21 آذر 1395
احمدرضا امیری سامانی
در روز شنبه 20 آذر 1395، طی مراسمی درخور و شایسته، از اولین آثار منتشر شده مجموعه شخصیتهای مانا رونمایی شد. مراسمی که با حضور نویسندگان آثار، جمعی از اساتید دانشگاه، نویسندگان دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، ریاست حوزه هنری و با دعوت از دکتر اصغر دادبه و کاوه بیات از ساعت 30/15، در تالار مهر حوزه هنری برگزار گردید.
اما درباره شخصیتهای مانا؛ در این باره باید گفت که گروه پژوهشی شخصیتهای مانا در سال1388 به همت تعدادی از نویسندگان دفتر ادبیات انقلاب اسلامی و با همدلی و هم‌فکری هدایت‌الله بهبودی، ریاست وقت دفتر ادبیات انقلاب اسلامی تشکیل شد و از سال 1388 تاکنون، جعفر گلشن، جواد کامور بخشایش، اکبر خوش‌زاد، محمد قبادی و یحیی آریا بخشایش، در مقام دبیر اکنون گروه، مسئولیت مدیریت پژوهش‌ها را برعهده داشته‌اند. هدف گروه پژوهشی شخصیتهای مانا، پرداختن به زندگی شخصیت‌هایی است که علی‌رغم برجستگی و ارزشمند بودن، آن‌‌طور که در خور شایستگی آنهاست، در جامعه شناخته شده و مشهور نیستند و کار ارزشمند و شایسته‌ای در زمینه نگارش و انعکاس زندگینامه آنها صورت نگرفته است. شخصیتهای مانا از میان تمامی طیف‌ها و گروه‌های مشاهیر و عالمان و دانشمندان و مبارزان انتخاب شده و می‌شوند.
نکته حائز اهمیت درباره فعالیت گروه شخصیتهای مانا این است که نگارش اولین اثر گروه در سال 1390 یعنی کمتر از دو سال پس از آغاز فعالیت آن به پایان رسید و تا سال 1395، به کمک انتشارات سوره مهر، 10 اثر از این تک نگاشت‌ها چاپ شدند.
از دیگر ویژگی‌های زندگینامه‌های شخصیتهای مانا، قالب کلی یک‌دست و هماهنگ نگارش آنهاست که ارزش کار را دوچندان کرده است. تمامی کتاب‌ها می‌بایست در صفحات بین 80 تا 120 تدوین شوند و طبق قالبی که به ترتیب یادداشت مجموعه، سال‌شمار زندگی، نقد و بررسی منابع، زندگینامه، بررسی آثار و افکار، فهرست منابع و ضمایم و اسناد در آن گنجانده شده، منتشر می‌شوند.
در گفت‌و‌گویی که قبل از مراسم رونمایی، با یحیی آریا بخشایش، دبیر اکنون گروه پژوهشی شخصیتهای مانا انجام گردید، او اطلاعات درخور توجهی از فعالیت‌های این گروه پژوهشی در اختیار ما گذاشت. طبق صحبت‌های وی، تاکنون در قالب شخصیتهای مانا، 10 اثر منتشر گردیده، 5 اثر آماده نشر در انتشارات سوره مهر منتظر چاپ‌اند، 3 اثر در مراحل نهایی ویرایش قرار دارند و 34 اثر نیز در حال نگاشته شدن توسط نویسندگان هستند. او همچنین گفت که زندگینامه 73 شخصیت، با توجه به منابع اولیه گردآوری شده، آماده واگذاری به نویسندگان و محققان است.
تعویق، مقدمه تعطیلی در دوران فست‌بوک است
اما درباره مراسم رونمایی از نخستین آثار مجموعه «شخصیتهای مانا» باید گفت که این مراسم جدا از آنچه که عنوان آن در دل داشت، رونمایی از درد دل‌هایی بود که مدعوین و سخنرانان آن نیز در دل داشتند. مجری این مراسم، جعفر گلشن روغنی بود که در ابتدا از علیرضا کمری، نویسنده و پژوهشگر تاریخ و ادبیات معاصر ایران، دعوت به سخنرانی کرد. آقای کمری، ضمن تقدیر از سیاست‌گذاری ویژه درباره قطع و صفحات کتابهای شخصیتهای مانا، اعلام نمود که مهندسی کتاب‌ها ضمن سرراست بودن، به قاعده است. آن هم در در دوران «فست فود» و «فست‌بوک» و دورانی که ذائقه کلی خوانندگان کتاب‌ها و آثار ادبی به خلاصه‌خوانی و سریع‌خوانی روی آورده است. وی در سخنان خود از تاخیرهای موجود در نشر آثار ارزشمند گلایه نمود. کمری از مسئولان انتشارات سوره مهر تقاضا کرد که مشکلات موجود بر سر راه نشر که باعث تاخیر در انتشار آثار ارزشمند می‌شوند را رفع نموده و یا کاهش دهند. چرا که «تعویق، مقدمه تعطیل شدن چنین پروسه‌هایی است.» او همچنین گفت که محدود کردن انتشار مجموعه شخصیتهای مانا فقط به یک‌صد جلد، به صلاح نیست و افق کار می‌بایست بیش از این تعداد باشد. چه بسا شخصیت‌هایی که با محدود شدن انتشار شخصیتهای مانا به یک‌صد جلد، از قلم بیفتند. پایان سخنان کمری، امید و انتظاری بود مبنی بر اینکه در سال آینده باید 10 جلدی دیگری از این مجموعه را منتشر کنیم و این کارها را نباید معطل کرد.
تقدیر از ایجاز درکتاب‌های شخصیتهای مانا
دومین سخنران مدعو این آیین، دکتر اصغر دادبه، استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی دانشگاه علامه طباطبایی بود. او از همان ابتدا با ذکر مثال‌هایی از زندگینامه‌های شخصیتهای کهن همچون فخر رازی، حافظ و مولوی و همچنین اشاره به زندگینامه سیدمحمد فرزان - از مجموعه شخصیتهای مانا - مشکلات موجود بر سر راه زندگینامه‌نویسی‌ها را مطرح کرد. طبق گفته‌های او، انسان‌های بزرگ راجع به خود چیزی ننوشتند و هرچه داریم نقل قول‌ها و نوشته‌های دیگران است که آن هم کم و بیش با افسانه‌ها آمیخته شده است. درآمیختن مسایل علمی با مسایل سیاسی مشکل دیگری است که بر سر راه داریم. این مسایل بدین معنا نیست که این افراد را نفی یا رها کنیم. هنر محقق این است که از دل همین منابع محدود، با مشکلاتی که بر سر راه دارد، حقیقت را بیرون بکشد.
دادبه در ادامه از ایجاز و کوتاه‌نویسی در کتابهای شخصیتهای مانا تقدیر و اذعان داشت که این کتاب‌ها می‌توانند با کوتاهی و ایجاز خود، بر خواننده تاثیری بگذارند که کتاب‌هایی با حجم بیشتر قادر به آن نیستند.
وی همچنین با اشاره به زندگینامه سید محمد فرزان، یادآور شد که: «یکی از فواید این مجموعه‌ها کوتاه‌بودن آنهاست. طبیعی است وقتی که به تک‌نگاری پرداختید در عین کوتاه‌بودن دقت هم می‌کنید.»
نبود یک دائره‌المعارف جامع از شخصیت‌ها در ایران
آخرین سخنران این مراسم کاوه بیات، پژوهشگر تاریخ بود. وی با بیان اینکه تمام 10 جلد منتشر شده از مجموعه شخصیتهای مانا را مطالعه کرده است، افزود که حجم و اندازه متناسب و روش نگارش کم و بیش یکسان مجلدات، دلیل اشتیاق او به مطالعه آثار مورد نظر بوده است.
بیات، چشم‌اندازی موفقیت‌آمیز را برای مجموعه شخصیتهای مانا پیش بینی کرد و از دلایل آن به مواردی همچون روش مشخص نگارش، تجربه پیشین نگارندگان و گردآورندگان در دایره‌المعارف‌نویسی، حجم مناسب کتاب‌ها و استفاده از منابعی که کمتر به آنها پرداخته شده، اشاره نمود.
اما وی در سخنرانی خود که متن آن را از پیش نوشته بود، از نبود یک سازمان جامع و مأخذ برای جلوگیری از شیوع «اپیدمی زندگینامه‌نگاری» در ایران گله و اشاره کرد که: متاسفانه در ایران سازمان‌هایی برای شناسایی شخصیتهای معاصر و نگارش زندگینامه آنها وجود ندارد. در بریتانیا، مرکزی به نام how is how’s وجود دارد که به شخصیتهای معاصر و اقدامات و زندگینامه آنها می‌پردازد. از این نظر آنها مشکلی در نگارش و معرفی شخصیتهای معاصر خود ندارند واگر شرح‌حال نگاری رجال پایه‌ای ایران به درستی انجام شده بود، دیگر نیازی به صرف هزینه‌های گزاف و انجام کار‌های موازی نبود.
کاوه بیات در تمجید از روش نگارش مجموعه کتابهای شخصیتهای مانا گفت که روش نگارش و ترتیب مطالب این مجموعه به گونه‌‌ای است که کتابخوان هراسان امروزی را به مطالعه آثار جلب می‌کند و مقصد پژوهشی او در آثار بعدی را مشخص می‌نماید. وی در انتها خاطر نشان کرد که نگارش آثاری از این مجموعه را نیز شخصا بر عهده خواهد گرفت.
نوید رونمایی دومین مجموعه در سال آینده
جعفر گلشن روغنی، از پژوهشگران مجموعه شخصیتهای مانا و مجری آیین رونمایی از نخستین کتابهای این مجموعه، نیز در سخنانی اظهار کرد: رونمایی از دومین مجموعه از کتابهای شخصیتهای مانا را برای سال آینده در نظر داریم. همچنین، دکتر اصغر دادبه و استاد کاوه بیات نیز نگارش مجلداتی از این آثار را بر عهده گرفته‌اند.
در انتهای مراسم از آثار منتشره شده رونمایی شد. این آثار شامل ده مجلد از زندگینامه‌های افرادی همچون حجت‌الاسلام والمسلمین سید احمد خمینی به قلم جواد کامور بخشایش، طاهره صفارزاده به قلم ذبیح‌الله حبیبی‌نژاد، سیدمحمد علی داعی‌الاسلام به قلم جمشید نوروزی، سیدغلامرضا سعیدی و سیدجعفر شهیدی به قلم اکبر خوش‌زاد، مجید شریف‌واقفی به قلم جلیل امجدی، سیدمحمد فرزان به قلم فرهاد طاهری، آیت‌الله بهاءالدین محلاتی به قلم محمدجواد مرادی‌نیا،آیت‌الله سیدحسین طباطبایی قمی به قلم رضا مختاری اصفهانی و سلمان هراتی به قلم علی تقوی می‌شوند که در انتهای مراسم، توسط دکتر دادبه و کاوه بیات از آنها رونمایی شد. پیش از این رونمایی از نویسندگان این کتاب‌ها قدردانی به عمل آمد.
تعداد بازدید: 2287
