21 اسفند 1390
پیکر سیمین دانشور، داستان‌نویس، امروز (21 اسفند 90) در قطعه هنرمندان آرام گرفت. او 18 اسفند ماه در سن 90 سالگی از دنیا رفت.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، داستان «جزیره سرگردانی» شهریور ماه 1372 توسط انتشارات خوارزمی به چاپ نخست رسیده است. این داستان به تاریخ مبارزات سیاسی در ایران هم نظر دارد و در همان آغاز راه این را نشان می دهد، همچنان که برخاسته از تاثیر فضای مبارزات بر زندگی نویسنده و همسرش «جلال آل احمد» است.
«سلیم از مبارزات پدرش در دوران مصدق حرف زد. اشاره کرد که یک علت دیگر که در دانشگاه استخدامش نکرده اند این بوده که پدرش از هواداران مصدق بوده و او و شمشیری تعداد زیادی از تاجرهای بازار را با خود همراه کرده بوده اند.
و حالا دور به دست توران خانم افتاد تا بگوید پسرش در راه پیرمرد شهید شد ـ دم مجلس تیر خورد ـ و عکس پدر هستی را که به دیوار تالار نصب بود به سلیم نشان بدهد.»(ص26)
در همین بریده با شخصیت های اصلی داستان (هستی و سلیم) رو به رو می شویم و البته رویارویی دیدگاه های آنان: «هستی گفت: نمی توان همه چیز غرب را به طور دربست نفی کرد. علم غربی، تکنولوژی، هنر، فلسفه و عقایدی نظیر سوسیالیزم را... می توان دست کم از آنها الهام گرفت.
سلیم گفت: ما خودمان منبع الهام داشته ایم و داریم.
مادربزرگ گفت: مقصودشان قرآن و اسلام و عرفان است.
و سلیم افزود: اسلام انقلابی، مهدویت انقلابی.»(ص31)
در حاشیه این دو (هستی و سلیم) زندگی وقت جریان دارد، در یک سو متاثر از سنت ها و در سوی دیگر متاثر از تجدد روز و دانشور تلاش می کند رویارویی معمول آنها را به تصویر بکشد تا هستی بتواند رازهای مگوی اطرافش را کشف کند. زمان شروع ماجراهای داستان (اسفند و فروردین) به تغییرات ناگزیر و طبیعی در پیش اشاره دارد و همچنین شخصیت های زن داستان که هر یک نماد گوشه ای از این جنسیت اند.
ادامه «جزیره سرگردانی»، «ساربان سرگردان» شد که شهریور ماه 1380 به چاپ اول رسید. هستی سر از بازجویی ساواک درآورده و سلیم برای فرار او نقشه کشیده است. اما ماجرا به گونه دیگری رقم می خورد و هستی سر از جزیره سرگردانی درمی آورد، جایی در دریاچه نمک معروف در استان قم و همان جا که دهان به دهان گفته می شد حکومت پهلوی دوم مبارزان را در آن رها می کند. به او و مراد (که پیش از سلیم به هستی علاقه داشته و بعد از این با او ازدواج می کند) می گویند: «اگر تصمیم گرفتید با ساواک بدون قید و شرط همکاری کنید، فردا به سراغتان می آییم.»(ص93)
با اخباری که از این وضعیت به اطرافیان با نفوذ آنها رسیده، نجات پیدا می کنند و همچنان که مبارزات مردم اوج می گیرد، هستی درگیر گره گشایی از راز و رمزهای فکری و روابطی اطراف خود است و داستان به اینجا می رسد که: «حرکت پیاده ها شاه را مات کرد و امام آمد.»(ص 253) فصل آخر «ساربان سرگردان» با جنگ تحمیلی عراق علیه ایران گره می خورد.
«سیمین دانشور» برجسته ترین چهره داستان نویسان زن در ایران در آخرین آثار خود به مهمترین تحولات دهه های اخیر ایران ـ پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ـ توجه کرد و نقشی از خود در این راه به یادگار گذاشت.
کیفیت ادبی و محتوایی داستان های «جزیره سرگردانی» و «ساربان سرگردان» همچنان که تاکنون بارها مورد توجه قرار گرفته بعد از این هم مورد توجه مخاطبان جدید و نقدهای جدی قرار خواهد گرفت، بخصوص اگر ادامه این دو داستان که گفته می شود نوشته شده، منتشر شود.
تعداد بازدید: 1307
