29 مهر 1391
دو عکس متفاوت از فرماندار نظامی اصفهان
اولین فرماندار نظامی در سال 1357 رضا ناجی بود. در مرداد ماه 1357، به دنبال دستگیری آیت‌الله طاهری، از روحانیون مبارز اصفهان، گروهی از مردم در منزل آیت‌الله سیدحسین خادمی، یکی دیگر از روحانیون مبارز تحصّن کردند که با دخالت نیروهای نظامی تبدیل به درگیری‌های خونین شد. و در ساعت 30/14 روز 20 مرداد شورای تأمین استان اصفهان با شرکت مقامات لشکری و کشوری استان تشکیل شد و تصمیم به برقراری حکومت نظامی گرفت. ابتدا قرار بود ساعت شروع حکومت نظامی در ساعت 15 هر روز باشد اما به‌خاطر ماه مبارک رمضان و این‌که مردم روزه‌دار مجبور به تهیه مایحتاج افطار هستند، بنا شد این زمان به ساعت 20 تغییر یابد. رضا ناجی فرمانده پادگان اصفهان در پایان این جلسه تأکید کرد برقراری حکومت نظامی باید به تأیید شاه نیز برسد. در همان روز نه تنها موافقت شاه جلب شد بلکه ناجی در حکمی از سوی شاه به عنوان فرماندار نظامی اصفهان و حومه تعیین شد.
بعدازظهر روز 20 مرداد، خبر برقراری حکومت نظامی در اصفهان از رادیو پخش شد. رضا ناجی نیز اولین اعلامیه حکومت نظامی اصفهان را در ساعت 40/15 از رادیو و در ساعت 20/16 از تلویزیون این شهر قرائت کرد. در همین روز اعلامیه شماره یک و دو فرمانداری نظامی اصفهان و حومه با امضای سرلشکر ناجی منتشر شد.
خبر اعلام حکومت نظامی در اصفهان در صدر اخبار رسانه‌های ایران قرار گرفت. علاوه بر این در رسانه‌های خارجی نیز انعکاس یافت. از جمله نشریه اومانیته نوشت در حکومت نظامی هر نوع اجتماع بیش از سه نفر حتی در داخل مساجد ممنوع است. این مسئله در بحبوحه ماه رمضان یک نوع تحریک احساسات مردم از طرف مقامات دولتی تلقی می‌شود. کسبه بازار نیز حق ندارند به علامت عزاداری اعتصاب کنند. کسانی که از باز کردن مغازه‌‌های خود امتناع کنند به دادگاه‌های نظامی اعزام خواهند شد.
گرچه حکومت نظامی در اصفهان، آزمایشی برای بررسی امکان برقراری مقررات مشابه در سایر شهرها بود و اگرچه کمتر از یک ماه بعد در 17 شهریور1357، این مقررات در تهران و حومه و یازده شهر دیگر نیز به اجرا گذارده شد ولی این راه‌حل، هرگز بازدارنده نبودند.
ناجی سرانجام پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در 24 بهمن 1357 بازداشت شد و دو روزبعد محاکمه وتیرباران شد.
ناجی که در طول تصدی فرمانداری نظامی اصفهان شخصاً در صحنه حاضر بود. درعکس اول با بلندگو مشغول تهدید تظاهرکنندگان اصفهانیست. ناجی این عکس چهرهای «عصبانی، مصمم و حق به جانب» دارد.
اما عکس دوم ناجی مربوط به دادگاه او پس از انقلاب است. ناجی دیگر در این عکس چهرهای «عصبانی، مصمم و حق به جانب» ندارد، بلکه چهره او «مغلوب، مضطرب و کیش و مات» است.
روند سریع حوادث انقلاب اسلامی از مرداد تا بهمن 1357 این دوچهره متفاوت را از اولین فرماندار نظامی سال1357 خلق کرد.
میرزاباقر علیان‌نژاد
تعداد بازدید: 5303
