21 اسفند 1400
احمد ساجدی
قرن‌هاست که اندیشمندان و مصلحان مسلمان در پی یافتن راه‌هایی برای عبور از سکون، خروج از ایستایی، و حرکت دادن جهان اسلام به سوی قافله پیشرفت و توسعه، و احیای شکوه و عظمت گذشته تمدن اسلامی هستند. برای دستیابی به این مقصود، تاکنون صدها همایش تشکیل شده و هزاران مقاله و کتاب منتشر گردیده است. همه این تلاش‌ها در صدد یافتن راهی برای بازسازی ساختارهای فکری مادی و معنوی جهان اسلام و آزادسازی توانایی‌های مغفول مانده مسلمانان متمرکز گردیده است. این نگرش و این تلاش تاکنون در میدان عمل، به تحولات سیاسی و اجتماعی متنوعی در جهان اسلام تبدیل شده است.
انقلاب اسلامی ایران بازتاب یکی از همین منظومه‌های فکری و البته زیباترین و سازنده‌ترین بازتاب آن بوده که در اندیشه و تفکر بنیانگذار آن حضرت امام خمینی(ره) تجلی کرده است.
اخیراً مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی کتابی با عنوان «علل عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی از دیدگاه امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای» منتشر کرده است. این کتاب که توسط خانم «راضیه مهرابی کوشکی» تهیه و تدوین شده است، با تعمق در اندیشه‌های رهبران انقلاب اسلامی تلاش کرده تا دلایل عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی را در باور امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای واکاوی کند.
کتاب شامل یک مقدمه و سه بخش است.
بخش نخست به بررسی علل عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی از دیدگاه امام خمینی در دو فصل «علل داخلی» و «علل خارجی» پرداخته و عوامل دخیل در انحطاط مسلمین را در هر دو فصل بررسی کرده و سپس راه‌حل‌های خروج دنیای اسلام از انحطاط را نیز برشمرده است. در این بخش از عواملی چون فرهنگ معوج، حکومت‌های منحط، روحانیت منفعل، روشنفکران وابسته، ضعف‌های اتحاد درونی، و فقدان وحدت اسلامی به عنوان «عوامل درونی انحطاط» یاد کرده، و از عملکرد دولت‌های استعماری از جمله تهاجم فرهنگی، القاء ضعف کشورهای اسلامی، تشویق آنها به وابستگی، عملکرد مخرب مستشاران خارجی، تبلیغات سوء علیه روحانیت، و مخدوش ساختن چهره اسلام به عنوان «عوامل خارجی عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی» یاد کرده است. در این بخش همچنین از عواملی چون تکیه بر اسلام، اصلاحات زیربنایی، مشارکت دادن آگاهانه مردم، تلاش برای استقلال فکری و فرهنگی، تربیت نیروی انسانی خودباور و مسئولیت‌پذیر، وحدت و انسجام درونی، و صدور بیداری اسلامی به عنوان «راهکارهای خروج کشورهای اسلامی از انحطاط» یاد کرده است. در هر بخش نیز مصادیقی از اظهارات امام خمینی ارائه شده است.
بخش دوم به بیان دیدگاه‌های آیت‌الله خامنه‌ای درباره علل عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی در دو ساحت درونی و بیرونی است. در این بخش نیز از عواملی چون فرهنگ پس‌رونده، فرقه‌گرایی، و حکومت‌های مرتجع، به عنوان علل داخلی انحطاط، و همچنین تأثیر عملکرد خاص نظام سلطه در عرصه‌های مختلف زندگی به عنوان علت خارجی در ضعف کشورهای اسلامی یاد شده است. در همین بخش عواملی چون بیداری اسلامی، تقویت فرهنگ پیش‌رونده، اتحاد ملی و انسجام اسلامی، حفظ اقتدار و عزت ملی، توجه به بنیان‌های بومی، مدیریت جهادی، اقتدار علمی، خودکفایی و استقلال، محوریت تولید، عدالت اقتصادی، مردم محوری و... به عنوان راهکارهای خروج کشورهای اسلامی از انحطاط یاد شده و در هر بخش نیز جملات برگزیده و متناسب از قول آیت‌الله خامنه‌ای آورده شده است.
بخش سوم با عنوان «نتیجه‌گیری تفصیلی»، تأکیدات مشترک دو رهبر و مواضع یکسان آنان در بسیاری از حوزه‌ها را بازگو کرده است.
کتاب «علل عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی» در قطع وزیری و جلد نرم، در تابستان ۱۴۰۰ در ۳۱۳ صفحه تهیه و تنظیم شده و با بهای ۶۰ هزار تومان وارد بازار نشر شده است.
تعداد بازدید: 497
