آشنایی با کتاب «کودک و انقلاب»

03 شهریور 1397

مرجان مهدی‌پور

کتاب «کودک و انقلاب» اولین جلد از مجموعه 11 جلدی «انقلاب، جنگ، صلح» در سال 1396 توسط انتشارات یا زهرا در تهران چاپ و منتشر شده است. این مجموعه خاطرات حمید داوودآبادی، نویسنده دفاع مقدس است. 10 جلد از این مجموعه شامل خاطرات نویسنده و جلد یازدهم به اسناد و تصاویر اختصاص دارد.

این مجموعه، خاطرات نویسنده از کودکی تا جوانی او را دربرمی‌گیرد که شامل حوادث پیروزی انقلاب، بعد از انقلاب، حضورش در جبهه‌های جنگ تا پایان سال 1368 است. جلد اول «کودک و انقلاب» در 320 صفحه و چهار فصل به خاطرات نویسنده از کودکی تا شهریور 1358 پرداخته است. فصل اول کتاب به یادداشت نویسنده اختصاص دارد که چگونگی روی آوردن خود به خاطره‌نویسی را شرح می‌دهد. او با روایتی داستان‌گونه از آشنایی خود با افراد شاخص فعال در حوزه دفاع مقدس مانند مرتضی سرهنگی، هدایت‌الله بهبودی و علیرضا کمری می‌گوید. فصل دوم شامل وقایع کودکی تا سال 1356 است. نویسنده در این فصل خاطرات کودکی بویژه از مدرسه فروغ جاوید، دوستان، معلم‌ها، بازی‌ها و شیطنت‌های کودکانه را با زبانی ساده بیان می‌کند. داوودآبادی به جزئیات آغاز مبارزه، با توجه به حضورش در تهران، می‌پردازد و از چاپ مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» در روزنامه اطلاعات و پیامدهای آن می‌گوید.

فصل سوم کتاب با پیام امام خمینی درباره عدم برگزاری جشن عید نوروز سال 1357 آغاز می‌شود که پیامدهای آن شروع اعتراضات به‌طور گسترده علیه حکومت پهلوی است. داوودآبادی خاطرات خود را از وقایعی مانند: اوج گرفتن اعتراضات مردمی، راهپیمایی‌ها، آتش‌سوزی سینما رکس آبادان، آزادی آیت‌الله طالقانی از زندان، فرار سربازها از پادگان‌ها، خروج شاه از ایران در دی‌ 1357، انتصاب شاپور بختیار به نخست‌وزیری، اعلام حکومت نظامی توسط دولت حکومت پهلوی و برخورد مردم با آن بیان می‌کند: «با وجودی که حکومت نظامی بود و واقعا اگر کسی در خیابان بود، یا با تیر می‌زدند و یا حداقل بازداشتش می‌کردند، شب‌ها مردم سرگرمی‌شان شده بود شکستن حکومت نظامی. اصلا این لفظ، شیرینی و غرور خاصی به ما بچه‌ها می‌داد که توانسته‌ایم جلوی دستور شاه و حکومتش بایستیم.» (ص 125)

نویسنده، اکثر وقایع انقلاب را با جزئیات و ذکر تاریخ آنها آورده است. او وقایعی چون اوج گرفتن تظاهرات‌ها و مقابله گاردی‌ها با مردم و در نهایت ورود امام خمینی به وطن و پیروزی انقلاب در 22 بهمن 1357 را چنان دقیق و مهیج بیان می‌کند که خواننده تصویر این اتفاقات را در برابر خود می‌بیند. همچنین خواننده با شعارها و دیوارنوشته‌های بسیاری آشنا می‌شود که در تظاهرات‌ها، در کوچه و بازار رایج بود: «مردم دندان‌ها را به هم می‌فشردند و از ته حلقوم فریاد می‌زدند: وای به حالت بختیار... اگر خمینی دیر بیاد. یکی از شعارها که خیلی از آن خوشم می‌آمد این بود: اگر خمینی دیر بیاد... مسلسلا بیرون میاد.»(صص 154-155).

در این فصل هیجان داوودآبادی و مردم در بهمن ماه 1357 یعنی ایام ورود امام و پیروزی انقلاب در لابه‌لای کلمات کاملا هویداست. او از وقایع و درگیری‌های پراکنده بعد از 22 بهمن و نیز شهادت دوستان و آشنایان خود می‌نویسد. برای مثال شهادت منصور، پسرعمویش در 9 اسفند 1357 توسط باقی‌مانده ساواکی‌ها در مسجدی در تهرانپارس از این‌گونه موارد است. این فصل با اشاره به تمام شدن کار حکومت پهلوی و اعلام پاک‌سازی دیوارهای شهر در 25 اسفند 1357 به پایان می‌رسد.

آخرین فصل کتاب با اشاره به عید نوروز سال 1358 به عنوان اولین «عید انقلاب» یا «اولین بهار آزادی» آغاز می‌شود. خاطرات نویسنده در این فصل شامل: شروع بحث‌های سیاسی در اطراف دانشگاه تهران، آشوب‌های کردستان، تظاهرات جبهه دموکراتیک ملی، دیدار امام در قم، اولین نماز جمعه در تهران، انتشار نشریه مجاهد، فوت آیت‌الله طالقانی و نیز زندگینامه مختصری درباره «بچه‌های چادر وحدت»[1] است. بخش پایانی این فصل به اتفاقاتی اختصاص دارد که نویسنده بعد از پیروزی انقلاب و در سال 1358 در دبیرستان با آنها مواجه می‌شود.

ویژگی این کتاب، جذابیت متن و مهارت نویسنده در نگارش مطالب است. مخاطب با خواندن خاطرات نویسنده تصویری در ذهن خود ساخته و ماجرا را دنبال می‌کند که از نشانه‌های جذابیت کتاب است. همچنین پی‌نوشت‌ها در این کتاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند که در اکثر صفحات به چشم می‌خورند. این مطالب شامل گویاسازی نام اشخاص، مکان‌ها، اطلاعات تاریخی، سیاسی و حتی معانی واژگان خاص است که برای مخاطب مفید و راهنماست. خواننده علاوه بر خواندن خاطرات کودکی و نوجوانی داوودآبادی، با اتفاقات قبل و بعد از انقلاب اسلامی آشنا شده و با مراجعه به پی‌نوشت‌ها اطلاعات تاریخی بسیاری دریافت می‌کند.

 

 

پی‌نوشت:

 
تعداد بازدید: 1308

.نظر شما.

 

نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی: