20 دی 1399
احمد ساجدی
یکی از شخصیت‌هایی که ضرورت ثبت اقدامات، اخلاق و رفتار وی همراه با رویدادها و تحولات مرتبط با زندگیش همواره دغدغه پژوهشگران و محققان بوده، امام موسی صدر است. وی که مؤسس مجلس اعلای شیعیان لبنان و از رهبران مذهبی و سیاسی برجسته این کشور به‌شمار می‌رفت، در شهریور 1357 در لیبی ربوده شد و دیگر در هیچ کجا اثری از وی منتشر نشد.
امام موسی صدر از جایگاه رفیعی در جوامع اسلامی و بویژه نزد شیعیان لبنان برخوردار بود. وابستگی به یکی از خاندان‌های مهم شیعه، حضور مؤثر در حوزه علمیه قم و نجف، تحصیل در دانشگاه و ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی، فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی گسترده در ایران و عراق و لبنان، رهبری سیاسی و دینی شیعیان لبنان، ارتباطات وسیع سیاسی و فرهنگی با مجامع بین‌المللی و دولتها و ملتها و نخبگان سایر کشورها، ایفای نقش به مثابه یک اندیشمند و متفکر دینی، تعامل گسترده با عالمان ادیان و مذاهب اسلامی و غیر اسلامی، تأثیرات عمیق در لبنان و خاورمیانه و... همگی شواهدی بر اهمیت جایگاه برجسته امام موسی صدر در جهان اسلام است.
یکی از تلاشهای مؤسسه امام موسی صدر، مصاحبه با خانم فاطمه صدر - فرزند آیت‌الله سید صدرالدین صدر، همسر آیت‌الله شهید سیدمحمدباقر صدر و خواهر امام موسی صدر – بوده است. از اردیبهشت ۱۳۸۹ گروه تاریخ شفاهی «مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر» تشکیل شد تا مسئولیت احیاء ناگفته‌های زندگی وی را از طریق ضبط خاطرات نزدیکان و دوستان و همکاران و مرتبطین بر عهده بگیرد. از دی ۱۳۹۵ تا مرداد ۱۳۹۸ جمعاً هشت مصاحبه با خانم فاطمه صدر در نجف و تهران و در مجموع ۲۷ ساعت مصاحبه انجام شد.
این مصاحبه‌ها گاه به صورت پرسش و پاسخ و گاه در قالب گفت‌وگوی خودمانی انجام می‌شد. حاصل این تلاش، کتابی با عنوان «به رنگ صبر» بود. بخش عمده محتوای این کتاب متن مصاحبه نویسنده - فاطمه نقوی - با فاطمه صدر است که در قالب ۳۷۱ سئوال و دریافت پاسخ‌های آنها تهیه و تنظیم شده است. البته در گردآوری و تکمیل این کتاب، مطالعه آثار و منابع مکتوبِ مرتبط با شخصیت و عملکرد امام موسی صدر و همچنین تماس با افراد مطلع و بویژه دوستان و یاران وی و ضبط خاطرات آنان نقش مؤثری داشته است.
کتاب «به رنگ صبر» آن‌گونه که در پشت جلد آن آمده است، «روایت فاطمه صدر است از خوشی‌های خانه پدری و دلخوشی‌های نجف در کنار همسر و فرزندان و بیان محنت‌های این شهر روشن. از ریشه دواندن در خاک همسر و دل‌بستن به رنج‌هایش. شرح زندگی یک زن است؛ تا جایی که به یاد آورده و منهای جاهایی که سعی کرده فراموش کند.»
در نگارش و تدوین کتاب، نویسنده تلاش زیادی کرده تا جملات را همان‌گونه که مصاحبه‌شونده بر زبان جاری کرده است، انعکاس دهد و از صیقل‌دادن آن و روان‌سازی جملات خودداری کرده است به اعتقاد نویسنده: «آنچه مهم است وفاداری به کلام فاطمه صدر بود. نه نوشتن جملات شسته و رفته و مرتب، که از واقعیت به دور باشند. چنانچه خود ایشان هم بر این عقیده بود.» این مصاحبه که 333 صفحه از حجم کتاب را به خود اختصاص داده، به سه بخش تقسیم شده است. عنوان فصل اول: دیدار در تهران؛ خانه پدری. عنوان فصل دوم: دیدار در نجف؛ زندگی مشترک. عنوان فصل سوم: وقایع و رویدادها. ضمناً پی‌نوشت‌هایی برای فهم بهتر پرسش‌ها و پاسخ‌ها ، مکمل هر یک از فصول کتاب است.
کتاب «به رنگ صبر» همچنین دارای یک گاهشمار از زندگی آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر و همسر ایشان فاطمه صدر، ۳۶ صفحه عکس از شخصیت‌های مطرح در کتاب و ۱۳۰ صفحه سند است. سندها عموماً به زبان عربی، ولی متن فارسی آنها در کنار هر سند آمده است. این کتاب ششمین جلد از مجموعه «تاریخ شفاهی» است که توسط مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر منتشر شده است. اثر حاضر به کوشش فاطمه نقوی در ۵60 صفحه تهیه و تنظیم شده و در سال ۱۳۹۹ با بهای ۷۵ هزار تومان انتشار یافته است.
تعداد بازدید: 745
