15 بهمن 1399
الهام صالح
امام خمینی در تاریخ 16 بهمن 1357 و یک روز پس از صدور حکم مهندس مهدی بازرگان به ریاست دولت موقت، از واجب بودن اطاعت از دولت موقت سخن گفتند.
امام خمینی در تاریخ 15 بهمن 1357 در حکمی، مهندس مهدی بازرگان را مأمور تشکیل دولت موقت کردند تا او اعضای دولت موقت را تعیین کند: «بنا به پیشنهاد شورای انقلاب، بر حَسَب حق شرعی و حق قانونی ناشی از آرای اکثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران که طی اجتماعات عظیم و تظاهرات وسیع و متعدد در سراسر ایران نسبت به رهبری جنبش ابراز شده است، و به موجب اعتمادی که به ایمان راسخ شما به مکتب مقدس اسلام و اطلاعی که از سوابقتان در مبارزات اسلامی و ملی دارم، جنابعالی را بدون در نظر گرفتن روابط حزبی و بستگی به گروهی خاص، مأمور تشکیل دولت موقت می‌نمایم.»[1]
امام خمینی در 16 بهمن 1357 در جمع بیش از چهارصد تن از خبرنگاران داخلی و خارجی درباره آشفتگی اوضاع ایران فرمودند: «آقایان آشفتگی چند ساله ملت ما را می‌دانند. مطلعند که تمام دستگاه‌های ملی و دولتی فلج شده است، وضع اقتصادی ما رو به نابودی رفته است، وضع فرهنگ ما خراب است، دانشگاه‌ها تعطیلند، مدارس علمی ما تعطیل است، بازارها تعطیل است. تمام اینها مضافاً به خونریزی‌هایی که تاکنون شده است و آشفتگی‌هایی که در مملکت ما هست. از اینها اطلاع دارند. و کسانی که مربوطند به این، دست بردارند از شلوغ‌کاری، و با تعقل اشیاء را فکر کنند و کنار بروند.»[2]
امام خمینی ضمن اشاره به کودتای رضاخان و تشکیل مجلس مؤسسان با زور سرنیزه، درباره غیر‌قانونی بودن مجلس و دولت گفتند: «با سرنیزه مسئله مؤسسان را تأسیس کرد و آنها رأی دادند، این رأی رأی باطل بوده است؛ این مجلس مجلس ملی نبوده است؛ و چون مجلس ملی نبوده است، رژیم سلطنتی پهلوی یک رژیم متکی بر سرنیزه بوده است و قانونی نبوده است. وقتی رژیم قانونی نشد، مجالسی که بعدها هم تهیه کردند ملی نبوده است، قانونی نبوده است. تمام این مسائل به ما می‌فهماند که الان نه دولت قانونی است، نه مجلس قانونی است - نه این مجلس و نه آن مجلس.»[3]
امام در این سخنرانی که در مدرسه علوی برگزار شد، از تشکیل دولت موقت خبر دادند: «از این جهت ما یک دولتی را معرفی می‌کنیم، رئیس دولتی را معرفی می‌کنیم [تا] موقتاً دولتی تشکیل بدهد که هم به این آشفتگی‌ها خاتمه بدهد، و هم یک مسئله مهمی که مجلس مؤسسان است، انتخابات مجلس مؤسسان را درست کند، و مقدمات آن را درست کند و مجلس مؤسسان تأسیس بشود. و همین‌طور انتخابات هم درست بشود و آنها دولت دائمی را انتخاب بکنند. و مجلس مؤسسان؛ ... جمهوری اسلامی را [به] رفراندوم بگذارد ...»[4]
ایشان در ادامه فرمودند: «اعتقادم این است که دیگر احتیاج به رفراندوم نیست و مردم مکرر به جمهوری اسلامی رأی داده‌اند؛ لکن برای اینکه بهانه‌ها تمام بشود و شمارش آراء بشود، ما باید آزادانه یک همچو کاری بکنیم تا مردم بدانند، تا همه عالم بدانند که رأی آزاد که مردم می‌دهند به که می‌دهند و به چه رژیمی می‌دهند. لهذا ما دولت موقت را تعیین کردیم.»[5]
امام خمینی درباره انتخاب مهندس مهدی بازرگان به ریاست دولت موقت نیز گفتند: «چون جناب آقای مهندس مهدی بازرگان را سال‌های طولانی است از نزدیک می‌شناسم و یک مردی است صالح، متدین، عقیده‌مند به دیانت و امین و ملی و بدون گرایش به یک شیء که برخلاف مقررات شرعی است، من ایشان را معرفی می‌کنم که ایشان رئیس دولت باشند. و ایشان وزرای خودشان را بعد تعیین خواهند کرد، و به ما معرفی می‌کنند تا اینکه شورای انقلاب ما، که پیشنهادشان این بوده است که ایشان رئیس دولت باشند، شورای انقلاب وزرای ایشان را هم بررسی بکنند.»[6]
امام خمینی، اطاعت از دولت موقت را واجب اعلام کردند: «ایشان را که من قرار دادم واجبُ‌الْاتِّباع است، ملت باید از او اتّباع کند. یک حکومت عادی نیست،یک حکومت شرعی است؛ باید از او اتّباع کنند. مخالفت با این حکومت مخالفت با شرع است، قیام علیه شرع است.»[7]
امام خمینی درباره مجازات قیام علیه شرع نیز فرمودند: «قیام بر علیه حکومت شرع جزایش در قانون ما هست، در فقه ما هست؛ و جزای آن بسیار زیاد است. من تنبه می‌دهم به کسانی که تخیل این معنی را می‌کنند که کارشکنی بکنند یا اینکه خدای نخواسته یک‌وقت قیام بر ضد این حکومت بکنند، من اعلام می‌کنم به آنها که جزای آنها بسیار سخت است در فقه اسلام.»[8]
ایشان در همین سخنرانی، در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره واکنش بختیار و ارتش به تشکیل دولت موقت گفتند: «اگر هر دو عاقل باشند و به مملکت علاقه داشته باشند عکس‌العمل آنها باید مثبت باشد. و اگر خائن باشند و بخواهند به مملکت خیانت کنند، این امرش با خداست.»[9]
امام در سخنرانی دیگری در حضور نمایندگان مستعفی مجلس شورای ملی، درباره استعفای بختیار فرمودند: «دولت این آقا، که ناشی از این مجلس و ناشی از آن شاه و - نمی‌دانم - ناشی از [سرنیزه] است... این دولت نیست تا اینکه ما بگوییم بیاید استعفا بکند! دولت اصلاً نیست، استعفا می‌خواهد چه کند. استعفا مال این است که دولتی [قانونی] باشد. منتها هر کس که تنبه پیدا کرد، توبه کرد برگشت، توبه‌اش البته قبول است؛ خدا قبول می‌کند، ملت هم قبول می‌کند.»[10]
امام خمینی در سخنرانی دیگر خود در حضور روحانیون، جمعی ازنیروهای نظامی و یازده تن از نمایندگان مستعفی مجلس شورای ملی، در مورد ویرانی کشور به نام تمدن فرمودند: «گرچه این مرد، که محمدرضا پهلوی اسمش است، این رفت و همه اوضاع مملکت را خراب کرد؛ یک مملکت خرابی برای ما گذاشت. هرجایش را دست بگذارید خرابی است: اقتصاد از هم ریخته است؛ زراعت ما را به کلی از بین بردند؛ به اسم «اصلاحات ارضی» فاسد کردند کشاورزی ما را، و بازار درست کردند برای ارباب‌های خودشان. به اسم «تمدن» و «ترقی» ما را به عقب بردند؛ فرهنگ ما را عقب راندند. تمام اوضاع ایران را خراب کردند، جز قبرستان‌ها را که آباد شد!»[11]
امام خمینی در این سخنرانی نیز بر واجب بودن اطاعت از دولت موقت تأکید کردند: «قیام بر خلاف حکومت اسلامی قیام بر خلاف حق است و مجازات دارد. اما مخالفت با این رژیم یا هر رژیمی، مخالفتش معصیت الهی است لکن مجازات به آن معنا که یک جزای عُرفی هم داشته باشد ندارد، به خلاف قیام بر ضد حکومت. قیام بر ضد حکومت جزای عرفی دارد در شرع ما، و خیلی هم سخت است آن جزا.»[12]
سخنان برگزیده:
- رژیم سلطنتی پهلوی یک رژیم متکی بر سرنیزه بوده است.
- مخالفت با این حکومت مخالفت با شرع است، قیام علیه شرع است.
- تمام اوضاع ایران را خراب کردند، جز قبرستان‌ها را که آباد شد!
پی‌نوشت‌ها:
[1]. خمینی، روح‌الله، صحیفه امام خمینی(س)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، چ 3، 1379، ج 6، ص 54.
[2]. همان‌جا.
[3]. همان، ص 57 و 58.
[4]. همان، ص 58.
[5]. همان‌جا.
[6]. همان، ص 58 و 59.
[7]. همان، ص 59.
[8]. همان‌جا.
[9]. همان، ص 60.
[10]. همان، ص66.
[11]. همان، ص 67 و 68.
[12]. همان، ص 69.
تعداد بازدید: 838
