21 اسفند 1390
ظل السلطان به ايران نيايد !
دخالت بيگانگان در امور كشور ايران در زمان حكومت پادشاهان قاجار آنقدر واضح و روشن است كه هرگونه ترديد در آن، كتمان حقيقت است. آنگونه كه حتي از اسناد وزارت امورخارجه كشورهايي چون روسيه و انگليس برمي آيد، تصميم گيرندگان واقعي بسياري از وقايع و امور كشور ، سفارتخانه هاي خارجي به ويژه دو كشور مذكور بوده اند. براي درك ميزان اين دخالت خوانندگان گرامي را به سندي ارجاع مي دهيم كه در كتاب نارنجي يعني اسناد وزارت امورخارجه روسيه آمده است. بيگانگان در مورد بودن يا نبودن نزديكان شاه در مملكت هم نظر قطعي را صادر مي كرده اند، نظري كه لازم الاجرا بود . بخوانيد:
گزارش فوري مستشار ارشد، سابلين
تهران، 25دسامبر 1908 [4 دي 1287، يكم ذي حجه ۱۳۲۶] شاه (محمد عليشاه) ديروز شخص معتمدي را به نزد من فرستاد تا مرا در جريان تلگرامي كه اعليحضرت از ظل السلطان (برادر مظفرالدين شاه و عموي محمد عليشاه) دريافت كرده بود، قرار دهد. در اين تلگرام، عموي شاه به اطلاع مي رساند كه شرايط بازگشت وي به ايران كه توسط سفراي دو كشور به او اطلاع داده شده بود، بسيار ناراحتش كرده است. ظل السلطان در تلگرام خود به شاه مي نويسد:" شما خود مرحمت فرموده و مرا به بازگشت به وطن دعوت كنيد". سپس ظل السلطان كه گويا از رفتار دو سفير اظهار تعجب و ناراحتي كرده است، تقاضا مي كند به وي اجازه داده شود به املاك خودش در حومه اصفهان بازگردد. من به معتمد شاه جواب دادم كه هيچ كس مانع بازگشت ظل السلطان به ايران نيست، منتها به خاطر منافع شاه و نظم مملكت، هر دو كشور (روسيه و انگلستان) به طور دوستانه به عموي شاه گفته بودند كه اگر با مراجعت وي به ايران بي نظمي و آشوب تازه اي به پا گرديد، ظل السلطان از تضميناتي كه قبلا به او داده شده است محروم خواهد شد و ديگر او خودش مي داند چه كند.
روزنامه همشهري 16 شهريور 1384- به نقل از كتاب نارنجي/ اسناد وزارت امورخارجه روسيه ص۷۷
منبع: ماهنامه الکترونیکی دوران - شماره 48
تعداد بازدید: 960
