21 اسفند 1390
درشكه‌هاي بدون اسب!
«ويليام ناكس دارسي» باني استخراج نفت در ايران مي‌باشد. آنچه باعث اقدام او در كسب امتياز نفت از حكومت قاجار شد، گزارشي بود كه دو زمين‌شناس فرانسوي به نامهاي «ژاك دو مورگان» و «ادوارد كوته» در اختيار او قرار دادند. اين دو نفر كه از مناطق جنوبي و غربي ايران ديدن كرده و گزارش مستندي در مورد وجود منابع عظيم نفتي در عمق اراضي اين منطقه تهيه كرده بودند در سال 1901 ميلادي به همراه يك ايراني ارمني به نام «آنتوان كتابچي» و با راهنمايي «سر درموندولف» وزيرمختار سابق بريتانيا به ويليام دارسي معرفي شدند تا امكان حفاري و استخراج نفت ايران را مورد بررسي قرار دهند.
جلسه آنان در منزل ويليام دارسي در لندن تشكيل شد و در حاشيه آن گفت و گوي جالبي راجع به نفت ايران بين آنان صورت گرفت. ابتدا دو كاشف فرانسوي گزارش مكتوب خود را به ويليام دارسي تحويل دادند و گفتند كه اين گزارش حاصل سفر آنان به مناطقي از جنوب و جنوب غربي ايران و همچنين به اراضي ايلات بختياري است. آنان سپس متذكر شدند كه بر اساس مطالعاتشان منابع عظيمي از نفت درعمق زمين اين مناطق وجود دارد.
يكي از ميهمانان فرانسوي بحثهاي حاشيه‌اي نيز مطرح كرد از جمله اينكه از پنجره منزل دارسي به بيرون نظر افكند و براي اولين بار اتومبيلي را مشاهده كرد. در آن زمان به تازگي اتومبيل در اروپا و آمريكا اختراع شده بود. ميهمانان فرانسوي كه گويا اين وسيله نقليه 4 چرخ را هنوز از نزديك به درستي نديده بودند، راجع به آن سئوال كردند. دارسي ضمن توضيح راجع به مختصات و فوايد اتومبيل، از جمله اين عبارت را گفت «اين همان خاصيت درشكه را دارد ولي البته بدون اسب كار مي‌كند»
ميهمانان فرانسوي گفتند اين درشكه بدون اسب كه ضمناً هم سر و صدا دارد و هم دودزاست هرگز نمي تواند جاي يك درشكه دواسبه را بگيرد» دارسي به آنان پاسخ داد «شما در اشتباه هستيد. من معتقدم كه در آينده اتومبيل خواهد توانست انقلابي در وسايل حمل و نقل به وجود آورد و ماشين‌هاي بدون اسب براي حمل بار و مسافرين به كار خواهد افتاد. زيرا اين طرح هم‌اكنون در آمريكا در شرف تكوين است و به زودي به ساير نقاط جهان سرايت خواهد كرد.»
در اين هنگام «درموندولف» وزيرمختار سابق بريتانيا كه در جمع حضور داشت اظهارات دارسي را كامل كرد و گفت «آري، ولي نه بدون نفت. زيرا نفت نيروي محركه اتومبيل است» يكي از ميهمانان فرانسوي پرسيد «اگر قرار باشد دنيا انباشته از اين گونه درشكه‌هاي بدون اسب شود، نفتي كه بايد به مصرف سوخت آنها برسد از كجا به دست خواهد آمد؟» دارسي پاسخ داد «ما بايد نفت بيشتري را در زيرزمينها بيابيم و بهره‌برداري كنيم. نفت در همانجاهايي است كه شما نمونه‌اي از آن را در جنوب ايران يافتيد و گزارش آن را امروز براي من آورده‌ايد. ما بايد زمين‌ها را حفاري كنيم.»
با استفاده از:
نفت، سياست و كودتا در خاورميانه
ترجمه: محمد رفيعي مهرآبادي
نشر رسام
منبع: ماهنامه الکترونیکی دوران - شماره 44
تعداد بازدید: 975
