29 اردیبهشت 1397
زهرا قاسمی
محمد مؤمن قمی سال ۱۳۱۶ در قم متولد شد. در کنار تحصیلات کلاسیک و تدریس ریاضی، از سال ۱۳۳۲ تحصیل دروس حوزوی را آغاز کرد و در سال ۱۳۴۲ عازم نجف شد و از محضر اساتیدی چون امام خمینی، آیت‌الله محقق داماد، آیت‌الله حائری، آیت‌الله فاضل هرندی، آیت‌الله یثربی قمی و... استفاده نمود.
از آغاز تشکیل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سال ۱۳۴۱ به عضویت آن درآمد. با شرکت در جلسات و پیگیری برنامه‌ها، در سال ۱۳۵۲ به‌دلیل مبارزات ضد شاه به شهداد کرمان تبعید شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آیت‌الله مؤمن قمی عهده‌دار مسئولیت‌هایی چون انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاه‌های انقلاب، ریاست دادگاه عالی انقلاب اسلامی، عضویت شورای عالی قضایی، نمایندگی مردم سمنان در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبری، نمایندگی مردم قم در دوره سوم، چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری، عضویت شورای نگهبان، مدیریت حوزه علمیه قم، عضویت شورای عالی سیاست‌گذاری حوزه علمیه قم، عضویت دوره چهارم شورای عالی حوزه علمیه قم و ریاست مجمع فقه اهل بیت(ع) بوده است. در حال حاضر ایشان از فقهای شورای نگهبان و عضو مجلس خبرگان رهبری است. ۱۴ اثر توسط ایشان نوشته شده که برخی به مرحله انتشار رسیده‌اند.
متن کتاب «خاطرات و گفت‌وگوهای سیاسی: آیت‌الله محمد مؤمن قمی» بر اساس گفت‌وگوی انجام شده با ایشان توسط حجت‌الاسلام و المسلمین محمدمهدی بهداروند با همکاری یاسر عسگری تنظیم و تدوین شده است. در تدوین کتاب، از دیگر مصاحبه‌های راوی با سایت‌ها و نشریات نیز استفاده شده که به دلیل درج کامل مصاحبه‌ها، برخی مطالب تکرار شده‌اند. کتاب توسط دفتر نشر معارف در سال ۱۳۹۴ با ۲۹۶ صفحه در قطع رقعی منتشر شده است.
متن به شکل پرسش و پاسخ انجام شده در مصاحبه شفاهی، تدوین و در ابتدای کتاب زندگی‌نامه راوی در ۹ صفحه گنجانده شده است. به غیر از بخش زندگی‌نامه، سایر مطالب در ۴ بخش تنظیم شده‌اند. بر اساس نوشته تدوین‌گر در مقدمه، قرار بوده گامی در تبیین ابعاد شخصیتی راوی برداشته شود، اما کتاب بیشتر به بیان گزارش‌های راوی از مسائل و فعالیت‌ها پرداخته و آن‌چنان که باید در مورد دیدگاه‌های شخصی و جوانب شخصیتی ایشان مطالبی آورده نشده است.
بخش اول کتاب، در ۷۸ صفحه با عنوان «درآمدی بر تبیین شخصیت امام خمینی و خاندان ایشان»، در قسمت اول شامل خاطرات آیت‌الله مؤمن قمی از آشنایی با امام خمینی در سال ۱۳۳۷، ویژگی‌های شخصیتی امام و مواجهه ایشان با مسائل مختلف، خاطرات درباره امام، ایستادگی امام در برابر شاه، ماجرای حمله حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه و ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و تبعید امام است.
قسمت دوم بخش اول با عنوان «راه‌کارهای حراست از اندیشه و نشر اندیشه‌های امام خمینی» شامل توصیف امام، شیوه تدریس و اخلاق امام است. در قسمتی در مورد مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام و رسالت آن صحبت شده است.
در قسمت سوم با عنوان «شیخ انصاری و امام خمینی» پس از توصیف شخصیت شیخ انصاری، توضیح و تحلیل پیرامون مسائل مرتبط با او و آثارش، در مورد شباهت‌های امام خمینی با او صحبت شده است. به این منظور خاطراتی نیز از امام نقل شده است. مطالب پایانی، در مورد ترویج ویژگی‌های الهی امام خمینی است.
در قسمت چهارم، با عنوان «همه دوستش داشتند» مطالبی در مورد آیت‌الله پسندیده، برادر امام خمینی بیان شده است. قسمت پنجم، به بیان خاطرات و مطالبی در مورد آیت‌الله سیدمصطفی خمینی می‌پردازد و در ادامه این قسمت، بخش ششم با عنوان «ویژگی‌های علمی آیت‌الله شهید مصطفی خمینی» قرار گرفته است.
بخش دوم کتاب با عنوان «بررسی ابعاد شخصیت رهبر معظم انقلاب امام خامنه‌ای»، در ۳۰ صفحه و در سه قسمت به بررسی مقام فقهی، اصولی و رجالی رهبر معظم انقلاب، چرایی و چگونگی انتخاب ایشان توسط مجلس خبرگان رهبری می‌پردازد. در این بخش خاطرات راوی از زمان آشنایی با رهبر معظم انقلاب اسلامی تا انتخاب ایشان به رهبری انقلاب نیز بیان شده است.
بخش سوم کتاب با عنوان «شخصیت‌های برجسته تاریخ معاصر حوزه و انقلاب اسلامی»، به بررسی زندگی ۱۰ تن از شخصیت‌های برجسته حوزه و انقلاب پرداخته است. سیره آیت‌الله‌العظمی سیدمحمد محقق داماد (۵ صفحه)، خدمات و سیره انقلابی آیت‌الله العظمی گلپایگانی (۲ صفحه)، سیره آیت‌الله اشرفی اصفهانی (۱۲ صفحه)، سیره مبارزاتی آیت‌الله علی مشکینی (۵ صفحه)، سیره آیت‌الله علی قدوسی (۶ صفحه)، بررسی شخصیت و آثار آیت‌الله سیدمهدی روحانی (۹ صفحه)، فعالیت‌های علمی و مبارزاتی آیت‌الله طاهری خرم‌آبادی (۶ صفحه)، خدمات و شخصیت آیت‌الله سیدمهدی قاضی (۵ صفحه)، گذری بر شخصیت آیت‌الله بهاءالدین محمدی عراقی (۳ صفحه) و پیامی به سردار دکتر علی‌اصغر گرجی‌زاده، راوی کتاب «زندان الرشید» در این قسمت گنجانده شده است.
بخش چهارم، «خاطرات و تاریخ شفاهی نهادهای انقلابی» در ۸۷ صفحه است. قسمت اول این بخش، گفت‌وگوی راوی در برنامه تلویزیونی شناسنامه است و در آن مطالبی درباره آقامصطفی خمینی، دوران تبعید در شهداد کرمان، عضویت در مجلس خبرگان رهبری، عملکرد شورای نگهبان و ارتباط با دکتر روحانی، رئیس‌جمهوری، بیان شده‌اند.
قسمت دوم این بخش، با عنوان «شورای نگهبان و جایگاه آن در قانون اساسی و اندیشه امام خمینی»، به تأسیس شورای نگهبان، وظایف شورا، جایگاه شورا، نحوه انتخاب اعضا و نظارت آن‌ها، مسئولیت شورا برای رد یا تأیید نامزدهای ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری، توضیح نظارت استصوابی، نظرات امام خمینی در مورد شورای نگهبان، عدم عملکرد جناحی شورای نگهبان و تأثیر شورای نگهبان در قانون‌گذاری پرداخته است.
قسمت سوم با عنوان «شرایط خبرگان هم اعلمیت است و هم انقلابی بودن» مصاحبه‌ای است با راوی که در سایت مشرق نیوز منتشر شده است. این مصاحبه مطالبی از فعالیت‌های ایشان در قبل و بعد از انقلاب را شامل می‌شود. بیشتر مطالب مرتبط با شورای نگهبان و مواضع راوی در قبال مسائل و افراد است.
قسمت چهارم با عنوان «اهداف و فعالیت‌های جامعه مدرسین پیش از انقلاب اسلامی» مصاحبه‌ای است که در فصل‌نامه فرهنگی تاریخی یادآور منتشر شده است. مطالب این بخش مرتبط با فعالیت‌ها و جایگاه جامعه مدرسین، سفر راوی به عراق و دیدار با امام خمینی، اعلام مرجعیت امام خمینی، زندگی راوی در شهداد کرمان، جلسات جامعه مدرسین، موضع جامعه مدرسین در قبال دکتر شریعتی، کتاب شهید جاوید و اعضای نهضت آزادی است.
قسمت پنجم با عنوان «جامعه مدرسین و خاطرات سیاسی» مصاحبه‌ای است که در سایت مشرق منتشر شده است. در این بخش مطالبی درباره کلاس‌های درس امام خمینی در دهه ۳۰ و شروع مبارزه از سال ۱۳۴۰، دفاع جامعه مدرسین از امام خمینی، اعلام مرجعیت ایشان، دوران تبعید راوی و نقش جامعه مدرسین در هدایت انقلاب اسلامی آورده شده است.
قسمت ششم با عنوان «تاریخ شفاهی قوه قضائیه» گفت‌وگویی است که در کتاب «تاریخ شفاهی قوه قضائیه، سی سال پس از انقلاب اسلامی» منتشر شده است. مطالب این قسمت شامل تشکیل دادگاه‌های انقلاب، بررسی احکام اعدام و مصادره اموال، تشکیل شورای عالی قضایی و... است.
تعداد بازدید: 1103
