22 دی 1399
محاسبه‌های قبلی این بود: روز عید فطر حدود 200 هزار نفر در راهپیمایی شرکت کرده بودند، آیا راهپیمایی روز 4 شوال (16 شهریور 1357) می‌تواند به اندازه همان جمعیت باشد که لااقل شکوه آن شکسته نشود؟ این سؤال افرادی بود که خود را بسیار آگاه می‌دانستند، و نبض جامعه را در دست خودشان می‌پنداشتند. ولی تجربه نشان داد آن‌جا که عامل نیرومند مذهب به‌کار می‌افتد محاسبه‌ها از کار می‌افتد، زیرا بیش از یک میلیون نفر در دومین راهپیمایی پرشکوه شرکت کردند. آن روز دوستان خواستند که من سر پیچ‌شمیران نماز را به جماعت بخوانم. نماز خواندم. گفتند: مسئولیت جهت دادن هم به عهده تو. با عده‌ای از دوستان روحانی (از اعضای جامعه روحانیت مبارز تهران هم بودند) حرکت کردیم. من به نظرم رسید که جمعیت را به سمت میدان آزادی ببریم. از پیچ‌شمیران تا میدان آزادی خیلی راه بود. عده‌ای غرغر کردند. گفتند: مردم خسته شده‌اند و یا خسته می‌شوند. گفتم: بالاخره می‌رویم و باید این راهپیمایی ادامه داشته باشد، حتماً تا غروب به آن‌جا می‌رسیم. رفتند آن‌جا، مقدمات سخنرانی را فراهم کردند. همین‌طور که بین راه می‌رفتیم، کامیون‌های مسلح را می‌دیدیم. دو شب قبل هم گفته بودند رژیم روز پنج‌شنبه برای شلیک و حمله آماده است. ما بی‌اعتنا به این تهدیدها می‌رفتیم. زنها، این خواهران شجاع و دلیر، آن روز غوغا کردند. بخش عظیمی از جمعیت را خواهرها تشکیل می‌دادند. آمدند تا میدان آزادی. آن‌جا تدارکات نظامی از همه جا بیشتر بود و در عین حال اینها با مشت گره کرده در برابر این تدارکات شجاعانه شعار می‌دادند. انقلاب شده بود. انقلاب. انقلاب اسلامی. همین‌طور حرکت ادامه یافت. گاهی کشمکش بود، گروه‌های ملی‌گرا در تنظیم برنامه راهپیمایی خبر می‌دادند که خوب است مدیریت دست ما باشد، برای این که شما آقایان اهل تشکیلات و اداره نیستید. توده مردم هم که تشکیلاتی ندارند، پس بگذارید ما تشکیلاتی‌ها کار را اداره کنیم. پاسخ جوانها این بود که به آن آقایان بگویید: به عنوان بخشی از مردم، تشریف بیاورید، ما با همه بی‌تشکیلاتی‌مان و با همه نداشتن سابقه تشکیلاتی، عرضه راه انداختن یک راهپیمایی را داریم. غصه‌اش را نخورید. راهپیمایی‌های پرشکوه یکی پس از دیگری پرشکوه‌تر و پرجمعیت‌تر ادامه یافت، تا نوکر استعمار فرار کرد.
منبع: خاطرات ماندگار، زندگی آیت‌الله دکتر سیدمحمدحسین بهشتی، به کوشش مرتضی نظری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ اول، 1378، ص 155 و 156.
تعداد بازدید: 876
