اقدامات ضد آمریکایی مردم در اسناد لانه جاسوسی

تماس‌های تلفنی و ارسال نامه‌های تهدیدآمیز

23 دی 1398

الهام صالح

آتش خشم مردم نسبت به حکومت پهلوی شعله گرفته بود. این آتش، دامان آمریکا را نیز که مسبب اقدامات این حکومت علیه مردم به شمار می‌رفت، گرفت. در سال 1357، اتباع آمریکایی و همچنین بریتانیایی از خشم مردم در امان نبودند. در دانشکده افسری، دانشجویان از استادان آمریکایی خود می‌خواستند که به کشورشان بازگردند. در تهران و برخی شهرهای دیگر از جمله اصفهان، اتباع آمریکایی نامه‌های تهدیدآمیز دریافت می‌کردند و اقداماتی علیه آنها صورت می‌گرفت.

یکی از این اقدامات در 13 آذر 1357 (4 دسامبر 1978) در ساختمانی رخ داد که در آن یک خـانواده بریتانیـایی و سـه خـانواده آمریکایی زندگی می‌کردند.

در خلاصه گزارش سند شماره 260 لانه جاسوسی در این‌باره چنین نوشته شده است: «تلفن‌های تهدیدآمیز و ارسال نامه‌های ضدآمریکایی به پدیده‌ای روزمره بـرای شهروندان آمریکایی ساکن در ایران تبدیل شده اسـت کـه در ایـن میـان مـی‌تـوان بـه نامـه‌ای تهدیدآمیز به سفارت آمریکا نیز اشاره کرد. بطری‌های آتش‌زا به داخل یک منزل مسکونی و دو آپارتمان محل سکونت اتباع آمریکایی پرتاب شده که یکی از آنها که به داخل آپارتمـان محـل سکونت یک درجه‌دار آمریکایی پرتاب شده بود، آتش نگرفت.» [1]

در ادامه آمده است: «همچنین بمب‌هـای آتـش‌زا بـه سوی سه خودرو پرتاب شد که فقط یکی از آنها آتش گرفت. تکه سنگ‌هایی نیـز از پنجـره یک منزل مسکونی متعلق به یک تبعه آمریکایی به داخل خانه پرتاب شد. سفارت آمریکا بـه اتباع آمریکایی توصیه کرده است که جانب احتیاط را نگاه دارند، به ویژه در روزهای 11 و 12 دسامبر 1978.» [2]

در سند شماره 260 به جزئیات این اتفاق از نگاه منبع آن که یک استوار نیروی هوایی آمریکا است، اشاره شده: «این منبع می‌گوید که در حدود ساعت 20:45 روز 4 دسامبر 1978 بـر روی کاناپـه‌ای در اتاق نشیمن آپارتمان محل سکونتش واقع در طبقه اول سـاختمان شـماره 50، خیابـان 196 غربی دراز کشیده بود که یک بطری نوشابه حاوی شکر و نفت از پنجره به داخل اتاق پرتـاب شد، سپس منبع خبری صدای بسته شدن درب یک خودرو و دور شـدن آن را از محـل شـنید.» [3]

بر اساس گفته این منبع، بطری نوشابه به گیجگاه راست او اصابت کرده، ولی آتش نگرفته بود. نتیجه این‌که پس از تماس با پلیس، 2 مأمور پلیس مامور حفاظت از ساختمان شدند.

یک اتفاق دیگر برای یکی از اعضای ارتش آمریکا در خیابان اندیشه در ضلع جنوبی خیابان دولت رخ داد که تاریخ آن 13 آذر 1357 (4 دسامبر 1978) بود. در این حادثه، شخصی دو پنجره طبقه اول خانه او را شکسته بود و تکه سنگ‌هایی به رنگ قرمز در اتاق جلویی خانه‌اش یافت شـد.

در ساعت 12 و 20 دقیقه شب تاریخ 13 آذر 1357 (4 دسامبر 1978)، حادثه دیگری در خیابان هاشمی‌نژاد، در شمال شرق تهران رخ داد. پیش از این حادثه، تظاهراتی در این محدوده صورت گرفته بود. یکی از کارمندان شرکت جنرال تلفن و الکترونیکس در تهران درباره حادثه چنین گفته است: «در حدود ساعت 22:30 مورخ 4 دسامبر 1978 تعدادی کوکتل مولوتوف از پنجره‌ها به داخل آپارتمان‌هـای طبقـه اول و دوم و همچنین به سوی خودروی یکی از ساکنین طبقه اول که جلوی سـاختمان پـارک بـود، پرتـاب شد. در طبقه اول یک اتریشی و در طبقه دوم صاحبخانه که افسر بازنشـسته نیـروی دریـایی است، زندگی می‌کنند.» [4]

درباره خسارات این اتفاق چنین گزارش شده: «خساراتی جزئی به طبقه اول وارد شد، ولی اتاق خواب آپارتمـان طبقـه دوم آسیب جدی دید. بطریی که به سـوی خـودرو پرتـاب شـده بـود بـه زمـین افتـاد ولـی خساراتی به خودرو وارد نشد.» [5]

اقدامات ضد آمریکایی مردم فقط به تهران محدود نمی‌شد، آمریکاییان ساکن اصفهان نیز از این اقدامات در امان نبودند. یکی از مأموران حراست شرکت هلیکوپترسازی بل‌اینترنشنال اصفهان در سند شماره 260 اسناد لانه جاسوسی درباره یکی از این حوادث گفته است: «در تاریخ 4 دسامبر 1978 خودروی جیپی که به یکی از کارمندان شرکت بل تعلق داشت بر اثر آتش‌سوزی تقریبأ 50 درصد خسارت دید. شخصی یک بشکه 10 لیتری بنزین را زیر خودرو گذاشته و با مشعلی که از پارچه و یک تکه چوب درست کرده بود، آن را آتش زده بود.» [6]

نوشتن نامه‌های تهدیدآمیز و برقراری تماس‌های تلفنی ضدآمریکایی خطاب به اتباع آمریکایی، بخشی دیگر از اقدامات ضد آمریکایی مردم در سال 1357 به شمار می‌رفت. به عنوان مثال در روز 12 آذر 1357 (3 دسامبر 1978) دو کارمند شرکت NWAST تمـاس‌هـایی تلفنـی دریافـت کردند که آنها را به مرگ تهدید می‌کرد.

ارسال نامه‌های ضد آمریکایی به سفارت آمریکا نیز بخش دیگری از اقدامات ضد آمریکایی سال 1357 محسوب می‌شد. متن این نامه که از سوی سازمانی به نام جمعه سیاه تنظیم شده بود، به این شرح است: «از سال 1953 (1332) که کودتای «سیا» موجب سقوط دکتر مصدق (رهبر ملی ایران) شـد، سلاح‌های آمریکایی و بریتانیایی در دست رژیم نظـامی شـاه مـردم ایـران را کـه بـرای آزادی می‌جنگیدند و می‌جنگند به خاک و خون کشانده است. حال پـس از 25 سـال تحمـل ظلـم و ستم، همه مردم بر ضـد امپریالیـسم جهـانی و سرسـپردهی آن در ایـران - یعنـی شـاه - بـه پـا خاسته‌اند.» [7]

در ادامه این نامه خطاب به اتباع آمریکایی و بریتانیایی نوشته شده است: «بنابراین اگر برای این نهضت مردمی احترامی قائل هستید به شما توصیه می‌شود کـه به همراه خانواده‌تان هر چه زودتر از ایران خارج شوید و تا آخر دسامبر 1978 برای ایـن کـار مهلت دارید. جان آنهایی که بعد از این تاریخ در ایـران بماننـد در خطـر جـدی خواهـد بـود. خارجیانی که همسر یا شوهر ایرانی دارند از این قاعده مستثنی هستند.» [8]

نتیجه نامه تهدیدآمیز سازمان جمعه سیاه این بود که سفارت آمریکا اطلاعیه‌ای منتشر کرد که در آن ضمن اعلام بسته بودن سفارت از 16 تا 21 آذر (7 تا 12 دسامبر 1978)، از اتباع آمریکایی خواست تا از تاریخ 16 تـا 21 آذر (7 تا 12 دسامبر 1978)، در خانه‌های خود بمانند.

در سند شماره 260، مرکز تهیه این گزارش، نظرات خود را درباره اتفاقات ضد آمریکایی در ایران این‌طور بیان کرده است: «دلیل افزایش تعداد مردم در خیابان‌ها در ساعات شب در تمـام کشور انجام آیین‌های مذهبی است، و همچنین فعالیت‌های ضد دولت یا ضد آمریکایی و تجمـع آنهایی است که هر دو هدف را دنبال می‌کنند. افزایش قابل ملاحظـه‌ای کـه اخیـرً در حـوادث ضد آمریکایی شاهد هستیم را می‌توان به شور و احساسی که این روزها بر اکثر مردم ایران غلبه کرده است دانست که در واقع بهانه‌ای‌ است برای انجام چنین اقداماتی. تاسوعا و عاشـورا کـه در پاراگراف اول این گزارش به آن اشاره شد مصادف است با 10 و 11 دسامبر [19 و 20 آذر] که در واقع مقدس‌ترین روزهای یک ماه عزاداری است.» [9]

در این نظریه، واکنش پلیس برای جلوگیری از اقدامات ضد آمریکایی مردم، فوق‌العاده خوب ارزیابی شده است: «واکـنش پلـیس بـه حواث اخیر فوق‌العاده خوب بود و فرماندهان ارشـد ارتـش ایـران وعـده داده‌انـد کـه تعـداد گشتی‌ها را در بخش شرقی و شمال شرقی تهران افزایش دهند. با شتاب گرفتن شمار حـوادث ضد آمریکایی در مناطق شمالی شهر، افسران عالی‌رتبه ارتش ایران در روز 5 دسامبر 1978 (14 آذر 1357) وعده دادند که گشت‌زنی نیروهای امنیتی را در ایـن منـاطق افـزایش دهنـد. مرکـز اطلاعات هیئت در سفارت آمریکا در تهـران واقـع اسـت و کارمنـدان آن را پرسـنل ارتـش و سفارت تشکیل می‌دهند و 24 ساعته آماده ارائه خدمات است.» [10]

در سند شماره 270 لانه جاسوسی که از دفتر تحقیقات ویژه نیروی هوایی در تهران به فرماندهی تحقیقات ویژه نیروی هوایی در واشنگتن ارسال شد، به بخش دیگری از اقدامات ضد آمریکایی در ایران اشاره شده است که از آن جمله می‌توان پرتاب دو کوکتل مولوتوف به سمت یکی از اعضای هیأت نظامی ایالات متحده را نام برد: «منبع که قبلاً هم اطلاعاتی ارائه داده است اظهار داشت که در ساعت 19:30 روز 4 دسامبر 78 وی مشغول بازگشت به منزلش که در یک منطقـه مـسکونی خـارج اصفهان قرار دارد بود که متوجه شد خیابان را با آشغال‌های شعله‌ور مسدود کرده‌انـد. در نتیجـه اتومبیل او هم چون بسیاری دیگر در راهبندان گیر کرد. چنـد جـوان ایرانـی در بـین اتومبیل‌هـا می‌دویدند و با مشت روی اتومبیل‌ها می‌کوبیدند. به اتومبیل منبع هم چون بقیـه ماشـین‌ها حملـه شد. وی توانست با استفاده از یک خیابان جنبی منطقه را ترک کند. خسارتی به اتومبیل نامبرده وارد نشد.» [11]

در سال 1357 اقدامات مشابه دیگری علیه اتباع آمریکایی و بریتانیایی ساکن در ایران صورت گرفت. بسیاری از آمریکایی‌های مقیم تهران، اخطاریه‌هایی دریافت کردند که این اخطاریه‌ها با با اوج گرفتن ناآرامی‌های شهری، روند صعودی پیدا کرد. نتیجه این بود که اتباع آمریکایی شروع به خروج از ایران کردند.

 

پی‌نوشت‌ها:

 
تعداد بازدید: 1188

.نظر شما.

 

نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی: