گفت‌و‌گو/خبر

مصاحبه با ارنست اونی مأمور سازمان سیا در ایران

بخش اول         مصاحبه شونده: ارنست اونی                            جلسه 1         مصاحبه کننده:   سید ولی‌رضا نصر                   مکان: واشنگتن دی سی         تاریخ: 22 می 1991 [1 خرداد 1370]            ترجمه: ناتالی حقوردیان   £ آقای اونی، از این‌که دعوت ما را پذیرفتید و در برنامه تاریخ شفاهی بنیاد مطالعات ایران شرکت کردید، بسیار متشکرم. لطفاً شرح مختصری از پیشینه، محل تولد و تحصیلاتتان بگویید. n من در ولینگتون[1]، اوهایو، در 31 مه 1920[10 خرداد1299] به‌دنیا آمدم و همان‌جا تحصیل کردم. در سال 1938[1317] از دبیرستان فارغ التحصیل شدم و به کالج کوچکی در جنوب ولینگتون، کالج اشلند[2] - اکنون دانشگاه اشلند - رفتم و چهار سال در آنجا درس خواندم. به دانشگاه رفتم، و در زبان‌های یونانی، لاتین و فرانسوی متخصص شدم. در اواخر ماه مه 1942[اردیبهشت 1321] فارغ‌التحصیل شدم، درست زمانی که به ارتش ایالات متحده فراخوانده شدم. 42 ماه بعد را به عنوان تکنسین پزشکی در ارتش گذراندم و مدت کوتاهی در یگان مخابرات بودم. سپس در «برنامه آموزش تخصصی ارتش»[3] برای رفتن به دانشگاه ایندیانا و تحصیل زبان ترکی انتخاب شدم. حدود چهار یا پنج ماه در ایندیانا بودم و دربارة ترکیه و تاریخ آن و به طور کلی سیاست بالکان مطالعه کردم. این درست قبل از حمله به نرماندی بود. بنابراین برنامه تعطیل شد و از آنجایی که من امدادگر بودم، در برنامه جایگزینی نیروها قرار گرفتم تا به اروپا اعزام شوم. هجده ماه در اروپا به‌عنوان امدادگر با لشکر 26 پیاده نظام، سپاه سوم پاتون[4] خدمت کردم. در مجموع 210 روز جبهه بودم. پس از پایان جنگ در اروپا، فرصتی یافتم که به مدت سه ماه به پاریس بروم و در دانشگاه پاریس به تحصیل زبان فرانسه ادامه دهم و سرانجام در دسامبر 1945[آذر 1324] به ایالات متحده بازگشتم و در ژانویه[دی1324] مرخص شدم. یک هفته بعد ازدواج کردم و یک هفته پس از آن دوباره به کالج اشلند بازگشتم و دومین مدرک خود، لیسانس علوم آموزشی را گرفتم. لایحۀ جی آی[5] در آن زمان در حال اجرا بود. برنامه‌ای دولتی که به هرکسی که می‌خواست به دانشگاه برگردد، معادل زمان خدمتش را می‌داد. بنابراین من چهار سال و نیم مدرک برای این کار داشتم و در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه شیکاگو در گروه زبان‌شناسی پذیرفته شدم. بعداً دکتری خود را در دسامبر 1950[آذر1329] در زبان شناسی گرفتم. موضوع پایان نامه‌ام دربارة، «هیروگلیلیف هیتی» بود. به شغل نیاز داشتم و مشاغل دانشگاهی در آن زمان بسیار کم بودند؛ اما پروفسور گِلب[6]، متخصص هیتی در مؤسسه شرق‌شناسی، که من تز و بخش عمده آموزش خودم را با او گذرانده بودم، کارشناس اسبق اطلاعات ارتش در زمان جنگ جهانی دوم بود و دوستی در واشنگتن داشت که برای سازمان سیا کار می‌کرد. بر حسب اتفاق، سازمان سیا هم در آن زمان به دنبال افرادی بود که به چیزی غیر از پول علاقه داشته باشند، چون شغلی نبود که درآمد زیادی داشته باشد و چون من سابقه کار دربارة خاورمیانه را داشتم و این سابقه کافی بود که علاقه مرا به این بخش از جهان نشان دهد، هرچند که ارتباط زیادی به جریانات جاری نداشت. به هر حال، هیروگلیلیف هیتی خیلی متفاوت بود - اما من زبان ترکی هم یاد گرفته بودم و در مقطع کارشناسی، فارسی باستان و اوستایی و پهلوی هم یاد گرفته بودم. بنابراین حداقلش این بود که علاقه به این منطقه داشتم. بنابراین، پس از پر کردن پرسش‌نامه‌های زیاد و مکاتبات، در اواخر ماه ژوئن 1951[تیر1330] در سازمان سیا استخدام شدم. در اواخر ژوئیه 1951[مرداد 1330] به همراه همسرم از شیکاگو به واشنگتن آمدم و پس از گذراندن آزمایش‌های ورودی، فوراً در بخش اطلاعات جاری مشغول به کار شدم. کار این بخش پیگیری رویدادهای سیاسی جاری و گزارش روزانه آن به نشریات سازمان بود؛ البته اگر رویدادی قابل توجه برای گزارش‌دهی وجود داشت. من مسئول بخش شعبه یونان - ترکیه و ایران بودم و در آن زمان تنها دو نفر در این بخش مشغول به کار بودند. من نفر دوم بودم و خانمی هم بود که چند ماه قبل استخدام شده بود. سیا، با این‌که چند سالی از تأسیسش می‌گذشت، هنوز در حال توسعه و گذار بود. من شروع به مطالعه مطالب رسیده کردم، گزارش‌های وزارت امور خارجه، تلگرام‌ها و گزارش‌های ارسالی، گزارش ایستگاه‌های سیا در منطقه، چون در آن زمان، هر دوی ما مسئول هر سه کشور بودیم یعنی یونان، ترکیه و ایران. هر دوی ماه مطالبی می‌نوشتیم که شاید شبیه بودند؛ اما خیلی گسترده نبودند. هر کدام از ما در طول روز سه یا چهار مقاله‌ای خبری دربارة یکی یا هر سه کشور می‌نوشتیم. £ مطالبی که گفتید از دفاتر میدانی می‌رسید و شما اخبار مربوط به آن را می‌نوشتید. n بله، به‌لحاظ نظری ما تمامی مطالبی را که از وزارت امور خارجه، منابع سیا و وزارت کشاورزی دربارة معاملات دولت ایالات متحده با این کشورها می‌رسید مطالعه می‌کردیم. اگر خدمات کشاورزی خارجی مطلبی داشت، وابسته‌های کشاورزی در سفارتخانه‌ها که از طریق کانال‌های خودشان آن را گزارش می‌کردند. وابسته‌های تجاری بودند. گزارش‌هایی هم از فعالیت‌های اصل 4 ارسال می‌شد. £ همه مطالب در آن لحاظ می‌شد. n بله، کار ما این بود که تمامی این مطالب را مطالعه کرده انتخاب کنیم که کدام وقایع روزانه ممکن است برای خوانندگان نشریات ما جالب باشد. مخاطبان ما، عموماً، سیاست‌گزاران بودند؛ اما دانش تخصصی در هیچ زمینه‌ای نداشتند. بی‌تردید بخش عمدة گزارش‌ها سیاسی بود، اگرچه گاهی هم گزارش‌های اقتصادی می‌نوشتیم. به‌خصوص در دورة 1951 تا 1953[1330 تا 1332] که بین دولت ایران و شرکت نفت انگلیس بر سر ملی شدن اختلاف وجود داشت. در این دوره، نفت احتمالاً موضوع اصلی مورد توجه ما بود. £ آیا از ابتدا تفکر ثابتی نسبت به این موضوع وجود داشت یعنی از زمانی که شما از سال 1951[1330] آن را دنبال کردید؟ n خیر. تصور نمی‌کنم که از ابتدا تفکر واحدی وجود داشت. مدتی طول کشید تا بتوانیم گرایش‌های مختلف از رویدادها را طبقه‌بندی کنیم، بفهمیم مواضع انگلیس و مواضع ایران چیست. £ دیدگاه سازمان اطلاعات یا سفیر بریتانیا چه بود؟ روابط عمومی در امریکا تا چه اندازه در تحلیل این موضوع تأثیر داشت؟ یا این‌که مسائل صرفاً بر اساس آنچه از ایران آمده بود، تحلیل می‌شد؟ n تجزیه و تحلیل اساساً بر اساس مطالبی بود که از ایران می‌آمد، به علاوه گزارش‌های خبری که می‌خواندیم، مطالعات مختلفی که فکر می‌کنم شاید بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه آماده می‌کرد. هرکس کاری می‌کرد و وضعیت نفت را تحلیل می‌کرد. اما از نظر تحلیلی، چیزی که می‌پرسید وجود داشت: «آیا نفوذ خارجی وجود داشت؟» £ منظورم لزوماً نفوذ سیاسی نیست، بلکه نفوذ مستقیماً با دستور اعمال می‌شود، بدین معنا که انگلیسی‌ها که روشن بود بخشی از درگیری بودند، نگاه خاص خودشان را داشتند. n بله، البته. اما ما دیدگاه ایرانی را هم داشتیم، زیرا سفیر ما در ایران مدام با مصدق و مشاورانش صحبت می‌کرد. البته، هیئت هریمن بود که می‌کوشید دو طرف را به تفاهم نزدیک کند. فکر می‌کنم تمام هدف امریکا در آن زمان تلاش برای جلب نظر دو طرف برای حل مناقشه بود و هر کدام را به کمی از همه چیز برساند؛ اما همه چیز را در اختیار همه نگذارد. برای مصدق و موقعیت او همدلی زیادی وجود داشت، البته فکر می‌کنم چنین بود. £ در داخل سیا؟ n بله در داخل سیا. تصور می‌کنم در وزارت امور خارجه هم وجود داشت. اما به یک معنا، او بدترین دشمن خودش بود، همان‌طور که سفیر در زمانی با ناامیدی زیاد گزارش داد و گفت: «من مصدق را دیده‌ام.» نقل قول می‌کنم، زیرا صراحتاً بعد از این همه مدت عبارت دقیق را به یاد ندارم. اما او چیزی به این مضمون گفت که «امروز دوباره مصدق را دیدم و فهمیدم که او نه تنها از مواضعی که دیروز داشت عقب‌نشینی کرده، بلکه به مواضع دو روز پیش بازگشته است.» فکر می‌کنم که توضیح نسبتاً خوبی از مشکلات تعامل با مصدق بود. صریح بگویم، او نمی‌توانست یا رشد فکری نداشت. مصدق راهی برای مصالحه نمی‌دید و سازش بین دو طرف چیزی بود که سفیر و ایالات متحده به دنبال آن بودند. £ قبل از این‌که جلو‌تر برویم، مثلاً زمانی که رزم آرا نخست وزیر بود، در آن زمان امریکا یا سیا، نظر خاصی داشتند که بیانگر برداشتی باشد که امروزه از کلمه «رهبر» وجود دارد. شاید این‌که «او مردی قوی است». «باید از او حمایت کنیم. باید کاری انجام شود.» یا دخالت در این‌باره هنوز آن‌قدر عمیق نشده بود؟ n یعنی با رزم‌آرا؟ £ مثلاً، رزم‌آرا مثال خوبی است چون از یک جهت فرد مهمی بود. n بله، بود. از آن زمان، اتهاماتی مبنی بر روابط نزدیک با رزم آرا دیده‌ام که حکایت از روابطی نزدیک‌تر از آنچه تصور می‌کردم، دارند. سعی می‌کنم به‌خاطر بیاورم که در روزهای قبل از دریافت گزارش‌ها، گزارش‌هایی درباره رزم‌آرا بود و گمانه‌زنی‌هایی که او رؤیای قدرت و شاید حتی کنار زدن شاه را در سر دارد. حدس می‌زنم که شاه هم همین احساس را داشت. £ آیا در آن زمان این آگاهی وجود داشت؟ آگاهی از آرمان و آرزوهای او در زمانی که شما در سیا کار می‌کردید؟ n بله، در وزارت امور خارجه، بحث بسیار عادی بود. فردی قوی مانند رزم‌آرا یا مصدق یا حتی قوام را می‌دیدید که تا حد به چالش کشیدن شاه پیش می‌رفتند به جای این‌که از شاه برای رسیدن به اهداف ملی استفاده کنند. متوجه منظور من هستید؟ هدف رزم‌آرا یا مصدق یا حتی قوام یا حتی بعدتر بختیار[7] هر چه که بود، به نظر دست آخر به چالش با شاه ختم می‌شد. فکر می‌کنم که سیاستمداران ایرانی فرصت‌های خوب بسیاری را برای پیشبرد منافع ایران و اصلاح آن از دست دادند که علت آن هدف قرار دادن شاه به جای همکاری با او بود. در روزهای اول سلطنت یا حتی تا اواخر دهه 1960[1340] این همکاری ممکن بود. £ منظورتان هدف قرار دادن شاه است؟ n هدف، جایگزینی یا هدایت او به یک نقشِ کاملاً تشریفاتی بود. در ابتدا، شاه فردی بسیار متزلزل بود. تصور می‌کنم پدرش به عنوان فردی قدرتمند در ذهنش بود که او را تحسین می‌کرد و می‌خواست مانند او باشد؛ اما شخصاً از توانایی‌های خودش و این‌که چه کاری از او بر می‌آید، شک داشت. شاید در این دوره، سیاستمداران ایرانی به‌طور کلی، اگر درست بازی می‌کردند، می‌توانستند نقش خوب و مؤثری ایفا کنند. به‌جای تک‌روی و تلاش برای براندازی شاه، می‌توانستند بهتر عمل کنند؛ اما مثل مصدق، اکثر سیاستمداران ایرانی بدترین دشمن خودشان بودند. اکثر مواقع با هم در حال جنگ بودند و این یکی از دلایلی است که تصور می‌کنم سفارت به تدریج - تأکید می‌کنم به تدریج - به این دیدگاه رسید که شاه تنها فرد باثباتی است که می‌توانند با او تعامل کنند زیرا دولت‌ها و نخست‌وزیران آن‌قدر سریع بر سر کار آمده برکنار می‌شدند که نمی‌شد با کسی تعاملی سازنده داشت. £ همانند سایر کشورهای جهان سوم، احساس نمی‌شد که شاید ارتش، باثبات‌تر باشد؟ n ارتش؟ £ ارتش. n نه. تصور نمی‌کنم که ارتش یا شخصیت‌های نظامی به عنوان راه‌حلی برای مشکلات ایران حتی در نظر گرفته شده باشند. £ حتی رزم‌آرا یا زاهدی؟ n نه، حتی رزم‌آرا و زاهدی هم نه. £ چطور؟ چون حتی ژنرال‌هایی پایین‌تر از این افراد در کشورهای جهان سوم به‌عنوان عاملی برای ایجاد ثبات یا ایفای نقش باثبات کننده در نظر گرفته شده‌اند، چرا در مورد ایران چنین نبود؟ اگر به چارچوب تفکر آن زمان برگردید، چرا از نظر شما ارتش در آن زمان گزینه نبود؟ n سؤال خوبی است. نمی‌دانم که آیا پاسخ خوبی برای آن دارم یا خیر. احتمالاً چند دلیل داشت. اگر فرصت داشتم تا تمامی مطالب را مثلاً از دهه 1950[1330] مجدد مطالعه کنم تا ذهنم تازه شود، شاید نظر متفاوتی می‌داشتم؛ اما به نظر من در بسیاری از کشورهای جهان سوم که ارتش وارد عرصه می‌شد، یک رهبر نظامی یا رهبر کودتا می‌توانست به اقتدار برسد سپس از سوی ایالات متحده به رسمیت شناخته شود. ایران، البته سابقه تاریخی سیاست زور را داشت که اغلب مخرب بودند و یک نظام سیاسی در آن حاکم بود. گروهی از سیاستمداران پیچیده و عموماً تحصیل‌کرده در ایران وجود داشتند. تصور می‌کنم که عرصه سیاسی ایران حتی بدون مشارکت ارتش هم ثبات داشت. مثلاً، تعجب نمی‌کردم اگر کسی با مطالعه مطالب بایگانی به مقاله‌ای بر بخورد که در آن کسی در سفارت از رزم‌آرا و پتانسیل او برای تبدیل شدن به فردی مقتدر یاد کرده باشد و این فرد با استناد به این مقاله بگوید: «دیدید گفتم. این نشان می‌دهد که ایالات متحده به دنبال دیکتاتوری نظامی بوده است.» اما تنها چیزی که این مطلب نشان می‌دهد این است که سفارت، رزم‌آرا را تحت نظر داشته و تمامی سیاستمداران را نیز از نظر نیروی بالقوه‌شان بررسی کرده تا بداند مواضع آن‌ها در ارتباط با مشکلات مختلف چیست نه این‌که سفارت از رزم‌آرا یا بعدها از بختیار یا حتی زاهدی حمایت می‌کرده، مگر در ابعاد محدود. از سر بی‌اعتنایی از زاهدی به‌عنوان یک شخصیت نظامی چندان حمایت نمی‌شد بلکه صرفاً به عنوان کسی که در دسترس بود، شناخته می‌شد. £ از تفسیر شما از این کلیات چنین برداشت می‌کنم که شما هم نسبت به زاهدی تردید داشتید. چرا؟ چرا پذیرش او با شک و تردید همراه بود؟ n البته نمی‌دانم چگونه و چه کسی او را انتخاب کرد؛ اما انگلیسی‌ها از نخست‌وزیری زاهدی دلِ خوشی نداشتند. £ حتی با توجه به این‌که او پیشگام عملیات (ناواضح)[8] دولت بود؟ n باید در نظر بگیرید وقتی کسی او را در سیا انتخاب کرد، من در آن زمان در عملیات نبودم. £ شما در بخش تحلیل بودید. n من در بخش تحلیل بودم. در زمان عملیات در سال 1953[1332]، بخش تحلیلی سیا از رویدادهای جاری اطلاعی نداشت. از نظر تحلیلی، شایعاتی دربارة کودتای احتمالی علیه مصدق را گزارش کردیم. اما در بخش عمده فعالیت حرفه‌ای مصدق، همیشه شایعاتی مبنی بر کودتا علیه او وجود داشت. از سال 1951، 1952[1330 و 1331] و در سال 1953[1332] همیشه شایعاتی از این گروه مبنی بر نقشه کودتا علیه مصدق یا گروهی دیگر دریافت می‌کردیم. بنابراین، وقتی گزارش‌هایی از یک گروه اطراف زاهدی شنیدیم، از نظر تحلیلی، به این نتیجه رسیدیم که شانس زیادی برای موفقیت ندارد، زیرا مصدق نه تنها از دسیسه‌های قبلی مطلع بود بلکه اقدامات قاطعی برای پیشگیری از آن‌ها انجام داده بود. بنابراین، از نظر تحلیلی، مواضع ما این بود که زاهدی خطری محسوب نمی‌شود و احتمالاً مصدق از پس او بر خواهد آمد. در آن زمان، به نظر می‌رسد که گزارش ما باعث دل آزردگی کسی در وزارت امور خارجه شد که از جریانات خبر داشت و این سؤال را مطرح کرد: اگر تحلیلگران شما فکر می‌کنند که زاهدی شانسی ندارد... £ شانسی برای موفقیت ندارد. n که از پس این کار بر بیاید، چرا باید از او حمایت کنیم؟ البته، مسئله اصلی همین بود. اگر در آن زمان از مشارکت امریکا - بریتانیا خبر داشتیم، تحلیل ما به کلی عوض می‌شد زیرا این امر عنصر مهمی را به معادله اضافه می‌کرد. £ منبع حمایتی کلیدی برای زاهدی. n بله، اما ما اساساً بدون اطلاع از این موضوع گزارش دادیم. همین امر افراد درگیر عملیاتی را مجبور کرد که بگویند: شما از این موضوع اطلاع ندارید. در واقع هم نداشتیم. اما اگر این مطلب در تراز تحلیلی قرار می‌گرفت، رویکرد ما را به کلی تغییر می‌داد. شاید لازم باشد اینجا به مسئله‌ای اشاره کنم که شما هم ممکن است بدانید و این‌که در این زمان، جدایی کامل و عمیقی بین بخش عملیاتی و تحلیلی وجود داشت. در روزهای اول، بخش تحلیلی به ندرت از افراد درگیر در بخش عملیات اطلاع داشت. تصور می‌کنم که علت آن امنیتی بود. تحلیلگران، کارمندان سرآمد سیا بودند. خودشان را کارمندان سیا می‌دانستند و افراد درگیر در بخش عملیاتی را کارمند محسوب نمی‌کردند. تحت نظر وزارت امور خارجه یا ارتش یا غیره فعالیت می‌کردند. بنابراین، این جدایی، که سال‌ها ادامه داشت و ممکن است همچنان ادامه داشته باشد، همیشه از نظر من مانعی بر سر راه درک کامل جریانات جاری بود. باید بگویم پس از این‌که توانستم وارد بخش عملیاتی شوم و در چند مأموریت شرکت کنم، درک بهتری از مشکلاتِ سر راهشان داشتم و با افراد مختلفی آشنا شده صحبت کردم و در دوراهی زندگی حرفه‌ای آزادانه دربارة رویدادهای جاری با آن‌ها صحبت کنم. خیلی مؤثر بود. مواضع کلی سیا چنین نبود. شاید من کمی از مسیر خارج شدم؛ اما می‌خواستم... £ نه، خیلی مفید است. لطفاً ادامه دهید. n می‌خواستم این نکته را شفاف‌سازی کنم. گفتم که انگلیسی‌ها اساساً از حمایت از زاهدی دلِ خوشی نداشتند که علت آن شهرتش در جنگ جهانی دوم بود، یعنی زمانی که فرمانده کل ارتش در اصفهان بود و با فرانتس مایر[9] و شبکه اطلاعات آلمان همکاری داشت. شاید کتاب فیتزروی مکلین[10] را بشناسید. او رهبر یک گروه کماندوی انگلیسی در اصفهان بود و فکر می‌کنم در سال 1943[1322] یا این حدودها زاهدی را ربود. بنابراین، زاهدی فرد منتخب آن‌ها نبود. تصور می‌کنم! هرگز نفهمیدم که این مسئله چطور اتفاق افتاد یا تصمیم چه کسی بود؛ اما از نظر من فردی بلند مرتبه بود – به هر حال سناتور بود. ارتباطات خوبی در ارتش و بویژه با نظامیان بازنشسته داشت. البته، نظامیان بازنشسته انزجار زیادی داشتند زیرا مصدق بسیاری از آن‌ها را از کار برکنار کرده بود. زمینه محکمی برای عملیات نظامی وجود داشت. تنها چیزی را که می‌توان با اطمینان گفت این است که ارتش از مصدق حمایت نمی‌کرد. البته، او با کارهایش بسیاری از نظامیان را از خود رانده بود مگر نگهبان شخصیش، نظامیان یا در کنار شاه بودند و یا گوشه‌ای ایستاده بودند و تماشا می‌کردند چه می‌شود.   ادامه دارد...   پی‌نوشت‌ها:   [1]- Welington [2]- Ashland [3]- Army Specialized Training Program [4]- Patton [5]- G.I. Bill  لایحه‌ای که در سال 1944[1323] تصویب شد و به سربازانی که از جنگ جهانی دوم بازمی‌گشتند، امتیازاتی می‌داد. (ویراستار) [6]- Gelb [7]- منظور تیمور بختیار است. (ویراستار) [8] در متن اصلی مصاحبه این کلمه حذف شده است. (ویراستار)[احتمالاً عملیات آژاکس مدنظر باشد.] [9]- Franz Mayer [10][10]- Fitzroy Maclean

بانک اطلاعات

پربازدیدها...

بانک اطلاعات



امروز در آیینه تاریخ

اهداء کتابخانه استاد مجتبی مینوی

روز ۱۹ اردیبهشت ۱۳۶۳ در مراسمی با حضور وزیر فرهنگ و آموزش عالی، اعضای ستاد انقلاب فرهنگی، استادان دانشگاه، و همچنین جمعی از ادبا، محققین و نویسندگان، کتابخانه شخصی استاد مرحوم مجتبی مینوی به «مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی» وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی اهدا شد. این کتابخانه، یک گنجینه بزرگ فرهنگی است که ۱۷ هزار جلد کتاب نفیس و ارزنده از جمله ۲۵۰ عنوان اثر نایاب خطی را در خود جای داده است. مجتبی مینوی استاد دانشگاه تهران بود.

منبع: روزنامه جمهوری اسلامی، 20 اردیبهشت 1363، ش 1431، ص 2.
سفر ریاست جمهوری به بندر ترکمن

روز ۱۸ اردیبهشت ۱۳۶۳ آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور به اتفاق جمعی از وزیران و فرماندهان ارتش و سپاه پاسداران وارد بندر ترکمن شد و مورد استقبال قرار گرفت. رئیس‌جمهور در این سفر در جریان یکی از دیدارهای عمومی خود طی سخنانی گفت: «یکی از وظایف سنگین علمای اهل تشیع و تسنن، تلاش دائمی برای رفع نفاقی است که مستکبرین در طول قرون متمادی بین شیعه و سنی به وجود آورده‌اند.»
اعزام طلاب حوزه علمیه قم به جبهه‌ها

روز ۱۷ اردیبهشت ۱۳۶۳ جمعی از روحانیون و طلاب متشکل از ۲۰۰ روحانی ایرانی و غیر ایرانی عضو حوزه علمیه قم در میان بدرقه گرم خانواده‌هایشان از قم رهسپار جبهه‌های دفاع مقدس شدند.
افشاگری احسان طبری در باره مارکسیسم و حزب توده

روز 16 اردیبهشت 1363 احسان طبری تئوریسین حزب توده در نخستین بخش از یک برنامه تلویزیونی تصریح کرد: «تاریخ نشان داده است که مارکسیسم سرشار از فریب و سراب است و تمامی اشتباهات و خطاهای مارکسیست‌ها سرچشمه ایدئولوژیک دارد.»
آرشیو امروز در آیینه تاریخ

روزنامه‌های ۵۷ تا ۶۷
18 اردیبهشت 1365
17 اردیبهشت 1365
16 اردیبهشت 1365
15 اردیبهشت 1365

آرشیو روزنامه‌های ۵۷ تا ۶۷

خاطرات
ما باید بیدار باشیم که شما درخواب باشید!

ما می‌خواستیم نمایشگاه ایجاد کنیم و من هم مأموریت پیدا کردم که بیام خیابان ناصرخسرو کوچه حاج نایب که اغلب انتشارات و کتاب‌فروشی‌های مذهبی در آ‌نجا مجتمع بودند.
عاقبت دردناک شعارنویسی

یازدهمین سالگرد 15 خرداد که شد [1353] رفتم مقداری دواگلی خریدم و داخل سطلی حل کردم. شب که از نیمه گذشت و طلبه‌ها خواب بودند، روی در ورودی و هشتی‌ها و کنار حجره‌ها نوشتم: یازدهمین سالگرد قیام پانزده خرداد را گرامی می‌داریم، مرگ بر شاه، مرگ بر رژیم پهلوی، مرگ بر دولت خائن هویدا.
اجرای تئاتر مذهبی در زندان اوین

یکبار در بند عمومی اوین (بند یک) [در سال 54] در داخل یکی از اتاق‌ها و با همان امکانات اندک داخل بند، نمایش «هجرت به حبشه» را اجرا کردیم که نمایشی بود از وضع مسلمانان صدر اسلام در مکه و شکنجه شدن آنان به دست سران قریش و سپس مهاجرتشان به حبشه و پناه بردن به نجاشی امپراتور مسیحی آن کشور.
چرا زود پا شدی؟

ژیان‌پناه یکی از عناصری بود، که در زندان جلو نمازخواندن بچه‌ها را گرفت و به اعتصاب خانواده‌ها انجامید. من یک وقتی زودتر از موعد، از خواب برخاستم،‌ آن وقت یک تخت سه طبقه‌ای بود،‌ که من در طبقه سوم بودم.

آرشیو خاطرات

برداشتی از اسناد لانه جاسوسی
اسناد دخالت‌های آمریکا در ایران
2ـ اسناد دوران انقلاب اسلامی

10 روز پس از اعلام این راهبرد، شاه، جعفر شریف‌امامی را مأمور تشکیل کابینه کرد و وی نیز سیاست سرکوب را که خواست آمریکایی‌ها بود در خیابان‎های تهران به اجرا گذاشت. فاجعه کشتار مردم تهران در روز 17 شهریور 1357 اولین دستاورد دولت شریف‌امامی بود؛ دولتی که نام خود را «کابینه آشتی ملی» نیز گذاشته بود. دو روز پس از ارتکاب این جنایت، وی در جلسه اخذ رأی اعتماد در مجلس شورای ملی از عملکرد دولت خود در فاجعه ۱۷ شهریور تهران دفاع کرد. وی بدون توجه به آمار قبلی دولت خود که در اواخر روز فاجعه مدعی شده بود «۵۸ نفر در میدان ژاله (میدان شهدا) کشته شده‌اند.»[1]

اسناد دخالت‌های آمریکا در ایران
2ـ اسناد دوران انقلاب اسلامی

در دی ۱۳۵۶ آمریکایی‌ها هنوز گویی چیزی را باور نداشتند. زیرا یکی از اسناد مهم لانه جاسوسی که جلوه‌ای از دخالت‌های آشکار آمریکا در امور داخلی ایران را نشان می‌داد، نامه‌ای بود که سولیوان سفیر آمریکا در ۲۰ دی ۱۳۵۶ برای وزیر خارجه کشورش ارسال کرد. در این نامه سولیوان بی‌توجه به بحرانی که از سه روز پیش از آن در کشور آغاز شده و زمینه یک انقلاب بزرگ و سراسری را از مبداء قم فراهم آورده بود، برای منافع اقتصادی دولت خود در آینده، برنامه‌ریزی می‌کرد. وی در این نامه از ضرورت تلاش دولت جمشید آموزگار به پیگیری موارد زیر سخن به میان آورده بود:
اسناد دخالت‌های آمریکا در ایران
1ـ اسناد قبل از انقلاب اسلامی

از سال 1350 که انگلیسی‌ها از خلیج فارس خارج شدند، بر اساس اسناد لانه جاسوسی، آمریکایی‌ها بیشتر مایل بودند در موضوع اختلاف میان ایران و امارات بر سر مالکیت جزایر ایرانی خلیج فارس، مالکیت اماراتی‌ها را بر این جزایر بپذیرند. در یکی از اسناد لانه جاسوسی که از سوی وزارت امور خارجه آمریکا برای سفارت آمریکا در ابوظبی و تعداد دیگری از سفارتخانه‌های آمریکا در کشورهای عرب حوزه خلیج فارس ارسال شده آمده است: «از نظر این وزارتخانه (وزارت امور خارجه آمریکا) حضور صاحب امتیاز شارجه در فعالیت‌های نفتی ابوموسی به معنی تداوم حاکمیت غیرنظامی شارجه بر این استان است و ورود شرکت ملی نفت ایران به این جزیره برای اعراب حوزه خلیج [ فارس] به سادگی قابل توجیه نیست.»[1]
اسناد دخالت‌های آمریکا در ایران
1ـ اسناد قبل از انقلاب اسلامی

در مجموعه «اسناد لانه جاسوسی آمریکا» بخش‌هایی تحت عنوان «دخالت‌های آمریکا در ایران» به چشم می‌خورد. این بخش‌ها که بیش از ۱۰ درصد از محتوای اسناد لانه جاسوسی را به خود اختصاص داده، حاوی ده‌ها سند از دخالت‌های آمریکا در امور سیاسی، نظامی، فرهنگی، اقتصادی، و دیگر عرصه‌های کشور طی سال‌های قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است.

آرشیو برداشتی از اسناد لانه جاسوسی

گفت‌و‌گو/خبر
مصاحبه با ارنست اونی مأمور سازمان سیا در ایران

بخش اول         مصاحبه شونده: ارنست اونی                            جلسه 1         مصاحبه کننده:   سید ولی‌رضا نصر                   مکان: واشنگتن دی...
مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)

به نام خدا مصاحبه شونده: تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا) تاریخ مصاحبه: 29 جولای 1986[7 مرداد 1365] مصاحبه‌کننده: ویلیام بِر[1]                                         &nbs...
مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)

به نام خدا مصاحبه شونده: تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا) تاریخ مصاحبه: 29 جولای 1986[7 مرداد 1365] مصاحبه‌کننده: ویلیام بِر[1]                                         &nbs...
مصاحبه با تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا)

به نام خدا مصاحبه شونده: تئودور ال. الیوت (مدیر میز ایران در وزارت امور خارجه امریکا) تاریخ مصاحبه: 29 جولای 1986[7 مرداد 1365] مصاحبه‌کننده: ویلیام بِر[1]                                         &nbs...

آرشیو گفت‌و‌گو/خبر

مقالات
محمدتقی فلسفی

محمدتقی فلسفی 23 فروردین 1287 در تهران متولد شد.[1] پدرش محمدرضا تنکابنی، مجتهد و از شاگردان آخوند خراسانی حوزه نجف بود که به تهران مهاجرت کرده بود.[2] مادر محمدتقی، طوبی‌خانم، نقش ویژه‌ای در تربیت و تشویق او به حرفه سخنوری داشت.[3]
امام موسی صدر

سیدموسی صدر، ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ در محله چهارمردان قم متولد شد.[1] پدرش سیدصدرالدین صدر از استادان حوزه علمیه قم در دوره رضاخان[2] و مادرش صفیه فرزند سیدحسین طباطبایی قمی بود. خاندان صدر از خاندان‌های اصیل و علمی معروف عراق و لبنان در دو قرن اخیر است.[3]
آیت‌الله مشکینی

علی‌اکبر فیض مشکینی، 1300ش در روستای «آلنی» در نزدیکی مشگین‌شهر اردبیل متولد شد. پدرش علی‌کرم، روحانی و مورد وثوق اهالی بود. علی‌اکبر در اوایل زندگی همراه پدر عازم نجف شد و تحصیلات مقدماتی را آنجا آغاز کرد.[1]
آیت‌الله شهید قاضی طباطبایی

سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی، 25 فروردین 1292 در تبریز متولد شد. پدرش میرزا باقر قاضی، از آیات سیدمحمدکاظم یزدی، فاضل شربیانی و سیدابوالحسن اصفهانی اجازه روایت داشت.[1] بیشتر افراد این دودمان از بزرگان دین و سیاست و به «قاضی» و «شیخ‌الاسلام» مشهور بوده‌اند.[2]

آرشیو مقالات

ادب و هنر
«رأی قاطع»

در صفوف کارزار [و] عرصه‌ی میدان ما رأی ما خُرد و کلان جمهوری اسلامی است رأی ما واضح بَُود، قاطع بُود برهان ما... شد جهانی محو [و] حیران چنین اذهان ما رهبر عالی مقام ای مجری دین خدا با تو هم عهدیم و مستحکم بُود پیمان ما انقلاب ما به اقلیم جهان تقدیر شد در جهانی منعکس شد شورش عصیان ما رأی ما ایرانیان جمهوری اسلامی است غیر از این هر رأی مردود است در ایران ما جان فدا کردیم [و] بگرفتیم آزادی خویش ای فدای راه آزادی هزاران جان ما گر به سیر انقلاب هر مانعی آید پدید...

باز تکان خورد عشق در تن خورشید

احمد عزیزی دی 1337 در سرپل ذهاب کرمانشاه به‌دنیا آمد. دوره کودکی را در زادگاهش گذراند و با شروع جنگ ایران و عراق در شهرستان نور ساکن شد. پس از مدتی به تهران آمد و در روزنامه جمهوری اسلامی مشغول به کار شد. از دوره جوانی شروع به سرودن شعر کرد. از آنجا...
بهاریه
مژده فروردین ز نو بنمود گیتی را مُسخّر

اولین روز ازآغاز فصل بهار را با نام نوروز آغاز می‌کنیم؛ فصلی که طبیعت آغاز به رویش و زایش مجدد می‌کند و با مشاهده آن می‌توان به قدرت و عظمت بی‌انتهای خداوند در آفرینش پی برد. «فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» روزگار از نو، جوان گردید و عالم گشت بُرنا..........................چرخ پیروز و جهان بهروز و خوش‌اقبال دنیا
«عید نوین»

عید ما عید بس نوینی شد نور ایران‌زمین خمینی شد ظلم و بیداد رفت، از ایران که نمود او وطن بسی ویران اتحادی که هست بین همه

آرشیو ادب و هنر

کتاب و نشریه

آرشیو کتاب و نشریه

هر روز با یک شهید (1357-1340)
شهید رضاحسین غلامعلی

رضاحسین غلامعلی سوم فروردین 1339 در روستای قلعه آستیجان، از توابع شهرستان تویسرکان به‌دنیا آمد. پدرش شوقعلی (فوت 1350) و مادرش شکر نام داشت. دوره ابتدایی را در روستا گذراند، سپس به کشاورزی و نجاری پرداخت. او برای...
شهید محمدصالح هشدار

محمدصالح هشدار به سال 1336 در پاوه به‌دنیا آمد. پدرش محمدحسین و مادرش ملیحه نام داشت. تا پایان مقطع متوسطه درس خواند و دیپلم گرفت. با اوج‌گیری انقلاب اسلامی برای سرنگونی حکومت پهلوی فعالیت...
شهید احمد محمودیان

احمد محمودیان سال 1339 در تهران به‌دنیا رفت. پدرش محمد، شیرینی‌فروش بود و مادرش فاطمه نام داشت. پس از دوران کودکی همراه خانواده به قزوین رفت. او مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در قزوین پشت سر گذاشت...
شهید محمدمهدی کریمی

محمدمهدی کریمی سال 1331 در روستای خانخودی شاهرود، در استان سمنان به‌دنیا آمد. پدرش محمدعلی و مادرش زهرا نام داشت. تا پایان دوره راهنمایی درس‌ خواند. سپس به تهران مهاجرت کرد و به شغل آزاد پرداخت. سال 1352 ازدواج کرد و صاحب یک فرزند شد...

آرشیو هر روز با یک شهید (1357-1340)

هر روز با یک شهید (1359-1357)
شهید غلامحسین رضابنده‌لو

غلامحسین رضابنده‌لو 9 آذر1330 در تهران متولد شد. پدرش غلامعباس کارگر بود و مادرش طوعه نام داشت. پس از اخذ دیپلم در رشته تجربی، در شرکت اتمسفر استخدام شد.
شهید محمد غلامی

محمد غلامی 12 تیر 1350 در تهران متولد شد. پدرش غلامرضا، بنّا بود و مادرش کبری نام داشت. مشغول به تحصیل در دوره ابتدایی بود که مبارزات انقلاب اسلامی اوج گرفت.
شهید محمد ناصری آزاد

محمد ناصری آذر فرزند اکبر 15 خرداد 1339 در تهران متولد شد. مادرش غزل نام داشت. وی تا کلاس اول متوسطه درس خواند.
شهید سیدمهدی حلالی چیمه

سیدمهدی حلالی چیمه فرزند سیداحمد، 6 مرداد 1347 در تهران متولد شد. وی توانست هر دو سال تحصیلی را در یک سال به اتمام رساند و تا کلاس اول راهنمایی ادامه تحصیل داد.

آرشیو هر روز با یک شهید (1359-1357)

گزارش
سومین همایش بین‌المللی مطالعات ایران معاصر برگزار شد
دانشگاه تهران، دانشکده مطالعات جهان، ۱4 و 15 آبان ۱402

سومین همایش بین‌المللی مطالعات ایران معاصر در روزهای چهاردهم و پانزدهم آبان در دو تالار حنانه و ملل دانشکده مطالعات جهان در دانشکده‌های شمالی دانشگاه تهران با حضور استادان و دانشجویان مطالعات ایران از اقصی نقاط ایران و جهان به دو زبان فارسی و انگلیسی، در 16 نشست با موضوعات «جامعه و فرهنگ»، «سیاست خارجی ایران»، «سیاست» ...
سومین نشست «شبی با نویسنده»
مراسم بزرگداشت حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، سومین مراسم شبی با نویسنده، بزرگداشت حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر، شنبه 19 بهمن 1398 در تالار مهر حوزه هنری توسط مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری برگزار شد. هدایت‌الله بهبودی، قاسم تبریزی، محسن مومنی ‌شریف، حجت‌الاسلام والمسلمین علی باقری‌فر و...
اختتامیه دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد
سوژه‌هایی در دل تاریخ یا در گستره جغرافیایی جا مانده‌اند

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، اختتامیه دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد، شنبه بیست‌وسوم آذر 1398 در تالار قلم کتابخانه ملی ایران برگزار شد. این جایزه مهم‌ترین جایزه ملی در ادبیات داستانی ایران است که اسم آن به نام جلال آل‌احمد مهمور شده است...
دومین برنامه «شبی با نویسنده»
آثاری ماندگار که تاریخ ما به آنها افتخار می‌کند

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی، برنامه «شبی با نویسنده 2: نکوداشت محمدرضا بایرامی»، عصر شنبه ششم مهر 1398 در تالار مهر حوزه هنری توسط مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری برگزار شد...

آرشیو گزارش

چندرسانه‌ای
فیلم: آموزگار و آغاز برنامه‌هایش

اولین برنامه جمشید آموزگار پس از روی آمدنش، شرکت در مراسم سالگرد کودتای 28 مرداد بود. محمدرضا پهلوی به کمک انگلیس و آمریکا در این روز دولت مصدق را سرنگون کرده و آن را به عنوان «قیام ملی امرداد» جشن می‌گرفت.
فیلم: برنامه‌های جمشید آموزگار

سخنرانی آموزگار در ابتدای به قدرت رسیدن نشان داد که وضعیت اقتصادی کشور نابسامان است. او قصد داشت دولت را کوچکتر کند.
فیلم: جمشید آموزگار جانشین هویدا شد

روز 15 مرداد 1356 جمشید آموزگار به‌طور رسمی به عنوان جانشین هویدا به نخست‌وزیری رسید. آموزگار در ابتدا مبارزه با تورم را از برنامه‌های اصلی دولت خود معرفی کرد.
فیلم: استعفای دولت هویدا

تابستان سال 1356 دولت هویدا استعفا کرد. او مجری اصلی برنامه انقلاب سفید شاه بود. علت برکناری هویدا مشکلات اقتصادی و فساد اجتماعی مطرح شد.

آرشیو چندرسانه‌ای

پادکست
پادکست انقلاب
38- گوادلوپ

چهاردهم تا هفدهم دی 1357 سران آمریکا و انگلیس و فرانسه و آلمان، جلسه‌ای درباره بحران‌های مختلف دنیا در جزیره گوادلوپ تشکیل دادند. از جمله بحرانی که یقه شاه را گرفته بود و همه فهمیده بودند که دیگر بوی الرحمان سلطنتش بلند شده. ولی خیلی از مردم وقتی ماجرای نشست گوادلوپ را شنیدند، برداشت غلطی از این جلسه داشتند. فکر می‌کردند که غربی‌ها در گوادلوپ تصمیم گرفتند که شاه را بردارند و به جای او جمهوری اسلامی را بگذارند.
پادکست انقلاب
37- کمیته مشترک ضدخرابکاری

هفت سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی که فعالیت مبارزان مسلح علیه شاه گسترده‌تر شده بود، نیروهای امنیتی و انتظامی (یعنی ساواک و شهربانی) دست به دست هم دادند و کمیته‌ای برای مقابله با گروه‌های مبارز درست کردند و اسم آن را کمیته مشترک ضدخرابکاری گذاشتند. این کمیته ساختمانی داشت که در آنجا مبارزان را بازجویی و شکنجه می‌کردند. آن‌قدر هم شدت عمل شکنجه‌گرها زیاد بود که کم‌کم کمیته مشترک تبدیل شد به مخوف‌ترین دستگاه امنیتی زمان شاه.
پادکست انقلاب
36- روز دانش‌آموز

سیزده آبان از ساعت یازده صبح، دانشجوها و دانش‌آموزان در اطراف دانشگاه تهران تجمع می‌کنند. ساعت دوازده ظهر، ارتشی‌ها آمدند و سعی می‌کردند که مردم را متفرق کنند. یکی از سربازها از بقیه جدا می‌شود و قصد دارد به مردم ملحق شود ولی فرمانده‌اش به او شلیک کرده و درگیری شروع می‌شود. در این قسمت از پادکست انقلاب می‌خواهیم کمی درباره واقعه سیزده آبان 57 حرف بزنیم.
پادکست انقلاب
35- کودتای نافرجام نقاب

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، خیلی از گروه‌های داخلی و خارجی مخالف نظام، دنبال براندازی و سرنگونی جمهوری اسلامی بودند. انقلاب تازه پیروز شده بود. هنوز جمهوری اسلامی کاملا جا نیفتاده بود. هنوز یک سری آشفتگی‌ها و بی‌نظمی‌ها وجود داشت. در این اوضاع و احوال، شرایط برای توطئه کاملاً مهیا بود. یکی از این تلاش‌ها برای سرنگونی جمهوری اسلامی، کودتای نقاب بود که قرار بود تیر 59 انجام شود ولی هرگز اتفاق نیفتاد و به جمع سایر کودتاهای نافرجام پیوست.

آرشیو پادکست

پایگاه اطلا‌ع‌رسانی انقلاب اسلامی از جمله پایگاه‌های ارائه اطلاعات و داده‌های تحقیقاتی در باره انقلاب اسلامی بهمن 1357 است. این پایگاه به همت دفتر ادبیات انقلاب اسلامی (مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری حوزه هنری) در 22 خرداد 1391 افتتاح شد. دفتر ادبیات انقلاب اسلامی در سال 1372 تأسیس شده و تاکنون آثار متعدد پژوهشی و تاریخی منتشر کرده است.

پایگاه اطلا‌ع‌رسانی انقلاب اسلامی به منظور بهره‌گیری انقلاب اسلامی‌‌پژوهان از داده‌ها، اطلاعات و آخرین یافته‌های پژوهشی، متناسب با فضای مجازی راه‌اندازی شد و پس از سه سال، بر اساس تجربه دست‌اندرکاران و نظرسنجی از کارشناسان و کاربران، نسخه پیشرفته‌تری از این سایت در دهه فجر 1394 ارائه گردید.  در آبان 1396 نیز، با انجام تغییرات جزئی از نسخه اصلی آن رونمایی به عمل آمد.

حجم عظیم منابع و داده‌های اطلاعاتی موجود در نشانی 22bahman.ir این پایگاه را محل رجوع و مورد توجه عموم علاقه‌مندان به تاریخ انقلاب اسلامی، بویژه انقلاب‌پژوهان، قرار داده است.

پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی شامل این بخش‌هاست: صفحه نخست، امروز در آیینه تاریخ، بانک اطلاعات، روزنامه‌های 57 - 59، برداشتی از اسناد لانه جاسوسی، خاطرات، گفت‌و‌گو/ خبر، مقاله، ادب و هنر، کتاب و نشریه، هر روز با یک شهید، گزارش، چندرسانه‌ای.

بانک‌ اطلاعات، از مهم‌ترین بخش‌های پایگاه اطلاع‌رسانی انقلاب اسلامی با زیرمجموعه‌های کتابخانه (کتاب، روزنامه، مجله، سند، اعلام، منابع غیرفارسی)، دانشنامه، صدا و تصویر (فیلم، عکس، صدا)، فیش‌های تحقیقاتی (نهضت امام خمینی(ره)، ناموران) است. اطلاعات این بخش را واحدهای گوناگون دفتر ادبیات انقلاب اسلامی به منظور فعالیت‌های پژوهشی خود تهیه کرده‌اند که شامل موارد زیر است:

- حدود 380 هزار برگه یادداشت از کتاب‌ها و نشریات فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه و...

- فهرست اَعلام حدود 2 هزارعنوان کتاب و تعدادی از نشریات، اعم از نام اشخاص، مکان‌ها، تشکل‌ها و...

- زندگینامه چهره‌ها و شخصیت‌های مشهور و مؤثر در تاریخ معاصر ایران و بویژه انقلاب اسلامی

- مشخصاتِ شناسنامه‌ای افزون بر 40 هزار شخصیت تاریخ معاصر ایران در حوزه‌های سیاسی، نظامی، ادبی، هنری، اقتصادی، علمی و...

- مجموعه دانستنی‌هایی در زمینه انقلاب اسلامی، با توضیحاتی در ذیل هر مدخل و درباره‌ هر یک از اصطلاحات، مفاهیم و اسامی افراد و اماکن جغرافیایی

- بیش از 10 هزار عکس افراد و شخصیت‌ها، وقایع تاریخی و مکان‌های جغرافیایی، مربوط به تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی.

در این بانک اطلاعات می‌توان هر واژه و موضوعی را مورد جست‌وجو قرار داد و نتایج را براساس زیرمجموعه‌های تفکیک شده کتابخانه، دانشنامه، صدا و تصویر و فیش‌های تحقیقاتی و منابع خارجی دریافت کرد.

 


مدیر مسئول: هدایت الله بهبودی|زیــر نــظــر شــــورای ســردبـیـری|مدیــر اجـــرایی: مرجان مهدی‌پور
niknami.net طراح و برنامه‌نویس: توحید نیکنامی


 نشانی: خیابان سمیه- نرسیده به خیابان حافظ - حوزه هنری - طبقه سوم - سایت انقلاب اسلامی

تلفن: 91088472 (021)

رایانامه: info@22bahman.ir