07 اسفند 1400
احمد ساجدی
دفتر ادبیات انقلاب اسلامی با هدف الگوسازی و معرفی شخصیت‌های برجسته و ماندگار ایرانی، مجموعه‌ای تحت عنوان «گروه پژوهشی شخصیت‌های مانا» را در اردیبهشت ۱۳۸۸ تشکیل داد. این مجموعه با استفاده از پرونده‌هایی که در بایگانی «فرهنگ ناموران معاصر» - حوزه هنری - وجود دارد، به تشریح زندگی‌نامه افرادی پرداخته که در عرصه دانش، فرهنگ، سیاست و اجتماع در ایران معاصر زیسته و درگذشته‌اند. کسانی که گمنام یا کمتر شناخته‌شده هستند، اما فعالیت‌های سیاسی، علمی، اقتصادی، و هنری زیادی در عرصه انقلاب اسلامی داشته‌اند.
یکی از افرادی که در این مجموعه معرفی شده، مرحوم نصرالله مردانی شاعر انقلابی است. نصرالله مردانی در زمستان ۱۳۲۶ متولد شد و در زمستان ۱۳۸۲ دیده از جهان فرو بست. در کازرون فارس به دنیا آمد و در کربلای معلی به دیار حق شتافت. او در ۱۳۶۲ به همراه جمعی از شاعران «انجمن ادبی شاعران انقلاب اسلامی» را در شیراز تشکیل داد، در ۱۳۷۳ به کمک انجمن ادبی شاعران انقلاب، «اولین کنگره سراسری شعر عاشورایی» را در حافظیه شیراز برگزار کرد، در ۱۳۷۶ با همکاری بنیاد شهید انقلاب اسلامی «کنگره شعرای اربعین» را در حسینیه ارشاد ترتیب داد، و در ۱۳۷۸ با همکاری جمعی از نویسندگان و شعرا «انجمن قلم ایران» را تأسیس نمود. او علاوه بر این، آثار برجسته فراوانی در حوزه شعر انقلاب از خود بر جای نهاد.
در بخشی از مقدمه کتاب«نصرالله مردانی» به قلم آقای علی تقوی نویسنده این اثر، در معرفی این شاعر چنین می‌خوانیم:
پس از پیروزی انقلاب اسلامی رویکرد جمعی از شاعران و نویسندگان برای بیان مؤلفه‌های مهم انقلاب و ارزش‌ها و آرمان‌های آن، عاملی بود که توانست ادبیات انقلاب اسلامی را به عنوان جریانی تازه در ساختار ادبیات کشورمان شکل دهد. در این میان شعر انقلاب با توجه به کارکردهای اقناعی و تهییجی آن، پیش از ادبیات داستانی انقلاب توانست راه و مقصد خود را پیدا کند. بعضی از شاعران از همان دوران پیش از انقلاب سروده‌های انقلابی خود را در قالب دفترهای شعر منتشر ساختند و جمعی دیگر تجربه اندوختند و دفترهای شعر خود را پس از انقلاب به مخاطبان عرضه داشتند. نصرالله مردانی از شاعران دسته اخیر به شمار می‌رود که بخش عمده‌ای از ذهن و ضمیر خود را معطوف به انقلاب و دفاع مقدس ساخته و حتی غزلسرایی‌هایش نیز فارغ از اندیشه‌های انقلابی نبوده است. عمده شعرهای مردانی که نام و آوازه او را به عنوان شاعر انقلاب به همگان شناساند در دو دهه ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ سروده شده و در سه دفتر قیام نور (۱۳۶۰)، خون‌نامه خاک (۱۳۶۴)، و آتش نی(۱۳۷۰) به چاپ رسیده‌اند. افزون بر این او از سویی به کارهای اجرایی در حوزه‌های فرهنگ و ادب و برگزاری همایش‌ها و شب‌های شعر روی آورد، و از سوی دیگر به پرورش شاعران جوان همت گماشت و از دیگر سو به فعالیت‌های پژوهشی پرداخت که حاصل این تلاش‌ها منظومه ستیغ سخن(۱۳۷۱) و تصحیح دیوان حافظ(۱۳۷۴) و کار ناتمام «دائره‌المعارف اشعار شاعران» درباره اهل بیت(ع) است.
نویسنده کتاب «نصرالله مردانی» کوشش کرده ضمن رعایت خلاصه‌نویسی، نخست به وقایع و رویدادهای مهم زندگی نامبرده، و سپس به آثار او بپردازد. کتاب در سه فصل سامان یافته است:
فصل نخست در چهار بخش به ترسیم خطوط اصلی و مهم زندگی مردانی اختصاص یافته است. عناوین بخش‌های فصل نخست عبارتند از: 1- از کودکی تا جوانی، ۲- در عرصه‌های انقلاب و جنگ، 3- در عرصه‌های فرهنگ و ادب، 4- آخرین سال‌های زندگی.
در فصل دوم دفترهای شعر مردانی به ترتیب زمان انتشارشان به اختصار معرفی شده‌اند: 1– قیام نور، 2– خون‌نامه خاک، 3– در عرصه‌های فرهنگ و ادب، 4– تذکره منظوم ستیغ سخن، 5– سمند صاعقه، 6– حافظ از نگاه مردانی، 7– قانون عشق، 8 چهارده نور ازلی، 9– مست برخاستگان، 10– عشق می‌گوید.
فصل سوم دارای چهار جستار جداگانه است. در جستار اول تحت عنوان طیف‌های معنایی؛ سبک‌های سروده‌های مردانی تفسیر و تحلیل شده است: 1– شعر آئینی، 2- شعر انقلاب اسلامی، 3- شعر جنگ، 4- شعر عرفانی، 5- شعر طبیعت.
در جستار دوم تحت عنوان «صور خیال» انواع تصویرهای شعری در سروده‌های «مردانی» آمده که شامل تشبیه، استعاره، نماد، و حس‌آمیزی است.
در جستار سوم با عنوان «زبان»، موضوع تسلط «مردانی» با گنجینه غنی واژگان و ترکیبات زبان فارسی که حاصل مطالعه ایشان در متون فارسی و به ویژه دیوان‌های شعری شاعران بزرگ ایران است، مورد بررسی قرار گرفته است.
جستار چهارم با عنوان «موسیقی» به بررسی اوزان و آهنگ‌های به کار رفته در آثار «مردانی» پرداخته شده و موسیقی اشعار وی نقد و داوری شده است. این موسیقی به چهار شکل موسیقی بیرونی، موسیقی کناری، موسیقی درونی و موسیقی معنوی تقسیم شده است.
در فصل پایانی اشعار مردانی از منظرهای معنا، صور خیال، موسیقی و زبان، نقد و واکاوی شده‌اند. کتاب نصرالله مردانی علاوه بر این دو بخش دیگر نیز دارد: بخشی به عنوان «سالشمار» که دربرگیرنده مهم‌ترین فراز‌های زندگی اوست و بخشی با عنوان «آثار» که در آن در دو بخش، فهرست کتاب‌ها و مقالات شاعر ارائه شده است.
کتاب «نصرالله مردانی»، بیست‌ویکمین جلد از مجموعه «شخصیت‌های مانا»، توسط آقای علی تقوی نوشته شده و انتشارات سوره مهر آن را در ۱۶۰ صفحه چاپ و در سال ۱۳۹۹ بازار وارد بازار کتاب کرده است.
تعداد بازدید: 463
