15 خرداد 1399
الهام صالح
امام خمینی همواره بر اهمیت قیام 15 خرداد تأکید داشتند، این تأکید در حدی بود که روز 15 خرداد را برای همیشه عزای عمومی اعلام کردند. ایشان در دوازدهم خرداد 1358، به مناسبت سالگرد حماسه 15 خرداد، پیامی خطاب به مردم ایران صادر فرمودند. موضوع این پیام، «چگونگی پیدایش نهضت 15 خرداد» بود.
ایشان از 15 خرداد با عنوان روزی که هزاران نفر از مردم به خاک و خون کشیده شدند، نام بردند: «با فرارسیدن 15 خرداد خاطره غم‌انگیز و حماسه‌آفرین این روز تاریخی تجدید می‌شود. روزی که بنا بر آنچه که مشهور است قریب به پانزده هزار نفر از ملت مظلوم و ستم‌کشیده ما به خاک و خون کشیده شد. روزی که طلیعه نهضت اسلامی این ملت شجاع و غیور گردیده؛ نهضت عظیمی که بیش از شانزده سال پیش به دنبال قیام روحانیت مسئول و متعهد در مقابل محمدرضا پهلوی - که مخالفتش با اسلام عزیز آشکار و آشکارتر شد - شکل گرفت.»[1]
امام در ادامه درباره روز 15 خرداد فرموند: «روزی که روحانیت به اعتراض برخاست و عصر عاشورا، پس از حادثه‌ای ناگوار، اعتراض با موج عظیم انسانی - اسلامی بالا گرفت و به اوج رسید. و پس از آن، دست ناپاک استعمار از آستین شاه مخلوع درآمد و غائله 15 خرداد - 12 محرّم - را هر چه دردناکتر به‌وجود آورد.»[2]
نهضت از حوزه علمیه برخاست
ایشان، ماه محرم را ماهی پُر غائله نامیدند که مردم نه آن را، نه واقعا 15 خرداد را فراموش نخواهند کرد: «محرّم چه ماه پر غائله‌ای، و چه ماه خونی، و چه ماه حماسه‌آفرینی! ماهی که دستگاه شاهنشاهی بنی‌امیه را در هم کوبید؛ و ماهی که رژیم شاهنشاهی 2500 ساله جنایتکاران را در هم پیچید. ملت ما نه محرّم را، که شاهد قتل‌عام‌های وحشیانه جباران است، فراموش می‌کند و نه 15 خرداد را که سرآغاز نهضت اسلامی روحانیت است.»[3]
امام، حوزه علمیه را مرکز نهضت 15 خرداد نامیدند و گفتند: «نهضت از حوزه علمیه قم، مرکز فقاهت راستین، برخاست؛ و برق‌آسا در سایر حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها و در تهران و سایر شهرها قشرهای عظیم ملت را فرا گرفت، و همه را به میدان مبارزه کشید. و در سال‌های اخیر که حوادث به دنبال حوادث به وجود آمد؛ و ملت بزرگ با شعار اسلام و فریاد «الله‌اکبر» و نور ایمان و وحدت کلمه بنیاد پهلوی را از بُن کند. و ملت ما این روز را عزیز می‌شمارد.»[4]
امام خمینی در پایان سخنانشان فرمودند: «من روز 15 خرداد را برای همیشه عزای عمومی اعلام می‌کنم. و برای بزرگداشت شهدای خویش در این روز بزرگ در مدرسه فیضیه به سوگ می‌نشینم. به امید آنکه با خواست خداوند متعال باقیمانده ریشه‌های گندیده استعمار از بیخ و بُن کنده شود؛ و جمهوری اسلامی مبنی بر احکام نورانی قرآن مجید در کشور ما مستقر گردد.»[5]
سخنرانی در جمع مراجع و روحانیون و گروه‌های مختلف
امام خمینی در 15 خرداد 1358 نیز به مناسبت سالگرد قیام 15 خرداد با حضور جمعی از مراجع و روحانیون و گروه‌های مختلف، به سخنرانی پرداختند.
محورهای این سخنرانی عبارت بود از: تشریح انگیزه‌ها و اهداف قیام 15 خرداد و نکاتی پیرامون روشنفکرمآبان غرب‌زده.
مبدأ وجود 15 خرداد چه بود؟
امام در ابتدای سخنان خود، پرسش‌هایی درباره واقعه 15 خرداد مطرح ساختند: «پانزده خرداد چرا به وجود آمد؟ و مبدأ وجود آن چه بود؟ و دنباله آن در سابق چه بود؟ و الان چیست؟ و بعدها چه خواهد بود؟ 15 خرداد را کی به وجود آورد؟ و دنباله آن را کی تعقیب کرد؟ و الان کی همان دنباله را تعقیب می‌کند؟ و پس از این امید به کیست؟ 15 خرداد برای چه مقصدی بود؟ و تاکنون برای چه مقصدی است؟ و بعدها برای چه مقصدی خواهد بود؟»[6]
ایشان در مورد مبدأ 15 خرداد فرمودند: «15 خرداد از همین مدرسه شروع شد. عصر عاشورا در همین مدرسه اجتماع عظیم بود؛ و بعد از اینکه صحبت‌هایی و افشاگری‌هایی شد، دنباله آن منتهی به 15 خرداد شد. خرداد برای اسلام بود و به اسم اسلام بود و به مبدأیت اسلام و راهنمایی روحانیت و همین جمعیت‌ها که الان اینجا هستند. اینها بودند که 15 خرداد را به وجود آوردند. همین سنخ جمعیت بودند که 15 خرداد را به وجود آوردند. و همین سنخ جمعیت بودند که کشته شدند. همین طبقه از افراد اسلامی بودند که برای اسلام قیام کردند و هیچ نظری جز اسلام نداشتند.»[7]
آفرینندگان حماسه 15 خرداد
امام خمینی درباره آفرینندگان حماسه 15 خرداد چنین گفتند: «باید دید این جمعیت کی هستند. اینها که 15 خرداد را به وجود آوردند و آنها که در 15 خرداد، به‌طوری که مشهور است، پانزده هزار فدایی دادند و آنهایی که پس از 15 خرداد و 15 خردادها و پس از قتل‌عام 15 خرداد و قتل‌عام‌های دیگر در میدان‌ها آمدند چه قشری از جمعیت بودند؟»[8]
امام درباره نقش اسلام در ایجاد قیام 15 خرداد و سقوط حکومت پهلوی فرمودند: «ای آقایان! که خیال می‌کنید به غیر از اسلام در ایران می‌تواند چیزی پیش ببرد، ای کسانی که گمان می‌کنید [قدرتی] غیر اسلام رژیم را ساقط کرده است، ای کسانی که احتمال می‌دهید که غیر مسلمین و غیر اسلام کس دیگر دخالت داشته است، شما مطالعه کنید، بررسی کنید اشخاصی که در 15 خرداد جان دادند، سنگ‌های قبرهای آنها را ببینید کی بودند اینها. اگر یک سنگ قبر از این قشرهای دیگر غیر اسلامی پیدا کردید، آنها هم شرکت داشته‌اند.»[9]
امام همچنین درباره نقش روحانیت در قیام 15 خرداد فرمودند: «روحانی متعهد است. هر چه هست از این قشر است. پس 15 خرداد را به تبع اسلام اینها به‌وجود آوردند و به تبع اسلام اینها حفظ کردند؛ و به تبع اسلام اینها نگهداری می‌کنند. کسانی که گمان می‌کنند غیر قدرت اسلام می‌توانست یک همچو سدی را بشکند در خطا هستند.»[10]
ای غرب‌زده‌ها به خود آیید
ایشان، خطاب به غرب‌زده‌ها فرمودند: «ای غرب‌زده‌ها! ای اجنبی‌زده‌ها! ای انسان‌های میان‌تهی! ای انسان‌های بی‌محتوا! به خود آیید همه چیز خودتان را غربی نکنید. ملاحظه کنید چیزهایی که در غرب است، چیزهای خوبی که در غرب است، ملاحظه کنید جمعیت حقوق بشر که در غرب است، ببینید چه اشخاصی هستند و چه مقاصدی دارند. اینها حقوق بشر را می‌خواهند ملاحظه کنند، یا حقوق ابرقدرتها را؟ اینها دنبال ابرقدرتها هستند و حقوق ابرقدرتها را می‌خواهند تأمین کنند.»[11]
امام همچنین حقوقدانها را مورد خطاب قرار دادند: «شما ای حقوقدان‌های ما! ای جمعیت حقوق بشر! دنباله این حقوقدانها نروید. شما مثل این قشر، این قشر زحمت‌کش، حقوق را اجرا کنید. اینها جمعیت حقوق بشر هستند. اینها برای حقوق بشر زحمت می‌کشند.»[12]
امام خمینی سخنانشان را چنین ادامه دادند: «اینها تأمین آسایش بشر را می‌کنند. و شما صحبت می‌کنید! اینها عمل می‌کنند. این کارگرها، این دهقان‌ها، اینها جمعیت حقوق بشر و حقوق‌دان هستند. اینها عمل می‌کنند، و شما می‌نویسید. هیچ‌یک از شما در راه رسیدن بشر به حقوق خودش فعالیت ندارد. آنکه فعالیت دارد همین جمعیتی هستند که امروز قیام کرده و 15 خرداد قیام کرد. اینها برای بشر دلسوزند؛ برای اینکه مسْلمند. اینها مسْلمند. اسلام برای بشر دلسوز است.»[13]
ما غیر اسلام نمی‌خواهیم
ایشان درباره اجرای احکام اسلام فرمودند: «اگر ما امروز قوانین اسلام را اجرا نکنیم، کی اجرا بکنیم؟... آنهایی که به اسلام عقیده دارند، آنهایی که دلشان برای قرآن می‌تپد، امروز باید فعالیت کنند. 15 خرداد برای همین بود. قبل از 15 خرداد برای اسلام بود قیام روحانیون؛ قیام 15 خرداد برای همین بود؛ بعد از آن هم دنباله همین بود. اسلام بود لَیْسَ الّا. ما غیر اسلام نمی‌خواهیم. و اسلام در همه وقت و خصوصاً حالا قابل اجراست.»[14]
امام در بخش دیگری از سخنانشان بار دیگر بر حفظ اسلام تأکید کردند: «اسلام را حفظ کنید. اسلام برای شما خوب است. برای دنیایتان خوب است. اگر آخرت را هم قبول ندارید، برای دنیایتان خوب است. با روحانیین مخالفت نکنید؛ برای دنیایتان خوب است. اینها هستند، این قشر روحانی متعهد، این قشر روحانی که توی این حجره‌های کوچک دو تا سه تا زندگی می‌کنند که بیرونشان کردند، این جمعیت زاغه‌نشین‌های اطراف شهرها که هر هفت نفر، هشت نفر آنها در یک سوراخی زندگی می‌کنند، اینها حقوق بشر را بهتر از ما می‌دانند. اینها جمعیت دلسوزی برای بشرند. اینها جمعیت حقوق بشرند، نه من و شما.»[15]
ای روشنفکران مسجدها را حفظ کنید
ایشان به روشنفکرمآب‌ها چنین اندرز دادند: «من به شما جمعیت‌ها، جمعیت‌هایی که هر چند روز دور هم می‌نشینید، نصیحت می‌کنم. من علاقه دارم که همه سعادتمند باشید. من نصیحت می‌کنم که مسیر خودتان را از اسلام جدا نکنید. مسیر خودتان را از روحانیت جدا نکنید. این قدرت الهی را. این قدرت روحانیت که یک قدرت الهی است، از دست ندهید. اگر این قدرت از دست برود، شما هیچ خواهید بود. این قدرت روحانی است که مردم را به کوچه‌ها می‌کشد. قدرت اسلام است که از حلقوم روحانیت بیرون می‌آید. اینها را نشکنید.»[16]
امام خمینی در پایان سخنانشان نیز بر ضرورت حفظ مساجد تأکید کردند: «ای ملت! مسجدهای خودتان را حفظ کنید. ای روشنفکران مسجدها را حفظ کنید، روشنفکر غربی نباشید. روشنفکر وارداتی نباشید! ای حقوقدانها! مسجدها را حفظ کنید. بروید به مسجد؛ نمی‌روید! این مسجدها را حفظ کنید تا این نهضت به ثمر برسد؛ تا مملکت شما نجات پیدا کند. خداوند ان‌شاء‌الله این مسجدها را برای ما حفظ کند.»[17]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. خمینی(س)، روح‌الله، صحیفه امام خمینی(س)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، چ 3، زمستان 1379، ج 8، ص 50.
[2]. همانجا.
[3]. همانجا.
[4]. همان، ص 50 و 51.
[5]. همان، ص 51.
[6]. همان، ص 53.
[7]. همان، ص 53 و 54.
[8]. همان، ص 54.
[9]. همانجا.
[10]. همان، ص 55.
[11] همان، ص 56.
[12] همان، ص 56.
[13] همان، ص 56.
[14] همان، ص 57 و 58.
[15] همان، ص 59.
[16] همان، ص 59 و 60.
[17] همان، ص 60.
تعداد بازدید: 1016
