرواز بر فراز ایران را نگه‌دارید!

24 تیر 1396

به انتخاب: احمد سروش‌نژاد

برای بررسی چگونگی برخورد آمریکا با انقلاب اسلامی ایران در هر یک از مراحل رشد تا پیروزی، باید اهداف آمریکا در ایران و نیز موضع‌گیری‌های این حکومت در قبال انقلاب اسلامی مورد توجه و بررسی قرار گیرد. اسناد سفارت سابق آمریکا در تهران (لانه جاسوسی) این مسئله را مورد توجه قرار داده‌اند.

در آذر 1356 از وزارت امور خارجه آمریکا در واشنگتن به سفارت آمریکا در تهران، تلگرامی سرّی حاوی بیان اهداف و مقاصد سیاست خارجی ایالات متحده در ایران مخابره شد که اهداف و سیاست‌های آمریکا در دوره حکومت پهلوی دوم را در بر داشت: «الف - یک رابطه سیاسی - اقتصادی مستحکم بر مبنای اعتماد و اطمینان... توسعه و تحکیم یک رابطه بر اساس اعتماد و اطمینان با شاه. تشخیص دادن دامنه تماس‌های سفارت در قسمت‌های مهم جامعه ایرانی و برداشتن گام‌های لازم، گسترش روابط، همچنین در نظر گرفتن موقعیت‌های احتمالی که از سیاست لیبرالیستی (آزادی، فضای باز سیاسی) جدید ایران به وجود می‌آید. با نخست وزیر [جمشید] آموزگار و اعضای کابینه‌اش تا حد امکان همکاری نموده در متعادل نمودن اوضاع که در سه سال قبل به وجود آمده وی را یاری دهید.

ب- افزایش روابط بین ایران و آمریکا در زمینه‌های غیرنظامی. تشویق ایران به سیاست تأمین کننده نفتی قابل اعتماد برای ایالات متحده و نزدیک‌ترین دوستانش و اتخاذ یک سیاست میانه‌روی در قیمت‌گذاری نفت، برنامه‌ها و سیاست‌های انرژی ایالات متحده و نیاز اقتصاد جهانی به یک قیمت نفت معتدل را تشریح نمایید. سهم قابل ملاحظه‌ای در بازار داخلی ایران را به نفع آمریکا به دست آورده و از نفوذ دفتر سفیر سفارت آمریکا در صورت عدم دسترسی به مراکز بازرگانی آمریکایی برای استفاده از فرصت‌های تجاری استفاده نمایید. تشخیص این مسئله که چگونه می‌توان همکاری‌های دوجانبه ایران و آمریکا را مؤثرتر نمود و اینکه چگونه می‌توان بخش خصوصی ایالات متحده را بیشتر در این مسئله وارد کرد. به‌طور نزدیک با شاه و دکتر [اکبر] اعتماد از سازمان انرژی اتمی ایران همکاری کنید، تا راهی پیدا کنید که بتوانیم به اهداف عدم ازدیاد (سلاح) رئیس‌جمهور برسیم و به یک موافقت دوجانبه با ایران دست یابیم. تجهیزات گردآوری اطلاعات در ایران را تأسیس و حفظ نمایید... بهبود روش‌های مرتبط به دانشجویان ایرانی خواستار تحصیل در دانشکده‌های ایالات متحده... ادامه فشار بر ایران برای پرداخت کامل بدهی‌های عقب مانده به آمریکا.

ج- هماهنگی در روابط نظامی که شامل برنامه تهیه وسایل نظامی نیز هست. صحبت محتاطانه‌ای را با شاه در مورد احتیاجات نظامی‌اش آغاز کنید... با دقت موارد فروش وسایل نظامی خارجی (غیرآمریکایی) حاضر و پیش‌بینی شده را تحت کنترل بگیرید. به دقت فعالیت‌های نمایندگان سازندگان اسلحه ایالات متحده را تحت نظر بگیرید تا مطمئن شوید که آنها قوانین جدید را در مورد بالا بردن میزان فروش رعایت می‌کنند... رابطه تهیه وسایل نظامیان را کنترل کنید تا مطمئن شوید که احتیاجات مشروع دفاعی ایرانیان در چهارچوب قوانین جاری انتقال سلاح برآورده می‌شود. حق پرواز بر فراز ایران را نگه‌دارید و اجازه ورود کشتی‌های نیروی دریایی را به بنادر ایران بگیرید.

د- ابقاء کیفیت متعادل ایران در امور منطقه‌ای. ایران را به اتحاد سیاستی معتدل در قبال مسئله اعراب و اسرائیل و حمایت از سیاست ما درباره مذاکرات صلح در خاورمیانه وادار سازید. ادامه روابط مثبت ایران با اسرائیل را که شامل تهیه نفت هم باشد، تشویق کنید. مخالفت ایران با فعل و انفعالات پاکستان را تداوم بخشید. از همکاری ایران و عربستان سعودی در رابطه با امنیت خلیج فارس حمایت کنید و همراه ایران در جریان امور پیشرفت‌های امنیتی مربوطه، در میان همسایه‌های ایران، قرار داشته باشید. ایران را تشویق کنید از ابتکارهای اساسی ما در آفریقا حمایت کند.

ه- پیشرفت در اجرای حقوق بشر ایران. با شاه و دیگران، در موقعیت‌های مناسب، سیاست‌های حقوق بشر ایالات متحده را مرور کنید. بهبود وضعیت حقوق بشر را در ایران تشویق کنید، مثلاً با اشاره کردن به پیشرفت‌های مثبت مورد علاقه و با توضیح انعکاس‌های ناشی از تصویر نامساعد حقوق بشر ایران در جهان، توجه وی را به این مسئله جلب نمایید.»[1]

ویلیام سولیوان، سفیر آمریکا در ایران نیز در مکاتبه‌ای با وزارت امور خارجه آمریکا می‌نویسد: «توجه می‌دهیم که اظهارات و بیانیه‌های مربوط به اهداف و مقاصد در ایران نباید به صورت نظریه‌ای ثابت و لایتغیر، عنوان شود. ما با احتیاط این مسایل را از پیش... آزموده‌ایم. اعتقاد داریم که آنها به گونه‌ای واقع‌گرایانه انجام شدنی بوده و هماهنگ با منافع اصلی ما در ایران هستند، اما این بیانیه را جرح و تعدیل کرده و آن را بسط داده‌ایم تا پیشرفت‌های جدید و دریافت‌های جزئی تغییر یافته را در مورد اینکه اهداف و مقاصد جاری ما چگونه باید باشد، در آن بگنجانیم.

 بیانیه مجدد را در قالب جدید... می‌آوریم: الف. استحکام روابط سیاسی اقتصادی بر پایه اعتماد، اطمینان و احترام دوجانبه. حفظ و تقویت رابطه اعتماد و اطمینان که با شاه داشتیم. ارزیابی کاربرد تماس‌های سفارت در قسمت‌های مهم جامعه ایران و گام‌های اولیه برای توسعه روابط خود، تا حد ممکن، با نیروها و گروه‌هایی که به موازات مدرنیزه شدن ایران، تبدیل به مراکز مهم نفوذ می‌شوند. این امر بایستی فرصت‌هایی را که اخیراً در راه تسهیل فعالیت‌های سیاسی تحقق یافت، به شمار آورد و توجه شود که در بعضی موارد ممکن است متضمن خطرهایی باشد. لازمه احتراز از چنین خطراتی دست به عصا راه رفتن است. تشویق آموزگار و کابینه او برای اندیشیدن روی هدف‌های اقتصادی دراز مدت ایران و طرح برنامه‌ای جامع و کامل که هدف اولیه آن ابقای گردش چرخ اقتصادی در قبال از میان رفتن محتوم درآمد نفت است. در این خصوص ایرانی‌ها را باید در جست‌وجوی مشاورین خارجی تشویق و حمایت نمود... مطلع نمودن تصمیم گیرندگان و صاحب‌نظران ایرانی از سیاست‌ها و گرایش‌های ایالات متحده در خصوص منافع ایران و روابط ایران و آمریکا توسط فعالیت همه‌جانبه کادر USIS (وزارت اطلاعات آمریکا).

 ب. افزایش روابط ایران و آمریکا در زمینه‌های غیرنظامی. تشویق به ادامه ذخیره قابل اطمینان نفتی برای ایالات متحده و متحدان بسیار نزدیک آن و اتخاذ سیاست معتدل قیمت‌گذاری. سیاست‌ها و برنامه‌های انرژی آمریکا و نیاز اقتصاد دنیا برای نفت با قیمت تحمل‌پذیر تبیین شود. تسهیل افزایش سهام آمریکا در بازار ایران و آمادگی برای استفاده از نفوذ دفتر سفیر به منظور حمایت و حداقل نفوذ نامشخص تجارت‌خانه‌های آمریکایی در فرصت‌های شغلی در ایران. ارزیابی چگونگی فعال‌تر نمودن کمیسیون مشترک ایران و آمریکا، از جمله چگونگی وارد نمودن کامل بخش‌های خصوصی آمریکا. پیگیری تدوین متن نهایی توافق‌نامه همکاری هسته‌ای ایران و آمریکا... ابقاء امتیازات اطلاعات جاسوسی آمریکا در ایران و ادامه فراهم آوردن سیاست‌های بده بستان در پاسخ به این امتیازات. هرگونه پیشنهاد برای امتیازات اضافی باید به دقت سبک سنگین شود تا اطمینان حاصل شود که منافع فعلی را در خطر نمی‌اندازند... همکاری با وزیر آموزش وپرورش به منظور گسترش اقدامات در ارزشیابی و به جریان گذاشتن کار ایرانیانی که خواستار تحصیل در آمریکا می‌باشند. گسترش فرصت‌ها برای دانشجویان ایرانی که برنامه تحصیل در آمریکا دارند به منظور دادن راهنمایی‌های مناسب، مشورت و تعلیم انگلیسی پیش از عزیمت آنها. ادامه زیر فشار گذاشتن ایران برای پرداخت کامل قرضه مازاد اختلاس شده.

 ج. روابط نظامی هماهنگ و دقیق، من‌جمله برنامه ذخیره نظامی. ابقای گفت‌وگوی مداوم با شاه و مشاورین اصلی نظامی او در مورد نیازهای نظامی‌اش... زیر نظر گرفتن کامل موارد فروش اسلحه خارجی به ایران، چه آنها که فعلاً در جریان است و چه آنها که پیش بینی می‌شود. زیر نظر داشتن دقیق فعالیت‌های نمایندگان کارخانجات اسلحه آمریکا، به منظور اطمینان دادن به اینکه آنها متوجه قوانین جدید در خصوص بالا رفتن قیمت خرید هستند و به دنبال یافتن راه‌هایی برای کاهش تعداد پرسنل مربوط به قرارداد دفاعی در ایران می‌باشند. زیر نظر داشتن روابط ذخیره نظامی ما به منظور اطمینان یافتن به اینکه نیازهای مشروع دفاعی ایران در چهارچوب دستورالعمل‌های جاری نقل و انتقال اسلحه منطبق شده است. روابط همکاری نظامی ایران و آمریکا باید مورد آزمایش مجدد قرار گیرد... ابقای حقوق پرواز ایالات متحده و دست‌یابی به بنادرِ ایران برای کشتی‌های نیروی دریایی.

 د. ابقاء موقعیت متعادل ایران در امور منطقه‌ای. تشویق ادامه نزدیکی تعادل یافته ایران به امور عرب و اسرائیل و حمایت ایران از مذاکرات صلح ما در خصوص خاورمیانه. تشویق حفظ روابط مثبت ایران با اسرائیل، من‌جمله روابط نفتی. ابقای مخالفت ایران با تغییر مجدد (نوسازی) پاکستان. حمایت از همکاری ایران با عربستان سعودی، عمان و دیگر ایالات شبه جزیره عربی امنیت خلیج فارس. از توسعه امنیتی در عراق و دیگر همسایگان منطقه‌ای ایران باید مرتب باخبر بود. تشویق ادامه همکاری مسئولانه ایران با افغانستان، پاکستان و هندوستان در قلمروهای سیاسی  اقتصادی. تشویق حمایت ایران از سیاست‌های اصلی ما در آفریقا.

 ه. پیشرفت در اجرای حقوق بشر در ایران. مطالعه و بررسی سیاست‌های حقوق بشر آمریکا با شاه و دیگر مسئولان در موقعیتی مقتضی، با تمرکز برروی گسترش حقوق بشر (که قابل حصول است) که در تضاد با تغییرات سیستم سیاسی است (که ممکن است مداخلات خارجی را از بین برده و مضر باشد.) باید توجه داشت که تصویر نامطلوب همگانی ایران در این موضوع می‌تواند چه تأثیری بر روی موقعیت بین‌المللی ایران در آمریکا و سایر جاها بگذارد.»[2]

گزارش محرمانه ویلیام سولیوان، سفیر آمریکا در ایران به وزارت امور خارجه آمریکا در واشنگتن هم اشاره‌ای‌ است به تبیین بخشی دیگر از اهداف و مقاصد ایالات متحده در ایران دوره حکومت پهلوی دوم. وی با اشاره به اینکه جلسات روزانه‌ای را ترتیب می‌دهد و مخصوصاً رئیس مستشاری نظامی را در این جلسات روزانه شرکت می‌دهد، زیرا «او کنترل عظیم‌ترین عنصر مأموریت (یعنی بیش از 1300 افسر نظامی ایالات متحده، افراد نام نویسی کرده و کارمندان معمولی ایالات متحده) را به دست دارد و اداره پرخرج‌ترین برنامه را (یعنی 18 میلیارد دلار) به عهده دارد»، می‌نویسد: «زمانی که دولت کارتر سرکار آمد، شاه و دولت ایران درباره علاقه او به این منطقه از جهان، تعهدات او به توافق‌نامه‌های گذشته و موضع‌گیری‌اش در مورد شاه به عنوان یک حاکم مطمئن نبودند. در نتیجه دیدار شاه از ایالات متحده در واشنگتن در نوامبر و دیدار رسمی پرزیدنت کارتر از تهران در اواخر دسامبر، این شک و تردیدها کاملاً از بین رفت. در نتیجه انعکاس این وضعیت، من احساس می‌کنم که توانسته‌ام آن رابطه اعتماد و اطمینان را با شاه توسعه دهم. من به‌طور منظم با او صحبت‌های طولانی درمورد تمام مسایل داشته‌ام و این صحبت‌ها و مباحثه‌ها از دو طرف با کمال صراحت و صداقت همراه بوده است. برای ادامه دادن این نوع رابطه لازم است که من برای او اطلاعات مهمی در مورد مسایلی که مورد علاقه دو طرف است، مانند خاورمیانه، مذاکرات سالت، مذاکرات اقیانوس هند و غیره تهیه کنم. با وجود اینکه رئیس‌جمهور به طور واضح مشخص کرده که مایل است این نوع اطلاعات به شاه برسد، بوروکراسی حاکم بعضی مواقع مانع از آن می‌شود که این مطالب به موقع به نظر شاه برسد. من در مورد این مسایل همچنان بر واشنگتن فشار خواهم آورد. من همچنین پیشنهاد می‌کنم که گاه گاهی رئیس‌جمهور به‌طور مستقیم با شاه ارتباط برقرار نماید. این تماس‌ها در مورد مسایلی خواهد بود که بین دو رهبر (کارتر و شاه) بحث شده است. البته من از هر مکاتبه‌ای که از طرف رئیس‌جمهور، به ابتکار خود واشنگتن به وجود بیاید قدردانی می‌کنم. نظر به اینکه کادر رهبری این کشور بسیار شخصی و خصوصی است، بنابراین این گونه ارتباط‌های شخصی بهترین وسیله برای به وجود آوردن اعتماد است. در رابطه با سیاست جدید آزادی در ایران، سفارت، ‌نامه‌ها و تماس‌هایی از طرف گروه‌های مخالف داشته است. ما به اینها جواب داده‌ایم و محتاطانه سعی کرده‌ایم که طیف وسیعی واسطه در این گروه‌ها که خارج از «حلقه رسمی رابط‌های سفارت» هستند به وجود بیاوریم.»[3]

 

 
تعداد بازدید: 1268

.نظر شما.

 

نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی: