10 اردیبهشت 1399
الهام صالح
ترور شخصیت‌ها از جمله اقدامات گروههای ضد انقلاب، پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. گروهک فرقان روز 12 اردیبهشت 1358 آیت‌الله مرتضی مطهری را به شهادت رساند. بعدها این روز به عنوان «روز معلم» نامگذاری شد.
در بخشی از سند شماره 163 لانه جاسوسی از شهادت آیت‌الله مطهری به عنوان یکی از اتفاقات روز 12 اردیبهشت 1358 نام برده شده است: «یک ضارب ناشناس شب گذشته آیت‌الله مطهری را هدف گلوله قرار داد. گزارش شده است که سه گلوله به سر وی اصابت کرده است. گزارشات موجود حاکی از این است که ضارب در حالی موفق به ترور آیت‌الله مطهری شده است که حلقه‌های امنیتی بسیار محکمی برای وی پیش‌بینی شده بود. مطهری ریاست کمیته مرکزی انقلاب اسلامی را بر عهده داشت و یکی از نزدیکان خمینی محسوب می‌شد.»[1]
در این سند، تهیه‌کننده گزارش نیز نظریه شخصی خود را که از آن با عنوان «محرمانه» یاد شده، شرح داده است: «یک منبع گزارش داده است که عامل ترور مطهری همان گروهی بوده است که سپهبد قرنی را ترور کرد. این گروه سری «فرقان» نام دارد. (فرقان به معنای تمایز بین حق و باطل است) این گروه پس از ترور سپهبد قرنی، اعلام کرد که قصد دارد ترورهای دیگری نیز به انجام رساند. اینجانب بر این باورم که عامل ترور مطهری، همین گروه فرقان است.»[2]
در بخش دیگری از این سند که به تاریخ 12 اردیبهشت 1358 (2 می 1979) تهیه شده، اطلاعات مختصری درباره حزب جمهوری اسلامی وجود دارد: «به گفته یکی از اعضای ارشد حزب انقلاب اسلامی [حزب جمهوری اسلامی ]، از زمان تأسیس این حزب در ماه فوریه، تاکنون دو میلیون نفر خواستار عضویت در این حزب شده‌اند. وی تصریح کرد که صرفاً در شهر تهران 400 هزار فرم درخواست تکمیل شده است.»[3]
صد و شصت و پنجمین سند از اسناد لانه جاسوسی به صورت کامل به ترور شهید مطهری پرداخته است. موضوع این سند که تاریخ آن 13 اردیبهشت 1358 (3 می 1979) است، «افزایش نگرانی‌ها پس از ترور مطهری» نام گرفته است. در خلاصه این سند آمده است: «ترور آیت‌الله مطهری افزایش شدید نگرانی‌ها بین اعضای دولت و رهبران مذهبی را به دنبال داشته است. گروه فرقان اعلام کرده است که یزدی، انتظام و قطب‌زاده اهداف بعدی این ترورها خواهند بود. سوءظن به آمریکا در حال افزایش است.»[4]
در این گزارش، بازتاب‌های به شهادت رسیدن آیت‌الله مطهری انعکاس یافته است: «آیت‌الله مطهری در حالی مورد ترور قرار گرفت که تحت تدابیر شدید امنیتی و حفاظتی قرار داشت، اعضای دولت موقت و رهبران مذهبی به طرزی کاملاً آشکارا نگران امنیت خود شده‌اند. گزارشات مربوط به عضویت آیت‌الله مطهری در شورای انقلاب اسلامی هنوز تکذیب نشده است و استنباط عمومی این است که گروهک فرقان (حداقل ضاربین آیت‌الله مطهری) از این موضوع اطلاع داشته‌اند.»[5]
در سند 165 لانه جاسوسی همچنین به بر عهده گرفتن مسئولیت ترور توسط گروهک فرقان اشاره شده است: «گروهک فرقان صبح روز 2 می با برقراری تماس تلفنی با دفتر روزنامه آیندگان و خبرگزاری آسوشیتدپرس مسئولیت ترور آیت‌الله مطهری را بر عهده گرفت؛ این تماس نگرانی‌های امنیتی قابل ملاحظه‌ای در پی داشت. شایان ذکر است که تنها یک هفته پیش، گروهک فرقان مسئولیت ترور سپهبد قرنی را بر عهده گرفته بود.»[6]
فهرست شانزده نفره تهیه شده توسط گروهک فرقان برای ترور، موضوع دیگری است که این سند به آن می‌پردازد: «به گفته یکی از منابع، مطالبی شنیده شده است مبنی بر این که این گروهک لیستی شانزده نفره از اهداف ترور خود تهیه کرده و خاطرنشان کرده است که معالجه سرطان شوم آخوندی مستلزم حذف و نابودی این شانزده نفر است. حدس و گمانه‌زنی‌های زیادی در خصوص شناسایی گروهک فرقان مطرح است. مدرک محکم و مستدلی در دست نیست اما قوی‌ترین گمانه‌زنی‌ها حاکی از انتساب این گروهک به رژیم سابق است.»[7]
«چارلز ناس»، کاردار سفارت آمریکا، در این گزارش، در مظان اتهام بودن آمریکا در ترور را نیز مطرح کرده است: «نتایج و عواقب این افزایش تنش‌ها، به ویژه اگر هویت گروهک فرقان و یا ضاربین نهایتاً به نحوی افشا گردد که مؤید ارتباط آنها با شاه سابق باشد، تعمیق و تثبیت مظنونیت ایالات متحده آمریکا را در پی خواهد داشت.»[8]
ناس، از عدم برقراری ارتباط با منابع مذهبی، به عنوان شاهدی بر سوءظن ایرانی‌ها نسبت به دخالت آمریکا در امور داخلی ایران نام برده است: «شاهد و گواه این قضیه این است که ظرف 36 ساعت گذشته برقراری تماس با منابع مذهبی برای ما بسیار مشکل شده است (که البته بخشی از آن طبیعی است چرا که عده زیادی مشغول مراسم کفن و دفن هستند) چپ‌گرایان و مسلمانان افراطی این وقایع را به مثابه مصادیقی در تأیید دیدگاه خمینی دایر بر مداخله ایالات متحده آمریکا و دیگر قدرت‌ها در امور داخلی کشور تلقی می‌نمایند.»[9]
وی در ادامه عواقب این سوءظن را نیز شرح داده است: «در صورتی که این دیدگاه از رونق و شیوع بیشتری برخوردار گردد (که البته تاکنون این‌طور نبوده است) موقعیت و شرایط امنیتی نمایندگی آمریکا مجدداً در هاله‌ای از ابهام قرار خواهد گرفت.»[10]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. اسناد لانه جاسوسی آمریکا، روزشمار انقلاب اسلامی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چ سوم: پاییز 1390، (بخش اول)، کتاب دهم، ص 347.
[2]. همان، ص 347 و 348.
[3]. همان، ص 348.
[4]. همان، ص 358.
[5]. همانجا.
[6]. همانجا.
[7]. همانجا.
[8]. همانجا.
[9]. همان، ص 358 و 359.
[10]. همان، ص 359.
تعداد بازدید: 1245
