20 تیر 1399
الهام صالح
تدوین قانون اساسی، یکی از اولویت‌هایی بود که امام خمینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به آن پرداختند. ایشان سپس بر انتخابات مجلس خبرگان تأکید داشتند. انتخابات مجلس شورا و ریاست‌جمهوری، نیز از دیگر دغدغه‌های ایشان بود.
امام خمینی در تاریخ 20 تیر 1358 در جمع گروهی از کارگران سخنرانی کردند. «اولویت تنظیم قانون اساسی بر همه امور»، موضوع این سخنرانی را تشکیل می‌داد.
الان وقت اختلاف نیست
امام خمینی در ابتدا به این موضوع اشاره کردند که افرادی برای بررسی قانون اساسی تعیین شده‌اند: «آقایانی برای بررسی قانون اساسی تعیین شده‌اند؛ الان وقت این کار است. این کارهای فرعی، اگر ما الان مشغول بشویم به آن کارها، از این کاری که اصلی است و سرنوشت مملکت ما به او بسته است، غفلت می‌کنیم.»[1]
امام خمینی سپس، آفت‌های اختلاف و تفرقه‌افکنی را برشمردند: «امروز اختلاف بین شما جوان‌ها اسباب این می‌شود که آن مطلب اصلی که همه ما داریم و اساس مملکت است، توجه بهشان نکنید؛ به یک چیزهای دیگری که مربوط به مملکت نیست توجه کنید و آنها اساس را از دست شما بگیرند. اگر آنها اساس را گرفتند، نه شما و نه آن طرف را مجال دیگر نخواهند داد. الان وقت اختلاف نیست؛ اختلاف سر هیچ!»[2]
امام درباره افرادی که اختلاف ایجاد می‌کنند، فرمودند: «هر کس بخواهد ایجاد اختلاف بکند، توجه داشته باشید یا آدمی است که روی نقشه، آن هم نقشه‌ای که خارجی‌ها دستش داده‌اند، عمل دارد می‌کند و یا آدمی است که جاهل است. شما جوان‌ها توجه بکنید؛ دیگر امروز، روزی نیست که ما بریزیم به جان هم و دیگران استفاده را ببرند. این مسائل فرعی را که کتاب این چی دارد، کتاب این چی کرده است، اینها را حالا بگذارید، بعدها صحبت می‌شود.»[3]
به همان کاری که الان وقتش است توجه کنید
ایشان در پایان سخنانشان نیز بر تدوین قانون اساسی بر اساس مصلحت اسلام تأکید کردند: «الان مشغول بشوید به اینکه [اگر] اشکال دارید به قانون اساسی، بنویسید؛ طرح دارید، بنویسید؛ تا وقت نگذشته، بدهید. برای بعد هم دنبال این باشید یک اشخاص خوب و صحیحی پیدا بکنید، معرفی بکنید، تعیین بشوند؛ تا اقلاً قانون اساسی - که موافق مصلحت ملت هست، موافق مصلحت اسلام است - درست بشود. دنبالش هم آن مسائل دیگر حل بشود. بعدش اینکه کی بهتر است، کی بدتر! آن، وقتش وسیع است؛ الان وقت این کار نیست؛ وقت آن کار است الان. به هیچ کاری خودتان را متوجه نکنید. به همان کاری که الان وقتش است توجه کنید.»[4]
سخنرانی در جمع نمایندگان کمیته امور صنفی
امام خمینی در سخنرانی دیگری که در حضور نمایندگان کمیته امور صنفی صورت گرفت، بار دیگر بر اهمیت و ضرورت قانون اساسی و مجلس خبرگان تأکید کردند.
بناست همه نظرها مجتمع بشود
امام در این سخنرانی نیز تدوین قانون اساسی را یک اولویت معرفی کردند: «الان چیزی که مطرح است آن چیزی است که اساس اسلام و اساس مذهب مبتنی بر او است. و آن قانون اساسی مملکت است. در قانون اساسی مملکت یک صحبت در این است که شما گفتید که باید روی موازین شرعیه باشد. شک ندارد این. لکن شماها مطالعه کنید، همین قانونی را که منتشر شده است، و هر جا که نظر دارید یا اصحاب نظر، نظر داده‌اند نظرتان را بنویسید، و به مجلس سنا، که بناست همه نظرها مجتمع بشود آنجا، بدهید.»[5]
ایشان درباره اهمیت مجلس خبرگان هم فرمودند: «یک مسئله دیگر که مهم است قضیه خبرگان است. در قضیه خبرگان اهمیت خیلی زیاد است، برای اینکه ممکن است که یک وقتی اگر ماها، شماها، غفلت کنید یا سستی کنید یا انظارتان را متوجه به یک مسائل دیگر بکنید و اشتغال به مطالب دیگر پیدا بکنید، اشخاصی که با مسیر شما مخالف هستند چند نفری بفرستند در مجلس و موجب زحمت بشوند. از این جهت، در این وقت باید همه توجه به این دو تا مطلب باشد: یکی تدوین قانون اساسی؛ یعنی نظر در قانون اساسی، که از شماها هر کس صاحبنظر است نظر بدهد. و یکی هم انتخاب اشخاصی که باید بشود.»[6]
تدین، اهل نظر بودن، شرقی و غربی نبودن و مورد اطمینان جامعه بودن نیز از صفاتی بود که امام درباره نمایندگان مجلس خبرگان برشمردند.
اگر در اساس قانون اساسی خدشه‌ای بشود...
امام خمینی، اشتباه در قانون اساسی را منجر به ضربه به سرنوشت کشور دانستند: «آنکه الان مطرح است آنهایی است که اساس حکومت ماست. اگر در اساس قانون اساسی ما یک خدشه‌ای بشود، یک اشتباهاتی باشد، یا عمدی یا خطایی، این سرنوشت یک مملکتی را عوض می‌کند.»[7]
امام در این سخنرانی، یک بار دیگر بر اولویت تدوین قانون اساسی نسبت به سایر مسائل تأکید کردند: «الان ما احتیاجمان به این مسئله است، نه احتیاجمان به بازار. ما همه احتیاجات داریم. خوب، مدارس ما نواقص دارد باید رفع بشود؛ دانشگاه هم نواقص دارد؛ دادگستری هم نواقص دارد؛ همه اینها باید رفع بشود؛ اما اگر ما حالا از این مطلبی که الان اساسی است برای ما دست برداریم و برویم سراغ آن مسائل، خدای نخواسته رخنه می‌کنند در این مسئله اساسی ما، بعد هم اگر خدای نخواسته آنها غلبه بکنند، دیگر نه بازاری برای شما می‌ماند و نه مدرسه‌ای برای ما.»[8]
اشخاصی می‌خواهند نگذارند که نهضت ما نتیجه بگیرد
امام خمینی از انتخابات مجلس شورا و انتخاب رئیس‌جمهور به عنوان دو مساله دیگر که در آینده مطرح می‌شود، نام بردند: «دو مسئله دیگر هم بعد از این موقعش است: یکی انتخابات است؛ و دیگری انتخاب رئیس‌جمهور. انتخابات مجلس شوراست؛ که امسال غیر سال‌های سابق است؛ غیر دوره‌های سابق است. دوره‌های سابق فرمایشی بود. هیچ‌کدامتان هم اطلاع نداشتید که کی وکیل می‌شود و کیْ می‌شود، چه بخواهید و چه نخواهید می‌شد. اما حالا اینطور نیست، خود شما باید تعیین بکنید.»[9]
ایشان از ایجاد اختلاف، به عنوان مانعی برای به نتیجه رسیدن نهضت یاد کردند و فرمودند: «اشخاصی می‌خواهند نگذارند که نهضت ما نتیجه بگیرد. یک نهضتی کرده‌اید شما، یک قدرت بزرگی را شکست دادید؛ لکن نتیجه این نبوده است که فقط آن قدرت برود. اگر عوض آن قدرت یک قدرتی نظیر او آن بیاید، خوب همان است که بود. پس عمده این است که ما بعد از رفتن آن قدرت، نتیجه‌ای که اسلام می‌خواهد، نتیجه‌ای که صلاح مسلمین است، بگیریم.»[10]
سخنی با گرانفروشان
امام خمینی در پایان سخنانشان نیز، گرانفروشان را نصیحت کردند: «یکی هم قضیه بازار است که حالا هم خوب، صحبتش هی هست، قضیه گرانفروشی‌های زیاد. آخر فکر نمی‌کنند اینهایی که اجحاف این‌قدر می‌کنند، گرانفروشی این‌قدر می‌کنند، که این برادرهایشان، این بیچاره‌ها، این سروپا برهنه‌ها که فریاد کردند توی این خیابان‌ها و خونشان را دادند حالا باید اینطور باهاشان معامله کنند که یک کسی که هیچی ندارد نتواند هندوانه بخرد و در تابستان یک فقیری که چند تا بچه دارد نتواند هندوانه بخرد! نتواند یک میوه‌ای برای زن و بچه‌اش ببرد، برای اینکه وضع گرانی آن‌طور است.»[11]
پی‌نوشت‌ها:
[1]. خمینی(س)، روح‌الله، صحیفه امام خمینی(س)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، چ سوم، زمستان 1379، ج 9، ص 43.
[2]. همان، ص 44.
[3]. همان‌جا.
[4]. همان‌جا.
[5]. همان، ص 58.
[6]. همان، ص 58 و 59.
[7]. همان، ص 59.
[8]. همان‌جا.
[9]. همان، ص 60.
[10]. همان‌جا.
[11]. همان، ص 62.
تعداد بازدید: 997
