تأسیس روزنامه «آیندگان» با هزینه اسرائیل

13 اسفند 1401

روزنامه «آیندگان» نخستین بار در صبح روز ۲۵ آذر ۱۳۴۶ یعنی کمتر از دو ماه پس از تاجگذاری محمدرضا پهلوی در تهران منتشر شد. بنیانگذار این روزنامه داریوش همایون، و سردبیران آن ابتدا غلامحسین صالحیار و سپس مسعود بهنود بودند. «آیندگان» در حقیقت محصول فکری داریوش همایون و تعداد دیگری از نویسندگان بود.

در آن روزها اختلاف میان اعراب و رژیم صهیونیستی بر سر اراضی اشغالی به اوج خود رسیده بود و صهیونیست‌ها در پی جلب ‌ِنظر کشورهای مختلف به‌ویژه کشورهای مسلمان در خاورمیانه بودند. از آنجا که حکومت شاه به دلیل احساسات ضد صهیونیستی مردم ایران نمی‌توانست به راحتی کمک‌های مورد نیاز اسرائیل در جنگ با اعراب را در اختیارش بگذارد در صدد ایجاد همفکری و زمینه‌سازی اقداماتش در ایران برآمد. از این‌رو دولت اسرائیل با دو میلیون تومان کمک مالی خود به داریوش همایون (مدیر عامل شرکت سهامی انتشارات آیندگان) موجب شد که این روزنامه در ۱۱ شماره پیاپی مقاله‌هایی در حمایت از اسرائیل در نبرد با اعراب منتشر کند.[1] روزنامه «آیندگان» در تمام دوره فعالیت 11 ساله خود در حکومت پهلوی دوم، حامی رژیم صهیونیستی و توجیه‌گر جنایاتش بود.

با اوج‌گیری نهضت اسلامی، روزنامه «آیندگان» علیرغم تغییرات ظاهری برای همسو نشان دادن خود با قیام مردم، همان شیوه‌های اطلاع‌رسانی گذشته را دنبال کرد. این حرکت پس از پیروزی انقلاب اسلامی و اوج‌گیری فعالیت احزاب و گروه‌های مختلف در داخل کشور ادامه یافت و «آیندگان» عملاً به عنوان سخنگوی نیروهای مخالف انقلاب درآمد و در مناسبت‌های گوناگون با ارائه تحلیل‌هایی در جهت تضعیف نظام نوپای جمهوری اسلامی کوشید.

سرانجام روز 16 مرداد 1358 به حکم دادستانی کل انقلاب اسلامی ایران روزنامه «آیندگان» به جرم همکاری با ساواک، موساد و سیا توقیف و هفت نفر از اعضای تحریریه آن بازداشت شدند.[2]

در پی توقیف روزنامه «آیندگان»، لانه جاسوسی آمریکا در تهران در سند نهم اوت 1979(18 مرداد 1358) خود طی گزارشی به «سازمان ارتباطات بین‌المللی و واشنگتن» نوشت: «روزنامه آیندگان با هزینه اسرائیل تأسیس شده و کارمندان آن با ساواک و سازمان سیا ارتباط داشته‌اند.» در این سند با عنوان «ممنوعیت انتشار روزنامه فارسی‌زبان آیندگان» به توقیف این روزنامه اشاره کرده و سپس این‌گونه ادامه داده است:

«اولین دلیل این اقدام از اسنادی نشأت گرفته که اخیراً به دست آمده است. اطلاعات به دست آمده از این اسناد حاکی از این موارد است: روزنامه آیندگان سابقاً ارتباطات نزدیکی با ساواک داشته است و در یک مقطع یعنی در زمان مدیریت داریوش همایون، مبلغی معادل 5/7 میلیون ریال از شاه دریافت کرده است؛ این روزنامه با حمایت و همکاری اسرائیل تأسیس شد و در نتیجه، متقابلاً در مواضع خود از اسرائیل در مقابل اعراب حمایت می‌کرد؛ هیأت تحریریه و برخی کارمندان روزنامه با سازمان سیا همکاری داشته‌اند. دومین دلیل تعطیلی این روزنامه، عملکرد اخیر آن بوده است؛ این روزنامه متهم است که قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی مرتکب موارد ذیل شده است: مقابله با منافع جامعه اسلامی و عموم مردم، انتشار اخبار و تحلیل‌های نادرست و هدایت شده، ترویج مکاتب منحرف در جمهوری اسلامی، همکاری با گروه‌های اپوزیسیون، شکایت‌های قضایی صورت گرفته بر علیه این روزنامه، عدم توجه و رعایت آیین‌نامه جدید تعیین شده برای مطبوعات، شکایت ارتش از این روزنامه دایر بر این که روزنامه آیندگان اقدام به انتشار اطلاعات سری دولتی نموده و در جهتی مغایر با منافع ملی حرکت کرده است.»[3]

در این سند همچنین آمده است:

«بسته شدن چاپخانه گسترده متعلق به روزنامه آیندگان، منجر به تعطیلی روزنامه‌هایی شده است که از امکانات چاپخانه این روزنامه استفاده می‌کنند؛ از جمله، کیهان آزاد - روزنامه‌ای با طول عمر تنها دو روز که توسط هیأت تحریریه سابق کیهان منتشر شد، ندای آزادی - روزنامه‌ای چپگرا با طول عمر سه هفته که اخیراً به اتهام توهین به خمینی و آزادی محکوم به تعطیلی شد و ارگان مطبوعاتی جبهه دموکراتیک ملی به رهبری متین‌دفتری.»[4]

این سند در بندی دیگر به یکی دیگر از جرایم روزنامه «آیندگان» اعتراف کرده است:

«یکی از دلایل بسته شدن روزنامه آیندگان این است که جرأت چاپ روزنامه کیهان آزاد را داشته است؛ چرا که کارکنان این روزنامه متهم به دشمنی با رژیم هستند.»[5]

در جای دیگر این سند تصریح شده که حزب جمهوری خلق مسلمان وابسته به آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری اقدام دادستانی در توقیف روزنامه «آیندگان» را محکوم کرده است:

«واکنش‌های اولیه احزاب و گروه‌های سیاسی، البته به استثناء حزب جمهوری اسلامی، حاکی از مخالفت شدید با بسته شدن این روزنامه‌ها است. دکتر علیزاده، دبیر کل حزب جمهوری خلق مسلمان که گرایش زیادی به آیت‌الله شریعتمداری دارد، اظهار داشت که حزب متبوع وی اقدام دادستان را محکوم می‌نماید و قانون جدید مطبوعات را قانونی پوچ و تهی می‌داند.»[6]

در اسناد لانه جاسوسی داریوش همایون از چهره‌های مورد اعتماد و از رابطین خوب آمریکا معرفی شده است. یکی از اسناد لانه جاسوسی که پس از قیام 15 خرداد 1342 تهیه و تنظیم شده، گزارش مفصلی است با عنوان «جامعه روشنفکران ایرانی: ترکیب، الگو، مشکلات و پیشنهادات جهت اقدام دولت آمریکا» که به شناسایی نیروهای قابل نفوذ در نظام فرهنگی و سیاسی کشور پرداخته است. این گزارش از سوی «استیوارد راکول» کاردار موقت آمریکا در 21 دسامبر 1963(30 آذرماه 1342) تهیه شده، و با دسته‌بندی دقیق نیروهای شبه روشنفکر و آوردن نام تک‌تک آنها و ذکر خصوصیات شخصی و همچنین جایگاه اجتماعی و علمی آنان، طریقه ارتباط و اتصالشان را مورد بررسی قرار داده و سپس طرح «شبکه نفوذ» را با عنوان «استنباط و توصیه‌ها» ارائه می‌دهد.[7] متعاقب این گزارش سندی به چشم می‌خورد که برای عملیاتی شدن گزارش «استیوارد راکول» و برنامه اداره اطلاعات ایالات متحده تنظیم شده است. در این سند که توسط «مارتین هرتز» از کارشناسان اطلاعاتی سفارت آمریکا به تاریخ 9 سپتامبر 1967 (18 شهریور 1346) تهیه شده‌، نام داریوش همایون در فهرست افرادی قرار گرفته که از آنها به عنوان «رابطین خوب آمریکا» یاد شده است.[8]

ارتباط بسیار نزدیک داریوش همایون با سفارت آمریکا موجب آگاهی و شناخت کامل افراد سفارت نسبت به کارمندان و مشاغل آنها در روزنامه آیندگان شده بود. یکی از اسناد لانه جاسوسی به تاریخ 23 اکتبر 1967(اول آبان 1346 – کمتر از دو ماه قبل از انتشار نخستین شماره روزنامه آیندگان)، مشخصات کارمندان این روزنامه، سمت آنها، تعداد نیروی انسانی روزنامه و دیگر اطلاعات مربوط به کارمندان آن را انعکاس داده است. در این سند با عنوان «روزنامه آیندگان» و با طبقه‌بندی «خیلی محرمانه» چنین می‌خوانیم:

«تشکیلات اداره‌کننده آیندگان پنج عضو دارد: دکتر اهرى، رئیس هیئت مدیره؛ همایون، مدیرعامل؛ خانم شرودى که شوهرش در شرکت ملى نفت ایران کار مى‌کند، صاحب امتیاز در مقابل دولت؛ دکتر قهرمان (از مقامات وزارت اقتصاد)؛ و جهانگیر بهروز(سردبیر اکو آو ایران). دکتر سمسار که فعلاً سردبیر کیهان است، عنوان بازرس را دارد، مقامى که مطابق قوانین ایران الزامى است. این شش نفر هر کدام تقریباً با مبالغ مشابهى و سرمایه‌اى حدود133 هزار دلار در راه‌اندازى این روزنامه شریک شده‌اند. حتى در صورتى که شش ماه هیچ درآمدى نداشته باشند، این مقدار سرمایه روزنامه را خواهد گرداند. همایون با قاطعیت می‌گوید هیچ پولى از جاى دیگر در روزنامه سرمایه‌گذارى نشده است و لذا آیندگان براى مسائل مالى به هیچ‌کس خارج از روزنامه متکى نیست. با این حال همایون مجبور شد نخست‌وزیر را ببیند، و نامبرده هم ضمن حمایت کامل از همایون اظهار داشت ایران به چنان روزنامه‌اى نیاز دارد. همایون هم هویدا و حمایت‌هاى او را مورد تحسین فراوان قرار داد.»[9]

این سند در ادامه به مشخصات صفحات روزنامه آیندگان و محتوای آنها پرداخته است:

«آیندگان روزنامه‌اى 12 صفحه‌اى با چهارچوب و ظاهرى شبیه ژورنال‌دو‌ تهران خواهد بود. در بین این 12 صفحه، دو صفحه به اخبار صفحه اول و داستان‌هاى دنباله‌دار اختصاص خواهد یافت، دو صفحه به تلکسهاى خارجى (آسوشیتدپرس، رویتر، و فرانس پرس) و مطالب آنها، یک صفحه به ورزش، یک صفحه به سرمقالات و تفاسیر، یک صفحه به وقایع فرهنگى منجمله نقدهاى ادبى و هنرى و یک صفحه هم به مسائل زنان اختصاص مى‌یابد. تا آنجا که به روزنامه مربوط مى‌شود، همایون، مدیر مسئول؛ سمسار، مدیر اخبار؛ قهرمان، مدیر اقتصادى؛ و بهروز، مدیر سیاسى خواهد بود. سمسار، که از کیهان به سرقت برده شده است، در ماه‌هاى اول و دوم، قبل از استخدام تمام وقت به‌عنوان کارمند آیندگان، نیمى از وقت خود را در کیهان خواهد گذراند. همایون هفته‌اى یک یا دو تفسیر خواهد نوشت و مسئولیت اصلى نوشتن سرمقاله‌هاى کلیدى روزانه را به‌عهده خواهد داشت. قهرمان و بهروز هم هر چند گاه سرمقاله‌هایى تهیه خواهند کرد. صفا حائرى هم جداى از روزنامه اطلاعات، براى نوشتن سرمقاله استخدام شده است. کارکنان آیندگان را حدود 30 کارمند تمام وقت تشکیل خواهند داد. علاوه بر اینها، تعدادى خبرنگار پاره‌وقت به استخدام درمى‌آیند که به صورت کارمزد هستند. همایون اعتراف کرد که بسیارى از کارکنانش از روزنامه‌هاى کیهان و اطلاعات به سوى او آمده‌اند. وى گفت این واقعیت سبب شده است تا بین او و سناتور مصباح‌زاده و سناتور مسعودى، اصطکاک‌هاى قابل ملاحظه‌اى به وجود آید.»[10]

در سندی به تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۷۱ (۶ اردیبهشت ۱۳۵0) با طبقه‌بندی «خیلی محرمانه»، داریوش همایون به نقش امیرعباس هویدا نخست‌وزیر در کمک به تأسیس این روزنامه و حمایت روزنامه از هویدا اعتراف کرده است. این سند گزارشی از نشست مشترک داریوش همایون و «دونالد. آر. توساینت» رایزن سیاسی سفارت آمریکا است که در یک رستوران در تهران تشکیل جلسه داده بودند. در این سند می‌خوانیم:

«از داریوش همایون پرسیده شد که آیا این اتهام که آیندگان روزنامه نخست‌وزیر هویدا است، حقیقت دارد یا نه؟ وی پاسخ داد: اتهام از این جهت حقیقت دارد که هویدا در تأسیس روزنامه و حمایت گاه و بیگاه از آن در مواقعی که روزنامه اندکی از حد تجاوز می‌کرد، نقش داشته است. بنابراین تمایل روزنامه در ستایش از هویدا آشکار است.»[11]

بر اساس یکی از اسناد لانه جاسوسی، اشرف پهلوی طرح‌ها و توطئه‌های برنامه‌ریزی شده خود در کشور را با استفاده از روزنامه آیندگان به سرانجام می‌رساند. طبق این سند، وابسته مطبوعاتی سفارت آمریکا در تهران به هنگام بازدید از روزنامه آیندگان متوجه شد که یکی از نویسندگان آزاد، گزارش تحقیقاتی خود را که حاوی افشاگری در مورد یکی از اراضی شاهین‌شهر اصفهان بوده، به هیئت تحریریه روزنامه آیندگان ارائه کرده و قصد فروش آن را دارد. بعداً مشخص شد که متقاضی این گزارش تحقیقی، اشرف پهلوی بوده و قصد اشرف، بیرون راندن کارکنان و زارعین محلی از زمین مورد نظر، برای تحویل ملک به آمریکایی‌ها بوده است. در این سند که تاریخ ۲۳ ژوئیه 1979 (اول مرداد ۱۳۵۸) را دارد و از سفارت آمریکا در تهران به «واحد ارتباطات بین‌المللی آمریکا در واشنگتن دی.سی.» مخابره شده است، چنین می‌خوانیم:

«روز دوشنبه (مردادماه) روزن، وابسته مطبوعاتی با مسعود مهاجر یکی از اعضای هیأت تحریریه آیندگان ملاقات نمود. هنگامی که در اداره روابط عمومی روزنامه منتظر مهاجر بود، روزن با یک پدیده غریب در رابطه با آیندگان روبرو شد که همانا تشویق گزارشگران محقق آزاد به همکاری با این روزنامه بود. تعدادی از مقاله‌های بسیار تحقیقی روزنامه نیز از همین طریق تأمین می‌گردد. شاهد این مدعی نیز گفتگوی وابسته مطبوعاتی، با یک روزنامه‌نگار آزاد به نام شفیعی بود. او در تلاش برای فروش افشاگری‌های خود در مورد شاهین شهر اصفهان بوده است که بنا به گفته نویسنده، طرح شاهزاده اشرف بوده است تا با از بین بردن و اخراج زارعین محلی زمین لازم برای مسکن پیمانکاران آمریکایی را فراهم آورد.»[12]

 

پی‌نوشت‌ها:

 
تعداد بازدید: 341

.نظر شما.

 

نام:
ایمیل:
نظر:
تصویر امنیتی: