21 اسفند 1390
به خاطر چاپ تصوير چند زن چادري
در روز سي‌ام بهمن ماه سال 1355 هجري شمسي، در صفحه شهرستان‌هاي روزنامه اطلاعات، عكسي از مراسم پيشاهنگي در شهرستان شهرضا در استان اصفهان چاپ شد. در اين عكس مربيان پيشاهنگي، زناني چادري بودند كه در حال اداي سلام پيشاهنگي بودند.
محمدرضا پهلوي با ديدن اين تصوير، برافروخته شد. او كه همواره در نشريات و مجلات گوناگون دستوري عصر خود، شاهد ترويج بي بند و باري با نوشتن داستان‌هاي مبتذل و چاپ تصاوير آن چناني بوده است، گوئي با ديدن چادر، زحمات كشف حجاب رضاخاني و تلاش‌هاي گستردة كابينة بهايي خود را، بر باد رفته مي‌بيند.
در اين زمان، نصرت‌الله معينيان، رئيس دفتر مخصوص شاهنشاهي بود. او را فرا خواند، و دستور پيگيري داد.
معينيان، دستور ارباب را به صورت تلفني به دكتر حسين بنايي رئيس سازمان پيشاهنگي و منوچهر گنجي وزير آموزش و پرورش ابلاغ كرد. حاصل اين پيگيري اسنادي است كه به شرح زير در معرض ديد خوانندگان محترم، قرار مي‌گيرد.
بجاست كه خوانندگان محترم به دستخط محمدرضا پهلوي در ذيل اسناد شماره 2 و 3 مبني بر:
«بايد مسئولين حتماً تنبيه شوند» و «فرماندار هم معزول شود» توجه كافي داشته باشند.
متن اين اسناد، چنين است:
سند اول:
شماره: 2156 تاريخ: 7/12/35 [55]
جناب آقاي محسن
مديريت كل آموزش و پرورش استان اصفهان
احتراماً طبق دستور آن جناب روز چهارشنبه 4/12/35 به شهرستان شهرضا عزيمت و در مورد عكسي كه در روزنامه اطلاعات مورخ 30 بهمن چاپ شده بود تحقيق و بررسي و نتيجه به شرح زير به استحضار عالي مي‌رسد.
1. اصولاً در شهرستان شهرضا عموم بانوان در مجامع عمومي و خيابانها با چادر شركت مي‌نمايند؛ حتي در روز مذكور كه اينجانب در شهرضا بودم شوراي زنان شهرضا نيز با حضور خانم صانعي دبير شوراي زنان اصفهان در محل شورا تشكيل شده بود و با توجه به اينكه غير از آقاي فرماندار مرد ديگري در شورا نبود مع‌الوصف كليه شركت‌كنندگان با چادر در جلسه شركت داشتند. بديهي است اولياي امور در رفع اين نقيصه تلاش فراوان مي‌نمايند ولي ثمربخش نيست.
2. در روز مراسم تحليف مربيان پيشاهنگي شهرستان مذكور كه با حضور آقاي فرماندار و اعضاي شوراي پيشاهنگي و تعدادي مدعوين و رؤساي مدارس تشكيل شده بود، طبيعي است كه بانوان شركت‌كننده نيز عموماً با چادر شركت داشته‌اند. عكس شماره يك جهت استحضار تقديم مي‌گردد.
3. عكسي كه در اطلاعات چاپ شده بود در مراسم رسمي تحليف نبوده و مربيان پيشاهنگي زن شهرضا در آن روز با لباس پيشاهنگي بوده‌اند و عكسي نيز با اعضاي شوراي پيشاهنگي آن شهرستان برداشته‌اند عكس شماره 2 تقديم مي‌گردد.
4. در جلسه شوراي پيشاهنگي شهرستان شهرضا كه در تاريخ 3/12/35 به همين منظور تشكيل شده، مراتب اعتراض مسئول پيشاهنگي و مربيان زن شهرضا از چاپ اين عكس مطرح و آقاي سياره راهنماي پيشاهنگي شهرضا مشغول رسيدگي و پيگيري گرديده است و موضوع در بند 6 صورت‌جلسه قيد گرديده كه رونوشت صورت جلسه مذكور به همراه ايفاد مي‌گردد.
5. عكاس و خبرنگار روزنامه اطلاعات توسط جناب آقاي فرماندار احضار و از او توضيح خواسته شد كه علت ارسال اين خبر چه بوده است.
در مورد خبر اظهار داشت خبري كه توسط نمايندگي به روزنامه داده شده در تهران تحريف شده و فتوكپي خبر ارسالي به همراه ارسال مي‌شود. درباره عكس نيز گفت نظر به اينكه يك قطعه عكس از يكي از كانونهاي حزبي به همين طريق به روزنامه فرستاده بودم آن را چاپ نمودند و مورد تشويق قرار گرفتم. لذا، تصور مي‌كردم ارسال اين عكس اشكالي ندارد. ضمناً رونوشت خبري كه توسط سازمان پيشاهنگي شهرضا به روزنامه داده شده است به همراه تقديم مي‌شود.
6. اعتراض شوراي پيشاهنگي نسبت به درج خبر و عكس طي نامه شماره 527-4/12/35 با دو قطعه عكس توسط جناب آقاي فرماندار به روزنامه اطلاعات فرستاده شد كه خبر مذكور را تصحيح نمايند. رونوشت اعتراض‌نامه همراه است.
7. آقاي صدرزاده رئيس آموزش و پرورش شهرضا روز مراسم تحليف در مأموريت مشهد بوده‌اند و در شهرضا حضور نداشته‌اند.
8. ضمناً عكسهاي شماره 3 و 4 و 5 و 6 و 7 از فعاليتهاي اين... به همراه تقديم مي‌گردد.
با تقديم احترامات – شكرالله ورزنده
رئيس سازمان ملي پيشاهنگي استان اصفهان
(رونوشت برابر اصل است)
رئيس دبيرخانه سازمان - اماني
سند دوم:
شماره: 406/م تاريخ: 5/12/2535
جناب آقاي معينيان رياست محترم دفتر مخصوص شاهنشاه آريامهر
در تعقيب مذاكره تلفني جهت بررسي و پيگيري موضوع چاپ عكس نامزدان مربي پيشاهنگي با چادر اقدامات زيرين صورت گرفت:
1. با آقاي مديركل آموزش و پرورش استان اصفهان تلفني مذاكره شد و از ايشان خواسته شد كه موضوع را شخصاً تعقيب و چگونگي آن را گزارش دهند.
2. از رئيس پيشاهنگي استان نيز خواسته شد كه به شهرضا مسافرت كرده و بدواً از جريان امر به خوبي مطلع و ماوقع را گزارش دهند.
3. شرحي به استان نوشته شد كه مسئولين امر پيشاهنگي در شهرضا از فرماندار كه رياست شوراي پيشاهنگي شهرستان را عهده‌دار است و رئيس آموزش و پرورش كه نايب رئيس شوراي پيشاهنگي شهرستان شهرضا و اعضاي شورا ـ آقاي سياره رئيس پيشاهنگي مورد بازخواست قرار گيرند و هر كسي كه در اين امر مقصر واقعي تشخيص داده شد تنبيه گردد.
4. از عكاس و مخبر روزنامه نيز توضيح خواسته شده است كه چرا اين گونه عكسها را برداشته و گزارش نموده.
5. شرحي به كليه سازمانهاي پيشاهنگي كشور نوشته شد كه مسئولين پيشاهنگي وقتي ملبس به لباس مقدس پيشاهنگي هستند بايستي كاملاً ساده، بي‌آلايش و بدون هيچ‌گونه پوشش ديگري در مجامع ظاهر شوند و سعي مي‌شود كه از هر جهت نمونه خوبي از براي سايرين باشند. در خاتمه لازم است، ذهن جنابعالي را متوجه نكات زيرين بنمايد:
به قرار اطلاع تشكيل كلاس مربيان دختران در شهرضا در اين سنوات اخير به علت تعصب مذهبي زياد تا به حال ميسر نمي‌شده است و اين اولين دفعه‌اي است كه به صورت دسته‌جمعي توانسته‌اند اين عده را جذب كلاس پيشاهنگي نمايند و شايد هم عوامل اجرايي انجام اين كار را براي خود موفقيتي محسوب كرده‌اند و از اين رو هم بود كه با وجودي كه فرماندار و رياست آموزش و پرورش و عده‌اي از اهالي شهر در اين جلسه بوده‌اند از برداشتن عكس جلوگيري ننموده‌اند ولي اينجانب اطمينان دارم كه طولي نخواهد كشيد كه اين خانمها با نهايت سربلندي و افتخار لباس پيشاهنگي را خواهند پوشيد و در مجامع و مجالس با لباس پيشاهنگي ظاهر خواهند شد.
ضمناً هيچ‌كدام از خانمها خودشان در مورد ملبس شدن به لباس پيشاهنگي و سر برهنه وارد شدن در مجالس اعتراضي ندارند و اين مردهاي آنها هستند كه در اين مورد مقيد و سختگير مي‌باشند و مردسالاري را فقط به اين طريق در خانواده خودشان مي‌توانند اعمال كنند.
متعاقباً نيز گزارش داده خواهد شد.
ارادتمند حسين بنايي
[دستخط شاه] بايد مسئولين حتماً تنبيه شوند.
اوامر مطاع، كسب... دستورات لازم داده شد...
سند سوم:
شماره: 37763/دو تاريخ: 21/12/2535
سرور گرامي جناب آقاي نصرت‌الله معينيان
رياست دفتر مخصوص شاهنشاهي
احتراماً در خصوص عكسي كه از مراسم تحليف پيشاهنگي در شهرستان شهرضا در جرايد درج شده، ضمن اجراي دقيق اوامر مطاع مبارك ذات همايوني لزوماً به استحضار مي‌رساند.
به منظور توسعه مكتب پيشاهنگي و تأمين مربي موردنياز از تاريخ شانزدهم تا پايان روز بيست و يكم بهمن ماه جاري كلاس كارآموزي با تصويب شوراي پيشاهنگي در شهرستان شهرضا برگزار و مراسم تحليف در پايان كلاس (روز 21 بهمن ماه) انجام مي‌شود.
با اينكه در روز مزبور رئيس اداره آموزش و پرورش به منظور شركت در جلسات ماهانه رؤساي آموزش و پرورش استان، در اصفهان بوده است، معذلك از سمت خويش بركنار و آقاي عباس سياره مسئول پيشاهنگي شهرستان نيز از كار كنار گذاشته شد.
ضمناً با بررسيهايي كه به عمل آمده مراسم مزبور با نظارت آقاي فرماندار كه سمت رئيس شوراي پيشاهنگي شهرستان را نيز دارند برگزار گرديده است.
تمني دارد مراتب را به شرف عرض پيشگاه مبارك شاهانه برسانند و اوامر مطاع همايوني را امر به ابلاغ فرمايند.
ارادتمند منوچهر گنجي
وزير آموزش و پرورش
[دستخط شاه] فرماندار هم معزول شود.
دفتر ويژه اطلاعات
اوامر مطاع ملوكانه به وزارت كشور ابلاغ شود.
سند چهارم:
شماره: 23412- الف تاريخ: 26/12/35
جناب آقاي نصرت‌الله معينيان رياست محترم دفتر مخصوص شاهنشاه آريامهر به ضميمه رونوشت گزارشي كه رئيس پيشاهنگي استان اصفهان پس از رسيدگي كامل به وضع مراسم تحليف مربيان پيشاهنگي دختران شهرضا داده است، حضورتان تقديم مي‌دارد تا به عرض مبارك شاهنشاه آريامهر برسانيد.
ضمناً لازم است به عرض مباركشان برسد كه در گذشته سازمان پيشاهنگي هر فردي را با هر وضعي كه آموزش و پرورش و يا وزارت‌خانه ديگري به ما معرفي مي‌نمود، در دوره‌هاي آموزشي متناسب با مرحله مربوط خودش مي‌پذيرفت ولي كم كم در مراسم و در رژه‌ها و اردوها براي آنها محدوديت‌هايي قائل مي‌شديم كه مي‌فهميدند كه نمي‌توانند در پيشاهنگي فعاليت داشته باشند. مگر اين كه از مقررات و دستورات پيشاهنگي پيروي كنند و اگر در شروع كار مي‌خواستيم مقررات سخت خودمان را اعمال كنيم عده بسيار محدودي جذب فعاليتهاي ما مي‌شدند ولي اگر دستور مي‌فرمايند كه ما با شرايط سخت‌تري از شروع كار با آنها مواجه شويم اطاعت امر خواهد شد. ضمناً عكسهاي ديگري كه در همان مراسم برداشته شده است به عرض جنابعالي مي‌رسد.
رئيس سازمان و معاون وزارت آموزش و پرورش
حسين بنائي
سند پنجم:
شماره: 1-140/م تاريخ: 15/1/2536
جناب آقاي اميرقاسم معيني وزير كشور
موضوع: عزل فرماندار شهرستان شهرضا
حسب‌الامر مطاع مبارك ملوكانه فتوكپي شماره 37763 رد و مورخ 21/12/2535 وزارت آموزش و پرورش به پيوست ارسال مي‌شود.
اوامر مطاع مبارك ملوكانه به اين شرح شرف صدور يافت:
«فرماندار معزول شود»
رئيس دفتر مخصوص شاهنشاهي
رونوشت براي اطلاع جناب آقاي منوچهر گنجي وزير آموزش و پرورش ارسال مي‌شود.
رئيس دفتر مخصوص شاهنشاهي
سند ششم:
شماره: 1-140/م تاريخ: 15/1/2536
جناب آقاي حسين بنائي معاون وزارت آموزش و پرورش و رئيس سازمان ملي پيشاهنگي ايران
مراسم تحليف مربيان پيشاهنگي دختران شهرضا
گزارش شماره 24312- الف مورخ 26/12/2535 و ضمائم آن از شرف عرض پيشگاه مبارك ملوكانه گذشت.
شش قطعه عكس به پيوست بازگشت داده مي‌شود.
رئيس دفتر مخصوص شاهنشاهي
سند هفتم:
شماره: 5494/10 ه 2 تاريخ: 7/2/36
بيوك صدرزاده رئيس سابق آموزش و پرورش شهرضا
بازگشت به: 282/324-25/1/36
در نيمه دوم بهمن ماه سال 2535 براي آقايان و خانمها مربيان پيشاهنگي شهرضا كلاسي تشكيل گرديده كه در پايان دوره و مراسم تحليف و اهدا دستمال گردن به مربيان، خانمهاي مربي با چادر اقدام به اداي احترام نموده بودند (سلام پيشاهنگي به سه انگشت در حين داشتن چادر به سر) اين مراسم با حضور فرماندار شهرضا آقاي حيدري و آقاي نعيم معاون آموزش و پرورش شهرضا انجام گرفته و خبرنگار عكاس روزنامه اطلاعات يا كيهان نيز از اين مراسم عكسي تهيه كه بر حسب تصادف عكس مزبور را شاهنشاه آريامهر ضمن مطالعه روزنامه ملاحظه مي‌نمايند و از وزير آموزش و پرورش در اين باره توضيح مي‌خواهند كه از طريق دفتر وزارت آموزش و پرورش از مديركل آموزش و پرورش استان، تعويض رئيس آموزش و پرورش شهرضا و مسئول پيشاهنگي خواسته مي‌شود و بر حسب دستور تلفني دفتر وزارت آموزش و پرورش آقاي صدرزاده از شهرضا به وسيله مديركل آموزش و پرورش استان احضار و به كار وي پايان داده مي‌شود و آقاي سياره رئيس پيشاهنگي شهرضا و همچنين آقاي حيدري فرماندار شهرضا از طريق استانداري تعويض مي‌شوند. توضيحاً اينكه آقاي بيوك صدرزاده 15 روز قبل از واقعه فوق به اين سمت منصوب گرديده بود و در مراسم مذكور حضور نداشته زيرا در آن تاريخ در اصفهان در سمينار متشكله رؤساي آموزش و پرورش استان شركت داشته است. مراتب جهت استحضار و اقدام مقتضي به عرض مي‌رسد. ضمناً عكس موضوع فوق در اصفهان اتفاق افتاد به اين نحو كه در مراسم نيايش روز 21 فروردين ماه براي اولين مرتبه در مسجد شاه اصفهان چند نفر خانم بدون حجاب در مسجد و مراسم نيايش شركت نمودند كه عكسي از اين مراسم در روزنامه‌ها چاپ كه يك نسخه عين روزنامه و عكس به پيوست تقديم مي‌گردد.
رئيس سازمان اطلاعات و امنيت اصفهان- تقوي
سند هشتم:
شماره: 7423/م
سرور گرامي
جناب آقاي معينيان رئيس دفتر مخصوص شاهنشاهي
به طوري كه استحضار دارند، در بهمن ماه سال 2535 شاهنشاهي يك دوره تعليماتي براي 66 نفر مربيان پيشاهنگي زن و مرد به مدت يك هفته زير نظر دو نفر از كارشناسان اعزامي سازمان پيشاهنگي اصفهان در شهرستان تشكيل مي‌گردد. در طول اين مدت مربيان مذكور و خانمها به تهيه عكسهاي متعدد من جمله يك عكس با چادر مبادرت مي‌ورزند، كه عكس مذكور در روزنامه اطلاعات درج مي‌شود و در نتيجه رئيس اداره آموزش و پرورش و مسئول پيشاهنگي شهرضا از كار بركنار مي‌گردند.
ضمناً از طرف جناب آقاي وزير آموزش و پرورش طي گزارشي از طريق دفتر مخصوص شاهنشاهي به شرف عرض پيشگاه مبارك ملوكانه مي‌رسد كه آقاي بهرامعلي حيدري نبي فرماندار وقت، در جريان برگزاري دوره تعليماتي نظارت داشته است. اوامر مطاع مبارك ملوكانه شرف صدور مي‌يابد كه فرماندار هم معزول شود، بلافاصله اوامر مطاع مبارك همايوني به مرحله اجرا گذاشته مي‌شود. و نامبرده از تاريخ 20/1/2535 از كار بركنار مي‌شود. اينك نامبرده كه از كارمندان صديق و درستكار وزارت كشور مي‌باشد طي عريضه‌اي استدعاي عفو و بخشودگي نموده است.
با توجه به اينكه در اين مورد با جناب آقاي وزير آموزش و پرورش هماهنگي به عمل آمده است، مستدعي است مراتب به شرف عرض پيشگاه مبارك اعليحضرت همايون شاهنشاه آريامهر برسد تا در صورت استقرار اراده سنيه شاهانه نامبرده مورد عفو و بخشودگي ملوكانه قرار گيرد و به كار گمارده شود.
ارادتمند اسدالله نصر اصفهاني
وزير كشور
تصويب استدعاي معروضه منوط به اراده سنيه ملوكانه است.
[دستخط شاه] ويژه اطلاعات... (اگر عضو مفيدي باشد با اين درخواست موافقت مي‌شود). 21/6/
سند نهم:
شماره: 1-140/م تاريخ: 21/6/2536
موضوع: استدعاي بخشودگي آقاي بهرامعلي حيدري نبي فرماندار سابق شهرستان شهرضا
جناب آقاي اسدالله نصر اصفهاني
وزير كشور
گزارش شماره 7423/م مورخ 16/6/2536 از شرف عرض گذشت و اوامر مطاع مبارك ملوكانه به اين شرح شرف صدور يافت:
«اگر عضو مفيدي باشد با اين درخواست موافقت مي‌شود»
رئيس دفتر مخصوص شاهنشاهي
مقابله شد 23/6
به نقل از:
اتفاقات تاريخي به روايت اسناد ساواك،
مركز بررسي اسناد تاريخي
صص 403-394
منبع: ماهنامه الکترونیکی دوران - شماره 43
تعداد بازدید: 1004
