27 اسفند 1390
13 هزار شيئ عتيقه ايران در يك موزه انگليس !
???? ??ی ??ی???ی? موزه بريتانيا كه يکي از عظيم‌ترين و غني‌ترين موزه‌هاي جهان است و بيش از سيزده ميليون گنجينه و آثارباستاني از تمامي فرهنگ‌ها و کشورهاي جهان را از دوران پيش از تاريخ تا زمان حال در خود جاي داده است، در سال 1753 رسما تاسيس شد. بخش خاورميانه موزه بريتانيا شامل اشياي باستاني بسيار پرارزشي است که از کشورهاي ايران و عراق و ديگر کشورهاي منطقه را شامل مي‌شود. بيش از سيزده هزار شيئ باستاني ايران در موزه بريتانيا قرار دارد. از آن جمله مي‌توان به منشور حقوق بشر کوروش اشاره کرد که در بخش خاورميانه موزه بريتانيا قرار دارد.
(British Museum Library ) يکي از معتبرترين موزه‌ها و کتابخانه‌هاي جهان درلندن با آثار بسياري از تاريخ طبيعي و تمدن بشري در دوران‌هاي مختلف؛ از جمله آثار اسلامي قرن دوم هجري و بعد است. اين مرکز در سال1753 با مجموعه اهدايي « سر هانس سلون » طبيعيدان، شامل دست نوشته‌ها، کتاب‌هاي چاپي و آثار باستاني رسما تأسيس شد و در 1759 با افزوده شدن مجموعه‌هاي ديگر براي استفاده همگاني گشايش يافت. اين موزه با بيش از پنج ميليون بازديدکننده در سال برخي از نفيس‌ترين آثار تاريخ تمدن بشري را در خود جاي داده است. از جمله آثاري از آتن، مصر، سومر، (اور) آشور،چين و آثار هنر اسلامي. اين کتابخانه در سال 1972 بنا بر قانوني که در همان سال به تصويب رسيد در کتابخانه بريتانيا که در واقع کتابخانه ملي انگليس است، ادغام شد. کتابخانه موزه بريتانيا بخش نسخ خطي کتابخانه بريتانيا است؛ چرا که کتاب‌هاي ديگر آن به ساختمان جديد کتابخانه بريتانيا منتقل شده است.
ساختمان موزه بريتانيا و کتابخانه آن در اواسط دهه 1800 پايان گرفت. «آنتوني پانتيسي» که ابتدا مسوول کتب چاپي اين کتابخانه بوده و سپس به رياست آن منصوب شد، طرح سالن قرائت مدور آن را داد که شهرت بسياري دارد. اين کتابخانه عظيم در سال 1857 افتتاح شد. بخش‌هاي مختلف موزه عبارتند از: نقاشي و تصوير، سکه و نشان (مدال)، آثار باستاني مصر و آسياي غربي و روم قرون وسطي و دوره هاي بعد، آثار باستاني شرقي، آثار پيش از تاريخ ، آثار رومي ـ بريتانيايي، آثار قوم شناختي.
موزه بريتانيا به دليل امکانات مالي اشيايي کمياب و عتيقه را از سراسر دنيا جمع آوري کرده است. بسياري از اين آثار حاصل کاوش‌هايي است که در بعضي از آنها موزه مشارکت داشته است. غني‌ترين گنجينه‌هاي هنر اسلامي (از قرن دوم هجري به بعد) را در زمينه‌هاي گوناگون و از سرزمين‌هاي مختلف اسلامي گردآورده است؛ از جمله نامه‌اي به زبان عربي روي پارچه که احتمالا به اوايل قرن دوم تعلق دارد و نيز آثار کمياب و کم نظيري از دوره عباسيان فاطميان مصر (قرن چهارم و پنجم) ايوبيان شام (قرن ششم) و دوره‌هاي مختلف ايران و عثماني در رشته هاي فلزکاري، سفال، بلور و کاشي.
بخش سکه‌هاي اين موزه نيز مجموعه تقريبا کاملي از ادوار مختلف اسلامي است. همچنين در اين موزه آثار بسيار کهن از هنر ايران پيش از اسلام وجود دارد. مانند سفالينه هاي 3300 پيش از ميلاد، مجموعه‌اي از ظروف سيمين و زرين احتمالا از گنجينه‌هاي معابد مغان از قرن ششم تا چهارم پيش ازميلاد و استوانه فرمان کوروش کبير. آثار عتيقه ايران پيش از اسلام در موزه بريتانيا بيشتر اشيايي است که در نتيجه کاوش‌هاي باستان‌شناسي به دست آمده اما آثار متعلق به پس از اسلام غالبا از مجموعه‌هاي شخصي و قديمي جمع آوري شده وبه همين علت معرف ذوق شخصي انگليسي‌هايي نظير: برادران شرلي، سر جان ملکم و سر گور اوزلي است که به شرق سفر کرده اند.
از هنرهاي ايراني اسلامي آثاري در دو رشته تصوير و تذهيب، کتب خطي و صنعت فرش و قالي بيش از نمونه‌هاي ديگر به چشم مي‌خورد. برخي از آثار نفيس ايران پس از اسلام عبارتند از: خمسه نظامي که براي شاه طهماسب در تبريز تهيه شده است، اسطرلابي که براي سلطان حسين صفوي در 1133 ساخته شده، کلاهخود و زرهي به نام شاه عباس اول، سفال‌هاي لعابدار نيشابور و کاشي‌هاي عهد سلجوقي.
کتابخانه موزه بريتانيا تا سال 1973 بخشي از موزه بود. در اين سال کتابخانه ملي اماني، کتابخانه ملي مرکزي و سازمان کتابشناسي ملي بريتانيا نيز به اين کتابخانه پيوست و به نام کتابخانه بريتانيا با پانزده ميليون جلد کتاب به صورت يکي از غني‌ترين کتابخانه‌هاي جهان درآمد. در مجموعه‌هاي مختلف اين کتابخانه آثاري به بيشتر زبان‌هاي دنيا نگهداري مي‌شود که فقط در مجموعه‌هاي شرقي به بيش از سيصد و پنجاه زبان کتاب موجود است. از قسمت‌هاي مهم کتابخانه بخش مجموعه‌هاي خاص مشتمل بر: نسخ خطي عربي، کتب شرقي و مجموعه کتابخانه ديوان هند (مجموعه‌هاي اينديا آفيس)، نقشه، آثار موسيقي وتمبراست. بخش کتب شرقي و مجموعه ديوان هند مجموعه بزرگي از کتاب‌هاي چاپي و خطي نفيس اسلامي به زبان‌هاي مختلف است.
اين مجموعه داراي بيش از 000 40 نسخه خطي و 000 400 کتاب چاپي است. بخش عربي که از مهم‌ترين بخش‌هاست، داراي 000 6 نسخه خطي و 000 30 جلد کتاب چاپي و نمونه‌هايي از خط عربي و تذهيب است. احتمالا قديم‌ترين قرآن موجود در اروپا نيز در اين بخش قرار دارد. همچنين تصويرهايي از نسخه‌هاي منحصر به فرد عربي گردآوري شده است که منبع مهمي براي مطالعات عربي و اسلامي شمرده مي‌شود. تعداد زيادي از اولين چاپ‌هاي کتاب‌هاي عربي نيز در کتابخانه نگهداري مي‌شود. بخش فارسي شامل حدود 000 3 نسخه خطي و 000 10 کتاب چاپي است. کتب تاجيکي نيز در اين بخش قرار دارد. تعدادي از کتاب‌هاي فارسي از مجموعه‌هاي خصوصي به تملک کتابخانه در آمده است. اين کتابخانه همچنين داراي تعداد بسياري از نگارگري‌هاي هنرمندان مسلمان و بويژه ايراني است که قسمتي از آنها در کتابخانه و بقيه در موزه نگهداري مي‌شود. فهرست مفصلي از نگارگري‌هاي ايراني (مشتمل بر 404 مجموعه) در سال 1977 تدوين شده که در واقع مکمل فهارس نسخ خطي فارسي پيشين اين کتابخانه است
منبع: ماهنامه الکترونیکی دوران - شماره 69
به نقل از:همشهري آنلاين
تعداد بازدید: 887
