13 اسفند 1390
ستون پنجم
«ستون پنجم» از واژه‌های سیاسی مصطلح در ادبیات محاوره‌ای و مکتوب ما است. این واژه به عناصر و نیروهائی اطلاق می‌شود که در درون یک کشور، جبهه جنگ، حزب یا سازمان مخفی هستند و در لباس دوست نقش خرابکاری و جاسوسی از داخل را برای دشمن ایفا می‌کنند.
این اصطلاح برای اولین بار در جریان جنگهای داخلی اسپانیا به کار گرفته شد. جنگ سه ساله اسپانیا که از ژوئیه 1936 آغاز شد و در مارس 1939 خاتمه یافت میان دولت چپگرای حاکم بر اسپانیا و نیروهای راستگرای ژنرال «فرانکو» درگرفت. دولت مزبور از 1931 که در اسپانیا حکومت جمهوری برقرار شد، قدرت را علیرغم مخالفت طیفی از نظامیان راستگرا و سیاستمدار ناراضی به دست گرفت. فرانکو که به دلیل مخالفت با حکومت به جزایر قناری در شمال مراکش تبعید شده بود، در رأس نظامیان شورشی،علیه جمهوریخواهان وارد جنگ شد. جمهوریخواهان در این جنگ که به سرعت به سراسر اسپانیا کشیده شد از حمایت استالین، و فرانکو از حمایت هیتلر برخوردار بودند جنگ با شکست جمهوریخواهان و پیروزی فرانکو خاتمه یافت. فرانکو پس از این جنگ تا نزدیک به 4 دهه، زمام امور اسپانیا را بر عهده داشت.
جنگ داخلی اسپانیا در حقیقت زمانی خاتمه یافت که فرانکو موفق به تصرف مادرید پایتخت این کشور گردید.
در 19 ژوئیه 1939 که ژنرال فرانکو با 2 ستون و از 4 سمت به سوی مادرید به پیش می‌رفت، ژنرال امیلیومولا (1937 ـ 1887) از فرماندهان ارشد وی جمله‌ای را بر زبان جاری کرد که واژه «ستون پنجم» را وارد فرهنگ زبانها ساخت. او در مصاحبه‌ای با خبرنگاران به تشریح وضعیت جنگ و موقعیت باقی مانده نیروهای وفادار به دولت چپگرای اسپانیا و همچنین قوای وفادار به فرانکو پرداخت و اظهار داشت «مادرید در حال حاضر توسط 4 ستون نظامی در محاصره قرار دارد» هنگامی که از او سؤال شد که کدام یک از این 4 ستون،در عملیات آزادسازی مادرید، پیشقدم خواهند شد، در پاسخ گفت: ستون پنجم! و وقتی مقصود از این کلمه را از وی جویا شدند، گفت ستون پنجم نیروهای وفادار ولی مخفی ما هستند که در داخل شهر زمینه ورود نظامیان را به داخل شهر فراهم می‌آورند.
از آن پس واژه «ستون پنجم» به عنوان یک لغت جدید وارد فرهنگ زبانها شد و به کسانی اطلاق گردید که به مثابه مزدوران پنهان، جاسوسان و عوامل مخفی یک دولت در دولت دیگر یا عوامل پنهان یک دولت در یک حزب و سازمان و یا بالعکس، به تحقق نقشه‌های سازمان یا دولت متبوع خود مشغول می‌شوند. افراد ستون پنجم در حقیقت عوامل دشمن در درون یک حاکمیت هستند.
منبع: ماهنامه الکترونیکی دوران - شماره 7
تعداد بازدید: 1175
