14 اسفند 1390
دایرةالمعارف انقلاب اسلامی ویژه نوجوانان و جوانان
مجموعه دایرةالمعارف انقلاب اسلامی، ویژه نوجوانان و جوانان از جمله آثار سودمند حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی برای نسل جوان و جستجوگر کشور می‌باشد. این مجموعه که جلد اول آن منتشر شده، همانگونه که از نامش پیداست اثری جامع در معرفی ابعاد مختلف انقلاب اسلامی است. در مقدمه نخستین جلد این مجموعه می‌خوانیم:
پدیده‌های اجتماعی،هر چند بزرگ، با گذر زمان و به ویژه با تغییر نسل‌ها، در خاطر جمعی یک جامعه پایدار نمی‌ماند. کم رنگ شدن یادها، نامها و حوادثی که در یک دوره بر سر زبانها بودند، امری غیر طبیعی نیست. اما می‌دانیم که برخی از این پدیده‌ها به علت پی‌آمدهای فراگیر و تأثیرات فراوانش در سطح منطقه‌ای و جهانی، خود به خود به نقطه عطف تبدیل می‌شوند و در ضمیر تاریخ به جا می‌مانند. هر جامعه‌ای کم و بیش از این رویداد‌های تاریخی دارد.
سرزمین کهنسال ایران که در یکی از پر رفت و آمد‌ترین چهارراه‌های کره خاکی واقع شده، تاریخی سراسر از حادثه‌های تلخ و شیرین دارد که برخی از آنها به نقطه‌های عطف تبدیل شده‌اند. شکل‌گیری بزرگ‌ترین امپراتوری جهان در زمان هخامنشیان، تهاجم اسکندر مقدونی به ایران، رویکرد ایرانیان به آیین اسلام، تهاجم قوم مغول به این سرزمین، ظهور سلسله صفوی و رویارویی ایران با تمدن جدید غرب را می‌توان در شمار این نقاط عطف دانست. اما در تاریخ معاصر ایران حادثه‌ای به اهمیت وقوع انقلاب اسلامی وجود ندارد. پدیده انقلاب اسلامی را نمی‌‌توان فقط جا‌به‌جایی قدرت در میان حکمرانان دانست؛ حادثه‌ای که فقط سلسله‌ای سقوط کند و جای خود را به قدرت دیگری بدهد. تأثیرات شگرفی که این انقلاب بر مناسبات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مردم ایران گذاشت، چه بسا در تاریخ کشورمان بی‌نظیر بوده است. ورود مردم به صحنه سیاست و دخالت مستقیم آنان برای به زیر کشیدن نظام شاهنشاهی و برپا داشتن حکومتی تازه، برقراری نظام جمهوری و دیگر نهادهای حکومتی با رأی مردم، به دست آوردن استقلال سیاسی و نفی دخالت قدرتهای بزرگ در امور کشور، رسیدن به آزادی‌های مدنی و پایداری و جان‌فشانی برای حفظ انقلاب، سابقه‌ای در دیگر دوره‌های تاریخی ایران ندارد.
درباره انقلاب اسلامی ایران چه در داخل کشور و چه در خارج از آن، نوشته‌های فراوانی منتشر شده و از دیدگاه‌های گوناگون ارزیابی شده است.دفتر ادبیات انقلاب اسلامی در حوزه هنری از سال 1372 ش. با هدف تدوین تاریخ انقلاب اسلامی در قالبهای گوناگون نگارشی پایه‌گذاری شد و در این رهگذر تاکنون نزدیک به یکصد جلد کتاب منتشر کرده است.
انواع روش‌های گفتاری، شنیداری و تبلیغی برای انتقال مفاهیم به کار گرفته می‌شود. علیرغم همه انواع رسانه‌ها، هنوز کتاب در رتبه اول انتقال مفاهیم علمی به نسل آتی قرار دارد. چاپ و انتشار دایرةالمعارف انقلاب اسلامی برای نوجوانان و جوانان از این دست فعالیت‌هاست که امید است مورد مداقه اهل فن قرار گیرد.
تدوین « دایرةالمعارف انقلاب اسلامی» در سال 1379 ش. با هدف آشنا کردن گروههای سنی نوجوان و جوان با مفاهیم انقلاب، گروههای مبارز، شخصیتها، رویدادها، مکانها و زمانهایی که به نحوی با این پدیده مرتبط بودند، به تصویب رسید. پس از تشکیل شورای انتخاب مداخل و تشکیل 55 نشست، حدود 870 مدخل برای نگارش این دایرةالمعارف برگزیده شد. حوزه زمانی مدخلها از ابتدای دهه چهل شمسی یعنی آغازین سالهای شکل‌گیری انقلاب اسلامی تا 1357 ش. یعنی زمان پیروزی آن است. در این بین دفاع هشت ساله مردم ایران (1359 ـ 1367ش.)، برخی از مفاخر ادب، حوادث مهم تاریخی و موضوع‌هایی از جهان اسلام، به ویژه تاریخ تشیع در شمار مداخل دایرةالمعارف درآمدند تا مخاطبان، غیر از آشنایی با مختصات انقلاب، با برخی از حوادث تاریخی و شخصیتهای بزرگ نیز مأنوس شوند.
در این راه گروهی از برگه‌نویسان کارآشنا، به تهیه اطلاعات هر مدخل پرداختند و پس از جست و جو در اوراق صدها عنوان کتاب و نشریه داخلی و خارجی و بهره‌گیری از اینترنت، برای هر مدخل پرونده‌ای ساختند. دو بایگانی فرهنگ ناموران معاصر ایران و تدوین تاریخ انقلاب اسلامی که از مهم‌ترین ذخایر اطلاعاتی درباره شخصیتهای معاصر و حوادث مرتبط با انقلاب است، از منابع اصلی برگه‌نویسان این دایرةالمعارف بود. اطلاعات گردآمده در هر پرونده، پس از بازنگری و تأیید،به نویسندگان سپرده شد. مداخل نگاشته شده در شورای عای نگارش دایرةالمعارف انقلاب اسلامی طی 50 جلسه بررسی و کارشناسی شد و معمولاً پس از اصلاحاتی، مسیر ویرایش و حروف‌چینی را گذراند. غیر از تلاش در درست‌‌نویسی، در نگارش مدخلها، حوصله مخاطبان این دایرةالمعارف نیز مورد توجه بوده است. سادگی در نگارش، یاد کرد جزئیات، دوری از جملات فرمایشی و رسمی (به طوری که خواننده جوان را به یاد خستگی کتابهای درسی نیندازد) و مصور بودن،از تلاشهای صورت گرفته در این راه است.
این مجموعه در سه جلد تدارک دیده شده است.
جلد اول از حرف «الف» آغاز و به حرف «ج» ختم شده است. چاپ این مجموعه مدت کوتاهی پس از انتشار کمیاب شد و حوزه هنری در پی تجدید چاپ آن است.
جلد دوم حروف «ج» تا «ش» را در خود جای داده و امید می رود در بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به مشتاقان عرضه شود. جلد سوم نیز حرف «ص» تا پایان را در بر می‌گیرد.
خواننده پس از مطالعه مداخل کتاب علاوه بر این که به حال و هوای دوران پیروزی انقلاب اسلامی آشنا می‌شود و یادآور خاطرات تلخ و شیرین آن دوره است، مختصری نیز با مفاهیم، رجال و ادبیات کهن و میانه ایران آشنا می‌شود.
در پایان شایان گفتن است که این کتاب از سوی پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی به عنوان یکی از آثار برتر در حوزه تاریخ انقلاب اسلامی انتخاب شده و در پی تقدیر از آن، جوایزی نیز به دست‌اندرکاران مربوطه اهدا گردید.
منبع: ماهنامه الکترونیکی دوران - شماره 11
تعداد بازدید: 1180
