27 مرداد 1403
مرجان مهدی‌پور
«دلایل پایانی و دوام انقلاب اسلامی» نام کتابی به قلم محمدمهدی اسماعیلی است. نویسنده که عضو هیئت علمی دانشگاه تهران است بعد از پیشگفتار، در مقدمه نویسندگان اشاره به انگیزه نگارش کتاب می‌کند.
اسماعیلی برای تدریس درس سه واحدی «طرح نهایی» در رشته علوم سیاسی سرفصل‌هایی را آماده کرده و از نظرات دانشجویان استفاده می‌کند. در این راستا چند پایان‌نامه بر اساس روش «تحلیل محتوا» نگارش و دفاع می‌شود و این امر انگیزه‌ای می‌شود تا نویسنده با انتخاب موضوع سخنرانی‌های مناسبتی به روش مذکور این کتاب را به نگارش درآورد.
این پژوهش به تحلیل محتوای سخنرانی‌های سالانه حضرت آیت‌الله العظمی امام سیدعلی خامنه‌ای از دیدارهای ایشان در دو روز 19 دی (سالگرد قیام مردم قم) و 29 بهمن (اربعین شهدای قم در تبریز) اختصاص دارد. در این مطلب 36 سخنرانی مقام معظم رهبری که از سال 1368 (آغاز رهبری) تا سال 1397 ایراد شده تحلیل و بررسی شده است.
نویسنده 11 متغیر برای این پژوهش در نظر می‌گیرد که توسط تعدادی از پژوهشگران منتخب انجام می‌شود. این متغیرها عبارتند از اتحاد ملی، قانون‌مداری، ایستادگی در راه خدا، استکبارستیزی، سیاست خارجی بومی، پاسداری از خط امام، مردم ایران، پیشرفت علمی، استقلال فرهنگی، اقتصاد مقاومتی و مردم‌سالاری دینی.
کتاب با مقدمه ناشر، پیشگفتار و مقدمه نویسندگان آغاز شده و سپس پژوهش اصلی در دو بخش ارائه می‌شود هر بخش شامل چهار فصل است نویسنده در بخش اول کتاب که چارچوب پژوهش است به تحلیل تاریخچه «روش تحلیل محتوا»، انواع و ویژگی‌های آن پرداخته و در فصل دوم مراحل انجام پژوهش را می‌آورد. در فصل سوم نیز چگونگی اجرای پژوهش‌های تحلیل محتوا را با روش‌های کدگذاری می‌آورد.
فصل چهارم نتایج تحلیل محتوای 36 سخنرانی مقام معظم رهبری براساس 11 متغیر تعریف شده در جداولی همراه با داده‌های آماری است.
در بخش دوم با عنوان «نتایج» یازده متغییر مورد پژوهش در چهار فصل توصیف و تبیین شده‌اند.
فصل اول با عنوان «نقش باورهای دینی در پیروزی انقلاب اسلامی» به صداقت و ایستادگی مردم در راه خدا و پاسداری از خط امام خمینی می‌پردازد. نویسنده متذکر می‌شود که از نگاه رهبر معظم انقلاب بهره‌گیری از باورهای دینی همچون «اربعین» امکان پیروزی را تداوم بخشیده است و موتور محرکة انقلاب «اسلام محوری» آن است و در این راه نصرت الهی با مردم خدادوست است. این پژوهش یادآور می‌شود که آیت‌الله خامنه‌ای نقش مردم را در پاسداری از اسلام و انقلاب بسیار مهم و تأثیرگذار می‌داند.
در فصل دوم «نقش مردم ایران در پیروزی و ماندگاری انقلاب اسلامی» در بیانات آیت‌الله خامنه‌ای به‌طور مفصل مورد تحلیل قرار گرفته است و عواملی را در این راستا برمی‌شمارد که عبارتند از: مقاومت ملت ایران، قدرت تحلیل سیاسی، دشمن‌شناسی، بصیرت مردم، حضور در صحنه، صبر و مقاومت، پیشرو در استمرار بقای انقلاب، موقعیت‌شناسی و عمل به هنگام، دلیری، شجاعت، ایمان به وعده الهی، اخلاص، اتحاد ملی، استکبارستیزی، عدم سازش با آمریکا، مقاومت در برابر دشمن و...
«استحکام‌بخشی ساخت درونی قدرت» نیز از مواردی است که در سخنرانی‌های رهبری مورد تحلیل قرار گرفته است. استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی، مردم‌سالاری دینی و توجه به مستضعفان، عدالت اجتماعی و توجه به اقتصاد مقاومتی، پرداختن به تحریم اقتصادی و حمایت از تولید ملی، پیشرفت‌های علمی و مقابله با تهاجم فرهنگی از موارد مورد تحلیل و بررسی هستند. در این پژوهش همچنین تکنولوژی‌های جدید، دانش هسته‌ای و قدرت موشکی به عنوان ابعاد مهم استحکام ساخت درونی قدرت بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند.
سرانجام نویسنده در فصل چهارم «استقرار نظام اسلامی و نقش آن در پویایی و پایانی انقلاب اسلامی» را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. در پایان نیز نتیجه‌گیری مختصر و مفیدی آورده است.
پیوست کتاب بیش از 80 صفحه جدول است. یازده متغیر مورد پژوهش نویسنده در سخنرانی‌های سالانه رهبر انقلاب، در دو روز 19 دی و 29 بهمن از سال 1368 تا 1398 در جدول آمده است.
پایان کتاب نیز به کتابنامه و نمایه اختصاص دارد. نویسنده از 97 عنوان منبع در نگارش این کتاب استفاده کرده است.
«دلایل پایانی و دوام انقلاب اسلامی ایران» با 274 صفحه در سال 1401 توسط انتشارات امیرکبیر چاپ شده و با قیمت 248 هزار تومان دراختیار پژوهشگران و مخاطبان علاقه‌مند قرار گرفته است.
تعداد بازدید: 45
