30 بهمن 1400
احمد ساجدی
یکی از راههای تجربه‌اندوزی و آگاهی از تحولات تاریخی، مطالعه در احوال زندگی انسان‌ها و استفاده از تجربیات خوب و بد گذشتگان است. به همین دلیل انسان‌ها و زندگی آنها شکل‌دهنده تحولات تاریخی هستند. به قول یکی از محققان، «گذشته، چراغ راه آینده است.» تا وقتی گذشته خود را ندانیم، گذشتگان خود را نشناسیم و از زندگی آنان پند نگیریم نسبت به آینده تدبیر مناسبی نخواهیم داشت.
یکی از افرادی که اخیراً زندگی‌نامه و خاطراتش به همت معاونت پژوهشی «مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)» به رشته تحریر درآمده حجت‌الاسلام سیدمحمدجواد پیشوایی است.
حجت‌الاسلام سیدمحمدجواد پیشوایی در سال ۱۳۲۳ در بندر انزلی متولد شد. پس از تحصیلات متوسطه به قم مهاجرت کرد و به مدت ۱۷ سال در این شهر به تحصیلات علوم دینی پرداخت و از آیات عظام: گلپایگانی، مرعشی نجفی، میرزا هاشم آملی، و امام خمینی اجازه نمایندگی در امور شرعی و مذهبی، دریافت کرد.
حجت‌الاسلام پیشوایی از همراهان نهضت امام خمینی بوده است. وی در ۲۷ بهمن 1357 با حکم امام به عنوان نماینده ایشان در بندر انزلی منصوب شد و در سال ۱۳۶۱ به عنوان نماینده ایشان در خصوص اجرای فرمان هشت ماده‌ای به سیستان و بلوچستان عزیمت کرد. در سال ۱۳۶۲ وی دعوت آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی (رئیس وقت دیوان عالی کشور) را مبنی بر قبول ریاست یکی از شعب دیوان عالی کشور نپذیرفت، و به ادامه فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی برای دانشجویان و طلاب از جمله تدریس در دانشگاه شهید بهشتی پرداخت. وی از ابتدای جنگ تحمیلی بارها در جبهه‌های دفاع مقدس حضور یافت. او فرزند خود شهید سیدمصطفی پیشوایی را در سن ۱۶ سالگی در جبهه غرب کشور تقدیم اسلام و انقلاب اسلامی کرد.
شرح حال و زندگی‌نامه حجت‌الاسلام سیدمحمدجواد پیشوایی اخیراً در کتابی با عنوان «مرید روح‌الله» تهیه و تنظیم شده است. نام‌برده در خلال خاطرات از ارتباط پدر خود با آیت‌الله‌العظمی بروجردی، امام خمینی(ره) و همچنین آیت‌الله سیدمصطفی خمینی گفته و چگونگی آشنایی و ورود به جریان مبارزات و نهضت امام خمینی را شرح داده، وضعیت اجتماعی و فرهنگی بندر انزلی پیش و پس از انقلاب اسلامی را تشریح کرده، از دریافت اولین حکم نمایندگی از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب سخن گفته، چگونگی شرکت در جبهه‌های دفاع مقدس را تشریح کرده و در این بین گفته‌ها و واقعیت‌هایی را بر زبان رانده که خواننده در جای دیگری شاید ندیده و نشنیده باشد.
در مقدمه کتاب «مرید روح‌الله» جمله‌ای از «نهج‌البلاغه» است که بر اساس آن حضرت علی(ع) در وصیت به امام حسن مجتبی(ع) می‌فرمایند: «پسرم گرچه من به اندازه همه کسانی که پیش از من می‌زیسته‌اند عمر نکرده‌ام اما در رفتار آنها نظر افکندم و در اخبارشان تفکر نمودم و در آثار باقیمانده از آنان به سیر و سیاحت پرداختم تا بدانجا که بر اثر این آموزش‌ها مثل یکی از آنها شدم... آنگاه از میان تمامی آنها از هر امری گزیده‌اش را برای تو گرفتم و از میان زشت و زیبای آنها زیبایش را برای تو انتخاب نمودم و مجهولاتش را از تو دور داشتم. همان‌گونه که یک پدر مهربان بیشترین نیکی‌ها را برای فرزندش می‌خواهد.» (نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، ص ۲۹۵).
کتاب «مرید روح‌الله» که از طریق مصاحبه با حجت‌الاسلام پیشوایی حاصل شده، نمونه دیگری از عرضه مجموعه‌های تاریخ‌نگاری به روش «تاریخ شفاهی» است. این کتاب از سه بخش تشکیل شده است. فصل اول با عنوان «در محضر پدر» یک دوره ۳۴ ساله را در بر می‌گیرد که به شرح زندگی نام‌برده از تولد در شهریور ۱۳۲3 تا فوت پدر در مهر ۱۳۵۷ اختصاص یافته است. در این دوره که ۶۵ صفحه کتاب را به خود اختصاص داده، راوی عمدتاً در کنار پدر و خانواده بوده و زندگی خود را در سایه آنان برنامه‌ریزی‌کرده است. او در این سال‌ها در کنار پدر از منبر آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله موسوی اردبیلی در بندر انزلی استفاده کرد، در درس اخلاق آیت‌الله میرزا هاشم آملی شرکت کرد، و با دست امام خمینی(ره) معمم شد و به کسوت طلبگی درآمد. پدر وی در این سال‌ها نمایندگی آیت‌الله‌العظمی بروجردی را در بندر انزلی برعهده داشته است.
فصل دوم با عنوان «ورود به جریان مبارزه» به سابقه آشنایی راوی با نهضت امام خمینی(ره) در سال‌های آغازین دهه ۱۳۴۰ و اقدامات وی در همراهی با نهضت اشاره کرده است. در این بخش اظهارات راوی درباره حمله به مدرسه فیضیه قم، واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، موضوع کاپیتولاسیون، موضوع مرجعیت امام خمینی(ره)، واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۵۴، تحولات منجر به پیروزی انقلاب اسلامی و سپس شرحی از تحولات پس از انقلاب اسلامی را می‌خوانیم. فصل دوم کتاب جمعاً ۱۳۶ صفحه است.
بخش سوم نیز تحت عنوان «ضمائم»، مجموعه‌ای ۲۸ صفحه‌ای از اسناد، نامه‌ها و عکس‌های مرتبط با متن کتاب است.
کتاب «مرید روح‌الله» در سال 1399 در 256 صفحه و در قطع وزیری توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی) چاپ شده و با بهای 49 هزار تومان وارد بازار نشر شده است.
تعداد بازدید: 569
