27 تیر 1396
به انتخاب: احمد سروش‌نژاد
در اسناد به دست آمده از سفارت سابق آمریکا در تهران (لانه جاسوسی) یادداشت توجیهی و حساس وزارت امور خارجه آمریکا در سپتامبر 1979 (شهریور – مهر 1358) ذیل عنوان «سیاست آمریکا در مورد ایران» سندی است که به وضوح اهداف منفعت‌طلبانه این حکومت را مورد اشاره قرار می‌دهد. گزارش‌گر در مکاتبه سرّی خود چنین می‌نویسد: «موضع ما مخفیانه آماده بودن برای اقدام و پاسخ‌گویی به فرصت‌ها برای محکم کردن اعتبار، در مقابل دولت موقت ایران و خودمان را به جلو نراندن بوده است... هدف‌های ما در ایران (دستیابی به نفت، عدم پذیرش نفوذ شوروی، پیشرفت یک دولت میانه‌رو دوست و غیرمتعهد) در ماه‌های آینده... (در کوتاه مدت) بایستی پی‌گیری شود. ما می‌خواهیم که خودمان را در آن‌چنان موضعی قرار دهیم که بتوانیم رابطه‌ای مؤثر با هر گروهی که قدرت قطعی را در اختیار دارد، برقرار نماییم و در عین حال روابط‌مان را با دیگر عوامل مهم سیاسی من‌جمله مخالفان حفظ نماییم... اداره مسائل اعراب اسرائیل توسط ما اثری مستقیم روی گرایشات ایرانیان دارد. ایرانیان به طور فزاینده‌ای نسبت به نفوذ فلسطینی‌های رادیکال، خصوصاً در مناطق نفتی سوءظن پیدا می‌کنند، ولی هنوز... یک وابستگی قوی به سازمان آزادیبخش فلسطین و «آرمان فلسطین» وجود دارد. در بلند مدت ما خواهان کار کردن برای ایرانی می‌باشیم که ناسیونالیست‌های غیرمذهبی میانه‌رو در اداره کشور مسلط باشند. ولی... ما اکنون... پیشنهادات زیر را ارائه می‌کنیم...
[مهدی] بازرگان و همکارانش امیدوارند که با سرعت این کار را انجام دهیم و شخصی را که هوادار انقلاب آنها است معرفی نماییم. هیچ نشانه‌ای از اینکه دولت موقت ایران در نظر دارد به زودی سفیری را در واشنگتن معرفی نماید وجود ندارد و انتصابات سفرای ما و آنها هرگز به هم مرتبط نبوده‌اند. ما انتظار داریم که ایرانیان ممکن است تا زمانی که یک دولت جدید انتخاب شود برای فرستادن یک نماینده صبر کنند.
پیشنهادات: پس از مشاوره با اعضای اصلی کنگره یک سفیر معرفی نمایید که در ماه اکتبر در اینجا باشد. احتمالاً ایرانیان را از پیش توسط یک واسطه خصوصی از برنامه‌های‌مان مطلع نمایید...
ایرانی‌ها در مورد اداره کردن وجوه امانی فروش‌های نظامی خارجی توسط ما مظنون هستند و به لوازم یدکی و پشتیبانی تکنیکی از طرف ما نیاز دارند، ولی به خاطر دلایل سیاسی از درخواست دومی هراسان هستند. می‌خواهیم که به منظور محکم کردن قدرت بازرگان و مطمئن شدن از اینکه ما دوستانی در ارتش داریم، که ممکن است کلیدی برای جهت گیری سیاسی آینده کشور باشند، در مورد مسائل نظامی پاسخ‌گو باشیم.
پیشنهادات:
الف: تبادل متناوب اطلاعات در مورد وجوه امانی را برای بالا بردن اعتماد ایرانیان افزایش دهید.
ب: افشای موارد حساس را بر یک اساس مورد به مورد اعمال کنید و آماده باشید که موارد طبقه‌بندی شده سطح پایین را زمانی که به مقصودمان کمک می‌کند فاش کنید.
ج: آماده باشید که با تقاضای ایرانی‌ها برای لوازم یدکی و پشتیبانی، کمی کمتر از سطح پنج میلیون دلار که قبلاً تعیین شده بود را برآورده سازید. اجازه دهید که کشورهای ثالث دوست و واجد شرایط (برای مثال، ایتالیا می‌تواند هلی‌کوپترها را سرویس کند) به برآوردن نیازهای نظامی در صورتی که ایرانیان بخواهند که تدارکات را متنوع سازند، کمک نمایند.
ایران به طریقی محدود شروع به پرداختن اقساط و تجدید بعضی قراردادها نموده است... خیلی از دعواها پایدار می‌مانند و ضبط دارایی‌های ایران یک تهدید مداوم است...
پیشنهادات:
الف: اتاق بازرگانی خصوصی ایران و آمریکا را ترغیب نمایید که با ما در حل اختلافات همکاری نماید. شاید [سفر] یک هیئت نمایندگی بازرگانی به تهران می‌تواند سازمان داده شود.
ب: تلاش‌های اطلاعاتی ما را برای مطمئن شدن از اینکه بازرگانی ایالات متحده از آمادگی ما برای همکاری با آنان در رابطه با ایرانیان و موفقیت‌های ما تاکنون آگاه است افزایش دهید.
ایرانی‌ها امکان بازگشایی مجدد سایت‌ها در آینده نامشخص را مسدود ننموده‌اند. ولی این یک تصمیم مشکل سیاسی خواهد بود. مدیریت و کنترل توسط ایرانیان و رضایت شوروی شرایط قبلی هستند. ما با مقاطعه‌کاران همکاری می‌کنیم که پروژه نظارت اطلاعاتی آیبکس را در سطحی پایین‌ترشروع کنیم، با این ایده که وظایف تاشمان ممکن است نهایتاً در آن عملیات (آیبکس) گنجانده شود.
پیشنهادات: به دنبال کردن موضوع آیبکس ادامه دهید و به طور ضمنی و با احتیاط نظر دولت موقت ایران را بخواهید (برای مثال ملاقات وزیر خارجه (آمریکا) با [ابراهیم] یزدی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد) ولی تا زمانی که یک دولت جدید انتخاب شده و در مکان خودش قرار گیرد هیچ تقاضایی نکنید.
هیچ گونه نشانه‌ای وجود ندارد که وقتی قراردادهای نفت در دسامبر 1980 امضا شود ایرانی‌ها علیه ما تبعیض قائل خواهند شد، ولی تصمیمات می‌تواند تحت تأثیر تحولات سیاسی منفی قرار گیرد. ما اکنون تقریباً به میزان سال پیش نفت دریافت می‌داریم (000/750 بشکه اکنون در مقابل 000/900 بشکه پارسال). اگر چه مجموع صادرات ایران به یک سوم تقلیل پیدا کرده است.
پیشنهادات: پیشنهاد می‌کنیم که در طول پاییز گفت‌وگویی با ایرانیان برجسته در مورد انرژی برقرار کنیم...
- آیا ما فعالیت‌های اطلاعاتی‌مان را توسعه دهیم؟
ما مختصری در مورد گروه‌های ایرانی می‌دانیم و گروه‌های معدودی به نظر می‌رسند که دارای همبستگی واقعی قدرت باشند. ما به اطلاعات بیشتر نیازداریم: یک مأمور توجیه کنده سیا در 21 اوت یک توجیه را که به خوبی دریافت شد... عرضه کرد. ایرانی‌ها بیشتر از همه در مورد عراق، فلسطینی‌ها، افغان‌ها و خطرات شوروی برای دولت موقت ایران ذی‌علاقه بودند...
پیشنهادات: به ایجاد یک تبادل اطلاعاتی با ایرانی‌ها ادامه دهید. هر زمان میسر بود از افسران نظامی ایران یک آزمایش تهدید نظامی به عمل آورید...
- چگونه می‌توانیم برداشت عمومی ایرانیان را از ایالات متحده و گرایشات ایالات متحده نسبت به ایران بهبود بخشیم؟
ضد آمریکا بودن هنوز یک نیروی قوی و بازدارنده را در روابط ما تداوم می‌بخشد. ایرانی‌ها به شدت از گرایش خصمانه برداشت شده از مطبوعات خارجی منزجر هستند و آن را یک توطئه صهیونیسم ـ امپریالیسم می‌بینند. به طور واضح گرایشات تغییر پیدا کرده...
پیشنهادات:
الف: آژانس ارتباطات بین‌المللی طرحی از اقدامات تهاجمی‌تر برای بالا بردن روابط ایران ـ ایالات متحده به وجود آورد، برای مثال، بازدیدکنندگان برجسته آمریکایی که می‌توانند با رهبران مذهبی و غیر مذهبی ملاقات نمایند، استفاده از صدای آمریکا برای ارسال پیام‌های سیاسی، افزایش تدریس زبان انگلیسی و توزیع مجله.
ب: بیانیه‌های گاه به گاه مقامات ارشد ایالات متحده در مورد اهمیت ایران و روابط خوب ایالات متحده ـ ایران.
ج: کار آرام و ساکت با ایرانی‌ها برای آرام‌تر نمودن ممنوعیت در مورد خبرنگاران خارجی.
ه: در یک فرصت نزدیک ملاقاتی بین متخصصین ایرانی و دانشگاهی و خصوصی آمریکایی در مورد ایران برگزار کنید تا راه‌های پر کردن فاصله ارتباطی را مورد بحث قرار دهند.»[1]
همان‌گونه که از محتوای این سند پیداست، با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 آمریکا با شکست غیرمنتظره‌ای مواجه شده است. زیرا نتوانسته بود علی‌رغم همه فعالیت‌های سیاسی پشت پرده، محمدرضا پهلوی را بر سریر قدرت نگه‌دارد. لذا بر آن شد تا به انواع روش‌ها، از حاکمیت جمهوری اسلامی ایران کسب اطلاعات کند تا شاید موقعیتی مانند قبل را برای خود رقم زند، اما تاریخ انقلاب و جمهوری اسلامی ایران نتیجه دیگری را در حافظه جهان به یادگار گذاشته است.
[1]اسناد لانه جاسوسی آمریکا: کتاب دوم، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1386، صص 301 ـ 304، سند شماره 16: 5 سپتامبر 1979 - 14 شهریور 1358
تعداد بازدید: 1285
